[/HR] در وجود فضائل بی شمار حضرت رضا علیه السلام جای هیچ شک و شبهه ای نیست. این فضائل هم در تاریخ زندگی این بزرگوار ثبت و ضبط است و هم در عنایات خاصه ایشان به زائران و مجاوران حرم رضوی عیان و روشن تر از خورشید است. [/HR] این مقاله در صدد اثبات فضائل برای این امام همام نیست و به خود چنین جرأتی و جسارتی نمی دهد؛ بلکه تنها جهت توجه بیشتر خود و خوانندگان به مقام و منزلت رفیع حضرت چند نمونه از فضائل ایشان ذکر شده است.
[h=2]آرزوی امام معصوم بر دیدار یار[/h] امام معصوم آرزو نمی کند مگر آرزویی در حد مقام خویش؛ بنابراین آرزوی حضرت صادق علیه السّلام بر درك نوه گرامی اش علی بن موسی علیهما السّلام نشان از مقام بس عظیم حضرت رضا علیه السّلام دارد.
از حضرت موسى بن جعفر علیهماالسّلام روایت شده كه مىفرمود: روی عن الامام موسى الكاظم علیه السّلام انّه قال: «... سمعت أبی جعفر بن محمد علیه السّلام غیر مرّة یقول لی: انّ عالم آل محمد لفی صلبك و لیتنی أدركته فانّه سمیّ أمیر المۆمنین علیّ علیه السّلام».(1)
شنیدم از پدرم جعفر بن محمّد علیه السّلام كه مكرّر به من مى فرمود كه: عالم آل محمّد علیهم السّلام در صلب تو است، و كاشكى من او را درك مىكردم. پس بدرستى او همنام امیر المۆمنین على علیه السّلام است.(2)
در این روایت علاوه بر اینکه اصل آرزوی دیدار خود فضیلتی برای حضرت رضا علیه السّلام است اینکه امام صادق علیه السّلام این آرزو را به کرار بازگو می کرد بر فضل ایشان می افزاید و همچنین توصیف کردن امام رضا علیه السّلام به عالم آل محمد علیهم السّلام تکمیل کننده شأن و شرف ایشان توسط امام صادق علیه السّلام است.
[h=2]منزلتی رفیع از زبان حجت خدا[/h] شیخ صدوق روایت كرده از یزید بن سلیط كه گفت:
ملاقات كردم حضرت صادق علیه السّلام را در راه مكّه و ما جماعتى بودیم. گفتم به او: پدر و مادرم فداى تو باد! شما امامان پاكید و مرگ چیزى است كه هیچ كس را از آن گریزى نیست. پس با من چیزى بگو تا برسانم به وا پس ماندگان خود.
پدرش موسى بن جعفر علیهماالسّلام وارد شد و گفت: اى نجمه كرامت پروردگار بر تو گوارا باد، من كودك را در حالى كه در یك پارچه سفیدى پوشانیده شده بود به او دادم، وى در گوش راست كودك اذان و در گوش چپ اقامه گفت و با آب فرات گلوى او را گرفت، سپس به من برگردانید و گفت: بگیر این كودك را كه از برگزیدگان خداوند در روى زمین است
حضرت فرمود: آرى اینها فرزندان منند و این بزرگ ایشان است (و اشاره كرد به پسرش موسى علیه السّلام) و در او است علم و حلم و فهم و جود و معرفت به آنچه محتاجند مردم به آن در آنچه اختلاف مىكنند در امر دین خود، و در اوست خلق و حسن جوار، و او درى است از درهای خداوند تعالى، و در او صفتى است بهتر از اینها.
پس گفتم: پدر و مادرم فداى تو باد، آن صفت چیست؟
فرمود: بیرون مىآورد خداى عزّ و جلّ از او دادرس و فریادرس این امّت را و نور و فهم و حكم این امّت را، بهتر زاییده شده و بهتر نو رسیده، محفوظ مىدارد به او خداى تعالى خونها را، و اصلاح مىكند به او میان مردم نزاع ها را، و انضمام مىدهد به او پراكندهها را، و التیام مىدهد به او شكستهها را، و مىپوشاند به او برهنه را، و سیر مىكند به او گرسنه را و ایمن مىسازد به او ترسان را، و فرود مىآورد به او باران را، و مطیع و فرمانبردار او شوند بندگان، بهترین مردم باشد در هر حال، چه در حال كهولت و میان سالگى و چه در حال كودكى و جوانى، سیادت پیدا مىكند به سبب او عشیره او پیش از رسیدنش به بلوغ، سخن او حكمت است و خاموشى او علم است، بیان مىكند براى مردم آنچه را كه اختلاف است در آن.(3)
فضایلی که در روایت بالا ذکر شد دیگر احتیاجی به توضیح ندارد که وجود نازنین امام رضا علیه السّلام برکت برای امت اسلامی است.
[h=2]
فضائل فرزند از زبان مادر[/h] على بن میثم از پدرش روایت كرده كه گفت: از مادرم شنیدم كه مىگفت:
نجمه مادر حضرت رضا علیه السلام مىگفت: «چون حامله شدم به پسرم رضا علیه السّلام ، ثقل حمل نیافتم و از شكم خود آواز تسبیح و تحمید و تهلیل مىشنیدم و مرا از آن، هول و ترس پدید مىآمد و چون وقت وضع حمل رسید، وى به زمین آمد، دست بر زمین نهاده، سر به آسمان برداشته، لبها مىجنبانید چنانكه گویى سخن مىگفت.» (4)
در این هنگام پدرش موسى بن جعفر علیهماالسّلام وارد شد و گفت: اى نجمه كرامت پروردگار بر تو گوارا باد، من كودك را در حالى كه در یك پارچه سفیدى پوشانیده شده بود به او دادم، وى در گوش راست كودك اذان و در گوش چپ اقامه گفت و با آب فرات گلوى او را گرفت، سپس به من برگردانید و گفت: بگیر این كودك را كه از برگزیدگان خداوند در روى زمین است.(5)
[h=2]چند معجزه در یک واقعه[/h] در این حادثه چند معجزه امامت از سوی حضرت علی بن موسی الرضا علیهما السّلام به وقوع پیوسته است؛ یکی خبر دادن از آنچه علی بن احمد مخفی کرده بود و کسی از آن خبر نداشت. دیگر بازگو کردن هدف ایشان از آمدن به خراسان بصورت مفصل. دیگر جواب دادن امام رضا علیه السلام به سۆالات علی بن احمد بدون خواندن یادداشت وی.
شنیدم از پدرم جعفر بن محمّد علیه السّلام كه مكرّر به من مى فرمود كه: عالم آل محمّد علیهم السّلام در صلب تو است، و كاشكى من او را درك مىكردم. پس بدرستى او همنام امیر المۆمنین على علیه السّلام است
در ادامه اصل داستان آورده شده است: على بن احمد بن وشاء كوفى گوید: من از كوفه بطرف خراسان حركت كردم؛ دخترم گفت: این پارچه را بگیر و در خراسان بفروش و بهاى آن را برایم فیروزه تهیه كن. گوید: من آن پارچه را گرفتم در میان اثاثیهام محكم بستم، هنگامى كه وارد مرو شدم و در یكى از مسافرخانه ها منزل نمودم؛ ناگهان غلامان على بن موسى الرضا علیهما السّلام وارد شدند و گفتند: یكى از علماء ما فوت كرده است و اینك براى كفن وى احتیاج به حلهاى داریم.
گفتم: من حله ندارم.
آنان رفتند و بار دیگر مراجعت كردند و گفتند: مولاى ما تو را سلام می رساند و می فرماید: شما در نزد خود حلهاى دارید و در فلان جا پنهان كردهاى و این حله را هم دخترت به شما داده است، تا وى را بفروشى و بهاى وى را برایش فیروزه بخرى، اینك این بهاى آن حله است.
وى حله را به آنان داد و گفت: به خداوند سوگند از وى مسائلى را خواهم پرسید، اگر پاسخم را داد كه معلوم است وى همان است.
گوید: مسائل خود را یادداشت كردم و با شتاب خود را به در خانه او رسانیدم، و لیكن از كثرت جمعیت نتوانستم خود را بوى برسانم، در این هنگام كه من نشسته بودم ناگهان خادمى از راه رسید و گفت: اى على بن احمد اینها جواب مسائل تو است كه با خود آورده بودى، من گرفتم و جوابهاى خود را بطور كامل مشاهده كردم.(6)
پی نوشت:
1) طبرسى، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى (ط - الحدیثة)، 2جلد، آل البیت - قم، چاپ: اول، 1417 ق،ج2 ؛ ص65
2) شیخ عباس قمى، منتهى الآمال، قم: دلیلی ما، چاپ اول، 1379ش، ج2، ص1611
3) شیخ عباس قمى، منتهى الآمال، ج2، ص1612
4) حسن بن حسین شیعی سبزواری، راحة الأرواح، تهران: ناشر اهل قلم، چاپ دوم، 1387ش، ص 223
5) عزیز الله عطاردی، اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام، تهران: كتابخانه صدر، چاپ اول، 1397 ق، ص 18-19
6) فضل بن حسن طبرسى، زندگانى چهارده معصوم علیهم السلام / ترجمه إعلام الورى، (مترجم عزیز الله عطاردى)، تهران:نشر اسلامیة، چاپ اول، 1390 ق، ص : 431-4327)
[h=1]آورده‌اند که...[/h] اعتقاد به معجزه و امور خارق العاده و غیرطبیعى براى مردم مسلمان و معتقد به كتاب مقدس آسمانى قرآن یك اصل مسلم و قطعى است زیرا قرآن كریم معجزات فراوانى را براى انبیاء عظام و پیامبران عالیقدر صریحا اثبات مى نماید و همچنین به جانشینان و اوصیاء و مقربان درگاه حق. چنانچه در قرآن مى فرماید: «وابتغوا إلیه الوسیلة» یعنى بوسیله محمد و آل محمد علیهم السلام به خدا تقرب و آن بزرگواران را در خانه حق شفیع کنید تا مهمات دین و دنیا و آخرت را كفایت فرماید.
[h=2]رازدانِ دلتنگان[/h] مرحوم حاج شیخ محمدجواد بیدآبادى به قصد زیارت حضرت رضا علیه السلام و توقف چهل روز در مشهد مقدس به اتفاق خواهرش از اصفهان حركت نمود و به مشهد مشرف شدند. چون هیجده روز از مدت توقف، در آن مكان شریف گذشت، شب آن حضرت در عالم مکاشفه به ایشان امر فرمودند: فردا باید به اصفهان برگردى. عرض مى كند: مولاى من ! قصد توقف چهل روزه در جوار شما كرده ام و هنوز هجده روز بیشتر نشده است .
امام علیه السلام فرمود: چون خواهرت از دورى مادرش دلتنگ است و از ما مراجعتش را به اصفهان خواسته براى خاطر او باید برگردى . آیا نمى دانى كه من زوار را دوست مى دارم؟
چون مرحوم حاجى بیدار مى شود، از خواهرش مى پرسد كه از امام رضا علیه السلام روز گذشته چه خواستى؟ گفت : چون از مفارقت مادرم سخت ناراحت بودم، به آن حضرت شكایت كرده، درخواست مراجعت نمودم .
گفت: خواهرم! غمگین مباش؛ حضرت رضا علیه السلام به من دستور دادند كه فردا به اصفهان برگردیم.
[h=2]طبیب حقیقی[/h] مرحوم شیخ موسى نجل شیخ على نجفى نقل فرمود: به زیارت حضرت ثامن الائمه علیه السلام مشرف شدم، دچار بیمارى سختى شدم و در اثر آن ناخوشى هر دو چشمم آب سیاه آورد، بطوری كه جائى را نمى دیدم.
شب آن حضرت در عالم مکاشفه به ایشان امر فرمودند: فردا باید به اصفهان برگردى. عرض مى كند: مولاى من ! قصد توقف چهل روزه در جوار شما كرده ام و هنوز هجده روز بیشتر نشده است .
مبلغى هم پول داشتم، صاحب خانه بعنوان قرض از من گرفت و مركبى هم داشتم كه صاحب خانه از من خریده بود نه پولى را كه طلب داشتم مى داد، نه وجه مركب را و چند كتاب هم داشتم، مفقود شد و از این جهات بسیار دلتنگ بودم .
آنگاه با دلتنگى تمام نزد طبیب رفتم. چون چشمانم را دید دوائى را تجویز نمود و گفت تا سه روز آن را استفاده نما اگر بهبودى یافتى فبها، اگر بهبودى نیافتى علاجى ندارد، چون آب سیاه آورده. من به گفته او عمل كردم بهبودى حاصل نشد. لذا مایوس از همه جا شده رو به دارالشفاى حقیقى كه حرم حضرت رضا علیه السلام باشد شدم.
وقتى مشرف شدم به آن حضرت عرض كردم:
اى سید من! مى دانى كه من براى تحصیل علوم دینیه آمده ام و اكنون چشمم چنین شده و حال شفاى چشمم و وصول طلبم و وجه مركب و كتابهاى خود را از حضرتت مى خواهم .
از صبح كه به حرم مشرف شدم تا ظهر مشغول گریه و زارى بودم. آنگاه براى ظهر به منزل رفتم و بعد از نماز و صرف نهار خواب مرا ربود. وقتى از خواب بیدار شدم، چشمانم را روشن و بینا دیدم. با خود گفتم: خوابم یا بیدار؟ فوراً برخاستم و به راه افتادم . اهل خانه چون مرا بینا دیدند تعجب كرده و از مرحمت حضرت رضا علیه السلام اظهار خوشحالى نمودند.
بعد از این قضیه آن طلبى را كه داشتم با وجه مركب به من رسید و كتابهاى مفقود شده نیز پیدا شد.
[h=2]
مهماندار مهربان[/h] علامه حاج شیخ علی اصغر كرباسی در منزل آقای فلسفی بالای منبر فرمودند: من در تهران روزهای یازدهم ماه در منزلی جهت منبر رفتن دعوت شده بودم، ماه ذیقعده پیش آمد من هم مطابق معمول رفتم جهت انجام وظیفه «روز تولد حضرت رضا علیه السلام» دیدم درب منزل بسته است و كسی در خانه نیست. در این اثناء یك بانویی آمد و گفت: آقا، اینها مشهد مقدس مشرف هستند، شما تشریف ببرید داخل و روضه را بخوانید.
كلید انداخت و درب را گشود من همه به همان اطاق همیشگی رفتم و روضه را خواندم و بازگشتم.
ماه بعد كه جهت منبر مشرف شدم، اهل آن خانه از من پوزش طلبیدند كه ماه گذشته برای اولین بار روز تولد حضرت رضا علیه السلام مشهد مشرف شدیم و شما پشت درب آمدید.
من گفتم: خواهری درب را باز كرد و گفت: شما روضه را بخوانید اینها مشهد هستند.
اهل خانه گفتند: ما به كسی كلید نداده بودیم و از جریان گشودن درب بی خبر هستیم.
سپس گفتند: ما در همان نزدیكی حرم شریف یك اطاق در طبقه پنجم كرایه كرده بودیم هنوز مشغول اثاث كشی بودیم كه طفلی از ما از بالای بام به زیر افتاد. من (خانم آن خانه) حضرت رضا علیه السلام را صدا زدم كه: آقا ما هنوز به حرم مشرف نشده ایم به داد برس. آمدم پایین و صدا زدم من مادر این بچه هستم. بچه رااز مردم گرفتم داخل ماشین شده به طرف بیمارستان امام رضا علیه السلام رفتیم در بین راه بچه چشمهایش را باز كرد و گفت: مادر: من باكم نیست. گفتم: مگر از بام نیفتادی؟! گفت: نه، بین راه آقایی مرا گرفت و روی زمین گذارد.
وقتى مشرف شدم به آن حضرت عرض كردم: اى سید من! مى دانى كه من براى تحصیل علوم دینیه آمده ام و اكنون چشمم چنین شده و حال شفاى چشمم و وصول طلبم و وجه مركب و كتابهاى خود را از حضرتت مى خواهم
[h=2]نیتِ پاک یک عاشق[/h] شخص بازرگانى به قصد زیارت حضرت رضا صلوات الله علیه از محل خود حركت نموده رو به راه گذاشت .در بین راه در یكى از منازل كه منزل كرده بود، یك مرد كور و نابینا كه مادرزادى بود مطلع شد و فهمید كه آن مرد رو به زیارت حضرت رضا علیه السلام مى رود. از او خواهش و استدعا كرد كه چون مشرف شدى و زیارت كردى چون خواستى برگردى قدرى از خاك روضه منوره آن بزرگوار براى من بیاور، شاید خداى متعال ببركت آن تربت مطهره شریفه چشمان مرا شفا مرحمت فرماید. آن شخص هم خواهش او را قبول كرد.
وقتى مشرف شد و زیارت كرد هنگامى كه از مشهد حركت كرد یادش رفت از خاك بردارد تا به همان منزل رسید كه كور خواهش خاك كرده بود و اتفاقاً بسیار بى خرجى شده بود و آن كور هم مطلع شد كه آن زائر از زیارت برگشته لذا به نزد او آمد و مطالبه خاك كرد. آن زائر تاجر چون فراموش كرده بود و نمى خواست جواب ناامیدى به آن كور بدهد. فوراً از جا برخاست و رفت و قدرى خاك از همان مكان برداشت و براى او آورد. آن مرد كور هم با خوشحالى تمام گرفت و با خلوص نیت كه این خاك، خاك قبر امام رضا علیه السلام است، بر چشمان خود كشید.
همان شب از نظر عنایت حضرت رضا علیه السلام چشمهاى او بینا شد. پس هدیه بسیارى به آن زائر داد و آن زائر به بركت وجود مقدس امام هشتم علیه السلام مخارج راهش فراهم آمد و روانه شد.
چیز نادیده چه لذت دارد آنكه دیدست و چشیدست بصیرت دارد
هر كه نشناخت رضا را و اطاعت ننمود از كجا، كی خبر از فیض و سعادت دارد؟
تا نیایی و نبینی تو جلال و كرمش تو چه دانی كه به زائر چه محبت دارد
رافتش را بنما درك تو از نام رئوف چون ز لطفش به خلایق همه رافت دارد
ضامن آهوی وحشی شده تا دریابی كه به زوار و غریبان چه كرامت دارد
(آیة الله فخرالمحققین شیرازی)
[/HR] منابع:
كرامات الرضویه علیه السلام، على میرخلف زاده.
داستانهاى شگفت انگیز، سیدعبدالحسین دستغیب.
عنایات و معجزاتی از امام هشتم علیه السلام، قاسم میرخلف زاده.
سلام بر طبیبی که بیماران غریب عشق را که کنار شفاخانه ضریحش دخیل معرفت بستهاند را مینوازد و درِ شفاخانه پنجره فولادش به روی همه بیماران هدایت و سلامت باز است.
سلام بر او که سریر شاهی اش را کنار میگذارد و با غلامان خود پای سفره دلشان، با هم نان غصه میخورند. «السلام علیک یا معینَ الضُعفا و الفقراء»
[h=1]هشت پرتوی نور از آفتاب هشتم[/h]
[h=2][/h][h=2] احیای امر ما [/h]قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:رَحِمَ اللهُ عَبْداً أحْیى أمْرَنا، قیلَ: كَیْفَ یُحْیى أمْرَكُمْ؟ وَ قالَ (ع) : یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا وَیُعَلِّمُها النّاسَ. ( بحارالأنوار: ج 2، ص 30، ح 13 )رحمت خدا بر كسى باد كه أمر ما را زنده نماید، سؤال شد: چگونه؟ حضرت پاسخ داد: علوم ما را فرا گیرد و به دیگران بیاموزد.
