سؤال: آيا بازي با آلات قمار همراه با جايزه يا پول مانند فوتبال و غيره اشکال دارد ؟ سیستانی: اگر در آن برد و باخت مالي باشد حرام است و اگر جایزهای براي طرف برنده از شخص سومي غير از طرفين بازي باشد اشکال ندارد.[1] [="][1] . آیت الله سیستانی، استفتائات، آلات قمار.
سؤال: كسب درآمد از راه قرار دادن وسايل بازى در اختيار ديگران ـ مانند ميزهاى فوتبال دستى، آتارى يا بازیهای كامپيوترى ـ در صورت عدم شرط بندى، براى صاحب باشگاه، چه صورتى دارد؟ آیت الله بهجت: اگر بازى با آلات معدّه قمار نيست ـ كه حتى بدون برد و باخت هم محلّ احتياط باشد ـ اشكال ندارد.[1] [="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1902.
سؤال: حكم بازى با شطرنج و پاسور چيست؟ آیت الله بهجت : بازى كردن با آلات قمار، از قبيل نرد و پاسور و شطرنج، با برد و باخت حرام قطعى است و بدون برد و باخت، احتياط در ترك آن است و در شطرنج، احتياط شديدتر است.[1]
ورق و شطرنج كامپيوترى
سؤال: آيا بازیهایی كه حرام است مانند: ورق و شطرنج اگر با كامپيوتر انجام شود، چه صورتى پيدا میکند؟ آیت الله بهجت : فرق نمیکند، فى الجمله.[2]
خريد و فروش منچ، شطرنج و...
سؤال: خريد و فروش وسايل سرگرمى مانند شطرنج و منچ و كارت بازى و ساير اشياى سرگرمى، چه حكمى دارد؟ آیت الله بهجت : در مورد شطرنج جايز نيست. (به مسألهی 1624 رساله رجوع شود.).[3] [="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1890.
سؤال: آيا در مسأله شطرنج و ورق و پاسور، رجوع به غير (كسانى كه اين بازیها را بدون برد و باخت جايز میدانند) در اين مسأله، براى كسانى كه از شما تقليد میکنند، جايز است؟
آیت الله بهجت : در احتياط واجب، مطلقا رجوع به مجتهد اعلم بعدى جايز است؛ بنابراين فقط در صورتى كه بازى با اين آلات بدون برد و باخت است، رجوع به مجتهد ديگر جايز است.[1]
****
بازى با شطرنج و پاسورسؤال: حكم بازى با شطرنج و پاسور چيست؟ آیت الله بهجت : بازى كردن با آلات قمار، از قبيل نرد و پاسور و شطرنج، با برد و باخت حرام قطعى است و بدون برد و باخت، احتياط در ترك آن است و در شطرنج، احتياط شديدتر است.[2]
سؤال: بازى كردن با شطرنج بدون برد و باخت چه حكمى دارد؟ خريد و فروش آن و نگاه كردن به افرادى كه بازى میکنند چه طور؟ آیت الله بهجت : بازى با آلات معدّة بدون عوض، مورد احتياط است و اين احتياط در شطرنج و نرد شديد است و اگر در معامله انتزاع جواز مطلق شود (زيرا معاوضه نيز امرى است قصدى) و در آن ترويج حرام باشد، جايز نيست و تكسّب با چيزى كه منفعت محلّله ندارد، جايز نيست و نگاه كردن به افراد اگر ضدّ نهى ازمنكر نباشد، حرام نيست.[1]
****
شطرنج و خريد و فروش آلات و ابزار آن
سؤال: نظر حضرت عالى دربارهی شطرنج و خريد و فروش آلات و ابزار آن چيست؟ آیت الله بهجت : شطرنج با همان خصوصياتى كه از قديم داشته، ساختنش حرام است، و نگهدارى آن هم حرام است، اگر فایدهای غير از بازى كردن با آن نداشته باشد، خريد و فروش آن نيز در اين صورت حرام است.[2]
*****
بازى با شرط بندى با غير وسايل قمار
سؤال: آيا بازى با غير آلات معدّه براى قمار با شرط بندى، به گونهای كه صدق عرفى آلات بر آن نكند ـ مانند بازى با رايانه در موارد غير صدق قمار ـ جايز است؟ آیت الله بهجت : اشكال ندارد، ولى اگر آن احتمال ضرر و خطر داشته باشد (مانند مصارعت) جايز نيست.[3] [="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1886.
سؤال:تعريف قمار و آلت قمار چيست؟ آیت الله بهجت: قمار، بازى همراه با برد و باخت به وسیلهی آلات مخصوص فراهم شده براى قمار با در ميان گذاشتن و قرار پول يا چيز ديگر به عنوان عوض است و بين اقسام بازیها و اقسام آلات فراهم شده براى قمار در هر عصرى، فرقى وجود ندارد.[1]
***
موارد جواز برد و باخت
سؤال: شرط برد و باخت در چه مسابقاتى جايز و در چه مسابقهای حرام میباشد؟ و حكم مالى كه برنده از بازنده میگیرد چيست؟ آیت الله بهجت: مسابقه با آلت غير معدّه جهت قمار يا بدون آلات قمار ـ مثل كشتى ـ بنابر اظهر جايز است و مسابقه با آلات قمار، حتّى بدون عوض بنابر احوط، جايز نيست و مال قمار را واجب است به مالك آن ردّ كند.[2] [="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1882.
