روش فهم حدیث

مخصص متصل و منفصل در روایات

انجمن: 
با سلام و احترام در بعضی از احادیث می‌بینیم که جمله‌ای با یک ظاهر مطلق بیان میشه اما استثنائات اون در خارج از جمله بیان میشن. در برخی موارد، استثنائات در ادامه همان حدیث ذکر شده اند، مثل حدیث زیر:  
«... قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلى اللّه عليه و آله)‏ مَنْ أَطَاعَ امْرَأَتَهُ أَكَبَّهُ اللَّهُ عَلَى وَجْهِهِ فِي النَّارِ قِيلَ وَ مَا تِلْكَ الطَّاعَةُ قَالَ تَطْلُبُ مِنْهُ الذَّهَابَ إِلَى الْحَمَّامَاتِ وَ الْعُرُسَاتِ وَ الْعِيدَاتِ وَ النِّيَاحَاتِ وَ الثِّيَابَ الرِّقَاقَ‏ [فَيُجِيبُهَا]» امام صادق (عليه السلام) فرمودند رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله) فرمودند: هركس از همسرش اطاعت كند، خداوند او را با صورت در آتش دوزخ مى ‌افكند. از حضرت سؤال شد آن اطاعت كدام است‌؟ فرمودند: زن از شوهر بخواهد كه به حمام‌ ها، عروسى ‌ها، جشن‌ هاى عيد و مراسم‌ هاى عزادارى برود و هم ‌چنين لباس ‌هاى نازک بطلبد (و شوهر اطاعت نمايد).(الكافي، ج ‏5، ص 517، ح 3؛ من لا يحضره الفقيه، ج ‏1، ص 115، ح 241)
در اینجا جمله اول به «هر کس که از همسر خود اطاعت کند» اشاره دارد اما در ادامه می‌بینیم که منظور تمام انواع اطاعت نیست.   اما موارد دیگری هم وجود داره که استثنائات در متن حدیث ذکر نشده اما در تفسیر حدیث اضافه می‌شوند. به طور مثال:
پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: "ما من داء إلا فی الحبة السوداء منه شفاء إلا السام" یعنی هیچ بیماری نیست مگر شفای آن در سیاه دانه است جز مرگ.
از ظاهر این حدیث بر میاد که به دارویی برای شفای تمام بیماریها اشاره دارد، اما بعضی نیز در تفسیر آن، حدیث را اشاره به گروهی از بیماریها دانسته‌اند.
خطابى: گفته: اينكه فرموده: از هر دردى مقصود درد خاصّى است، زيرا در طبع هيچ گياهى نيست كه درمان همه طبائع مخالف هم را داشته باشد، و مقصود اينست كه درمان هر درديست كه از رطوبت پديد شود. (لینک)
یا حدیث زیر:
امام صادق (علیه ‌السلام): وَمَنْ تَرَکَ التَّزْویجَ مَخافَهَ الْعَیْلَهِ فَقَدْ أَساءَ الظَّنَّ بِاللهِ عَزَّ وَجَلَّ. و هر که از ترس تنگدستی ازدواج نکند، به خدای متعال بدگمان است.
در تاپیکی در همین سایت،شرایطی مثل مناسب بودن شرایط اجتماعی و ... نیز از سوی کارشناس محترم در تفسیر این حدیث دخیل دانسته شد. چون ممکن است شخصی ازدواج کند و سعی و تلاش هم کند اما به خاطر شرایط نامناسب نتونه از عهده مخارج فرزندش بر بیاد.   حالا سوال من اینه: وقتی استثنائات یک حکم کلی در خود حدیث ذکر نشده، بر طبق چه قاعده‌ای میشه استثنائات رو به تفسیر اضافه کرد؟   ممنون