[h=2]خرج براى اهل منزل[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام: صاحِبُ النِّعْمَةِ یَجِبُ عَلَیْهِ التَّوْسِعَةُ عَلى عَیالِهِ.( وسائل الشّیعة: ج 21، ص 540، ح 27807)
هر كه به هر مقدارى كه در توانش مى باشد، باید براى اهل منزل خود انفاق و خرج كند.
[h=2]استعمال عطر[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:لا تَتْرُكُوا الطّیبَ فى كُلِّ یَوْم، فَإنْ لَمْ تَقْدِرُوا فَیَوْمٌ وَ یَوْمٌ، فَإنْ لَمْ تَقْدِرُوا فَفى كُلِّ جُمْعَة. (مستدرك الوسائل: ج 6، ص 49، ح 6 )
سعى نمائید هر روز، از عطر استفاده نمائید و اگر نتوانستید یك روز در میان، و اگر نتوانستید پس هر جمعه خود را معطّر و خوشبو گردانید (با رعایت شرائط زمان و مكان)
امام رضا علیه السلام می فرمایند: گمــان نیــکو به خــداوند داشته باش زیرا خداوند عــز و جل می فرماید:من در نزد گمان بنده ام حاضرم پس بنده ام جز گمان خیر به من نداشته باشد
[h=2]سكوت[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:إنَّ الصَّمْتَ بابٌ مِنْ أبْوابِ الْحِكْمَةِ، یَكْسِبُ الْمَحَبَّةَ، إنَّهُ دَلیلٌ عَلى كُلِّ خَیْر. (مستدرك الوسائل: ج 9، ص 16، ح 10073 )
همانا سكوت و خاموشى راهى از راه هاى حكمت است، سكوت موجب محبّت و علاقه مى گردد، سكوت راهنمائى براى كسب خیرات مى باشد
[h=2]محدوده خشم[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:انَّما تَغْضَبُ للهِِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَلا تَغْضَبْ لَهُ بِأكْثَرَ مِمّا غَضِبَ عَلى نَفْسِهِ. (عیون أخبارالرّضا علیه السلام : ج 1، ص 292، ح 44 )
چنانچه در موردى خواستى غضب كنى و براى خدا برخورد نمائى، پس متوجّه باش كه غضب و خشم خود را در جهت و محدوده رضایت و خوشنودى خداوند، اِعمال كن
[h=2]رفع مشکل دیگران[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:مَـن فـرّج عن مـومـن فـرّج الله عَن قَلبه یـَوم القیمة. (اصول کافى، ج 3، ص 268) هر کس اندوه و مشکلى را از مومنى بر طرف نماید خداوند در روز قیامت انـدوه را از قلبش بر طرف سازد.
[h=2]نظافت[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام: مِن أخْلاقِ الأنْبِیاءِ التَّنْظیفُ. (تحف العقول، ص 466 )
نظافت و پاکیزگی، از اخلاق پیامبران است .
[h=2]گمان نیکو به خداوند[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام: اَحسِنِ الظَّنَّ بِالله فاِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَل یَقولُ : اَنَا عِندَ ظَنِّ عَبدی بِی فَلا یَظُنَّ بی الّا خَیراً. (جهاد النفس، ح 147 )
گمــان نیــکو به خــداوند داشته باش زیرا خداوند عــز و جل می فرماید:من در نزد گمان بنده ام حاضرم پس بنده ام جز گمان خیر به من نداشته باشد.
[h=1]ادب بر آستان ملکوت[/h] زیارتگاها و مزارها از دیرباز در میان ادیان و مذاهب گوناگون از جایگاه ویژه اى برخوردار بوده اند. این اماکن مقدسه همواره با پذیرفتن گروه عظیمى از علاقه مندان، بستر مناسبی براى تبادلات فرهنگى و حتی تحولات سیاسى و اجتماعى به حساب مى آیند. در واقع زیارتگاه ها می توانند در ابعاد مختلف زندگى، حتى به لحاظ روحى و روانى دارای تأثیرگذارى قابل توجهی باشند. در دین مبین اسلام نیز زیارت قبور، توسل كردن و شفاعت خواستن از اهم امور دینى تلقى مى شود. در آموزه های شیعی "زیارت" حضورى روحى و نه صرفا جسمی نزد مزور است که در آن نفسیت قدسى و صفات متعالی مزور بر نفس زائر افاضه می گردد، تا بعد از اضطراب به اطمینان و پس از شقاوت به سعادت و بعد از ناامیدى به امیدوارى برسد. چنانکه شیخ صدوق (ره) می گوید: « زیارت خداى تعالى، زیارت پیامبران و حجت هاى اوست. هر كس آنان را زیارت كند، همانا خداى عزوجل را زیارت كرده است، چنان كه هر كس آنان را پیروى كند، همانا خدا را پیروى كرده و هر كس آنان را نافرمانى كند، خدا را نافرمانى كرده است».
امام، زائر را از همان لحظهای که قصد زیارت کرده است، میبیند و به حالات و حرکات و گفتارش توجه کامل دارد. پس شایسته است زائر آن چنان باشد که اگر در زمان حیات امام نیز محضرش را درک می کرد همان گونه می بود، در ادب نمودن، گفتگو کردن و حتی معاشرت و رفتارو گفتار خود با دوستان، همراهان و سایر زائران حرم محبوبش ... چراکه امام "عین اللَّه الناظرة" و چشم نظاره گر خداوند است
زیارت در لغت از ریشه "زَوْر" و به معنای برگشت از چیزی، و تمایل به چیز دیگری می باشد. براین اساس رفتن به ملاقات اولیای دین، و مشرّف شدن به حضور امامان معصوم علیهم السلام را از آن جهت زیارت گویند که در هنگام زیارت روح و فکر زائر از مادیات و عالم طبیعت بازگشت میکند و به معنویت و روحانیت توجه و تمایل مینماید و زائرِ عارف به مقام مزور ملکوت خداوند را در فضای ملکوتی او مشاهده مینماید. بدیهی است میزان جذبه و عشق زائر، به میزان معرفت و شناخت او از مقام و منزلت مزور نزد حق تعالی بستگی دارد. چه بسا افرادی، فقط جسمشان در زیارتگاه باشد و تماشای ضریح و طلا و نقره، وضع رواقها و صحنها و انبوه جمعیت، آنان را از حقیقت زیارت محروم ساخته و نتوانند با مزور ارتباط روحی و قلبی شایسته ای برقرار نماید.
امامان آیینه داران صفات جمال و جلال حق تعالی و عالیترین تجلی گاه اسماء حسنای الهی می باشند. از این رو زندگی و مرگ آنان یکسان است. آنان به اتکای قدرت الهی پیوسته در همه زمانها و مکانها حیات و حضور حیات آفرین دارند. نه مرگ و نه بُعد مسافت نمیتوانند آنان را از به کارگیری ولایت تکوینی و هدایت به امر باز دارند. بنابراین حرکت عاشقانه و عارفانه به سوی حرم امام، چنین پیامی را به دنبال دارد که امام، زائر را از همان لحظهای که قصد زیارت کرده است، میبیند و به حالات و حرکات و گفتارش توجه کامل دارد. پس شایسته است زائر آن چنان باشد که اگر در زمان حیات امام نیز محضرش را درک می کرد همان گونه می بود، در ادب نمودن، گفتگو کردن و حتی معاشرت و رفتارو گفتار خود با دوستان، همراهان و سایر زائران حرم محبوبش؛ چراکه امام "عین اللَّه الناظرة" و چشم نظاره گر خداوند است که از ظاهر و باطن زائر خویش کاملا آگاه است.
آنان که سیاحت را در متن سفر قرار دادهاند و زیارت را در حاشیه آن گنجانیده اند، آنان که آداب زیارت ندانسته و در محضر امام ادب نگه نداشتهاند، آلودگانی که توبه نکرده، شرفیاب محضر امام میشوند. اگر چه کرامت امامان که آیینه داران "اکرم الاکرمین" هستند، آنان را دست خالی بر نمیگرداند، لیکن نمیتوانند محضر ملکوتی امام را آنگونه که شایسته است، درک نمایند.
نزدیکی جسمی و حسی به امام و مزار و ضریح او نباید با ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت برای سایر زائران که در واقع مهمانان امام هستند، یا اقدام به عملی که با شأن محضر قدسی امام مناسبت ندارد، باعث آزار و اذیّت روح ملکوتی امام گردد و خاطر مبارک آنان را ناراحت نماید، و این نزدیکی ظاهری خود سبب دوری باطنی و روحانی زائر گردد
آری! حضور در مرقد اولیای الهی امری مطلوب و مورد تأکید شریعت مقدس است، همچانکه امام صادق علیه السلام میفرمایند: « اگر چه سلام از راه دور نیز به پیامبر اکرم (و امامان معصوم علیهم السلام) میرسد، ولی به مدینه بروید (و به حرم امامان مشرف شوید) و آنان را از نزدیک زیارت کنید".( وسائل الشیعه، ج 14، ص 338، کتاب الحج، ابواب المزار، باب 4، حدیث 3.) اما باید توجه داشت که نزدیکی جسمی و حسی به امام و مزار و ضریح او نباید با ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت برای سایر زائران که در واقع مهمانان امام هستند، یا اقدام به عملی که با شأن محضر قدسی امام مناسبت ندارد، باعث آزار و اذیّت روح ملکوتی امام گردد و خاطر مبارک آنان را ناراحت نماید، و این نزدیکی ظاهری خود سبب دوری باطنی و روحانی زائر گردد . همانطورکه امام صادق علیه السلام می فرمایند: « هر گاه منزل و وطن یكی از شما به ما دور بود بالاترین مكان منزل را انتخاب كند و در آن جا دو ركعت نماز خوانده و با اشاره به قبور ما سلام دهد ، سلام وی حتماً به ما خواهد رسید». (كامل الزیارات ، ص 286)
در اینجا مناسب است داستانی آموزنده را از بیان عالم وارسته و عارف کامل مرحوم حضرت آیت الله العظمی بهجت (ره) نقل نماییم. ایشان فرمودند :
در منطقه جاسب قم گروهی از کشاورزان در زمان گذشته با شتر و قاطر به زیارت حضرت ثامن الحجج علیهم السلام مشرف می شوند و هنگام مراجعت و وارد شدن در محدوده جاسب پیرمردی از اهل محل را می بیند که در گرمای روز کوله باری از علف به دوش کشیده و با مشقت بسیار به خانه می رود ، مسافرین مشهد مقدس که او را می بینند زبان به شماتت و سرزنش می گشایند که : پیرمرد ، زحمت دنیا را ول کن نیستی ؟ ، آخر بیا تو هم لااقل یک بار به مشهد مقدس سفر کن و این سخن را تکرار و او را بسیار توبیخ می کنند.
پیرمرد خسته و پاک دل زبان می گشاید و می گوید : شما که به زیارت آقا رفتید و به آقا سلام دادید ، جواب گرفتید یا نه؟ می گویند : پیرمرد ، این چه حرفی است که می زنی مگر آقا زنده است که سلام ما را جواب بدهد؟!
پیرمرد می گوید: عزیزان، امام که زنده و مرده ندارد، ما را می بیند و سخنان ما را می شنود، زیارت که یک طرفه نمی شود.
آنان می گویند : آیا تو این عُرضه را داری؟ وی می گوید : آری، و از همان جا رو به سمت مشهد مقدس می کند و می گوید : « ألسلام علیک یا امام هشتم » و همه با کمال صراحت می شنوند که به آن پیرمرد، به نام خطاب می شود که : علیکم السلام آقای فلانی»و بدین ترتیب زائرین همگی خجالت کشیده و پشیمان می شوند که چرا سبب دلشکستگی این مرد نورانی شدند.
(دفتر آفتاب، سیره و زندگانی حضرت آیت الله العظمی بهجت، ص216 )
در پایان خوانندگان گرامی را جهت آگاهی بیشتر در این زمینه به کتاب ارزشمند "ادب فنای مقربان" اثر حضرت آیت اللَّه جوادی آملی ارجاع می دهیم.
[h=1]باغی از باغهای بهشت[/h]
[h=2]زیارت بارگاه رضوی[/h]فضیلت زیارت امام رضا(علیهالسلام) در وصف نمیگنجد و قلم از تحریر آن عاجز است و انسانهای عادی را توان درک آن نیست. مشهد مقدس آن امام بزرگ محل نزول و صعود ملائک مقرب الهی است . در حدیثی از خود آن حضرت نقل شده که فرمودند: «ان بخراسان لبقعة یاتی علیها زمان تصیر مختلف الملائکة، فلا یزال فوج ینزل من السماء و فوج یصعد الی ان ینفخ فی الصور، فقیل له: یا ابن رسول الله و ایة بقعة هذه؟ قال: هی بارض طوس و هی والله روضة من ریاض الجنة(1)؛ همانا در خراسان مکانی است که در آینده محل رفت و آمد فرشتگان خواهد شد. پیوسته گروهی از ملائک از آسمان به این مکان فرود میآیند و گروهی از آنجا به آسمان صعود میکنند تا زمانی که در صور دمیده شود. به ایشان عرض شد: ای فرزند رسول خدا! این چه مکانی است؟ ایشان فرمودند: این مکان در سرزمین طوس واقع شده و به خدا قسم! باغی از باغهای بهشت است.»
مصاف عالم امکان ز ملک تا ملکوت که از ملوک و ملک پاسبان و دربان داشت
همین عظمت و بزرگی، زیارت آن مرقد شریف را دارای آثار و برکاتی کرده که در ادامه قطرهای از آن اقیانوس فضائل را ذکر میکنیم و جان خسته از فراقمان را طراوت میبخشیم:
1. مهمترین فضیلت زیارت آن امام همام(علیهالسلام) انس و همنشینی با آن امام است . چه ندارد آن که رضا دارد و چه دارد آن که از رضا محروم است .
شنیدهام سخنی خوش که پیر کنعان گفت فراق یار نه آن میکند که بتوان گفت
حدیث هول قیامت که گفت واعظ شهر کنایتیست که از روزگار هجران گفت
2. از آنجا که علی بن موسی الرضا(علیهالسلام) مظهر کرامت و بزرگی است، هر کس که به زیارت ایشان برود، در دنیای پس از مرگ که دیار فقر و نیاز است، با کمال لطف و مهربانی به دیدار او خواهد آمد. ابن اسحاق نهاوندی نقل میکند که امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «من زارنی علی بعد داری اتیته یوم القیامة فی ثلاث مواطن حتی اخلصه من اهوالها اذا تطایرت الکتب یمینا و شمالا، و عند الصراط، و عند المیزان(2)؛ کسی که با وجود دوری مرقدم مرا زیارت کند، روز قیامت در سه مکان به دیدارش میروم تا او را از سختی آن روز نجات دهم؛ در آن زمان که نامه‌های اعمال خوب و بد گشوده میشود، و هنگام عبور از پل صراط، و هنگام سنجیدن اعمال .»
کسی که با وجود دوری مرقدم مرا زیارت کند، روز قیامت در سه مکان به دیدارش میروم تا او را از سختی آن روز نجات دهم؛ در آن زمان که نامه‌های اعمال خوب و بد گشوده میشود، و هنگام عبور از پل صراط، و هنگام سنجیدن اعمال .»
3. از فضائل دیگر این است که ثواب و اجر و پاداش زیارت آن حضرت با زیارت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) برابر شده است. امام موسی بن جعفر(علیهماالسلام) فرمودند: «ان ابنی علیا مقتول بالسم ظلما مدفون الی جنب هارون بطوس من زاره کمن زار رسول الله صلی الله علیه و آله(3)؛ همانا پسرم، علی، با ظلم و جور به واسطه سم کشته میشود و در کنار هارون در طوس دفن خواهد شد. هر کس او را زیارت کند، مانند کسی است که پیامبر را زیارت کرده است.»
4. زیارت قبر و مزار شریف آن حضرت برابر با ثواب هزار حج و هزار عمره است. امام رضا(علیهالسلام) میفرماید: «فمن زارنی فی تلک البقعة کان کمن زار رسول الله صلی الله علیه و آله و کتب الله له ثواب الف حجة مبرورة و الف عمرة مقبولة(4)؛ هر کس که مرا در آن مکان زیارت کند، مانند کسی است که رسول خدا(صلی الله علیه و آله) را زیارت کرده است و خداوند ثواب هزار حج و هزار عمره مقبول را برایش مینویسد.»
البته، ذکر دو نکته هم در اینجا ضروری است:
[h=2]الف) ممکن است به ذهن خطور کند که چگونه ممکن است چنین ثواب عظیمی پاداش یک عمل به ظاهر ساده باشد؟[/h]پاسخ این است که اسماء و صفات خداوند از جمله رحمان و رحیم بودن او بینهایت است و باب لطف و رحمت او همیشه و در همه جا به روی انسانها گشوده است و یکی از درهای رحمت حق، مزار شریف ائمه اطهار(علیهمالسلام) است و جای هیچ تعجبی نیست که خداوند برای تعظیم مقام آن بزرگواران چنین اجر و پاداشی قرار دهد؛ چنان که ثواب نماز جماعت هنگامی که مامومین از ده نفر تجاوز کنند، آن قدر زیاد است که هیچ کس جز ذات حق توان شمارش آن را ندارد. (5)
[h=2]ب) در برخی روایات ثواب زیارت آن حضرت هفتاد حج یا بیشتر ذکر شده است .[/h]علت این اختلاف را میتوان در تفاوت زائرین آن حضرت و درک و معرفتی که نسبت به آن حضرت دارند، جستجو کرد. حالات افراد و زمانهای گوناگون نیز در کثرت و قلت ثواب تاثیر مستقیم دارد؛ چنان که گاهی شخص با توجه و حضور قلب بیشتری به زیارت آن امام میرود و یا در زمانهای مخصوص مثل شب قدر توفیق زیارت برای او حاصل میشود .
امام موسی بن جعفر(علیهماالسلام) فرمودند:
«همانا پسرم، علی، با ظلم و جور به واسطه سم کشته میشود و در کنار هارون در طوس دفن خواهد شد. هر کس او را زیارت کند، مانند کسی است که پیامبر را زیارت کرده است.»
5. ثواب جهاد و شهادت در راه خدا در جمله فضائل زیارت بارگاه رضوی است. روزی امام رضا (علیهالسلام) که در سنین نوجوانی بودند از کنار پدرشان گذشتند، امام هفتم فرمودند: این فرزندم در سرزمین غربت از دنیا میرود. «فمن زاره مسلما لامره عارفا بحقه کان عندالله عزوجل کشهداء بدر(6) ؛ کسی که او را زیارت کند در حالی که تسلیم به امر او بوده و معرفت به حق او داشته باشد، نزد خداوند، مانند شهدای بدر خواهد بود .» 6. از دیگر آثار مهم زیارت آن حضرت راه یافتن به حریم مغفرت الهی و رهایی از آتش دوزخ و وارد شدن در بهشت موعود الهی است. حمدان نقل میکند که بر امام جواد(علیهالسلام) وارد شدم و عرض کردم: «کسی که پدرت را در طوس زیارت کند چه برایش قرار داده شده است؟ ایشان فرمودند: «من زار قبر ابی بطوس غفر الله له ما تقدم من ذنبه و ما تاخر؛ هر کس پدرم را در طوس زیارت کند، گناهان گذشته و آیندهاش بخشیده میشود .»