بازی فکری شطرنج سؤال: بازى شطرنج كه امروزه از آلت قمار بودن افتاده و جنبهی يك بازى و ورزش فكرى را پيدا كرده است، چه حكمى دارد؟ آیت الله بهجت: بازى با آلات قمار با معاوضه حرام و بدون معاوضه خلاف احتياط است.[1] [="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1884.
سئوال: مسابقات علمى و نظامى با شرط برد و باخت چه حكمى دارد ؟
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى، صـحـيـح نـيست ، و آن مال براى برنده حلال نمى شود، ولى براى مسابقات علمى مى شود جايزه تـعيين كرد، و جايزه آن است كه شخص يا مؤسسه اى غير از مسابقه دهندگان، آن را مى پردازند، واللّه العالم .[1]
سئوال: بازى كردن با شطرنج و پاسور اگر چه بدون برد و باخت باشد چه حكمى دارد ؟
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى بازى با آلات معروفه قمار چه با برد و باخت مالى باشد يا بدون ان جايز نيست و شطرنج تا وقتى كه محرز نشود كه از الت قماربودن خارج شده بطورى كه در هيچ مجتمع قمار با ان متعارف نباشد، بازى با ان ـ چه با برد و باخت مالى باشد يا بدون ان جايز نيست، واللّه العالم.[1]
سئوال: نزد جناب عالى بازى با شطرنج و ورق چگونه است ؟
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى بازى با آلات معروفه قمار ـ ولو بدون برد و باخت ـ جايز نيست مگر اين كه از آلت قمار بودن خارج شـود بـه گونه اى كه در هيچ جا از آلات قمار شمرده نشود، در اين صورت بازى با ان بدون برد و باخت مانعى ندارد، واللّه العالم.[1]
سئوال: بازى اى در شهرى معمولا همراه با حرامى است، اين بازى چه حكمى دارد ؟
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى اگـر خـود بازى، بازى حلال است، مقارن بودن آن با حرام آن راحرام نمى كند، ولى از كار حرام بايد خوددارى شود، واللّه العالم.[1]
سئوال: اگر بازى گران بدانند، تماشاگران بر روى بازى آنان شرط مى بندند، آيا بايد بازى را ترك گويند؟
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى لزومى ندارد، واللّه العالم.[1]
×××× تذکر: تماشاچیان به بازکنان محبوب خود ارادت دارند اگر بازی کننان آنها را ارشاد کنند به احتمال زیاد آنها هم شرط بندی نمی کنند. [1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 999.
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى شـرط بـرد و باخت عبارت است از اين كه طرفين مالى را بگذارندكه هر كدام برنده شد بردارد ، و اين ، قمار حرام است، واللّه العالم.[1]
سئوال: مسابقه موتور سوارى و جز آن در اين روزگار، جنبه نظامى دارد، آيا شرط برد و باخت جايز است؟
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى شـرط برد و باخت اشكال دارد ، ولى براى اين نوع مسابقات مى شود جايزه تعيين كرد.
و جايزه آن است كه شخصى يا مؤسسه اى غير از مسابقه دهندگان، آن را بپردازند، واللّه العالم.[1] .
............................................ [1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1005.
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى بـازى بـا آلات مـعروفه قمار ، هر چند به شرط برد و باخت نباشد، و بازى به شرط برد و باخت هر چـنـد بـا آلات مـعروفه قمارنباشد، حرام است. و گرفتن آن مال جايز نيست. و هر نوع بازى كه ترغيب به حرام باشد، حرام است، واللّه العالم.[1]
................... [1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1006.
سئوال: بازى با كسانى كه برد و باخت بر روحيه آنان تأثير بدى دارد، چگونه است ؟
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى اگر موجب فساد و دعوا بشود، بازى نكنند، وللّه العالم.[1]
تذکر مؤلف: واضح است که مقصود بازی هایی است که برد و باخت در آنها اشکال شرعی ندارد. و گرنه اصل ابتدایی بازی هایی که برد و باختی است اشکال شرعی دارد. [1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1007.
آیت الله تبریزی: بسمه تعالى تـيراندازى با سلاحى كه در جنگ به كار مى رود ـ نه با آنچه كه در شكار و امثال آن كار برد دارد ـ اگـر بـا بـرد و بـاخـت مالى بوده باشد و شرايط « سبق» و «رمايه» در آن مراعات شده باشد، مانعى ندارد. و در صورتى كه مسابقه جايز باشد جايزه آن براى برنده حلال مى شود ، واللّه العالم.[1]
جایی نداریم شادی مومن نسیه است و باید صبر کند تا قیامت ولی دایره تفریحات مؤمن محدود به آنهایی می شود که مقبول خدا است.
