جمع بندی دیدگاه دین در خصوص بی حیایی زن در مواجهه با شوهر

جمع بندی پرسش: بی حیایی زن در مقابل همسرش به چه معناست؟ بی حیایی تا چه حدی مجاز است؟ اگر شوهرم از من بخواهد که برای تحریک او از الفاظی استفاده کنم که متعارف نبوده و در محاوره زشت محسوب شود، از نظر شرعی مجاز هستم؟ آیا این کار خلاف اخلاق نیست؟ پاسخ: حیا یکی از صفات فطری و نفسانی انسان و در لغت به معنای شرمساری و خجالت است که در مقابل آن «وقاحت» و بی‌شرمی قرار دارد. (۱) مرحوم مجلسی (رضوان الله تعالی علیه) هم تعریفی راجع به حیا دارد که می‌فرماید: «اَلحَیاءُ مَلَکَةٌ لِلنَّفسِ تُوجِبُ إِنقِباضُها عَنِ القَبیحِ وَ إِنزِجارُها عَن خِلافِ الآدابِ خَوْفاً مِنَ الَّلْومِ» حیا نوعی انفعال و انقباض نفسانی است که موجب خودداری از انجام امور ناپسند در انسان می‌گردد و منشأ آن ترس از سرزنش دیگران است. (۲) صفت حیا در اصل بسیار پسندیده و مورد سفارش منابع دینی ست. رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «الحياءُ خَيرٌ كُلُّهُ»؛ حیاء، سراسرْ خوبى است. (۳) در عین حال، حیا هم مثل خیلی از مفاهیم دیگر، استثنائاتی دارد. مثلا حیا در سوال کردن و یاد گرفتن؛ یا حیا در انجام امور دینی؛ و امثال اینها. شرم و حیا در روابط بین زوجین هم از انواعِ حیاهای مذموم و ناپسند بوده و در منابع دینی و روایات، از شرم و حیا داشتن نسبت به همسر نهی شده است. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «خَیْرُ نِسائِکُمْ الَّتی اِذا خَلَتْ مَعْ زَوْجِها خَلَعَتْ لَهُ دِرْعَ الْحَیاءِ وَ اِذا لَبِسَتْ مَعَهُ دِرْعَ الْحَیاءِ»؛ بهترین زنان بانوئی است که چون با شوهر خلوت کند لباس حیا را از خود دور کند و چون لباس بپوشد لباس حیاء را هم بپوشد. (۴) پس اگر حرفی که می زنید گناه نباشد و صرفا الفاظی ست که همسرتان دوست دارد از زبان شما بشنود، اشکالی ندارد و می توانید به زبان بیاورید. اما در مورد اخلاقی بودن، عملی اخلاقی ست که هم حسن فعلی داشته باشد و هم حسن فاعلی. یعنی هم اصل عمل خوب باشد و هم با نیت خوبی انجام شود. تمکین و راضی نگه داشتنِ همسرتان یک عمل نیک است که اگر با نیت خوب یعنی رضایت همسر، به تبع فرمانبرداری از خداوند انجام گیرد، مصداق یک عملِ با ارزش اخلاقی ست.       پی نوشت: ۱. ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ انتشارات دار صادر؛ بیروت،‌ لبنان؛ ج ۸، ص ۵۱ ۲. ابن مسکویه، احمد بن محمد؛ تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق؛ محقق هلالی، عماد؛ نشر طلیعه النور؛ ۱۴۲۶؛ ص ۴۱ ۳. محمدی ری شهری، محمد؛ حکمت نامه پیامبر اعظم؛ موسسه علمی دارالحدیث؛ قم ۱۳۸۶؛ ج ۸؛ ص ۱۲۶ ۴. طوسی، محمد بن الحسن؛ تهذیب الأحکام؛ محقق غفاری، علی اکبر؛ نشر صدوق، تهران ۱۴۱۷؛ ج ۷؛ ص ۴۰۰