حمدان میگوید: بعد از این واقعه، نزد ایوب بن نوح بن دراج رفتم و فرمایش امام را برای او نقل کردم، او گفت من هم این مطلب را از ایشان شنیدهام و نیز مطلب دیگری شنیدم که برایت نقل میکنم: از امام شنیدم که فرمود: «من زار قبر ابی بطوس غفر له ما تقدم من ذنبه و ما تاخر فاذا کان یوم القیامة نصب له منبر بحذاء منبر رسول الله صلی الله علیه و آله حتی یفرغ الله من حساب الخلائق(7)؛ هر کس قبر پدرم را در طوس زیارت کند، گناهان گذشته و آینده او بخشیده میشود و روز قیامت منبری مقابل منبر پیامبر(صلی الله علیه و آله) برای ایشان نصب میشود تا این که خدا به حساب خلائق رسیدگی کند.»
همچنین علی بن مهزیار نقل میکند که خدمت امام جواد(علیهالسلام) عرض کردم: «ما لمن اتی قبر الرضاء علیهالسلام؛ برای کسی که قبر امام رضا(علیهالسلام) را زیارت کند چه ثوابی قرار داده شده است؟» امام فرمودند: «الجنة والله(8)؛ قسم به خدا! پاداش او بهشت است.»
[/HR]پینوشتها:
1- عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، دارالعلم، قم، ج2، ص 255؛ امالی شیخ صدوق، کتابخانه اسلامیة، ص63؛ بحارالانوار، مجلسی، همان، ج99، ص31 .
2- کامل الزیارات، ابن قولویه القمی، مکتبة الصدوق، ص319؛ عیون اخبارالرضا، ج2، ص255؛ بحارالانوار، همان، ص40 .
3- عیون اخبارالرضا، ج2، ص260؛ وسائل الشیعه، ج14، ص558 .
4- بحارالانوار، ج99، ص44 .
5- این روایت را تمام مراجع در رسالههای عملیه خود آورده‌اند. پس روشن میشود که این روایت از چه اعتبار و اهمیتی برخوردار است .
6- کامل الزیارات، ص304؛ بحارالانوار، ج99، ص41 .
7- کامل الزیارات، ص320؛ بحارالانوار، ج99، ص40 .
8- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، مکتبة البوذر جمهری، ص95؛ بحارالانوار، همان، ص39 .
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .
[h=1]اهمیت زیارت حضرت رضا(علیهالسلام)[/h] زیارت امام رضا(علیهالسلام) مزایای بسیاری دارد که در این مقاله به تعدادی از آنها اشاره میشود. مزیت اول: زیارت حضرت رضا(علیهالسلام) افضل و برتر از زیارت سیدالشهدا(علیهالسلام) است :
حضرت عبدالعظیم حسنى گفت: به حضرت جواد(علیهالسلام) عرض كردم :
متحیرم كه به زیارت قبر حضرت سیدالشهدا(علیهالسلام) مشرف شوم یا به زیارت پدرتان .
فرمود: اندكى صبر كن؛ سپس داخل اندرون شد بعد - در حالى كه اشكهایش بر رخسارش جارى بود - خارج شد و احتمالا به یاد پدرش افتاده و بر دورى از پدر اشك ریخته بود... فرمود: زائران امام حسین (علیهالسلام) بسیارند؛ اما زائران پدرم كم هستند. در روایت دیگر فرمود: زیارت پدرم افضل است زیرا حضرت ابا عبدالله الحسین(علیهالسلام) را همه مردم زیارت مىكنند؛ امام پدرم را، جز خواص شیعه زیارت نمىكنند.(1) زیرا هر فرقهاى از شیعه، امام حسین(علیهالسلام) را از جهات مختلفى از قبیل، شهادت آن حضرت، مخصوصا فرزند بى واسطه حضرت زهرا(علیهاالسلام) بودن، محترم مىشمارند و فِرَق دیگر شیعه، از قبیل: كسیانیه، زیدیه، اسماعیلیه و واقفیه و ... امامت حضرت سیدالشهدا(علیهالسلام) را پذیرفتهاند؛ اما در این میان، حضرت رضا(علیهالسلام) داراى ویژگى خاصى است كه اغلب انشعابات تشیع، قبل از ایشان بوده و باقیمانده از فِرَق مختلف همین خواص شیعه هستند كه به ولایت حضرت رضا (علیهالسلام) معتقدند و شمارشان نسبت به بقیه كمتر است؛ لذا در روایات «عارفا بحقه» قید شده یعنى ایشان را امام واجب الاطاعة بداند. مزیت دوم: زائر امام رضا(علیهالسلام) از زوار تمام انبیاء و اولیا و ائمه(علیهمالسلام) افضل و با ارزشتر است .
سلیمان بن حمص گفت(2) از موسى بن جعفر(علیهماالسلام) شنیدم كه مىفرمود: هر كس قبر فرزندم على را زیارت كند خداوند ثوابى معادل هفتاد حج مبرور(3) به او عطا مىفرماید.
امام صادق(علیهالسلام) فرمود: هر كس نواده مرا در طوس خراسان با معرفت به حقش، زیارت كند اجر هفتاد شهید از شهدایى كه در كنار رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) پیكار كردهاند، به او داده مىشود.
عرض كردم، فدایت شوم عرفان به حقش چگونه است؟ فرمود:
"یعلم انه امام مفترض الطاعته، غریب، شهید؛ بداند كه او امام واجب الاطاعة و غریب و شهید است.
با تعجب گفتم: هفتاد حج مبرور؟! فرمود: آرى . هفتاد هزار حج. باز با تعجب گفتم: هفتاد حج مبرور؟! فرمود: آرى. هفتاد هزار حج مبرور. بار دیگر با تعجب پرسیدم . فرمود: بعضى از حجها در پیشگاه خدا مقبول نمىشود. هر كس فرزندم را زیارت كند یا شبى در كنار قبر او به سر برد، مانند كسى است كه خداوند را در عرش زیارت كند. باز با تعجب پرسیدم مانند كسى كه خدا را در عرش زیارت كند؟!
فرمود: آرى. روز قیامت، در عرش خدا چهار نفر از پیشینیان: نوح، ابراهیم، موسى و عیسى و چهار نفر از آخرالزمان: محمد، على، حسن و حسین(علیهمالسلام) گرد خواهند آمد و بعد، این مجلس ادامه خواهد یافت. یعنى غیر از این هشت نفر دیگران هم خواهند بود و زوار قبور ائمه(علیهمالسلام) با ما، در همین جلسه شركت خواهند داشت .
درجه و با ارزشترین عطیه و عنایت، مخصوص زوار فرزندم على بن موسى الرضاست . مزیت سوم: براى زوار حضرت رضا(علیهالسلام) ضمانت شده است كه خداوند گناهان گذشته و آیندهاش را مىبخشد. امام جواد(علیهالسلام) فرمود: هر كس قبر پدرم، حضرت رضا(علیهالسلام) را در طوس زیارت كند خداوند گناهان گذشته و آینده او را مىبخشد و روز قیامت براى او منبرى در مقابل منبر رسول خدا (صلى الله علیه و آله) مىنهد و با آسایش و آرامش بر آن منبر مىنشیند تا خداوند اعمال آخرین نفر از بندگان خود را رسیدگى نماید.(4)
این روایت دو جنبه دارد: 1- بخشیدن گناه 2- آسودگى از حساب .مزیت چهارم: بخشیده شدن گناه به هر كمیت و كیفیتى كه باشد.
شخصى خراسانى(5) به امام رضا(علیهالسلام) گفت: یابن رسول الله من پیامبر اكرم(صلى الله علیه و آله) را در خواب دیدم كه به من فرمود:
وقتى پاره تن من در سرزمین شما دفن شود و ستارهای از من در آنجا غروب كند، چگونه امانت مرا حفظ خواهید كرد؟
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: من در سرزمین شما دفن مىشوم و پاره تن و ستاره دودمان اویم. سپس فرمود: بدان هر كس مرا با قید معرفت به حق واجبى كه خداوند از اطاعت برایم قرار داده است، زیارت كند؛ من و پدران گرامىام در روز قیامت شفیع او خواهیم بود و هر كس را ما شفاعت كنیم، در قیامت نجات مىیابد ولو كان علیه مثل وزرالثقلین الجن و الانس؛ گرچه به گناه جن و انس آلوده باشد.
حضرت عبدالعظیم حسنى گفت: از حضرت جواد(علیهالسلام) شنیدم كه مىفرمود:
هیچ كس به زیارت پدرم نمىرود كه گرفتار ناراحتى از قبیل: باران یا سرما و گرما شود؛ مگر این كه خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مىكند.
مزیت پنجم: حمزة بن حمران از امام صادق(علیهالسلام) نقل مىكند كه فرمود:
هر كس نواده مرا در طوس خراسان با معرفت به حقش، زیارت كند اجر هفتاد شهید از شهدایى كه در كنار رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) پیكار كردهاند، به او داده مىشود.
عرض كردم، فدایت شوم عرفان به حقش چگونه است؟ فرمود:
"یعلم انه امام مفترض الطاعته، غریب، شهید؛ بداند كه او امام واجب الاطاعة و غریب و شهید است. مزیت ششم: زیارت امام رضا(علیهالسلام) معادل هفتاد هزار حج است. یكى از اصحاب گفت :
به حضرت صادق(علیهالسلام) گفتم: فلانى مىگفت كه به شما گفته است: من نوزده حج عمره به جا آوردهام؛ و شما فرمودهاید كه یك حج و یك عمره دیگر به جاى آور تا به اندازه یك مرتبه زیارت حضرت سیدالشهدا(علیهالسلام) به تو اجر داده شود. امام صادق(علیهالسلام) فرمود: اكنون بگو كدام یك نزد تو محبوبتر است، بیست مرتبه به حج رفتن یا با امام حسین(علیهالسلام) محشور شدن؟ گفتم: با امام حسین(علیهالسلام) محشور شدن محبوبتر است . فرمود: پس به زیارت امام حسین علیه السلام برو.(6)
با بررسى روایت ، زیارت امام حسین علیه السلام معادل بیست هزار حج هم وارد شده است .
در روایتى از عایشه نقل شده است(7) كه پیامبر اكرم فرمود: كسى كه حسینم را زیارت كند نود حج از حجهاى من، رسول خدا و عمرهام به او داده مىشود. اما توجه داشتید كه زیارت حضرت رضا (علیهالسلام) صدهزار حج ثواب داشت . مزیت هفتم: به نحو شگفتانگیزى به زوار امام رضا(علیهالسلام) كه عارف به حق او باشند ثواب و پاداش داده مىشود؛ ثواب صدهزار شهید و مجاهد پیكارجو در راه دین و ثواب صد هزار حج عمره.
اباصلت هروى از قول حضرت رضا(علیهالسلام) روایت میکند که: به خدا قسم هیچ یك از ما خانواده نیست؛ مگر این كه كشته شود یا شهید مىشود.
پرسیدم: آقا! شما را چه كسى مىكُشد؟ فرمود:
شرورترین خلق خدا به وسیله سم در زمانم؛ سپس مرا در دیار غربت دفن مىكنند.
«الا فمن زارنى فى غربتى كتب الله له اجر ماته الف شهید و ماته الف صدیق و ماته الف حاج معتمر(8) و ماته الف مجاهد و حشر فى زمرتنا و جعل فى الدرجات من الجنة رفیقنا؛ بدان كه هر كس مرا در غربتم زیارت كند خداوند ثواب صدهزار شهید و صدهزار صدیق و صدهزار حاجى و عمرهگزار و صدهزار مجاهد مىدهد و با ما محشور مىشود و در درجات عالى بهشت رفیق ماست .
رسول اكرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: به زودى پارهاى از تن من در خراسان دفن مىشود، هیچ غمگینى او را زیارت نمىكند مگر این كه خدا غم از دلش بزداید، و هیچ زائر گنهكارى مگر این كه خداى تعالى گناهانش را بیامرزد.
مزیت هشتم: آتش جهنم بر بدن زائر حضرت رضا(علیهالسلام) حرام و ثواب زیارتش بهشت برین است. على بن مهزیار گفت: به حضرت جواد(علیهالسلام) گفتم: پاداش زائر امام رضا(علیهالسلام) چیست؟ فرمود: الجنة و الله؛ به خدا قسم بهشت.(9)
عن عبدالعظیم الحسنى قال: سمعت ابا جعفر الثانى یقول :
«ما زار ابى احد فاصابه اذى من مطر او برد او حر الا حرم جسده على النار(10)؛ حضرت عبدالعظیم حسنى گفت: از حضرت جواد(علیهالسلام) شنیدم كه مىفرمود:
هیچ كس به زیارت پدرم نمىرود كه گرفتار ناراحتى از قبیل: باران یا سرما و گرما شود؛ مگر این كه خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مىكند. مزیت نهم: قیامت كه هیچ کس به یاد دیگرى نیست؛ امام رضا(علیهالسلام) در تلاش برای نجات زائر خویش است .خدایا! به ما توفیق زیارت و قبول آن را عنایت فرما در مَواقف قیامت سه جاست كه هیچ كس به یاد دیگرى نیست؛ و فقط به موارد زیر مىاندیشد. 1- میزان عمل: عاقبتش به خیر خواهد بود یا نه؟ 2- چگونگى عبور از صراط: از صراط خواهد گذشت یا سقوط خواهد كرد؟ 3- تحویل گرفتن نامه عمل: نامه اعمالش به دست چپش داده خواهد شد یا به دست راستش؟
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: من در این موارد خطرناك به داد زوارم خواهم رسید و از آنان شفاعت خواهم كرد.قال الرضا(علیهالسلام): من زارنى على بعد دارى اتیعته یوم القیامة فى ثلاث مواطن حتى اخلصه من اهوالها. اذا تطایرت الكتب یمینا و شمالا، عند الصراط و عندالمیزان .
حضرت رضا(علیهالسلام) فرمود: هر كس مرا در این فاصله دورى كه دارم، زیارت كند روز قیامت سه جا به دادش مىرسم و او را از شدت آن سه مورد آسوده مىكنم :
1- هنگامى كه نامههاى اعمال به دست راست یا چپ تحویل داده مىشود.
2- هنگام عبور از صراط .
3- هنگام سنجش اعمال . مزیت دهم: در قیامت به حساب اعمال مردم رسیدگى مىشود؛ اما زوار امام رضا(علیهالسلام) در خدمت رسول خدا(صلى الله علیه و آله) آسوده خاطر منتظر مىمانند تا رسیدگى به حساب مردم تمام شود.
بخش اول این روایت، در مزیت سوم كه آمرزنده گناه گذشته و آینده بود، ذكر شد؛ اما در این قسمت بر محاسبه نشدن و آسودگى از حساب تكیه شده است . كه قبلا ذكر شد منبرى برایش مىنهند تا خدا از حساب خلایق فارغ شود .
ابراهیم جعفرى از مهران چنین نقل كرده است كه گفت :
به خدمت امام جواد(علیهالسلام) رسیدم و سؤال كردم: كسى كه پدر شما را در طوس زیارت كند، چه امتیازى دارد؟
فرمود: هر كس قبر پدرم را در طوس زیارت كند، خداوند گناهان گذشته و آیندهاش را مىآمرزد. مزیت یازدهم: زیارت حضرت رضا(علیهالسلام) غم را از دل زائر مىزداید.
قال رسول الله(صلى الله علیه و آله):
ستدفن بضعة منى بخراسان مازارها مكروب الا نفس الله كربته و لا مذنب الا غفر الله ذنوبه(11)؛ رسول اكرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: به زودى پارهاى از تن من در خراسان دفن مىشود، هیچ غمگینى او را زیارت نمىكند مگر این كه خدا غم از دلش بزداید، و هیچ زائر گنهكارى مگر این كه خداى تعالى گناهانش را بیامرزد.
صقربن دلف گفت: از امام هادى(علیهالسلام) شنیدم كه فرمود:
هر كس برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، باید غسل كرده به حرم امام رضا (علیهالسلام) رود، در بالاى سر آن حضرت دو ركعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد( در صورتى كه كار حرام یا قطع رحم و خویشاوندى نباشد) از خدا بخواهد، خداى تعالى نیازش را برآورده سازد.
بنابراین در این دریاى متلاطم زندگى پیوسته طوفانهاى غم و اندوه زندگى او را در معرض خط قرار مىدهد. امام رضا(علیهالسلام) را با معرفت باید زیارت كرد تا وجود انسان از این طوفانها رها و دل از غم و صفات ناپسند زدوده و توشهاى براى سفر آخرت فراهم شود.مزیت دوازدهم: شفاعت در انتظار زائران على بن موسى الرضا(علیهالسلام) است . امام صادق (علیهالسلام) فرمود: احدى از اولین و آخرین نیست مگر این كه روز قیامت، محتاج شفاعت حضرت رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) است. (12)
پس همه محتاج شفاعت هستند؛ اما طبق آیه ولا یشفعون الا لمن ارتضى؛ حضرت رضا(علیهالسلام) فرمود:
«لا یشفعون الا لمن ارتضى دینه؛ شفاعت نمىكنند مگر كسانى را كه خدا دین و آیین آنها را بپسندد.(13) زیارت امام رضا(علیهالسلام) موجب مىشود كه آن حضرت از زائرانش شفاعت كند.
حسین بن فضال از پدر خود نقل كرده است كه گفت: از حضرت رضا(علیهالسلام) شنیدم كه فرمود: مرا با سم خواهند كشت و در سرزمین غربت دفن خواهم شد. این كه مىگویم پدرم از قول پدر بزرگوار و آباء گرامىاش از رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) نقل كردهاند كه فرمود:
«الا فمن زارنى فى غربتى كنت انا و آبائى شفعاؤه یوم القیامة و من كنا شفعاءه نجى و لو كان مثل وزرا الثقلین(14)؛ بدانید كه هر كس مرا در غربتم زیارت كند، من و آباء گرامىام روز قیامت شفیع او خواهیم بود. هر كس كه ما او را شفاعت كنیم نجات مىیابد اگر چه آلوده به گناه جن و انس باشد. مزیت سیزدهم: زیارت حضرت رضا(علیهالسلام) از حج و عمره و زیارت رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) و امیرالمؤمنان، سیدالشهدا و امام کاظم(علیهمالسلام) هم بهتر است .
محمد بن سلیمان گفت: به حضرت جواد(علیهالسلام) گفتم :
شخصى حج واجب خود را به جا آورده پس از آن به حج عمره رفته و در مراجعت به زیارت رسول اكرم (صلى الله علیه و آله) نایل شده است؛ بعد به نجف و کاظمین رفته، حضرت على و امام موسى كاظم (علیهماالسلام) را زیارت كرده است؛ باز در همین ایام وضعش از نظر مالى به گونهاى است كه نمىتواند عازم حج شود؛ حال بفرمایید به حج برود، افضل و برتر است یا به طوس رفته، و حضرت رضا (علیهالسلام) را زیارت كند؟
قال یاتى خراسان فیسلم على ابى علیه السلام افضل و لیكن ذلك فى رجب؛ فرمود: در صورتى كه در ماه رجب باشد به خراسان رفته، پدرم حضرت رضا(علیهالسلام) را زیارت كند، بهتر است .مزیت چهاردهم: در حرم حضرت رضا(علیهالسلام) دو ركعت نماز با شرایط خاص به جا آوردن موجب برآمدن حاجت است .
صقربن دلف گفت: از امام هادى(علیهالسلام) شنیدم كه فرمود:
هر كس برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، باید غسل كرده به حرم امام رضا (علیهالسلام) رود، در بالاى سر آن حضرت دو ركعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد( در صورتى كه كار حرام یا قطع رحم و خویشاوندى نباشد) از خدا بخواهد، خداى تعالى نیازش را برآورده سازد.