فرمایش شما متین است. اسلام تمام شادی ها را نفی نمی کند و اساساً نمی تواند نفی کند. بلکه سعی می کند آن ها را قانونمند سازد که این قانونمندی همان محدودیت است که بسیار چشمگیر هم هست. به طور کلی بخش عظیمی از شادی ها و تفریحات و لذات بشر به عنوان مهم ترین آزمون الهی توسط ادیان محدود می شود و در واقع به طور نسیه تا قیامت ممنوع می ماند. همین شادی ها در آخرت رستگاران کاملاً مجازند و هیچ محدودیتی در اشتها و التذاذ آنها وجود ندارد.
به طور خلاصه بخش اعظم شادی های بشر در اسلام محدود و ممنوع شده است و اکثریت بخش باقی مانده و حلال نیز با سوء تدبیر مسلمانان معطل می ماند که نتیجه آن روشن است: شادی مسلمانان به مراتب از شادی غیرمسلمانان کمتر است.
آیت الله مکارم شیرازی: اگر شطرنج از عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد وبه عنوان ورزش شناخته شود مانعی ندارد. و بازی با پاسور بدون برد وباخت نیز اشکال دارد.
با سلام.
نظر آیت الله مکارم چنین است:
«بازی با پاسور چنانچه در عرف محل از حالت قمار خارج شده باشد اشكالی ندارد.»
در استفتاء دیگری فرموده اند:
«منظور از عرف محل این است که در همان شهر که زندگی می کند پاسور از صورت آلت قمار خارج شده باشد ولو در شهر دیگر هنوز آلت قمار باشد.»
یا فرموده اند:
«هرگاه بازى مذکور از عنوان آلت قمار خارج شده باشد و در نزد توده مردم به عنوان یک سرگرمى یا ورزش شناخته شود بازى با آن بدون برد و باخت مالى اشکالى ندارد.»
لذا به طور خلاصه تشخیص حرمت آن به عرف محل زندگی واگذار شده است.
در مهد كودك هاي ايران 9 صندلي ميذارن و به 10 بچه ميگن هر كي نتونه سريع براي خودش يه جا بگيره باخته و بعد 9 بچه و 8 صندلي و ادامه بازي تا يك بچه باقي بمونه. بچه ها هم همديگر رو هل ميدن تا خودشون بتونن روي صندلي بشينن. در مهد كودكهاي ژاپن 9 صندلي ميذارن و به 10 بچه ميگن اگه يكي روي صندلي جا نشه همه باختين. لذا بچه ها نهايت سعي خودشونو ميكنن و همديگر رو طوري بغل ميكنن كه كل تيم 10 نفره روي 9 تا صندلي جا بشن و كسي بي صندلي نمونه. بعد 10 نفر روي 8 صندلي، بعد 10 نفر روي 7 صندلي و همينطور تا آخر.
در عوض مهد کودک های ایران اسلامی ترند چون حداقل بچه ها یاد می گیرند که بغل کردن نفر کناری معمولاً کار بدی است!
رابطه بین ابعاد دینداری با شادی دانشآموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان
احمد عابدی علیرضا شواخی مریم تاجی
چکیده: چکیده: پژوهش حاضر تحت عنوان «بررسی رابطة بین ابعاد مختلف دینداری (بعد اعتقادی، بعد عاطفی، بعد پیامدی، بعد مناسکی) با میزان شادی دانشآموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان»، به دنبال تعیین رابطه و سهم نسبی ابعاد مختلف دینداری در تبیین میزان شادی دانشآموزان بوده است. مطالعه حاضر از نوع تحقیقات همبستگی بوده است. 240 نفر از دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان با روش نمونه¬گیری به شیوة تصادفی خوشه¬ای چند مرحله¬ای انتخاب و بررسی شدند. دادههای بدست آمده با روش رگرسیون چندگانه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و مشخص شد بین ابعاد مختلف دینداری (بعد اعتقادی، بعد عاطفی، بعد پیامدی، بعد مناسکی) با میزان شادی دانشآموزان دختر دورة متوسطه رابطة معنیدار وجود دارد. همچنین نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بعد اعتقادی 22/0، بعد مناسکی 19/0 ، بعد پیامدی 17/0 و بعد عاطفی 15/0 به ترتیب پیشبینی¬کننده و تبیین¬کننده میزان شادی دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان بوده¬اند؛ بنابراین می¬توان بیان کرد که دینداری و ابعاد مختلف آن در تبیین سلامت روان و ازجمله شادی دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه نقش مهم و بسزایی دارد.
