جمع بندی حد و نهایت خودسازی و تکامل در انسان

جمع بندی پرسش: آیا خود سازی و به کمال رسیدن انسان تا ابد ادامه خواهد داشت؟ یا اینکه انسان تا حد معینی می تواند رشد کند؟   پاسخ: هدف از خودسازی، رسیدن به کمال است. و نهایت کمال آدمی رسیدن به حقیقت عبودیت و بندگی ست که انسان را صاحب مقام خلیفه اللهی می کند. خلیفه اللهی یعنی رسیدن به قرب الهی. از آنجایی که مقصد قرب به خداست، و خداوند بی نهایت و نامحدود است، پس نمی توان برای کمال، حد معین یا پایانی تصور کرد. قرآن می فرماید: «وَيَزِيدُ اللَّهُ الَّذِينَ اهْتَدَوْا هُدًى..؛ خداوند هدايت هدايت يافتگان را افزون می کند…» (۱) همچنین فرموده: «يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ؛ اي انسان! تو با تلاش به سوی پروردگارت پيش مي‏روی و سرانجام او را ملاقات خواهی كرد.» (۲) در حدیث قدسی هم می خوانیم که خداوند متعال خطاب به انسان فرمود: «عَبدي أطِعني أجعَلكَ مِثلي؛ أنَا حَيٌّ لا أموتُ، أجعَلُكَ حَيّا لا تَموتُ؛ أنَا غَنِيٌّ لا أفتَقِرُ، أجعَلُكَ غَنِيّا لا تَفتَقِرُ؛ أنَا مَهما أشَأ يَكُن، أجعَلُكَ مَهما تَشَأ يَكُن؛ بنده من! از من فرمان ببر تا تو را همانند خويش گردانم. من زنده ی ناميرايم، تو را نيز زنده ی ناميرا مى گردانم؛ من توانگرى هستم كه هرگز نيازمند نمى شوم، تو را نيز توانگرى مى گردانم كه هرگز نيازمند نشوى؛ من هر چه بخواهم همان مى شود، تو را نيز چنان قرار مى دهم كه آنچه بخواهى همان شود» (۳)     پی نوشت: ۱. سوره مریم، ۷۶ ۲. سوره انشقاق، ۶ ۳. محمّد محمّدی ری شهری؛ دانشنامه قرآن و حديث؛ مترجم حمید رضا،‌ آژیر؛ موسسه فرهنگی دارالحدیث؛ قم ۱۳۹۱؛ ج ۹؛ ص ۲۰۸