و نیز فرمود:
بارگاه ملكوتى حضرت رضا(علیهالسلام) بقعهاى از بقعههاى بهشت است كه هیچ مؤمنى آن را زیارت نكند، مگر این كه خداوند او را از آتش آزاد و وارد بهشتش نماید.
[/HR]پینوشتها:
1- بحارالانوار، ج 102، بخش اختصاصى زیارت حضرت رضا(علیهالسلام)
2- عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 263 .
3- كسى كه طاعتش پذیرفته شده، نیكویى كرده شده، مقبول، پسندیده (ف – عمید)
4- بحارالانوار، ج 102، ص 4 .
5- عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 257.
6- تهذیب، ج 6، ص 48.
7- بحارالانوار، ج 12، ص 35.
8- حاج و معتمر: كسى كه به حج و عمره رفته باشد.
9- بحارالانوار، ج 12، ص 39.
10- بحارالانوار، ج 102، ص 36.
11- بحارالانوار، ج 102، ص 34.
12- محاسن برقى، ص 183.
13- بحارالانوار، ج 3، ص 219.
14- عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 632.
برگرفته از کتاب 53 داستان از كرامات حضرت رضا(علیهالسلام)، موسى خسروى
[h=1]پاره تن پیامبر در مشهد الرضا(علیهالسلام)[/h]
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود:«ستدفن بضعة منی بخراسان ما زارها مکروب الا نفس الله کربته ولا مذنب الا غفرالله ذنوبه»(1)؛ پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد، هیچ گرفتار و گنهکاری او را زیارت نکند جز این که خداوند گرفتاری او را برطرف سازد و گناهانش را ببخشاید. قابل توجه است که پیامبر اکرم فقط دو تن از خاندان خود را بضعه خود معرفی کرده است؛ دختر گرامی خود حضرت زهرا(علیهاالسلام) و امام رضا(علیهالسلام) .
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «ان لکل امام عهدا فی عنق اولیائه و شیعته و ان من تمامالوفاء بالعهد و حسن الاداء زیارة قبورهم»(2)؛ هر امام و رهبری، عهد و میثاقی بر پیروان و دوستدارانش دارد و همانا یکی از اعمالی که نمایانگر وفاداری و ادای میثاق است، زیارت آرامگاه آنان است.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «اللهم انک تعلم انی مکره مضطر فلا تؤاخذنی کما لم تؤاخذ عبدک و نبیک یوسف حین وقع الی ولایة مصر»(3)؛ بار خدایا تو میدانی که من بر پذیرفتن ولایتعهدی مامون مجبور و ناچارم پس مرا مؤاخذه مکن همانگونه که بنده و پیامبرت یوسف را به هنگام پذیرفتن حکومت مصر مؤاخذه نکردی.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود:«قد علم الله کراهتی لذلک، فلما خیرت بین قبول ذلک و بینالقتل اخترت القبول علی القتل»(4)؛ ریان گوید: به حضرت رضا(علیهالسلام) عرض کردم مردم میگویند شما با این که اظهار بیرغبتی به دنیا میکنید ولایتعهدی را پذیرفتهاید؟ امام فرمود: خداوند خود میداند که من این امر را ناپسند میداشتم ولی چون بین پذیرش آن و مرگ مخیر شدم، قبول آن را بر مرگ ترجیح دادم.
امام رضا(علیهالسلام فرمود: «من زارنی علی بعد داری و مزاری اتیته یوم القیامه فی ثلاثة مواطن حتی اخلصه من اهوالها اذا تطایرت الکتب یمینا و شمالا و عند الصراط و عند المیزان»(5)؛ کسی که با توجه به دوری راه مزارم را زیارت کند، روز قیامت در سه جا [برای دستگیری] نزد او خواهم آمد و او را از بیم و گرفتاری آن موقفها رهایی خواهم بخشید: هنگامی که نامهها [ی اعمال] به راست و چپ پراکنده شود، نزد صراط و نزد میزان [هنگام سنجش اعمال].
این بارگاه بوستانی از بوستانهای بهشت است، و محل آمد و شد فرشتگان آسمان، و همواره گروهی از ملائکه فرود میآیند و گروهی بالا میروند تا وقتی که در صور دمیده شود.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود:«من زارنی و هو یعرف ما اوجب الله تعالی من حقی و طاعتی فانا و آبائی شفعائه یوم القیامة و من کنا شفعائه نجی»(6)؛ هر کس مرا زیارت کند در حالی که حق و طاعت مرا که خدا بر او واجب کرده بشناسد، من و پدرانم در روز قیامت شفیع او هستیم و هر کس ما شفیع وی باشیم نجات یابد.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «انی ساقتل بالسم مظلوما فمن زارنی عارفا بحقی... غفر الله ما تقدم من ذنبه و ما تاخر»(7)؛ من به زودی مظلومانه با سم به قتل خواهم رسید. پس هر کس با شناخت حق من زیارتم کند خداوند گناهان گذشته و آینده او را ببخشاید.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «... و هذه البقعة روضة من ریاض الجنة و مختلف الملائکة لا یزال فوج ینزل من السماء و فوج یصعد الی ان ینفخ فی الصور»(8)؛ این بارگاه بوستانی از بوستانهای بهشت است، و محل آمد و شد فرشتگان آسمان، و همواره گروهی از ملائکه فرود میآیند و گروهی بالا میروند تا وقتی که در صور دمیده شود.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «و قد اکرهت و اضطررت کما اضطر یوسف و دانیال علیهماالسلام اذ قبل کل واحد منهما الولایة من طاغیة زمانه، اللهم لا عهد الاعهدک و لا ولایة الا من قبلک فوفقنی لاقامة دینک و احیاء سنة نبیک... .»(9)؛ من [به این کار] واداشته شدم و ناچار گشتم، چنان که یوسف و دانیال علیهماالسلام مجبور شدند چه هر یک از آن دو، ولایت را از خودکامه زمان خویش پذیرفتند، خدایا پیمانی نیست مگر پیمان تو و ولایتی نیست مگر از سوی تو، پس مرا در برپا داشتن دینت و زنده کردن سنت پیامبرت توفیق رسان.
امام رضا(علیهالسلام( فرمود: «قد نهانی الله عز و جل ان القی بیدی الی التهلکة فان کان الامر علی هذا ... اقبل ذلک علی انی لا اولی احدا و لا اعزل احدا و لا انقض رسما و لا سنة»(10)؛ خداوند مرا بازداشته از این که خویش را با دست خود به نابودی افکنم، پس اگر قرار چنین است آن را میپذیرم به شرط آن که نه کسی را به کار گمارم و نه کسی را از کار کنار گذارم و نه رسم و سنتی را نقض کنم.
[="Microsoft Sans Serif"][="Indigo"][=Microsoft Sans Serif]سلام علیکم
[=Microsoft Sans Serif]امام رضا علیه السّلام فرمودند: [=Microsoft Sans Serif]من زارنی علی بعد داری اتیته یوم القیامه فی ثلاث مواطن حتی اخلصه من اهوالها؛ اذا نظایرت الکتب یمینا و شمالا و عندالصراط و عندالمیزان؛
هر که مرا در دیار غربت زیارت کند، روز قیامت من در سه جا به داد او می رسم و از هراس‌ها و سختی‌ها آنها نجاتش می دهم؛ در وقتی که نامه‌های اعمال از راست و چپ پراکنده شوند و در هنگام گذشتن از صراط و در موقع سنجیدن اعمال (میزان)
[="Microsoft Sans Serif"][="Indigo"]- دل من گم شد، اگر پيدا شد؛
بسپاريد به امانات رضا(ع)...
و اگر از تپش افتاد دلم ،
ببريدش به ملاقات رضا(ع)...
از رضا(ع) خواسته ام تا شايد بگذارد که غلامش بشوم .،
همه گفتند محال است ولي...،
دلخوشم من به محالات رضا(ع)...
عید بر شما مبارک[/]
يا امام رضا
جـَـذر آمـده
و حـال مـرا مَـد کـرده
بُـغض آمَـده
از حَنـجـَره ام رَد کـرده
مـن ايـن چـَمدان
تـو سـاکـها را بَـردار ...
بـَد جـور دلـم هـَواي مشـهَد کرده ...
روز ولادت تو غزل آفریده شد
مفعول و فاعلات و فعل آفریده شد
پلکی زدی و معجزه ای را رقم زدی
از برق چشم هات زحل آفریده شد
ازشهد غنچه ی لب پر خنده ی شما
در چشمه ی بهشت عسل آفریده شد
سینه به سینه ؛ شکرخدا عاشق توایم
این عشق پاک روز ازل آفریده شد
ولادت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) تبریک و تهنیت باد.
عاشقای امام رضـا وختی میرن پابوس آقـا..
برای کسـب حاجت، آقـا رو قسم میدن به جـان ِ جواد ع
الهـی دعوتـ بشـن به کاظمـین روبه روی دو گنبد طلا...
قسم بدن موسی بن جعفر ع و به جان امام رضـا
*آمده ام ، آمدم ای شاه پناهم بده*
*خط امانی ، ز گناهم بده*
*ای حرمت ، ملجأ درماندگان*
*دور مران از درو راهم بده*
*لایق وصل تو که من نیستم*
*اذن به یک لحظه نگاهم بده*
***السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا (ع)*** عاشقای امام رضـا وختی میرن پابوس آقـا..
برای کسـب حاجت، آقـا رو قسم میدن به جـان ِ جواد ع
الهـی دعوتـ بشـن به کاظمـین روبه روی دو گنبد طلا...
قسم بدن موسی بن جعفر ع و به جان امام رضـا
اي پسر فاطـــــمه، نور هدي سبزترين بــاغ بهار خــدا
با تو دل از غصه رها مي شود پاکتر از آينه ها مي شود
اي گل گلزار خـــدا، يا رضــــا آينه ي قبله نمــا يا رضـا
[/HR] ویژگی ها و خصائص انحصاری هر امام ، سبب انحصار لقبی خاص به ایشان گشته است. ائمه معصومین (علیهم السلام) در عین یکسانی و یکسویی هدفشان با یکدیگر گاه به جهت ویژگی های عصر و دوره ی امامت و حیاتشان و گاهی به جهات دیگر تفاوت ها و تمایزاتی داشته اند که همین امر سبب انتساب القابی خاص به هر یک از این بزرگواران گردیده است. [/HR] از میان القاب متعددی که به هر یک از معصومین (علیهم السلام) نسبت داده شده همواره یک لقب پررنگتر و برجسته تر از سایر القاب گشته است به گونه ای که ذکر آن لقب خاص تنها یادآور امامی معین است. گاه شهرت این القاب تا بدانجا پیش رفته است که از نام ایشان پر کاربرد تر گشته و به لحاظ کثرت استعمال در عرف مردم، جایگزین نام اصلی گردید است.
در چرایی انتساب هر کدام از این القاب ادله ای برآمد از بیانات ایشان به چشم می خورد. پی بردن به این دلایل کمک شایان توجهی در کسب معرفت به ذوات مقدس اهل بیت (علیهم السلام) می نماید.
در این میان "رضا" لقب خاص و برجسته ی امام هشتم شیعیان حضرت علی بن موسی (علیه السلام) است.رضا به معنای خشنودی است. اما آنچه در اینجا سوال برانگیز است آن است که مراد از خشنودی چیست و چرا حضرتش به این لقب خوانده شده اند؟ خشنودی چه کسی و یا چه کسانی سبب ملقب شدن پیشوای هشتم شیعیان(علیه السلام) به "رضا" گردیده ست؟ و آیا مراد از خشنودی، خشنودی ایشان از دیگران است یا خشنودی غیر از ایشان؟؟
یافتن پاسخ پرسش هایی از این دست اکنون و در زمانی که امکان پرسشگری از عالمترین فرد زمان میسر نیست تنها با جستجو در آثار باقی مانده از معصومان (علیهم السلام) و احادیث رسیده از ایشان امکان پذیر است. آنچه با جستجوگری در روایات بدست می آید آنست که اولا انتساب این لقب به علی بن موسی (علیه السلام) از سوی خداوند تبارک و تعالی صورت گرفته است و گمان آنکه این لقب از سوی مأمون به ایشان منتسب شده است کذبیست که از سوی مخالفان حضرت بیان شده است.
امام جواد (علیه السلام) در توضیح تفاوت امام هشتم با سایر ائمه ی همام (علیهم السلام) می فرمایند: همان طور كه دوستان و طرفدارانش به ایشان رضایت داده و ایشان را پذیرفتند، مخالفین نیز ایشان را قبول كرده، به ایشان رضایت داده بودند، و این حالت براى پدران و اجداد ایشان اتّفاق نیفتاد؛ و لذا، از بین آنان فقط ایشان «رضا» نامیده شدهاند.
ثانیا ایشان بدین جهت "رضا " خوانده شدند که مورد رضایت خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه (علیهم السلام) بعد از خودشان بودند اما دلیلی که در اینجا برای انتساب این لقب به امام هشتم شیعیان (علیه السلام) بیان شد دلیلی است که قابل تعمیم به سایر معصومان علیهم السلام است. چه اینکه دیگر امامان علیهم السلام نیز مرضی خداوند متعال و رسول و ائمه (علیهم السلام) بوده اند و ظاهرا این ویژگی، ویژگی انحصاری علی بن موسی صلوات الله علیه نبوده که به سبب آن این لقب منحصر به ایشان گردد.
پس باید به دنبال نکته ی دیگری بود که به جهت آن حضرت ، "رضا "خوانده شد.
توجه به این نکته و سوال از این امر که وجه تفاوت و تمایز امام رضا (علیه السلام) از دیگر معصومان (علیهم السلام) چیست که سبب انحصار این لقب به ایشان گشته است راوی را به ادامه ی پرسشگری می کشاند بگونه ای که امام جواد (علیه السلام) در توضیح تفاوت امام هشتم با سایر ائمه ی همام (علیهم السلام) می فرمایند: همان طور كه دوستان و طرفدارانش به ایشان رضایت داده و ایشان را پذیرفتند، مخالفین نیز ایشان را قبول كرده، به ایشان رضایت داده بودند، و این حالت براى پدران و اجداد ایشان اتّفاق نیفتاد؛ و لذا، از بین آنان فقط ایشان «رضا» نامیده شدهاند.
امام جواد (علیه السلام) در توضیح چرایی انتساب لقب رضا به امام هشتم اینطور فرموده اند که: « أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ الْبَزَنْطِیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى ع إِنَّ قَوْماً مِنْ مُخَالِفِیكُمْ یَزْعُمُونَ أَبَاكَ إِنَّمَا سَمَّاهُ الْمَأْمُونُ الرِّضَا لِمَا رَضِیَهُ لِوِلَایَةِ عَهْدِهِ فَقَالَ كَذَبُوا وَ اللَّهِ وَ فَجَرُوا بَلِ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى سَمَّاهُ الرِّضَا لِأَنَّهُ كَانَ رِضًى لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی سَمَائِهِ وَ رِضًى لِرَسُولِهِ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فِی أَرْضِهِ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ أَ لَمْ یَكُنْ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْ آبَائِكَ الْمَاضِینَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ رِضًى لِلَّهِ تَعَالَى وَ لِرَسُولِهِ وَ الْأَئِمَّةِ ع فَقَالَ بَلَى فَقُلْتُ فَلِمَ سُمِّیَ أَبُوكَ مِنْ بَیْنِهِمْ الرِّضَا قَالَ لِأَنَّهُ رَضِیَ بِهِ الْمُخَالِفُونَ مِنْ أَعْدَائِهِ كَمَا رَضِیَ بِهِ الْمُوَافِقُونَ مِنْ أَوْلِیَائِهِ وَ لَمْ یَكُنْ ذَلِكَ لِأَحَدٍ مِنْ آبَائِهِ ع فَلِذَلِكَ سُمِّیَ مِنْ بَیْنِهِمْ الرِّضَا.» (عیون أخبار الرضا علیه السلام / ترجمه غفارى و مستفید ؛ ج1 ؛ ص24)
از احمد بن محمّد بن ابى نصر بزنطىّ نقل شده است كه گفت: به امام جواد علیه السّلام عرض كردم: گروهى از مخالفین شما مىپندارند كه چون مأمون پدر شما را براى ولایت عهدى خود پسندید و برگزید، ایشان را «رضا» نامید. حضرت جواد علیه السّلام فرمودند: به خدا دروغ مىگویند، خلاف مىگویند، بلكه خداوند - تبارک و تعالى- او را «رضا» نامید، زیرا او براى خداوند- عزّ و جلّ- در آسمانش، و براى رسولش و ائمّه بعد از او علیهم السّلام در زمینش مرضیّ بود.
بزنطى گوید: عرض كردم: آیا مگر سایر پدرانتان علیهم السّلام براى خدا و رسولش و أئمّه علیهم السّلام راضى نبودند؟ حضرت فرمود: چرا، عرض كردم: پس براى چه از این میان فقط پدرتان «رضا» نامیده شده است؟ فرمود: چون همان طور كه دوستان و طرفدارانش به ایشان رضایت داده و ایشان را پذیرفتند، مخالفین نیز ایشان را قبول كرده، به ایشان رضایت داده بودند، و این حالت براى پدران و اجداد ایشان اتّفاق نیفتاد؛ و لذا، از بین آنان فقط ایشان «رضا» نامیده شدهاند.
با استعانت از کلام معصومین(علیهم السلام) مشخص شد که حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السلام) نه تنها مورد رضایت خدا، رسول و ائمه (علیهم السلام ) و دوستدارانشان بودند بلکه رضایت مخالفان را نیز فراهم آورده بودند و این امر واقعیتی بی مانند در طول تاریخ بوده که برای هیچ یک از معصومان قبل و بعد از آن اتفاق نیفتاده است و همین امر سبب انحصار لقب رضا به امام هشتم (علیه السلام) گشته است.
کاربر مهمان خوش آمدید
عرشیان هم ز چنین خلقت زیبا شادند
سرمَد عرش شد و فخر جنان گشت رضا
هیچ کس از نظر مرحمتش محروم نیست
ضامن و مأمن آهوی جوان گشت رضا
چشمه ی فیض خدا بارگه قدسی اوست
چو زلالی است که در سینه روان گشت رضا
حَرَمش کعبه ی آمال گرفتاران است
پس شفا بخش دل خستـه دلان گشت رضا
قبله ی حاجت و حج فقرا دانندش
از کَرَم شافع درد همــــگان گشت رضا
بینوایان چو به گرد حرمش حلقه زدند
مهر ورزید و طبیب دل و جان گشت رضـا
پر نشان گشت خراسان ز قدوم گُهرش
اندر آن خطّه چنان دُرّ گران گشت رضـا
شور ایمان زمیان برد چو هارون پلید
موجب نُضجَت آن حال خزان گشت رضا
نهضتی ساخت حدیثی که از آن سلسله گفت
بی گمان نابغه زان نطق و بیان گشت رضا
«خادما» نیک سرودی و بحقّ گفتی که
عزّت شیعه و فخــــر عَجَمان گشت رضا
[h=1]نمی از دریای فضائل دوست[/h]
[/HR] در وجود فضائل بی شمار حضرت رضا علیه السلام جای هیچ شک و شبهه ای نیست. این فضائل هم در تاریخ زندگی این بزرگوار ثبت و ضبط است و هم در عنایات خاصه ایشان به زائران و مجاوران حرم رضوی عیان و روشن تر از خورشید است.
[/HR] این مقاله در صدد اثبات فضائل برای این امام همام نیست و به خود چنین جرأتی و جسارتی نمی دهد؛ بلکه تنها جهت توجه بیشتر خود و خوانندگان به مقام و منزلت رفیع حضرت چند نمونه از فضائل ایشان ذکر شده است.