کلمه های کلیدی: • دینداری
شرط بندی در مسابقات
سؤال: بيشتر اوقات مشاهده مى شود كه بعضى در مسابقات فوتبال، واليبال، به خصوص پينگ پنگ، مبلغ 40 يا 50 تومان پول مى سپارند و روى آن شرط بندى مىكنند و هرگروه يا تيمى كه برنده مى شود، با آن پول ميوه يا شيرينى خريدارى كرده و مى خورند، آيا اين بازى حكم قمار را دارد يا خير؟
معیار خارج شدن یا نشدن شطرنج از آلت قمار
سؤال: آيا تشخيص اينكه مثلاً شطرنج از آلت قمار بودن خارج شده يا خارج نشده است يا فلان موضوع از آلت لهو خارج شده يا نه، از وظايف مقلّد است يا بايد مجتهد تعيين كند؟
نظر امام و آیت الله فاضل در مورد شطرنج
سؤال: حضرت امام(قدس سره) فرموده اند اگر شطرنج از آلت قمار بودن به كلّى خارج شده باشد و برد و باختى در بين نباشد بازى با آن اشكال ندارد، آيا نظر جنابعالى همانند نظر امام است و آيا در زمان حاضر بازى با آن بدون برد و باخت جايز است؟
فاضل لنکرانی: نظر اينجانب در اين مسأله همانند نظر حضرت امام(قدس سره) است، ولى امام(قدس سره) در جواب سؤال مجدد فرموده اند تا احراز نشود نبايد بازى كنند[3]و نظر اين جانب نيز همين است، و در اين جهت فرقى بين زمانها نيست.[4]
جایز نبودن کلاه شرعی مصالحه برای برد و باخت
سؤال: با توجه به سؤال 954 و پاسخ آن در جلد اول جامع المسائل مبنى بر اينكه شرط بندى و گرفتن و دادن پول حرام است با عنايت به ماده 10 قانون مدنى و قاعده «العقود تابعة للقصود» اگر در بازيهاى امثال فوتبال، واليبال و پينگ پنگ شرط بندى به معناى لغوى آن نشود بلكه طرفين قراردادى بسته و تحت عنوان عقدى ديگر از قبيل مصالحه، متعهد شوند هر گروه يا تيمى كه برنده شد به مقدار پول مصالحه شده ميوه يا شيرينى يا نوشابه خريدارى و متفقاً يا منفرداً استفاده كنند. حكم اين قرارداد چيست؟ و آيا الفاظى از قبيل مصالحه، ماهيت گرفتن و پرداخت كردن اين وجه را عوض مى كند؟ و به صورت گويا مورد مذكور حرمت دارد؟
فاضل لنکرانی: مضافاً به اينكه كليت قاعده «العقود تابعة للقصود» مخدوش است، صلح و شرط بايد مشروع باشد، بنابراين حرمت شرعى برد و باخت به نحوى كه در متن ذكر شده است به قوت خود باقى است.[5]
شرط بندی با پیش بینی نتیجه بازی
سؤال: اخيراً در مسابقات فوتبال روشى مرسوم شده براى شرط بندى به اين صورت كه هر فرد قبل از بازى روى برگه هايى به نام «تُت» نتيجه بازى را پيش بينى مى كند و آن برگه را با مبلغى به مركز تحويل مى دهد و در پايان بازى هر كس درست پيش بينى كرده بود جايزه هنگفتى مى گيرد، حكم آن را بيان كنيد.
فاضل لنکرانی: اين كار حكم قمار را دارد و جايز نيست و تصرف در آن جايزه هم، جايز نيست.[6]
.................................................... [1] . فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج1، س954.
بازی با پاسور، شطرنج و نرد( دو نفری و با کامپیوتر)
سؤال: بازي با پاسور يا تخته نرد يا شطرنج يا ديگر آلات قمار توسط دو نفر حرام است. امّا آيا بازي با آلات مذکور به وسيله کامپيوتر چه حکمي دارد؟ مثلاً يک طرف کامپيوتر است و يک طرف شخص مقابل و تخته نرد بازي ميکنند.
آیت الله نوری همدانی: بازي با آلات قمار کلاّ حرام ميباشد مگر از آلت قمار بودن خارج شده باشد.[1]
حمل و نگهداري پاسور يا تخته نرد
سؤال: به استحضار ميرساند در مورد حمل و نگهداري پاسور يا تخته نرد ابهامات زير وجود دارد؟
الف - آيا وسائل ذکر شده (پاسور يا تخته نرد) جزء آلات قمار محسوب ميشوند؟
بازى بليارد سؤال: وضع بازى بليارد از لحاظ شرعى چگونه است؟
امام خمینی: هر چه كه از آلات قمار محسوب باشد بازى با آن حرام است.[1]
برد و باخت در فوتبال دستی
سؤال: آيا در خيابانها جلو مغازه ها كه جوان ها يا بچه ها فوتبال دستى بازى مى كنند و يك نوشابه يا يك بستنى مى برند چه حكمى دارد؟ آيا قمار محسوب مى شود يا نه؟
شرط بندی در مسابقات
سؤال: بيشتر اوقات مشاهده مى شود كه بعضى در مسابقات فوتبال، واليبال، به خصوص پينگ پنگ، مبلغ 40 يا 50 تومان پول مى سپارند و روى آن شرط بندى مى كنند و هر گروه يا تيمى كه برنده مىشود، با آن پول ميوه يا شيرينى خريدارى كرده و مى خورند؛ آيا اين بازى حكم قمار دارد يا خير؟
امام خمینی: اگر پولى برد و باخت مى شود، در حكم قمار و حرام است.[3]
بازی های سرگرم کننده با آلات قمار
سؤال: بازي هاى سرگرم كننده ولى بدون شرط بندى، مانند شطرنج و تخته نرد و غيره چگونه است؟
خروج شطرنج از آلت قمار