[h=2]آرزوی امام معصوم بر دیدار یار[/h] امام معصوم آرزو نمی کند مگر آرزویی در حد مقام خویش؛ بنابراین آرزوی حضرت صادق علیه السّلام بر درك نوه گرامی اش علی بن موسی علیهما السّلام نشان از مقام بس عظیم حضرت رضا علیه السّلام دارد.
از حضرت موسى بن جعفر علیهماالسّلام روایت شده كه مىفرمود: روی عن الامام موسى الكاظم علیه السّلام انّه قال: «... سمعت أبی جعفر بن محمد علیه السّلام غیر مرّة یقول لی: انّ عالم آل محمد لفی صلبك و لیتنی أدركته فانّه سمیّ أمیر المۆمنین علیّ علیه السّلام».(1)
شنیدم از پدرم جعفر بن محمّد علیه السّلام كه مكرّر به من مى فرمود كه: عالم آل محمّد علیهم السّلام در صلب تو است، و كاشكى من او را درك مىكردم. پس بدرستى او همنام امیر المۆمنین على علیه السّلام است.(2)
در این روایت علاوه بر اینکه اصل آرزوی دیدار خود فضیلتی برای حضرت رضا علیه السّلام است اینکه امام صادق علیه السّلام این آرزو را به کرار بازگو می کرد بر فضل ایشان می افزاید و همچنین توصیف کردن امام رضا علیه السّلام به عالم آل محمد علیهم السّلام تکمیل کننده شأن و شرف ایشان توسط امام صادق علیه السّلام است.
[h=2]منزلتی رفیع از زبان حجت خدا[/h] شیخ صدوق روایت كرده از یزید بن سلیط كه گفت:
ملاقات كردم حضرت صادق علیه السّلام را در راه مكّه و ما جماعتى بودیم. گفتم به او: پدر و مادرم فداى تو باد! شما امامان پاكید و مرگ چیزى است كه هیچ كس را از آن گریزى نیست. پس با من چیزى بگو تا برسانم به وا پس ماندگان خود.
حضرت فرمود: آرى اینها فرزندان منند و این بزرگ ایشان است (و اشاره كرد به پسرش موسى علیه السّلام) و در او است علم و حلم و فهم و جود و معرفت به آنچه محتاجند مردم به آن در آنچه اختلاف مىكنند در امر دین خود، و در اوست خلق و حسن جوار، و او درى است از درهای خداوند تعالى، و در او صفتى است بهتر از اینها.
پس گفتم: پدر و مادرم فداى تو باد، آن صفت چیست؟
فرمود: بیرون مىآورد خداى عزّ و جلّ از او دادرس و فریادرس این امّت را و نور و فهم و حكم این امّت را، بهتر زاییده شده و بهتر نو رسیده، محفوظ مىدارد به او خداى تعالى خونها را، و اصلاح مىكند به او میان مردم نزاع ها را، و انضمام مىدهد به او پراكندهها را، و التیام مىدهد به او شكستهها را، و مىپوشاند به او برهنه را، و سیر مىكند به او گرسنه را و ایمن مىسازد به او ترسان را، و فرود مىآورد به او باران را، و مطیع و فرمانبردار او شوند بندگان، بهترین مردم باشد در هر حال، چه در حال كهولت و میان سالگى و چه در حال كودكى و جوانى، سیادت پیدا مىكند به سبب او عشیره او پیش از رسیدنش به بلوغ، سخن او حكمت است و خاموشى او علم است، بیان مىكند براى مردم آنچه را كه اختلاف است در آن.(3)
فضایلی که در روایت بالا ذکر شد دیگر احتیاجی به توضیح ندارد که وجود نازنین امام رضا علیه السّلام برکت برای امت اسلامی است.
[h=2]
فضائل فرزند از زبان مادر[/h] على بن میثم از پدرش روایت كرده كه گفت: از مادرم شنیدم كه مىگفت:
نجمه مادر حضرت رضا علیه السلام مىگفت:
«چون حامله شدم به پسرم رضا علیه السّلام ، ثقل حمل نیافتم و از شكم خود آواز تسبیح و تحمید و تهلیل مىشنیدم و مرا از آن، هول و ترس پدید مىآمد و چون وقت وضع حمل رسید، وى به زمین آمد، دست بر زمین نهاده، سر به آسمان برداشته، لبها مىجنبانید چنانكه گویى سخن مىگفت.» (4)
در این هنگام پدرش موسى بن جعفر علیهماالسّلام وارد شد و گفت: اى نجمه كرامت پروردگار بر تو گوارا باد، من كودك را در حالى كه در یك پارچه سفیدى پوشانیده شده بود به او دادم، وى در گوش راست كودك اذان و در گوش چپ اقامه گفت و با آب فرات گلوى او را گرفت، سپس به من برگردانید و گفت: بگیر این كودك را كه از برگزیدگان خداوند در روى زمین است.(5)
[h=2]چند معجزه در یک واقعه[/h] در این حادثه چند معجزه امامت از سوی حضرت علی بن موسی الرضا علیهما السّلام به وقوع پیوسته است؛ یکی خبر دادن از آنچه علی بن احمد مخفی کرده بود و کسی از آن خبر نداشت. دیگر بازگو کردن هدف ایشان از آمدن به خراسان بصورت مفصل. دیگر جواب دادن امام رضا علیه السلام به سۆالات علی بن احمد بدون خواندن یادداشت وی.
در ادامه اصل داستان آورده شده است: على بن احمد بن وشاء كوفى گوید: من از كوفه بطرف خراسان حركت كردم؛ دخترم گفت: این پارچه را بگیر و در خراسان بفروش و بهاى آن را برایم فیروزه تهیه كن. گوید: من آن پارچه را گرفتم در میان اثاثیهام محكم بستم، هنگامى كه وارد مرو شدم و در یكى از مسافرخانه ها منزل نمودم؛ ناگهان غلامان على بن موسى الرضا علیهما السّلام وارد شدند و گفتند: یكى از علماء ما فوت كرده است و اینك براى كفن وى احتیاج به حلهاى داریم.
گفتم: من حله ندارم.
آنان رفتند و بار دیگر مراجعت كردند و گفتند: مولاى ما تو را سلام می رساند و می فرماید: شما در نزد خود حلهاى دارید و در فلان جا پنهان كردهاى و این حله را هم دخترت به شما داده است، تا وى را بفروشى و بهاى وى را برایش فیروزه بخرى، اینك این بهاى آن حله است.
وى حله را به آنان داد و گفت: به خداوند سوگند از وى مسائلى را خواهم پرسید، اگر پاسخم را داد كه معلوم است وى همان است.
گوید: مسائل خود را یادداشت كردم و با شتاب خود را به در خانه او رسانیدم، و لیكن از كثرت جمعیت نتوانستم خود را بوى برسانم، در این هنگام كه من نشسته بودم ناگهان خادمى از راه رسید و گفت: اى على بن احمد اینها جواب مسائل تو است كه با خود آورده بودى، من گرفتم و جوابهاى خود را بطور كامل مشاهده كردم.(6)
پی نوشت:
1) طبرسى، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى (ط - الحدیثة)، 2جلد، آل البیت - قم، چاپ: اول، 1417 ق،ج2 ؛ ص65
2) شیخ عباس قمى، منتهى الآمال، قم: دلیلی ما، چاپ اول، 1379ش، ج2، ص1611
3) شیخ عباس قمى، منتهى الآمال، ج2، ص1612
4) حسن بن حسین شیعی سبزواری، راحة الأرواح، تهران: ناشر اهل قلم، چاپ دوم، 1387ش، ص 223
5) عزیز الله عطاردی، اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام، تهران: كتابخانه صدر، چاپ اول، 1397 ق، ص 18-19
6) فضل بن حسن طبرسى، زندگانى چهارده معصوم علیهم السلام / ترجمه إعلام الورى، (مترجم عزیز الله عطاردى)، تهران:نشر اسلامیة، چاپ اول، 1390 ق، ص : 431-4327)
[h=1]آورده‌اند که...[/h]
اعتقاد به معجزه و امور خارق العاده و غیرطبیعى براى مردم مسلمان و معتقد به كتاب مقدس آسمانى قرآن یك اصل مسلم و قطعى است زیرا قرآن كریم معجزات فراوانى را براى انبیاء عظام و پیامبران عالیقدر صریحا اثبات مى نماید و همچنین به جانشینان و اوصیاء و مقربان درگاه حق. چنانچه در قرآن مى فرماید: «وابتغوا إلیه الوسیلة» یعنى بوسیله محمد و آل محمد علیهم السلام به خدا تقرب و آن بزرگواران را در خانه حق شفیع کنید تا مهمات دین و دنیا و آخرت را كفایت فرماید.
[h=2]رازدانِ دلتنگان[/h] مرحوم حاج شیخ محمدجواد بیدآبادى به قصد زیارت حضرت رضا علیه السلام و توقف چهل روز در مشهد مقدس به اتفاق خواهرش از اصفهان حركت نمود و به مشهد مشرف شدند. چون هیجده روز از مدت توقف، در آن مكان شریف گذشت، شب آن حضرت در عالم مکاشفه به ایشان امر فرمودند: فردا باید به اصفهان برگردى. عرض مى كند: مولاى من ! قصد توقف چهل روزه در جوار شما كرده ام و هنوز هجده روز بیشتر نشده است .
امام علیه السلام فرمود: چون خواهرت از دورى مادرش دلتنگ است و از ما مراجعتش را به اصفهان خواسته براى خاطر او باید برگردى . آیا نمى دانى كه من زوار را دوست مى دارم؟
چون مرحوم حاجى بیدار مى شود، از خواهرش مى پرسد كه از امام رضا علیه السلام روز گذشته چه خواستى؟ گفت : چون از مفارقت مادرم سخت ناراحت بودم، به آن حضرت شكایت كرده، درخواست مراجعت نمودم .
گفت: خواهرم! غمگین مباش؛ حضرت رضا علیه السلام به من دستور دادند كه فردا به اصفهان برگردیم.
[h=2]طبیب حقیقی[/h] مرحوم شیخ موسى نجل شیخ على نجفى نقل فرمود: به زیارت حضرت ثامن الائمه علیه السلام مشرف شدم، دچار بیمارى سختى شدم و در اثر آن ناخوشى هر دو چشمم آب سیاه آورد، بطوری كه جائى را نمى دیدم.
مبلغى هم پول داشتم، صاحب خانه بعنوان قرض از من گرفت و مركبى هم داشتم كه صاحب خانه از من خریده بود نه پولى را كه طلب داشتم مى داد، نه وجه مركب را و چند كتاب هم داشتم، مفقود شد و از این جهات بسیار دلتنگ بودم .
آنگاه با دلتنگى تمام نزد طبیب رفتم. چون چشمانم را دید دوائى را تجویز نمود و گفت تا سه روز آن را استفاده نما اگر بهبودى یافتى فبها، اگر بهبودى نیافتى علاجى ندارد، چون آب سیاه آورده. من به گفته او عمل كردم بهبودى حاصل نشد. لذا مایوس از همه جا شده رو به دارالشفاى حقیقى كه حرم حضرت رضا علیه السلام باشد شدم.
وقتى مشرف شدم به آن حضرت عرض كردم:
اى سید من! مى دانى كه من براى تحصیل علوم دینیه آمده ام و اكنون چشمم چنین شده و حال شفاى چشمم و وصول طلبم و وجه مركب و كتابهاى خود را از حضرتت مى خواهم .
از صبح كه به حرم مشرف شدم تا ظهر مشغول گریه و زارى بودم. آنگاه براى ظهر به منزل رفتم و بعد از نماز و صرف نهار خواب مرا ربود. وقتى از خواب بیدار شدم، چشمانم را روشن و بینا دیدم. با خود گفتم: خوابم یا بیدار؟ فوراً برخاستم و به راه افتادم . اهل خانه چون مرا بینا دیدند تعجب كرده و از مرحمت حضرت رضا علیه السلام اظهار خوشحالى نمودند.
بعد از این قضیه آن طلبى را كه داشتم با وجه مركب به من رسید و كتابهاى مفقود شده نیز پیدا شد.
[h=2]
مهماندار مهربان[/h] علامه حاج شیخ علی اصغر كرباسی در منزل آقای فلسفی بالای منبر فرمودند: من در تهران روزهای یازدهم ماه در منزلی جهت منبر رفتن دعوت شده بودم، ماه ذیقعده پیش آمد من هم مطابق معمول رفتم جهت انجام وظیفه «روز تولد حضرت رضا علیه السلام» دیدم درب منزل بسته است و كسی در خانه نیست. در این اثناء یك بانویی آمد و گفت: آقا، اینها مشهد مقدس مشرف هستند، شما تشریف ببرید داخل و روضه را بخوانید.
كلید انداخت و درب را گشود من همه به همان اطاق همیشگی رفتم و روضه را خواندم و بازگشتم.
ماه بعد كه جهت منبر مشرف شدم، اهل آن خانه از من پوزش طلبیدند كه ماه گذشته برای اولین بار روز تولد حضرت رضا علیه السلام مشهد مشرف شدیم و شما پشت درب آمدید.
من گفتم: خواهری درب را باز كرد و گفت: شما روضه را بخوانید اینها مشهد هستند.
اهل خانه گفتند: ما به كسی كلید نداده بودیم و از جریان گشودن درب بی خبر هستیم.
سپس گفتند: ما در همان نزدیكی حرم شریف یك اطاق در طبقه پنجم كرایه كرده بودیم هنوز مشغول اثاث كشی بودیم كه طفلی از ما از بالای بام به زیر افتاد.
من (خانم آن خانه) حضرت رضا علیه السلام را صدا زدم كه: آقا ما هنوز به حرم مشرف نشده ایم به داد برس. آمدم پایین و صدا زدم من مادر این بچه هستم. بچه رااز مردم گرفتم داخل ماشین شده به طرف بیمارستان امام رضا علیه السلام رفتیم در بین راه بچه چشمهایش را باز كرد و گفت: مادر: من باكم نیست. گفتم: مگر از بام نیفتادی؟! گفت: نه، بین راه آقایی مرا گرفت و روی زمین گذارد.
[h=2]نیتِ پاک یک عاشق[/h] شخص بازرگانى به قصد زیارت حضرت رضا صلوات الله علیه از محل خود حركت نموده رو به راه گذاشت .در بین راه در یكى از منازل كه منزل كرده بود، یك مرد كور و نابینا كه مادرزادى بود مطلع شد و فهمید كه آن مرد رو به زیارت حضرت رضا علیه السلام مى رود. از او خواهش و استدعا كرد كه چون مشرف شدى و زیارت كردى چون خواستى برگردى قدرى از خاك روضه منوره آن بزرگوار براى من بیاور، شاید خداى متعال ببركت آن تربت مطهره شریفه چشمان مرا شفا مرحمت فرماید. آن شخص هم خواهش او را قبول كرد.
چیز نادیده چه لذت دارد آنكه دیدست و چشیدست بصیرت دارد هر كه نشناخت رضا را و اطاعت ننمود از كجا، كی خبر از فیض و سعادت دارد؟ تا نیایی و نبینی تو جلال و كرمش تو چه دانی كه به زائر چه محبت دارد رافتش را بنما درك تو از نام رئوف چون ز لطفش به خلایق همه رافت دارد ضامن آهوی وحشی شده تا دریابی كه به زوار و غریبان چه كرامت دارد (آیة الله فخرالمحققین شیرازی)
وقتى مشرف شد و زیارت كرد هنگامى كه از مشهد حركت كرد یادش رفت از خاك بردارد تا به همان منزل رسید كه كور خواهش خاك كرده بود و اتفاقاً بسیار بى خرجى شده بود و آن كور هم مطلع شد كه آن زائر از زیارت برگشته لذا به نزد او آمد و مطالبه خاك كرد. آن زائر تاجر چون فراموش كرده بود و نمى خواست جواب ناامیدى به آن كور بدهد. فوراً از جا برخاست و رفت و قدرى خاك از همان مكان برداشت و براى او آورد. آن مرد كور هم با خوشحالى تمام گرفت و با خلوص نیت كه این خاك، خاك قبر امام رضا علیه السلام است، بر چشمان خود كشید.
همان شب از نظر عنایت حضرت رضا علیه السلام چشمهاى او بینا شد. پس هدیه بسیارى به آن زائر داد و آن زائر به بركت وجود مقدس امام هشتم علیه السلام مخارج راهش فراهم آمد و روانه شد.
[/HR] منابع:
كرامات الرضویه علیه السلام، على میرخلف زاده.
داستانهاى شگفت انگیز، سیدعبدالحسین دستغیب.
عنایات و معجزاتی از امام هشتم علیه السلام، قاسم میرخلف زاده.
[h=1]هشت پرتوی نور از آفتاب هشتم[/h]
[h=2][/h][h=2] احیای امر ما [/h]قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام: رَحِمَ اللهُ عَبْداً أحْیى أمْرَنا، قیلَ: كَیْفَ یُحْیى أمْرَكُمْ؟ وَ قالَ (ع) : یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا وَیُعَلِّمُها النّاسَ. ( بحارالأنوار: ج 2، ص 30، ح 13 )رحمت خدا بر كسى باد كه أمر ما را زنده نماید، سؤال شد: چگونه؟ حضرت پاسخ داد: علوم ما را فرا گیرد و به دیگران بیاموزد.
[h=2]خرج براى اهل منزل[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام: صاحِبُ النِّعْمَةِ یَجِبُ عَلَیْهِ التَّوْسِعَةُ عَلى عَیالِهِ.( وسائل الشّیعة: ج 21، ص 540، ح 27807)
هر كه به هر مقدارى كه در توانش مى باشد، باید براى اهل منزل خود انفاق و خرج كند.
[h=2]استعمال عطر[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:لا تَتْرُكُوا الطّیبَ فى كُلِّ یَوْم، فَإنْ لَمْ تَقْدِرُوا فَیَوْمٌ وَ یَوْمٌ، فَإنْ لَمْ تَقْدِرُوا فَفى كُلِّ جُمْعَة. (مستدرك الوسائل: ج 6، ص 49، ح 6 )
سعى نمائید هر روز، از عطر استفاده نمائید و اگر نتوانستید یك روز در میان، و اگر نتوانستید پس هر جمعه خود را معطّر و خوشبو گردانید (با رعایت شرائط زمان و مكان)
[h=2]سكوت[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:إنَّ الصَّمْتَ بابٌ مِنْ أبْوابِ الْحِكْمَةِ، یَكْسِبُ الْمَحَبَّةَ، إنَّهُ دَلیلٌ عَلى كُلِّ خَیْر. (مستدرك الوسائل: ج 9، ص 16، ح 10073 )
همانا سكوت و خاموشى راهى از راه هاى حكمت است، سكوت موجب محبّت و علاقه مى گردد، سكوت راهنمائى براى كسب خیرات مى باشد
[h=2]محدوده خشم[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:انَّما تَغْضَبُ للهِِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَلا تَغْضَبْ لَهُ بِأكْثَرَ مِمّا غَضِبَ عَلى نَفْسِهِ. (عیون أخبارالرّضا علیه السلام : ج 1، ص 292، ح 44 )
چنانچه در موردى خواستى غضب كنى و براى خدا برخورد نمائى، پس متوجّه باش كه غضب و خشم خود را در جهت و محدوده رضایت و خوشنودى خداوند، اِعمال كن
[h=2]رفع مشکل دیگران[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام:مَـن فـرّج عن مـومـن فـرّج الله عَن قَلبه یـَوم القیمة. (اصول کافى، ج 3، ص 268)
هر کس اندوه و مشکلى را از مومنى بر طرف نماید خداوند در روز قیامت انـدوه را از قلبش بر طرف سازد.
[h=2]نظافت[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام: مِن أخْلاقِ الأنْبِیاءِ التَّنْظیفُ. (تحف العقول، ص 466 )
نظافت و پاکیزگی، از اخلاق پیامبران است .
[h=2]گمان نیکو به خداوند[/h] قال الامام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام: اَحسِنِ الظَّنَّ بِالله فاِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَل یَقولُ : اَنَا عِندَ ظَنِّ عَبدی بِی فَلا یَظُنَّ بی الّا خَیراً. (جهاد النفس، ح 147 )
گمــان نیــکو به خــداوند داشته باش زیرا خداوند عــز و جل می فرماید:من در نزد گمان بنده ام حاضرم پس بنده ام جز گمان خیر به من نداشته باشد.
[h=1]ادب بر آستان ملکوت[/h]
زیارتگاها و مزارها از دیرباز در میان ادیان و مذاهب گوناگون از جایگاه ویژه اى برخوردار بوده اند. این اماکن مقدسه همواره با پذیرفتن گروه عظیمى از علاقه مندان، بستر مناسبی براى تبادلات فرهنگى و حتی تحولات سیاسى و اجتماعى به حساب مى آیند. در واقع زیارتگاه ها می توانند در ابعاد مختلف زندگى، حتى به لحاظ روحى و روانى دارای تأثیرگذارى قابل توجهی باشند. در دین مبین اسلام نیز زیارت قبور، توسل كردن و شفاعت خواستن از اهم امور دینى تلقى مى شود. در آموزه های شیعی "زیارت" حضورى روحى و نه صرفا جسمی نزد مزور است که در آن نفسیت قدسى و صفات متعالی مزور بر نفس زائر افاضه می گردد، تا بعد از اضطراب به اطمینان و پس از شقاوت به سعادت و بعد از ناامیدى به امیدوارى برسد. چنانکه شیخ صدوق (ره) می گوید: « زیارت خداى تعالى، زیارت پیامبران و حجت هاى اوست. هر كس آنان را زیارت كند، همانا خداى عزوجل را زیارت كرده است، چنان كه هر كس آنان را پیروى كند، همانا خدا را پیروى كرده و هر كس آنان را نافرمانى كند، خدا را نافرمانى كرده است».
زیارت در لغت از ریشه "زَوْر" و به معنای برگشت از چیزی، و تمایل به چیز دیگری می باشد. براین اساس رفتن به ملاقات اولیای دین، و مشرّف شدن به حضور امامان معصوم علیهم السلام را از آن جهت زیارت گویند که در هنگام زیارت روح و فکر زائر از مادیات و عالم طبیعت بازگشت میکند و به معنویت و روحانیت توجه و تمایل مینماید و زائرِ عارف به مقام مزور ملکوت خداوند را در فضای ملکوتی او مشاهده مینماید. بدیهی است میزان جذبه و عشق زائر، به میزان معرفت و شناخت او از مقام و منزلت مزور نزد حق تعالی بستگی دارد.
چه بسا افرادی، فقط جسمشان در زیارتگاه باشد و تماشای ضریح و طلا و نقره، وضع رواقها و صحنها و انبوه جمعیت، آنان را از حقیقت زیارت محروم ساخته و نتوانند با مزور ارتباط روحی و قلبی شایسته ای برقرار نماید.
امامان آیینه داران صفات جمال و جلال حق تعالی و عالیترین تجلی گاه اسماء حسنای الهی می باشند. از این رو زندگی و مرگ آنان یکسان است. آنان به اتکای قدرت الهی پیوسته در همه زمانها و مکانها حیات و حضور حیات آفرین دارند. نه مرگ و نه بُعد مسافت نمیتوانند آنان را از به کارگیری ولایت تکوینی و هدایت به امر باز دارند. بنابراین حرکت عاشقانه و عارفانه به سوی حرم امام، چنین پیامی را به دنبال دارد که امام، زائر را از همان لحظهای که قصد زیارت کرده است، میبیند و به حالات و حرکات و گفتارش توجه کامل دارد. پس شایسته است زائر آن چنان باشد که اگر در زمان حیات امام نیز محضرش را درک می کرد همان گونه می بود، در ادب نمودن، گفتگو کردن و حتی معاشرت و رفتارو گفتار خود با دوستان، همراهان و سایر زائران حرم محبوبش؛ چراکه امام "عین اللَّه الناظرة" و چشم نظاره گر خداوند است که از ظاهر و باطن زائر خویش کاملا آگاه است.
آنان که سیاحت را در متن سفر قرار دادهاند و زیارت را در حاشیه آن گنجانیده اند، آنان که آداب زیارت ندانسته و در محضر امام ادب نگه نداشتهاند، آلودگانی که توبه نکرده، شرفیاب محضر امام میشوند. اگر چه کرامت امامان که آیینه داران "اکرم الاکرمین" هستند، آنان را دست خالی بر نمیگرداند، لیکن نمیتوانند محضر ملکوتی امام را آنگونه که شایسته است، درک نمایند.
آری! حضور در مرقد اولیای الهی امری مطلوب و مورد تأکید شریعت مقدس است، همچانکه امام صادق علیه السلام میفرمایند: « اگر چه سلام از راه دور نیز به پیامبر اکرم (و امامان معصوم علیهم السلام) میرسد، ولی به مدینه بروید (و به حرم امامان مشرف شوید) و آنان را از نزدیک زیارت کنید".( وسائل الشیعه، ج 14، ص 338، کتاب الحج، ابواب المزار، باب 4، حدیث 3.) اما باید توجه داشت که نزدیکی جسمی و حسی به امام و مزار و ضریح او نباید با ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت برای سایر زائران که در واقع مهمانان امام هستند، یا اقدام به عملی که با شأن محضر قدسی امام مناسبت ندارد، باعث آزار و اذیّت روح ملکوتی امام گردد و خاطر مبارک آنان را ناراحت نماید، و این نزدیکی ظاهری خود سبب دوری باطنی و روحانی زائر گردد . همانطورکه امام صادق علیه السلام می فرمایند: « هر گاه منزل و وطن یكی از شما به ما دور بود بالاترین مكان منزل را انتخاب كند و در آن جا دو ركعت نماز خوانده و با اشاره به قبور ما سلام دهد ، سلام وی حتماً به ما خواهد رسید». (كامل الزیارات ، ص 286)
در اینجا مناسب است داستانی آموزنده را از بیان عالم وارسته و عارف کامل مرحوم حضرت آیت الله العظمی بهجت (ره) نقل نماییم. ایشان فرمودند :
در منطقه جاسب قم گروهی از کشاورزان در زمان گذشته با شتر و قاطر به زیارت حضرت ثامن الحجج علیهم السلام مشرف می شوند و هنگام مراجعت و وارد شدن در محدوده جاسب پیرمردی از اهل محل را می بیند که در گرمای روز کوله باری از علف به دوش کشیده و با مشقت بسیار به خانه می رود ، مسافرین مشهد مقدس که او را می بینند زبان به شماتت و سرزنش می گشایند که : پیرمرد ، زحمت دنیا را ول کن نیستی ؟ ، آخر بیا تو هم لااقل یک بار به مشهد مقدس سفر کن و این سخن را تکرار و او را بسیار توبیخ می کنند.
پیرمرد خسته و پاک دل زبان می گشاید و می گوید : شما که به زیارت آقا رفتید و به آقا سلام دادید ، جواب گرفتید یا نه؟ می گویند : پیرمرد ، این چه حرفی است که می زنی مگر آقا زنده است که سلام ما را جواب بدهد؟!
پیرمرد می گوید: عزیزان، امام که زنده و مرده ندارد، ما را می بیند و سخنان ما را می شنود، زیارت که یک طرفه نمی شود.
آنان می گویند : آیا تو این عُرضه را داری؟ وی می گوید : آری، و از همان جا رو به سمت مشهد مقدس می کند و می گوید : « ألسلام علیک یا امام هشتم » و همه با کمال صراحت می شنوند که به آن پیرمرد، به نام خطاب می شود که : علیکم السلام آقای فلانی»و بدین ترتیب زائرین همگی خجالت کشیده و پشیمان می شوند که چرا سبب دلشکستگی این مرد نورانی شدند.
(دفتر آفتاب، سیره و زندگانی حضرت آیت الله العظمی بهجت، ص216 )
در پایان خوانندگان گرامی را جهت آگاهی بیشتر در این زمینه به کتاب ارزشمند "ادب فنای مقربان" اثر حضرت آیت اللَّه جوادی آملی ارجاع می دهیم.
[h=1]باغی از باغهای بهشت[/h]
[h=2]زیارت بارگاه رضوی[/h]فضیلت زیارت امام رضا(علیهالسلام) در وصف نمیگنجد و قلم از تحریر آن عاجز است و انسانهای عادی را توان درک آن نیست. مشهد مقدس آن امام بزرگ محل نزول و صعود ملائک مقرب الهی است . در حدیثی از خود آن حضرت نقل شده که فرمودند: «ان بخراسان لبقعة یاتی علیها زمان تصیر مختلف الملائکة، فلا یزال فوج ینزل من السماء و فوج یصعد الی ان ینفخ فی الصور، فقیل له: یا ابن رسول الله و ایة بقعة هذه؟ قال: هی بارض طوس و هی والله روضة من ریاض الجنة(1)؛ همانا در خراسان مکانی است که در آینده محل رفت و آمد فرشتگان خواهد شد. پیوسته گروهی از ملائک از آسمان به این مکان فرود میآیند و گروهی از آنجا به آسمان صعود میکنند تا زمانی که در صور دمیده شود. به ایشان عرض شد: ای فرزند رسول خدا! این چه مکانی است؟ ایشان فرمودند: این مکان در سرزمین طوس واقع شده و به خدا قسم! باغی از باغهای بهشت است.»
مصاف عالم امکان ز ملک تا ملکوت که از ملوک و ملک پاسبان و دربان داشت
همین عظمت و بزرگی، زیارت آن مرقد شریف را دارای آثار و برکاتی کرده که در ادامه قطرهای از آن اقیانوس فضائل را ذکر میکنیم و جان خسته از فراقمان را طراوت میبخشیم:
1. مهمترین فضیلت زیارت آن امام همام(علیهالسلام) انس و همنشینی با آن امام است . چه ندارد آن که رضا دارد و چه دارد آن که از رضا محروم است .
شنیدهام سخنی خوش که پیر کنعان گفت فراق یار نه آن میکند که بتوان گفت
حدیث هول قیامت که گفت واعظ شهر کنایتیست که از روزگار هجران گفت
2. از آنجا که علی بن موسی الرضا(علیهالسلام) مظهر کرامت و بزرگی است، هر کس که به زیارت ایشان برود، در دنیای پس از مرگ که دیار فقر و نیاز است، با کمال لطف و مهربانی به دیدار او خواهد آمد. ابن اسحاق نهاوندی نقل میکند که امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «من زارنی علی بعد داری اتیته یوم القیامة فی ثلاث مواطن حتی اخلصه من اهوالها اذا تطایرت الکتب یمینا و شمالا، و عند الصراط، و عند المیزان(2)؛ کسی که با وجود دوری مرقدم مرا زیارت کند، روز قیامت در سه مکان به دیدارش میروم تا او را از سختی آن روز نجات دهم؛ در آن زمان که نامه‌های اعمال خوب و بد گشوده میشود، و هنگام عبور از پل صراط، و هنگام سنجیدن اعمال .»
کسی که با وجود دوری مرقدم مرا زیارت کند، روز قیامت در سه مکان به دیدارش میروم تا او را از سختی آن روز نجات دهم؛ در آن زمان که نامه‌های اعمال خوب و بد گشوده میشود، و هنگام عبور از پل صراط، و هنگام سنجیدن اعمال .»
3. از فضائل دیگر این است که ثواب و اجر و پاداش زیارت آن حضرت با زیارت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) برابر شده است. امام موسی بن جعفر(علیهماالسلام) فرمودند:
«ان ابنی علیا مقتول بالسم ظلما مدفون الی جنب هارون بطوس من زاره کمن زار رسول الله صلی الله علیه و آله(3)؛ همانا پسرم، علی، با ظلم و جور به واسطه سم کشته میشود و در کنار هارون در طوس دفن خواهد شد. هر کس او را زیارت کند، مانند کسی است که پیامبر را زیارت کرده است.»
4. زیارت قبر و مزار شریف آن حضرت برابر با ثواب هزار حج و هزار عمره است. امام رضا(علیهالسلام) میفرماید: «فمن زارنی فی تلک البقعة کان کمن زار رسول الله صلی الله علیه و آله و کتب الله له ثواب الف حجة مبرورة و الف عمرة مقبولة(4)؛ هر کس که مرا در آن مکان زیارت کند، مانند کسی است که رسول خدا(صلی الله علیه و آله) را زیارت کرده است و خداوند ثواب هزار حج و هزار عمره مقبول را برایش مینویسد.»
البته، ذکر دو نکته هم در اینجا ضروری است:
[h=2]الف) ممکن است به ذهن خطور کند که چگونه ممکن است چنین ثواب عظیمی پاداش یک عمل به ظاهر ساده باشد؟[/h]پاسخ این است که اسماء و صفات خداوند از جمله رحمان و رحیم بودن او بینهایت است و باب لطف و رحمت او همیشه و در همه جا به روی انسانها گشوده است و یکی از درهای رحمت حق، مزار شریف ائمه اطهار(علیهمالسلام) است و جای هیچ تعجبی نیست که خداوند برای تعظیم مقام آن بزرگواران چنین اجر و پاداشی قرار دهد؛ چنان که ثواب نماز جماعت هنگامی که مامومین از ده نفر تجاوز کنند، آن قدر زیاد است که هیچ کس جز ذات حق توان شمارش آن را ندارد. (5)
[h=2]ب) در برخی روایات ثواب زیارت آن حضرت هفتاد حج یا بیشتر ذکر شده است .[/h]علت این اختلاف را میتوان در تفاوت زائرین آن حضرت و درک و معرفتی که نسبت به آن حضرت دارند، جستجو کرد. حالات افراد و زمانهای گوناگون نیز در کثرت و قلت ثواب تاثیر مستقیم دارد؛ چنان که گاهی شخص با توجه و حضور قلب بیشتری به زیارت آن امام میرود و یا در زمانهای مخصوص مثل شب قدر توفیق زیارت برای او حاصل میشود .
امام موسی بن جعفر(علیهماالسلام) فرمودند:
«همانا پسرم، علی، با ظلم و جور به واسطه سم کشته میشود و در کنار هارون در طوس دفن خواهد شد. هر کس او را زیارت کند، مانند کسی است که پیامبر را زیارت کرده است.»
5. ثواب جهاد و شهادت در راه خدا در جمله فضائل زیارت بارگاه رضوی است. روزی امام رضا (علیهالسلام) که در سنین نوجوانی بودند از کنار پدرشان گذشتند، امام هفتم فرمودند: این فرزندم در سرزمین غربت از دنیا میرود. «فمن زاره مسلما لامره عارفا بحقه کان عندالله عزوجل کشهداء بدر(6) ؛ کسی که او را زیارت کند در حالی که تسلیم به امر او بوده و معرفت به حق او داشته باشد، نزد خداوند، مانند شهدای بدر خواهد بود .»
6. از دیگر آثار مهم زیارت آن حضرت راه یافتن به حریم مغفرت الهی و رهایی از آتش دوزخ و وارد شدن در بهشت موعود الهی است. حمدان نقل میکند که بر امام جواد(علیهالسلام) وارد شدم و عرض کردم: «کسی که پدرت را در طوس زیارت کند چه برایش قرار داده شده است؟ ایشان فرمودند: «من زار قبر ابی بطوس غفر الله له ما تقدم من ذنبه و ما تاخر؛ هر کس پدرم را در طوس زیارت کند، گناهان گذشته و آیندهاش بخشیده میشود .»
حمدان میگوید: بعد از این واقعه، نزد ایوب بن نوح بن دراج رفتم و فرمایش امام را برای او نقل کردم، او گفت من هم این مطلب را از ایشان شنیدهام و نیز مطلب دیگری شنیدم که برایت نقل میکنم: از امام شنیدم که فرمود: «من زار قبر ابی بطوس غفر له ما تقدم من ذنبه و ما تاخر فاذا کان یوم القیامة نصب له منبر بحذاء منبر رسول الله صلی الله علیه و آله حتی یفرغ الله من حساب الخلائق(7)؛ هر کس قبر پدرم را در طوس زیارت کند، گناهان گذشته و آینده او بخشیده میشود و روز قیامت منبری مقابل منبر پیامبر(صلی الله علیه و آله) برای ایشان نصب میشود تا این که خدا به حساب خلائق رسیدگی کند.»
همچنین علی بن مهزیار نقل میکند که خدمت امام جواد(علیهالسلام) عرض کردم: «ما لمن اتی قبر الرضاء علیهالسلام؛ برای کسی که قبر امام رضا(علیهالسلام) را زیارت کند چه ثوابی قرار داده شده است؟» امام فرمودند: «الجنة والله(8)؛ قسم به خدا! پاداش او بهشت است.»
[/HR]پینوشتها:
1- عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، دارالعلم، قم، ج2، ص 255؛ امالی شیخ صدوق، کتابخانه اسلامیة، ص63؛ بحارالانوار، مجلسی، همان، ج99، ص31 .
2- کامل الزیارات، ابن قولویه القمی، مکتبة الصدوق، ص319؛ عیون اخبارالرضا، ج2، ص255؛ بحارالانوار، همان، ص40 .
3- عیون اخبارالرضا، ج2، ص260؛ وسائل الشیعه، ج14، ص558 .
4- بحارالانوار، ج99، ص44 .
5- این روایت را تمام مراجع در رسالههای عملیه خود آورده‌اند. پس روشن میشود که این روایت از چه اعتبار و اهمیتی برخوردار است .
6- کامل الزیارات، ص304؛ بحارالانوار، ج99، ص41 .
7- کامل الزیارات، ص320؛ بحارالانوار، ج99، ص40 .
8- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، مکتبة البوذر جمهری، ص95؛ بحارالانوار، همان، ص39 .
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .
[h=1]اهمیت زیارت حضرت رضا(علیهالسلام)[/h]
زیارت امام رضا(علیهالسلام) مزایای بسیاری دارد که در این مقاله به تعدادی از آنها اشاره میشود.
مزیت اول: زیارت حضرت رضا(علیهالسلام) افضل و برتر از زیارت سیدالشهدا(علیهالسلام) است :
حضرت عبدالعظیم حسنى گفت: به حضرت جواد(علیهالسلام) عرض كردم :
متحیرم كه به زیارت قبر حضرت سیدالشهدا(علیهالسلام) مشرف شوم یا به زیارت پدرتان .
فرمود: اندكى صبر كن؛ سپس داخل اندرون شد بعد - در حالى كه اشكهایش بر رخسارش جارى بود - خارج شد و احتمالا به یاد پدرش افتاده و بر دورى از پدر اشك ریخته بود... فرمود: زائران امام حسین (علیهالسلام) بسیارند؛ اما زائران پدرم كم هستند.