سؤال: اگر شطرنج آلت قمار بودن خود را بكلى از دست داده باشد و چون امروزه تنها به عنوان يك ورزش فكرى از آن استفاده گردد بازى با آن چه صورتى دارد؟
امام خمینی: بر فرض مذكور اگر برد و باختى در بين نباشد اشكال ندارد.[9]
پاسور مخصوص بچه ها
سؤال: آيا اين پاسورهائى كه چاپ شده و در دسترس بچهها قرار گرفته است و نام اينها را پاسور اسلامى گذاشته اند كه بعضى ها مى گويند اين پاسورها خوب است و بعضى مى گويند اين همان پاسورهاى سابق است كه با شكل و ظاهر ناپسند بود ولى شكل آن را عوض كرده اند بازى كردن با اينها چه صورت دارد؟
امام خمینی: اگر با پول برد و باخت مى شود حرام است و اگر بدون پول است و محرز نيست كه از آلات قمار است مانع ندارد اگر چه احتياط مطلوب است.[10]شرط دو طرف در بازی
سؤال: اگر در يك بازى كه طرفين بر سر آن شرط بسته اند شخص بدون شرط شركت نمايد جايز است؟
فروش وسائل قمار و جواز بازی سؤال: آيا بازى كردن با بعض وسائلى كه هم اكنون در مغازهها به فروش مى رسد و در بازى با آنها برد و باخت هم هست جايز است يا نه؟
امام خمینی: اگر قرار برد و باخت چيزى هست حرام است، و همچنين اگر از آلات قمار باشد.[12]
.................................................... [1] . امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 10.
ورزش بدون برد و باخت [="]سؤال: [="]ورزش «فوتبال ـ واليبال» و غيره كه برد و باختى در ميان نيست صرف ورزش است چه حكمى دارد؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]صرف ورزش كه مشتمل بر فعل محرّم نباشد اشكال ندارد.[="][1]
ورزش تمام وقت
[="]سؤال: [="]در بسيارى از كشورها ورزش و بازى، از ارزش بيش از حد برخوردار مى باشد و در نتيجه جوانهاى ما هم براى درآمدى بيشتر و همچنين براى مقبوليت در جامعه مىخواهند فقط ورزشكار بشوند ـ آيا رفتن بچه هاى مسلمان به اماكنى براى گذراندن تمام وقت در لهو و لعب به نام ورزش به مصلحت اسلام و مسلمين مى باشد. [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]بديهى است مصلحت اسلام و مسلمين نيست و اشتغال به ورزش زايد بر آنچه براى سلامت جسم مفيد است لهو يا لغو است و بحكم (والذين هم عن اللغو معرضون)مؤمن از آن خود دارى مينمايد و بهر حال اينگونه اعمال با توجه بتعاليم اسلامى و تربيتى كه منظور اين دين حنيف است اگر حرام نباشد قطعاً مذموم و مكروه است.[="][2]
تماشای ورزش مردان توسط خانم ها
[="]سؤال: [="]تماشاى برنامه هاى ورزشى كه از تلويزيون پخش مى شود با توجه به لباسى كه بازيكنان پوشيده اند(قمست هائى از اندام پوشيده نيست) براى خانمى كه به سن تكليف رسيده چه حكمى دارد؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]چون اين گونه برنامه ها معرض تهييج و مظفر ريبه و التذاذ است، تماشاى آن براى خانمها محل اشكال است خداوند تعالى همه را از شرور و فتن و مصائد و مكاره شيطان حفظ فرمايد. واللّه العالم.[="][3]
لباس ورزشکار مسلمان
[="]سؤال: [="]بفرماييد براى ورزشكار مسلمان و متعهد چگونه لباسى مناسب است؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]مناسب با ادب و شرف و حيا و وقار مسلمان در لباس ورزشى اين است كه به طورى كه معمول شده كوتاه نباشد و علاوه بر قسمتهاى بالاى بدن بين ناف و زانو را هم بپوشاند.(ما بين السرة و الركبه عورة) .[="][4]
دختران و جمع آوری عکس فوتبالیستها
[="]سؤال: [="]تبليغات بيش از حد، بسيارى از جمله دختران را به سوى فوتبال و جمع آورى عكسهاى فوتباليستها و نصب آنها در منازل كشانده و اثرات نامطلوبى را از نظر تحصيلى و الگودهى داشته و در برخى موارد موجب بروز برخى منكرات در جامعه گرديده است ارشاد حضرتعالى در اين زمينه چيست؟ و نگاه كردن زنان به صحنه هاى ورزشى مانند شنا و كشتى و ... چه مى باشد؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]متأسفانه نسبت به اين امور بيش از حد تشويق و ترغيب مىشود و عواقب سوء و آثار منفى بسيار دارد از جمله اثرات نامطلوبى كه در سئوال ذكر كرده ايد و آثار نامطلوب ديگر و فعلاً بصورت سرمايه پر سودى براى عده اى شده است. و نگاه كردن زنان هم به اين گونه صحنه ها با توجه به عوارض قطعيه نامناسبى كه دارد جايز نيست و خانواده هاى متدين از آن خوددارى مى كنند و اگر وضع، بشكل كنونى پيش برود شايد در مدتى نه چندان دور، ورزش بانوان هم به صورت غير مشروع و مفسد اخلاق جامعه امرى عادى و متعارف شود و هيچكس هم اعتراض نكند خداوند همه را از شرور و فتن آخرالزمان محفوظ فرمايد.[="][5]