در روایت دیگر فرمود: زیارت پدرم افضل است زیرا حضرت ابا عبدالله الحسین(علیهالسلام) را همه مردم زیارت مىكنند؛ امام پدرم را، جز خواص شیعه زیارت نمىكنند.(1) زیرا هر فرقهاى از شیعه، امام حسین(علیهالسلام) را از جهات مختلفى از قبیل، شهادت آن حضرت، مخصوصا فرزند بى واسطه حضرت زهرا(علیهاالسلام) بودن، محترم مىشمارند و فِرَق دیگر شیعه، از قبیل: كسیانیه، زیدیه، اسماعیلیه و واقفیه و ... امامت حضرت سیدالشهدا(علیهالسلام) را پذیرفتهاند؛ اما در این میان، حضرت رضا(علیهالسلام) داراى ویژگى خاصى است كه اغلب انشعابات تشیع، قبل از ایشان بوده و باقیمانده از فِرَق مختلف همین خواص شیعه هستند كه به ولایت حضرت رضا (علیهالسلام) معتقدند و شمارشان نسبت به بقیه كمتر است؛ لذا در روایات «عارفا بحقه» قید شده یعنى ایشان را امام واجب الاطاعة بداند.
مزیت دوم: زائر امام رضا(علیهالسلام) از زوار تمام انبیاء و اولیا و ائمه(علیهمالسلام) افضل و با ارزشتر است .
سلیمان بن حمص گفت(2) از موسى بن جعفر(علیهماالسلام) شنیدم كه مىفرمود: هر كس قبر فرزندم على را زیارت كند خداوند ثوابى معادل هفتاد حج مبرور(3) به او عطا مىفرماید.
امام صادق(علیهالسلام) فرمود: هر كس نواده مرا در طوس خراسان با معرفت به حقش، زیارت كند اجر هفتاد شهید از شهدایى كه در كنار رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) پیكار كردهاند، به او داده مىشود.
عرض كردم، فدایت شوم عرفان به حقش چگونه است؟ فرمود:
"یعلم انه امام مفترض الطاعته، غریب، شهید؛ بداند كه او امام واجب الاطاعة و غریب و شهید است.
با تعجب گفتم: هفتاد حج مبرور؟! فرمود: آرى .
هفتاد هزار حج. باز با تعجب گفتم: هفتاد حج مبرور؟!
فرمود: آرى. هفتاد هزار حج مبرور. بار دیگر با تعجب پرسیدم .
فرمود: بعضى از حجها در پیشگاه خدا مقبول نمىشود. هر كس فرزندم را زیارت كند یا شبى در كنار قبر او به سر برد، مانند كسى است كه خداوند را در عرش زیارت كند.
باز با تعجب پرسیدم مانند كسى كه خدا را در عرش زیارت كند؟!
فرمود: آرى. روز قیامت، در عرش خدا چهار نفر از پیشینیان: نوح، ابراهیم، موسى و عیسى و چهار نفر از آخرالزمان: محمد، على، حسن و حسین(علیهمالسلام) گرد خواهند آمد و بعد، این مجلس ادامه خواهد یافت. یعنى غیر از این هشت نفر دیگران هم خواهند بود و زوار قبور ائمه(علیهمالسلام) با ما، در همین جلسه شركت خواهند داشت .
درجه و با ارزشترین عطیه و عنایت، مخصوص زوار فرزندم على بن موسى الرضاست .
مزیت سوم: براى زوار حضرت رضا(علیهالسلام) ضمانت شده است كه خداوند گناهان گذشته و آیندهاش را مىبخشد.
امام جواد(علیهالسلام) فرمود: هر كس قبر پدرم، حضرت رضا(علیهالسلام) را در طوس زیارت كند خداوند گناهان گذشته و آینده او را مىبخشد و روز قیامت براى او منبرى در مقابل منبر رسول خدا (صلى الله علیه و آله) مىنهد و با آسایش و آرامش بر آن منبر مىنشیند تا خداوند اعمال آخرین نفر از بندگان خود را رسیدگى نماید.(4)
این روایت دو جنبه دارد: 1- بخشیدن گناه 2- آسودگى از حساب .مزیت چهارم: بخشیده شدن گناه به هر كمیت و كیفیتى كه باشد.
شخصى خراسانى(5) به امام رضا(علیهالسلام) گفت: یابن رسول الله من پیامبر اكرم(صلى الله علیه و آله) را در خواب دیدم كه به من فرمود:
وقتى پاره تن من در سرزمین شما دفن شود و ستارهای از من در آنجا غروب كند، چگونه امانت مرا حفظ خواهید كرد؟
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: من در سرزمین شما دفن مىشوم و پاره تن و ستاره دودمان اویم. سپس فرمود: بدان هر كس مرا با قید معرفت به حق واجبى كه خداوند از اطاعت برایم قرار داده است، زیارت كند؛ من و پدران گرامىام در روز قیامت شفیع او خواهیم بود و هر كس را ما شفاعت كنیم، در قیامت نجات مىیابد ولو كان علیه مثل وزرالثقلین الجن و الانس؛ گرچه به گناه جن و انس آلوده باشد.
حضرت عبدالعظیم حسنى گفت: از حضرت جواد(علیهالسلام) شنیدم كه مىفرمود:
هیچ كس به زیارت پدرم نمىرود كه گرفتار ناراحتى از قبیل: باران یا سرما و گرما شود؛ مگر این كه خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مىكند.
مزیت پنجم: حمزة بن حمران از امام صادق(علیهالسلام) نقل مىكند كه فرمود:
هر كس نواده مرا در طوس خراسان با معرفت به حقش، زیارت كند اجر هفتاد شهید از شهدایى كه در كنار رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) پیكار كردهاند، به او داده مىشود.
عرض كردم، فدایت شوم عرفان به حقش چگونه است؟ فرمود:
"یعلم انه امام مفترض الطاعته، غریب، شهید؛ بداند كه او امام واجب الاطاعة و غریب و شهید است.
مزیت ششم: زیارت امام رضا(علیهالسلام) معادل هفتاد هزار حج است. یكى از اصحاب گفت :
به حضرت صادق(علیهالسلام) گفتم: فلانى مىگفت كه به شما گفته است: من نوزده حج عمره به جا آوردهام؛ و شما فرمودهاید كه یك حج و یك عمره دیگر به جاى آور تا به اندازه یك مرتبه زیارت حضرت سیدالشهدا(علیهالسلام) به تو اجر داده شود.
امام صادق(علیهالسلام) فرمود: اكنون بگو كدام یك نزد تو محبوبتر است، بیست مرتبه به حج رفتن یا با امام حسین(علیهالسلام) محشور شدن؟ گفتم: با امام حسین(علیهالسلام) محشور شدن محبوبتر است . فرمود: پس به زیارت امام حسین علیه السلام برو.(6)
با بررسى روایت ، زیارت امام حسین علیه السلام معادل بیست هزار حج هم وارد شده است .
در روایتى از عایشه نقل شده است(7) كه پیامبر اكرم فرمود: كسى كه حسینم را زیارت كند نود حج از حجهاى من، رسول خدا و عمرهام به او داده مىشود. اما توجه داشتید كه زیارت حضرت رضا (علیهالسلام) صدهزار حج ثواب داشت .
مزیت هفتم: به نحو شگفتانگیزى به زوار امام رضا(علیهالسلام) كه عارف به حق او باشند ثواب و پاداش داده مىشود؛ ثواب صدهزار شهید و مجاهد پیكارجو در راه دین و ثواب صد هزار حج عمره.
اباصلت هروى از قول حضرت رضا(علیهالسلام) روایت میکند که: به خدا قسم هیچ یك از ما خانواده نیست؛ مگر این كه كشته شود یا شهید مىشود.
پرسیدم: آقا! شما را چه كسى مىكُشد؟ فرمود:
شرورترین خلق خدا به وسیله سم در زمانم؛ سپس مرا در دیار غربت دفن مىكنند.
«الا فمن زارنى فى غربتى كتب الله له اجر ماته الف شهید و ماته الف صدیق و ماته الف حاج معتمر(8) و ماته الف مجاهد و حشر فى زمرتنا و جعل فى الدرجات من الجنة رفیقنا؛ بدان كه هر كس مرا در غربتم زیارت كند خداوند ثواب صدهزار شهید و صدهزار صدیق و صدهزار حاجى و عمرهگزار و صدهزار مجاهد مىدهد و با ما محشور مىشود و در درجات عالى بهشت رفیق ماست .
رسول اكرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: به زودى پارهاى از تن من در خراسان دفن مىشود، هیچ غمگینى او را زیارت نمىكند مگر این كه خدا غم از دلش بزداید، و هیچ زائر گنهكارى مگر این كه خداى تعالى گناهانش را بیامرزد.
مزیت هشتم: آتش جهنم بر بدن زائر حضرت رضا(علیهالسلام) حرام و ثواب زیارتش بهشت برین است. على بن مهزیار گفت: به حضرت جواد(علیهالسلام) گفتم: پاداش زائر امام رضا(علیهالسلام) چیست؟ فرمود: الجنة و الله؛ به خدا قسم بهشت.(9)
عن عبدالعظیم الحسنى قال: سمعت ابا جعفر الثانى یقول :
«ما زار ابى احد فاصابه اذى من مطر او برد او حر الا حرم جسده على النار(10)؛ حضرت عبدالعظیم حسنى گفت: از حضرت جواد(علیهالسلام) شنیدم كه مىفرمود:
هیچ كس به زیارت پدرم نمىرود كه گرفتار ناراحتى از قبیل: باران یا سرما و گرما شود؛ مگر این كه خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مىكند.
مزیت نهم: قیامت كه هیچ کس به یاد دیگرى نیست؛ امام رضا(علیهالسلام) در تلاش برای نجات زائر خویش است .خدایا! به ما توفیق زیارت و قبول آن را عنایت فرما
در مَواقف قیامت سه جاست كه هیچ كس به یاد دیگرى نیست؛ و فقط به موارد زیر مىاندیشد.
1- میزان عمل: عاقبتش به خیر خواهد بود یا نه؟
2- چگونگى عبور از صراط: از صراط خواهد گذشت یا سقوط خواهد كرد؟
3- تحویل گرفتن نامه عمل: نامه اعمالش به دست چپش داده خواهد شد یا به دست راستش؟
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: من در این موارد خطرناك به داد زوارم خواهم رسید و از آنان شفاعت خواهم كرد.قال الرضا(علیهالسلام): من زارنى على بعد دارى اتیعته یوم القیامة فى ثلاث مواطن حتى اخلصه من اهوالها. اذا تطایرت الكتب یمینا و شمالا، عند الصراط و عندالمیزان .
حضرت رضا(علیهالسلام) فرمود: هر كس مرا در این فاصله دورى كه دارم، زیارت كند روز قیامت سه جا به دادش مىرسم و او را از شدت آن سه مورد آسوده مىكنم :
1- هنگامى كه نامههاى اعمال به دست راست یا چپ تحویل داده مىشود.
2- هنگام عبور از صراط .
3- هنگام سنجش اعمال .
مزیت دهم: در قیامت به حساب اعمال مردم رسیدگى مىشود؛ اما زوار امام رضا(علیهالسلام) در خدمت رسول خدا(صلى الله علیه و آله) آسوده خاطر منتظر مىمانند تا رسیدگى به حساب مردم تمام شود.
بخش اول این روایت، در مزیت سوم كه آمرزنده گناه گذشته و آینده بود، ذكر شد؛ اما در این قسمت بر محاسبه نشدن و آسودگى از حساب تكیه شده است . كه قبلا ذكر شد منبرى برایش مىنهند تا خدا از حساب خلایق فارغ شود .
ابراهیم جعفرى از مهران چنین نقل كرده است كه گفت :
به خدمت امام جواد(علیهالسلام) رسیدم و سؤال كردم: كسى كه پدر شما را در طوس زیارت كند، چه امتیازى دارد؟
فرمود: هر كس قبر پدرم را در طوس زیارت كند، خداوند گناهان گذشته و آیندهاش را مىآمرزد.
مزیت یازدهم: زیارت حضرت رضا(علیهالسلام) غم را از دل زائر مىزداید.
قال رسول الله(صلى الله علیه و آله):
ستدفن بضعة منى بخراسان مازارها مكروب الا نفس الله كربته و لا مذنب الا غفر الله ذنوبه(11)؛ رسول اكرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: به زودى پارهاى از تن من در خراسان دفن مىشود، هیچ غمگینى او را زیارت نمىكند مگر این كه خدا غم از دلش بزداید، و هیچ زائر گنهكارى مگر این كه خداى تعالى گناهانش را بیامرزد.
صقربن دلف گفت: از امام هادى(علیهالسلام) شنیدم كه فرمود:
هر كس برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، باید غسل كرده به حرم امام رضا (علیهالسلام) رود، در بالاى سر آن حضرت دو ركعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد( در صورتى كه كار حرام یا قطع رحم و خویشاوندى نباشد) از خدا بخواهد، خداى تعالى نیازش را برآورده سازد.
بنابراین در این دریاى متلاطم زندگى پیوسته طوفانهاى غم و اندوه زندگى او را در معرض خط قرار مىدهد. امام رضا(علیهالسلام) را با معرفت باید زیارت كرد تا وجود انسان از این طوفانها رها و دل از غم و صفات ناپسند زدوده و توشهاى براى سفر آخرت فراهم شود.مزیت دوازدهم: شفاعت در انتظار زائران على بن موسى الرضا(علیهالسلام) است . امام صادق (علیهالسلام) فرمود: احدى از اولین و آخرین نیست مگر این كه روز قیامت، محتاج شفاعت حضرت رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) است. (12)
پس همه محتاج شفاعت هستند؛ اما طبق آیه ولا یشفعون الا لمن ارتضى؛ حضرت رضا(علیهالسلام) فرمود:
«لا یشفعون الا لمن ارتضى دینه؛ شفاعت نمىكنند مگر كسانى را كه خدا دین و آیین آنها را بپسندد.(13) زیارت امام رضا(علیهالسلام) موجب مىشود كه آن حضرت از زائرانش شفاعت كند.
حسین بن فضال از پدر خود نقل كرده است كه گفت: از حضرت رضا(علیهالسلام) شنیدم كه فرمود: مرا با سم خواهند كشت و در سرزمین غربت دفن خواهم شد. این كه مىگویم پدرم از قول پدر بزرگوار و آباء گرامىاش از رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) نقل كردهاند كه فرمود:
«الا فمن زارنى فى غربتى كنت انا و آبائى شفعاؤه یوم القیامة و من كنا شفعاءه نجى و لو كان مثل وزرا الثقلین(14)؛ بدانید كه هر كس مرا در غربتم زیارت كند، من و آباء گرامىام روز قیامت شفیع او خواهیم بود. هر كس كه ما او را شفاعت كنیم نجات مىیابد اگر چه آلوده به گناه جن و انس باشد.
مزیت سیزدهم: زیارت حضرت رضا(علیهالسلام) از حج و عمره و زیارت رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) و امیرالمؤمنان، سیدالشهدا و امام کاظم(علیهمالسلام) هم بهتر است .
محمد بن سلیمان گفت: به حضرت جواد(علیهالسلام) گفتم :
شخصى حج واجب خود را به جا آورده پس از آن به حج عمره رفته و در مراجعت به زیارت رسول اكرم (صلى الله علیه و آله) نایل شده است؛ بعد به نجف و کاظمین رفته، حضرت على و امام موسى كاظم (علیهماالسلام) را زیارت كرده است؛ باز در همین ایام وضعش از نظر مالى به گونهاى است كه نمىتواند عازم حج شود؛ حال بفرمایید به حج برود، افضل و برتر است یا به طوس رفته، و حضرت رضا (علیهالسلام) را زیارت كند؟
قال یاتى خراسان فیسلم على ابى علیه السلام افضل و لیكن ذلك فى رجب؛ فرمود: در صورتى كه در ماه رجب باشد به خراسان رفته، پدرم حضرت رضا(علیهالسلام) را زیارت كند، بهتر است .مزیت چهاردهم: در حرم حضرت رضا(علیهالسلام) دو ركعت نماز با شرایط خاص به جا آوردن موجب برآمدن حاجت است .
صقربن دلف گفت: از امام هادى(علیهالسلام) شنیدم كه فرمود:
هر كس برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، باید غسل كرده به حرم امام رضا (علیهالسلام) رود، در بالاى سر آن حضرت دو ركعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد( در صورتى كه كار حرام یا قطع رحم و خویشاوندى نباشد) از خدا بخواهد، خداى تعالى نیازش را برآورده سازد.
و نیز فرمود:
بارگاه ملكوتى حضرت رضا(علیهالسلام) بقعهاى از بقعههاى بهشت است كه هیچ مؤمنى آن را زیارت نكند، مگر این كه خداوند او را از آتش آزاد و وارد بهشتش نماید.
[/HR]پینوشتها:
1- بحارالانوار، ج 102، بخش اختصاصى زیارت حضرت رضا(علیهالسلام)
2- عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 263 .
3- كسى كه طاعتش پذیرفته شده، نیكویى كرده شده، مقبول، پسندیده (ف – عمید)
4- بحارالانوار، ج 102، ص 4 .
5- عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 257.
6- تهذیب، ج 6، ص 48.
7- بحارالانوار، ج 12، ص 35.
8- حاج و معتمر: كسى كه به حج و عمره رفته باشد.
9- بحارالانوار، ج 12، ص 39.
10- بحارالانوار، ج 102، ص 36.
11- بحارالانوار، ج 102، ص 34.
12- محاسن برقى، ص 183.
13- بحارالانوار، ج 3، ص 219.
14- عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 632.
برگرفته از کتاب 53 داستان از كرامات حضرت رضا(علیهالسلام)، موسى خسروى
[h=1]پاره تن پیامبر در مشهد الرضا(علیهالسلام)[/h]
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود:«ستدفن بضعة منی بخراسان ما زارها مکروب الا نفس الله کربته ولا مذنب الا غفرالله ذنوبه»(1)؛ پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد، هیچ گرفتار و گنهکاری او را زیارت نکند جز این که خداوند گرفتاری او را برطرف سازد و گناهانش را ببخشاید.
قابل توجه است که پیامبر اکرم فقط دو تن از خاندان خود را بضعه خود معرفی کرده است؛ دختر گرامی خود حضرت زهرا(علیهاالسلام) و امام رضا(علیهالسلام) .
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «ان لکل امام عهدا فی عنق اولیائه و شیعته و ان من تمامالوفاء بالعهد و حسن الاداء زیارة قبورهم»(2)؛ هر امام و رهبری، عهد و میثاقی بر پیروان و دوستدارانش دارد و همانا یکی از اعمالی که نمایانگر وفاداری و ادای میثاق است، زیارت آرامگاه آنان است.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «اللهم انک تعلم انی مکره مضطر فلا تؤاخذنی کما لم تؤاخذ عبدک و نبیک یوسف حین وقع الی ولایة مصر»(3)؛ بار خدایا تو میدانی که من بر پذیرفتن ولایتعهدی مامون مجبور و ناچارم پس مرا مؤاخذه مکن همانگونه که بنده و پیامبرت یوسف را به هنگام پذیرفتن حکومت مصر مؤاخذه نکردی.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود:«قد علم الله کراهتی لذلک، فلما خیرت بین قبول ذلک و بینالقتل اخترت القبول علی القتل»(4)؛ ریان گوید: به حضرت رضا(علیهالسلام) عرض کردم مردم میگویند شما با این که اظهار بیرغبتی به دنیا میکنید ولایتعهدی را پذیرفتهاید؟ امام فرمود: خداوند خود میداند که من این امر را ناپسند میداشتم ولی چون بین پذیرش آن و مرگ مخیر شدم، قبول آن را بر مرگ ترجیح دادم.
امام رضا(علیهالسلام فرمود: «من زارنی علی بعد داری و مزاری اتیته یوم القیامه فی ثلاثة مواطن حتی اخلصه من اهوالها اذا تطایرت الکتب یمینا و شمالا و عند الصراط و عند المیزان»(5)؛ کسی که با توجه به دوری راه مزارم را زیارت کند، روز قیامت در سه جا [برای دستگیری] نزد او خواهم آمد و او را از بیم و گرفتاری آن موقفها رهایی خواهم بخشید: هنگامی که نامهها [ی اعمال] به راست و چپ پراکنده شود، نزد صراط و نزد میزان [هنگام سنجش اعمال].
این بارگاه بوستانی از بوستانهای بهشت است، و محل آمد و شد فرشتگان آسمان، و همواره گروهی از ملائکه فرود میآیند و گروهی بالا میروند تا وقتی که در صور دمیده شود.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود:«من زارنی و هو یعرف ما اوجب الله تعالی من حقی و طاعتی فانا و آبائی شفعائه یوم القیامة و من کنا شفعائه نجی»(6)؛ هر کس مرا زیارت کند در حالی که حق و طاعت مرا که خدا بر او واجب کرده بشناسد، من و پدرانم در روز قیامت شفیع او هستیم و هر کس ما شفیع وی باشیم نجات یابد.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «انی ساقتل بالسم مظلوما فمن زارنی عارفا بحقی... غفر الله ما تقدم من ذنبه و ما تاخر»(7)؛ من به زودی مظلومانه با سم به قتل خواهم رسید. پس هر کس با شناخت حق من زیارتم کند خداوند گناهان گذشته و آینده او را ببخشاید.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «... و هذه البقعة روضة من ریاض الجنة و مختلف الملائکة لا یزال فوج ینزل من السماء و فوج یصعد الی ان ینفخ فی الصور»(8)؛ این بارگاه بوستانی از بوستانهای بهشت است، و محل آمد و شد فرشتگان آسمان، و همواره گروهی از ملائکه فرود میآیند و گروهی بالا میروند تا وقتی که در صور دمیده شود.
امام رضا(علیهالسلام) فرمود: «و قد اکرهت و اضطررت کما اضطر یوسف و دانیال علیهماالسلام اذ قبل کل واحد منهما الولایة من طاغیة زمانه، اللهم لا عهد الاعهدک و لا ولایة الا من قبلک فوفقنی لاقامة دینک و احیاء سنة نبیک... .»(9)؛ من [به این کار] واداشته شدم و ناچار گشتم، چنان که یوسف و دانیال علیهماالسلام مجبور شدند چه هر یک از آن دو، ولایت را از خودکامه زمان خویش پذیرفتند، خدایا پیمانی نیست مگر پیمان تو و ولایتی نیست مگر از سوی تو، پس مرا در برپا داشتن دینت و زنده کردن سنت پیامبرت توفیق رسان.
امام رضا(علیهالسلام( فرمود: «قد نهانی الله عز و جل ان القی بیدی الی التهلکة فان کان الامر علی هذا ... اقبل ذلک علی انی لا اولی احدا و لا اعزل احدا و لا انقض رسما و لا سنة»(10)؛ خداوند مرا بازداشته از این که خویش را با دست خود به نابودی افکنم، پس اگر قرار چنین است آن را میپذیرم به شرط آن که نه کسی را به کار گمارم و نه کسی را از کار کنار گذارم و نه رسم و سنتی را نقض کنم.
[/HR]پی نوشتها:
1- عیون اخبار الرضا، ج2، ص257.
2- بحارالانوار، ج100، ص116.
3- بحارالانوار، ج49، ص130.
4- عیون اخبار الرضا، ج2، ص139.
5- وسائل الشیعه، ج10، ص433.
6- همان، ج5، ص436.
7- همان، ج10، ص438.
8- بحارالانوار، ج102، ص44.
9- عیون اخبار الرضا، ج1، ص19.
10- علل الشرایع، ج1، ص226.
[="Microsoft Sans Serif"][="Indigo"][=Microsoft Sans Serif]سلام علیکم
[=Microsoft Sans Serif]امام رضا علیه السّلام فرمودند:
[=Microsoft Sans Serif]من زارنی علی بعد داری اتیته یوم القیامه فی ثلاث مواطن حتی اخلصه من اهوالها؛ اذا نظایرت الکتب یمینا و شمالا و عندالصراط و عندالمیزان؛
هر که مرا در دیار غربت زیارت کند، روز قیامت من در سه جا به داد او می رسم و از هراس‌ها و سختی‌ها آنها نجاتش می دهم؛ در وقتی که نامه‌های اعمال از راست و چپ پراکنده شوند و در هنگام گذشتن از صراط و در موقع سنجیدن اعمال (میزان)
یا علی
[="Microsoft Sans Serif"][="Indigo"]- دل من گم شد، اگر پيدا شد؛
بسپاريد به امانات رضا(ع)...
و اگر از تپش افتاد دلم ،
ببريدش به ملاقات رضا(ع)...
از رضا(ع) خواسته ام تا شايد بگذارد که غلامش بشوم .،
همه گفتند محال است ولي...،
دلخوشم من به محالات رضا(ع)...
عید بر شما مبارک[/]
با ذِکرِ یا رِضا هَمه چیز خوب میشوَد
مَشهَد کِه میرَوَم دِلَم اِنگار کَربَلاس
سَر تا سَرِه حَرَم هَمِه جا روضِه ای بِه پاس
مَشهَد کِه میرَوَم بِه خیالَم کِه مَکِه اَم
حاجی شُدَم بِه دورِ خُدا سیر، گَشتِه اَم
مَشهَد کِه میرَوَم غَریبانه میشوَم
وَقتِ اَذان کِه شُد پُر اَز نالِه میشَوَم
َمشهَد کِه میرَوَم هَمه ی دیدِه ها تَر اَست
زائِر دَخیلِه پَنجَرِه فولاد نِشَستِه اَست
گُفتَم زِ مَشهَدُو دِلِ مَن رَفت کَربَلا
خاصیتِ رِضاس کَربَلا میبَرَد مَرا...
[="Tahoma"]امروز که سر بر حرمت می آیم
انگار تمام عشق کامل شده است
ای ضامن آهو! به غریبی سوگند
دل کندن ازاین ضریح مشکل شده است
:hamdel: از مشهد الرضا نائب الزیاره و دعاگوی همه دوستان و همکاران عزیز هستم :hamdel:
.
.
يا امام رضا
جـَـذر آمـده
و حـال مـرا مَـد کـرده
بُـغض آمَـده
از حَنـجـَره ام رَد کـرده
مـن ايـن چـَمدان
تـو سـاکـها را بَـردار ...
بـَد جـور دلـم هـَواي مشـهَد کرده ...
روز ولادت تو غزل آفریده شد
مفعول و فاعلات و فعل آفریده شد
پلکی زدی و معجزه ای را رقم زدی
از برق چشم هات زحل آفریده شد
ازشهد غنچه ی لب پر خنده ی شما
در چشمه ی بهشت عسل آفریده شد
سینه به سینه ؛ شکرخدا عاشق توایم
این عشق پاک روز ازل آفریده شد
ولادت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) تبریک و تهنیت باد.
عاشقای امام رضـا وختی میرن پابوس آقـا..
برای کسـب حاجت، آقـا رو قسم میدن به جـان ِ جواد ع
الهـی دعوتـ بشـن به کاظمـین روبه روی دو گنبد طلا...
قسم بدن موسی بن جعفر ع و به جان امام رضـا
***علـی بن موسی الرضـا میلادتان فرخنـده***
*آمده ام ، آمدم ای شاه پناهم بده*
*خط امانی ، ز گناهم بده*
*ای حرمت ، ملجأ درماندگان*
*دور مران از درو راهم بده*
*لایق وصل تو که من نیستم*
*اذن به یک لحظه نگاهم بده*
***السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا (ع)*** عاشقای امام رضـا وختی میرن پابوس آقـا..
برای کسـب حاجت، آقـا رو قسم میدن به جـان ِ جواد ع
الهـی دعوتـ بشـن به کاظمـین روبه روی دو گنبد طلا...
قسم بدن موسی بن جعفر ع و به جان امام رضـا
***علـی بن موسی الرضـا میلادتان فرخنـده***
تو بزن نقاره زن،اسیر آهنگ توام...
به امام رضا(ع) بگو بدجوری دلتنگ توام...
سلام بر سلطان خراسان؛ او که غبار قدمگاهش، سرمه دیدگان ماست.
رضاجان عمریست که گوشه نشین محبتم
این گوشه را به وسعت دنیا نمیدهم یا امام الرئوف . . .
بر روی رضـا شمـس امامت صلـوات
بر شافع ما روز قیامـت صـلوات
در شـام ولادتـش که شادنـد همـه
بفرست بر این روح کرامت صلوات صلوات
تولد امام رضا مبارررررررک
بر روی رضـا شمـس امامت صلـوات
بر شافع ما روز قیامـت صـلوات
در شـام ولادتـش که شادنـد همـه
در کوی رضا سرود جان می‌شنوم
آواز پر فرشتگان می‌شنوم
بنشسته به هر کرانه پاکان به دعا
لبیک خدا از آن میان می‌شنوم
میلاد امام رضا علیه السلام مبارک باد
دل را به اسیری غمت آوردم
خاکی است که بهر قدمت آوردم
امروز من این کبوتر وحشی را
ای دوست برای حرمت آوردم
میلاد امام رضا علیه السلام مبارک باد
مهر تو ز لوح دل سپردن نتوان
حاجت برکس به جز تو بردن نتوان
از هجر تو مرگ بهر من آسان‌تر
دل بر کس دیگری سپردن نتوان
میلاد امام رضا علیه السلام مبارک باد
دلم شکسته، دلم را نمی خری آقا؟
مرا به صحن بهشتت نمی بری آقا؟
اگر چه غرق گناهم ولی خبر دارم؛
تو آبروی کسی را نمی بری آقا ...
السلام علیک یا علی بن موسی الرضا (ع)
اي پسر فاطـــــمه، نور هدي سبزترين بــاغ بهار خــدا
با تو دل از غصه رها مي شود پاکتر از آينه ها مي شود
اي گل گلزار خـــدا، يا رضــــا آينه ي قبله نمــا يا رضـا
مگذار مرا در این هیاهو،آقا تنها و غریب و سر به زانو
آقا ای کاش ضمانت دلم را بکنی،تکرار قشنگ بچه آهو آقا
میلاد امام رضا (ع) مبارک باد
خدا وندا بحق هشت وچارت
بحق حضرت ضامن نگارت
رضا آن هشتمین نور ولایت
شکوه آباد بستان رضایت
ز ما بگذر شتر دیدی ندید
اگر چند بار ها حرفم شنیدی
[h=1]لقب اختصاصی امام هشتم علیه السلام ![/h]
[/HR] ویژگی ها و خصائص انحصاری هر امام ، سبب انحصار لقبی خاص به ایشان گشته است. ائمه معصومین (علیهم السلام) در عین یکسانی و یکسویی هدفشان با یکدیگر گاه به جهت ویژگی های عصر و دوره ی امامت و حیاتشان و گاهی به جهات دیگر تفاوت ها و تمایزاتی داشته اند که همین امر سبب انتساب القابی خاص به هر یک از این بزرگواران گردیده است.
[/HR] از میان القاب متعددی که به هر یک از معصومین (علیهم السلام) نسبت داده شده همواره یک لقب پررنگتر و برجسته تر از سایر القاب گشته است به گونه ای که ذکر آن لقب خاص تنها یادآور امامی معین است. گاه شهرت این القاب تا بدانجا پیش رفته است که از نام ایشان پر کاربرد تر گشته و به لحاظ کثرت استعمال در عرف مردم، جایگزین نام اصلی گردید است.
در چرایی انتساب هر کدام از این القاب ادله ای برآمد از بیانات ایشان به چشم می خورد. پی بردن به این دلایل کمک شایان توجهی در کسب معرفت به ذوات مقدس اهل بیت (علیهم السلام) می نماید.
در این میان "رضا" لقب خاص و برجسته ی امام هشتم شیعیان حضرت علی بن موسی (علیه السلام) است.رضا به معنای خشنودی است. اما آنچه در اینجا سوال برانگیز است آن است که مراد از خشنودی چیست و چرا حضرتش به این لقب خوانده شده اند؟ خشنودی چه کسی و یا چه کسانی سبب ملقب شدن پیشوای هشتم شیعیان(علیه السلام) به "رضا" گردیده ست؟ و آیا مراد از خشنودی، خشنودی ایشان از دیگران است یا خشنودی غیر از ایشان؟؟
یافتن پاسخ پرسش هایی از این دست اکنون و در زمانی که امکان پرسشگری از عالمترین فرد زمان میسر نیست تنها با جستجو در آثار باقی مانده از معصومان (علیهم السلام) و احادیث رسیده از ایشان امکان پذیر است. آنچه با جستجوگری در روایات بدست می آید آنست که اولا انتساب این لقب به علی بن موسی (علیه السلام) از سوی خداوند تبارک و تعالی صورت گرفته است و گمان آنکه این لقب از سوی مأمون به ایشان منتسب شده است کذبیست که از سوی مخالفان حضرت بیان شده است.
ثانیا ایشان بدین جهت "رضا " خوانده شدند که مورد رضایت خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه (علیهم السلام) بعد از خودشان بودند اما دلیلی که در اینجا برای انتساب این لقب به امام هشتم شیعیان (علیه السلام) بیان شد دلیلی است که قابل تعمیم به سایر معصومان علیهم السلام است. چه اینکه دیگر امامان علیهم السلام نیز مرضی خداوند متعال و رسول و ائمه (علیهم السلام) بوده اند و ظاهرا این ویژگی، ویژگی انحصاری علی بن موسی صلوات الله علیه نبوده که به سبب آن این لقب منحصر به ایشان گردد.
پس باید به دنبال نکته ی دیگری بود که به جهت آن حضرت ، "رضا "خوانده شد.
توجه به این نکته و سوال از این امر که وجه تفاوت و تمایز امام رضا (علیه السلام) از دیگر معصومان (علیهم السلام) چیست که سبب انحصار این لقب به ایشان گشته است راوی را به ادامه ی پرسشگری می کشاند بگونه ای که امام جواد (علیه السلام) در توضیح تفاوت امام هشتم با سایر ائمه ی همام (علیهم السلام) می فرمایند: همان طور كه دوستان و طرفدارانش به ایشان رضایت داده و ایشان را پذیرفتند، مخالفین نیز ایشان را قبول كرده، به ایشان رضایت داده بودند، و این حالت براى پدران و اجداد ایشان اتّفاق نیفتاد؛ و لذا، از بین آنان فقط ایشان «رضا» نامیده شدهاند.
امام جواد (علیه السلام) در توضیح چرایی انتساب لقب رضا به امام هشتم اینطور فرموده اند که: « أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ الْبَزَنْطِیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى ع إِنَّ قَوْماً مِنْ مُخَالِفِیكُمْ یَزْعُمُونَ أَبَاكَ إِنَّمَا سَمَّاهُ الْمَأْمُونُ الرِّضَا لِمَا رَضِیَهُ لِوِلَایَةِ عَهْدِهِ فَقَالَ كَذَبُوا وَ اللَّهِ وَ فَجَرُوا بَلِ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى سَمَّاهُ الرِّضَا لِأَنَّهُ كَانَ رِضًى لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی سَمَائِهِ وَ رِضًى لِرَسُولِهِ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فِی أَرْضِهِ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ أَ لَمْ یَكُنْ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْ آبَائِكَ الْمَاضِینَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ رِضًى لِلَّهِ تَعَالَى وَ لِرَسُولِهِ وَ الْأَئِمَّةِ ع فَقَالَ بَلَى فَقُلْتُ فَلِمَ سُمِّیَ أَبُوكَ مِنْ بَیْنِهِمْ الرِّضَا قَالَ لِأَنَّهُ رَضِیَ بِهِ الْمُخَالِفُونَ مِنْ أَعْدَائِهِ كَمَا رَضِیَ بِهِ الْمُوَافِقُونَ مِنْ أَوْلِیَائِهِ وَ لَمْ یَكُنْ ذَلِكَ لِأَحَدٍ مِنْ آبَائِهِ ع فَلِذَلِكَ سُمِّیَ مِنْ بَیْنِهِمْ الرِّضَا.» (عیون أخبار الرضا علیه السلام / ترجمه غفارى و مستفید ؛ ج1 ؛ ص24)
از احمد بن محمّد بن ابى نصر بزنطىّ نقل شده است كه گفت: به امام جواد علیه السّلام عرض كردم: گروهى از مخالفین شما مىپندارند كه چون مأمون پدر شما را براى ولایت عهدى خود پسندید و برگزید، ایشان را «رضا» نامید. حضرت جواد علیه السّلام فرمودند: به خدا دروغ مىگویند، خلاف مىگویند، بلكه خداوند - تبارک و تعالى- او را «رضا» نامید، زیرا او براى خداوند- عزّ و جلّ- در آسمانش، و براى رسولش و ائمّه بعد از او علیهم السّلام در زمینش مرضیّ بود.
بزنطى گوید: عرض كردم: آیا مگر سایر پدرانتان علیهم السّلام براى خدا و رسولش و أئمّه علیهم السّلام راضى نبودند؟ حضرت فرمود: چرا، عرض كردم: پس براى چه از این میان فقط پدرتان «رضا» نامیده شده است؟ فرمود: چون همان طور كه دوستان و طرفدارانش به ایشان رضایت داده و ایشان را پذیرفتند، مخالفین نیز ایشان را قبول كرده، به ایشان رضایت داده بودند، و این حالت براى پدران و اجداد ایشان اتّفاق نیفتاد؛ و لذا، از بین آنان فقط ایشان «رضا» نامیده شدهاند.
با استعانت از کلام معصومین(علیهم السلام) مشخص شد که حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السلام) نه تنها مورد رضایت خدا، رسول و ائمه (علیهم السلام ) و دوستدارانشان بودند بلکه رضایت مخالفان را نیز فراهم آورده بودند و این امر واقعیتی بی مانند در طول تاریخ بوده که برای هیچ یک از معصومان قبل و بعد از آن اتفاق نیفتاده است و همین امر سبب انحصار لقب رضا به امام هشتم (علیه السلام) گشته است.
[="Tahoma"][="Black"] السلام علیک یا شمس الشموس و یا انیس النفوس ، المدفون بارض طوس
ای رضا ای پرتو حُسن جلی
ای ز تو نور محمد منجلی
کعبه آمال جمله مردمان
مأمَن و منزلگه ایرانیان
نام تو نام علی و عالی است
دل در این میلاد از غم خالی است
آن صَلابت کز تو می باشد عیان
از علیِّ مرتضی دارد نشان
گر چه از نام پدر ، بُردی نسب
بوی گل داری ز مادر،هم حسب
این محبت این عطوفت این صفا
هم ز زهرا باشد این رحم و وفا
حُسنِ تو یادآور حُسنِ حَسَن
یاد آن مهمان نواز بی مِنَن
یاد آن صالح که صلحش حق بود
هم که مظلومیتش مطلق بود
از حسینت رازها داری نهان
از شجاعت از سخای بی کران
سجده ها داری تو در لیل و نهار
روحِ زین العابدینِ با وقار
هم ز علم باقری داری نصیب
هم ز دانش های صادق آن طبیب
حلم و صبرت یادگار کاظم است
فضل تو از این جهت هم لازم است
ای رضا ای هشتمین خورشید پاک
روشنی بخشیده بر این تیره خاک
وارث نیکی ز جمله اهل بیت
ره نما "سجاد" را سوی بهشت[/]
[=arial]
[=arial]چه قد زیباست این نقش ونگارش !
دخیل وهشت و کوی شهریارش
خوشا بردست وبر نقاش این نقش
غزال معرفت گشته شکارش[=arial]