شرط بندی سنگین
[="]سؤال: [="]در مسابقهاى كه شرط بندى جايز است (مثلاً تير اندازى) مبلغ شرط براى بازنده سنگين است و او را دچار مشكل مى كند آيا عمل به شرط لازم است؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]در مورديكه عقد سبق ورمايه داراى شرائط صحت باشد وفا بشرط لازم است.[="][6]
مسابقات با کاربرد نظامی مثل موتور سواری
[="]سؤال: [="]در مسابقاتى كه امروزه كاربرد نظامى دارند، از قبيل موتور سوارى در صحرا آيا شرط برد و باخت جايز است؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]جواز آن محلّ تأمّل است ولى حكومت مى تواند براى برنده اين مسابقات جوائزى قرار دهد.[="][7]
عكس ها رنگى و با شورت
[="]سؤال: [="]خديد و فروش عكسهاى ورزشى چه حكمى دارد ضمناً برخى از اين عكسها رنگى و با شورت مى باشند راهنمايى لازم را مبذول فرمائيد و آيا سود حاصله از ورزش حلال است؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]خريد وفروش آن عكسها اگر موجب ترويج فساد و انحراف اخلاق نگردد حرام نيست ولى براى افرادى كه نگاه كردن به آنها موجب تحريك مى شود نگاه كردن جايز نيست اما سزاوار است مؤمنين از ترويج و نشر اينگونه عكسها كه موجب سرگرمى جوانان مسلمان به مسائل كم ارزش و دورى آنها از اهداف مقدس اسلامى و رشد و پيشرفت جامعه اسلامى مى گردد خوددارى نمايند. واللّه العالم.[="][8]
مخارج بازی توسط بازیکنان
[="]سؤال: [="]در بعضى مسابقات مخارج تهيه وسايل بازى از قبيل توپ و جايزه از بازيكنان دريافت مى شود. دريافت مخارج جايزه از بازيكنان توسط برگزار كنندگان مسابقات چه حكمى دارد؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]در صورتى كه فقط بازى كنندگان مخارج اعطاء جوايز را خودشان مى دهند صورت قمار و برد و باخت دارد و حرام است.[="][9]
بازی در شهری با برد و باخت و در شهری بدون برد و باخت
[="]سؤال: [="]در شهرى يكى از ورزش هاى جايز، معمولاً با شرط برد و باخت انجام مى شود(يعنى به صورت حرام) انجام اين بازى در آن شهر و شهرهاى ديگر بدون اين شرط چه حكمى دارد؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]اگر انجام آن بدون برد و باخت حلال باشد اشكال ندارد.[="][10]
بازی همراه با کار حرام
[="]سؤال: [="]در شهرى يك بازى را بازيكنان معمولاً مقارن با يك كار حرام مى نمايند. اين بازى در آن شهر چه حكمى دارد؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]اگر عملى حلال باشد مقارن واقع شدن آن با عمل حرام در صورتيكه بهم مربوط نباشند و عمل حلال مقدمه يا ملازم عمل حرام نباشد اشكال ندارد.[="][11][="]شرط بندی تماشاچیان
سؤال: [="]در بعضى مسابقات، تماشاگران بر روى برد و باخت بازيكنان شرط بندى مى كنند اين عمل چه حكمى دارد؟[="]بر فرض مذكور در سؤال قبل آيا بازيكنان در صورت اطلاع لازم است بازى خود را ترك كنند؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="] 1- جايز نيست.[="][12] [="]2- بر آنها ترك بازى در صورتيكه حلال باشد واجب نيست.[="][13]
بازی دو نامحرم1
[="]سؤال: [="]بازى دو نفر نامحرم چه حكمى دارد؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]چون در بيشتر موارد معرض ريبه و فساد است حرام است و بطور كلّى مسلمان متّقى و متعّهد مطلقاً اختلاط با نامحرم پرهيز مى نمايد.[="][14]
بازی دو نامحرم2
[="]سؤال: [="]مسابقه دو نفر نامحرم در يك ورزش كه حركات تند ندارد، طرفين تماس با هم ندارند و نگاه لذت نمى كنند، مثلاً مسابقه تيراندازى چه حكمى دارد؟ [="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]همان طور كه گفته شد اگر مورد حلال براى اين اعمال فرض شود اين برنامه ها با سنن و آداب اسلامى در ارتباط مردان با زنان سازگار نيست و غالباً انگيزه آن شكستن سنن اسلامى و افكار شيطانى است و در جامعه اسلامى اين برنامه ها زمينه وقوع ندارد.[="][15] [="][1][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][2][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][3][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][4][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][5][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][6][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][7][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][8][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][9][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][10][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][11][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][12][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][13][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][14][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن[="][15][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن
قانون ثابت براى احتياج ثابت و قانون متغير براى احتياج متغير شهید مطهری: يكى ديگر از خصوصيات دين اسلام كه اهميت فراوانى دارد اين است كه براى احتياجات ثابت بشر قوانين ثابت و براى احتياجات متغير وى وضع متغيرى در نظر گرفته است. پارهاى از احتياجات، چه در زمينه فردى و شخصى و چه در زمينه هاى عمومى و اجتماعى وضع ثابتى دارد، در همه زمان ها يكسان است. آن نظامى كه بشر بايد به غرايز خود بدهد و آن نظامى كه بايد به اجتماع خود بدهد از نظر اصول [و] كليات در همه زمان ها يكسان است....... قسمتى ديگر از احتياجات بشر احتياجات متغير است و قوانين متغير و ناثابتى را ايجاب مى كند. اسلام در باره اين احتياجات متغير وضع متغيرى در نظر گرفته است، از اين راه كه اوضاع متغير را با اصول ثابتى مربوط كرده است و آن اصول ثابت در هر وضع متغيرى قانون فرعى خاصى را به وجود مىآورد. در اسلام يك اصل اجتماعى هست به اين صورت: «وَ اعِدّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» يعنىاى مسلمانان، تا آخرين حد امكان در برابر دشمن نيرو تهيه كنيد. از طرف ديگر در سنت پيغمبر يك سلسله دستورها رسيده است كه در فقه به نام «سبق و رمايه» معروف است. دستور رسيده است كه خود و فرزندانتان تا حد مهارت كامل، فنون اسب سوارى و تيراندازى را ياد بگيريد. اسب دوانى و تيراندازى جزء فنون نظامى آن عصر بوده است. بسيار واضح است كه ريشه و اصل قانون «سبق و رمايه» اصل «وَ اعِدّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» است؛ يعنى تير و شمشير و نيزه و كمان و قاطر و اسب از نظر اسلام اصالت ندارد؛ آنچه اصالت دارد نيرومند بودن است، آنچه اصالت دارد اين است كه مسلمانان در هر عصر و زمانى بايد تا آخرين حد امكان از لحاظ قواى نظامى و دفاعى در برابر دشمن نيرومند باشند. لزوم مهارت در تيراندازى و اسب دوانى جامهاى است كه به تن لزوم نيرومندى پوشانيده شده است و به عبارت ديگر شكل اجرايى آن است. لزوم نيرومندى در مقابل دشمن قانون ثابتى است كه از احتياج ثابت و دائمى سرچشمه گرفته است. اما لزوم مهارت در تيراندازى و اسب دوانى مظهر يك احتياج موقت و متغير است و به تناسب عصر و زمان تغيير مى كند و با تغيير شرايط تمدن چيزهاى ديگر از قبيل تهيه سلاح هاى گرم امروزى و مهارت و تخصص در به كار بردن آنها جاى آنها را مى گيرد.[1] [1] . مرتضی مطهری، نظام حقوق زن در اسلام، چاپ 55، شهریور 89، ص104.
مکارم شیرازی: اگر شطرنج در عرف عام از آلات قمار محسوب شود بازى با آن حرام است و اگر از حالت قمار خارج و جزء ورزشهاى فكرى در آمده باشد اشكالى ندارد.[1]
بازى با آلات قمار
سؤال: نظر حضرت عالى در مورد بازى با آلات قمار همچون شطرنج و پاسور بدون برد و باخت چيست؟
مکارم شیرازی: در مورد بازى با آلات قمار بدون برد و باخت احتياط واجب اجتناب است و امّا در مورد شطرنج و پاسور همان گونه كه در بالا ذكر شد چنانچه در عرف عام واقعاً به عنوان ورزش يا سرگرمى شناخته شود جايز وگرنه حرام است.[2]
معیار قمار بودن بازی ها
سؤال: چه نوع بازي هايى قمار محسوب مى شود؟ اخيرا در اين مناطق بازيهايى به نام «رُمينو» كه مشكوك به نظر مى رسد رواج يافته، آيا مى توان بازى فوق را انجام داد؟
مکارم شیرازی: آنچه در ميان مردم به عنوان قمار شناخته مى شود حرام است و موارد مشكوك اشكالى ندارد به شرط اين كه پول يا چيز ديگرى برد و باخت نكنند.[3]
پاسور بازی بدون برد و باخت
سؤال: آيا بازى با پاسور بدون برد و باخت جايز است؟
مکارم شیرازی: اگر پاسور در عرف عام از آلت قمار خارج شده و صرفاً به عنوان يك سرگرمى استفاده مى شود بازى با آن بدون برد و باخت مالى اشكال ندارد.[4]
[="]سؤال: [="]مؤسّسه هايى در كشور اتريش با عنوان بدون درد سر صاحب 30000 دلار شويد فرم هايى را به ترتيب زير در اختيار متقاضيان قرار مى دهند:
[="]الف) متقاضى مثلا زيد فرم را از شخص نامبرده در رديف پنجم به مبلغ 30 دلار مى خرد.
[="]ب) سپس 30 دلار چك تضمينى به نام شخص رديف اوّل و 30 دلار چك تضمينى به نام مؤسّسه به همراه فرم خريدارى شده كه در آن نام و مشخصات خود را درج نموده است براى آن مؤسّسه مى فرستد (يعنى در مجموع 90 دلار مى پردازد).
[="]ج) پس از مدتى چهار عدد فرم كه در آن نام رديف اوّل حذف گرديده و نام هاى رديف هاى پايين هر يك، به يك رديف بالاتر ارتقا نموده به دست آقاى زيد مى رسد البتّه به اين ترتيب نام آقاى زيد در رديف پنجم قرار مى گيرد.
[="]د) آقاى زيد 4 فرم واصل شده را به چهار نفر متقاضى جديد به قيمت هر فرم 30 دلار مى فروشد به اين ترتيب علاوه بر 90 دلار پرداختى 30 دلار اضافه نيز دريافت مى كند.
[="]هـ) افرادى كه فرم هاى آقاى زيد را خريده اند هركدام به ترتيب سابق عمل نموده (به ترتيبى كه در شماره 2 توضيح داده شد) و هريك 4 فرم جديد دريافت مى نمايند كم كم نام زيد از رديف پنجم به رديف هاى بالاتر ارتقا مى يابد تا به رديف اوّل مى رسد و در اين جا هر متقاضى جديد موظّف است 30 دلار به حساب آقاى زيد واريز نمايد كه جمعاً حدود 30000 دلار خواهد شد، بعد نام ايشان نيز از ليست خارج شده و رديف هاى بعد به ترتيب بالا مى آيند. آيا شركت در اين مؤسّسه جايز است؟
[="]مکارم شیرازی: [="]شركت در اين كار حرام و پول عايد از آن مباح نيست و در واقع اين نوعى كلاه بردارى مرموز براى تصاحب اموال ديگران است.[="][1]
عنوان : فرهنگ نامه مهماني
مولف : محمدي ري شهري، محمد
موضوع : تك نگاريهای موضوعی
سایر پدیدآورندگان : شيخي،حميد رضا (مترجم)
تعداد جلد : 1
ناشر : دارالحدیث
محل نشر : قم
تاریخ انتشار : 1389
نوبت چاپ : اول
لطایف قومیتی
سؤال: گفتن لطیفه های رایج در کشور که حالت تمسخر قشر، قوم یا مناطقی از مردم کشور را در بر میگیرد چه حکمی دارد؟ شنیدن آن چه صورت دارد؟
آیت الله خامنه ای:اگر استهزاء (مسخره کردن) آنان محسوب شود جایز نیست.
آیت الله مکارم شیرازی: اگر استهزاء و تمسخر قومی به طور عام بوده باشد اشکال دارد.
×××
آیت الله تبریزی: مسخره کردن و اذلان (خوارکردن) مؤمن جایز نیست و اگر این طور نباشد و متضمن کذب (همراه با دروغ) هم نباشد مانعی ندارد.
آیت الله صافی گلپایگانی:اگر مشهور و معروف است به قصد لطیفه گویی باشد و توهین صدق نکند اشکال ندارد مع ذلک ترک آن اولی (بهتر) است.
×××
آیت الله بهجت: اولی تنزه است. (بهتر است انجام نشود)
آیت الله سیستانی: اگر مستلزم هتک و توهین مومنین باشد، جایز نیست.[1]
آیت الله فاضل لنکرانی: بهتر آن است که از این نوع مزاحها (لطیفهها) اجتناب شود.[2]
خداوند تفاوت زبان ها و گویش ها و رنگ های آدمی را به عنوان شگفتی های آفرینشش بیان کرده است ما نباید به جای تدبر به تمسخر و غفلت نسبت به این شگفتی خلقت گرفتار شویم:
And one of His signs is the creation of the heavens and the earth and the diversity of your tongues and colors; most surely there are signs in this for the learned.
و از نشانههاى او آفرينش آسمانها و اين زمين و اختلاف زبانهاى شماست (از حيث لغتها، كيفيت تكلّم و نحوه صدا) و رنگهاى شماست (رنگ اصنافتان و افرادتان). به يقين در اين (خلقت ذات و اختلاف صفات) نشانههايى است (از توحيد و قدرت و حكمت خدا) براى دانشمندان.
مجموعه ای از شیرین ترین لطیفه های فرهنگ و تمدن اسلامی
نویسنده: مهدی مسائلی
.................................................. ............................................ منبعی جامع برای مبلغان دینی
این مجموعه، منتخبی از جذابترین و شیرینترین لطیفهها و طنزنوشتههای فرهنگ و تمدن اسلامی است كه با رجوع به كُتب اصیل و منابع گوناگون فرهنگ و ادب اسلامی گردآوری شده است.
در گردآوری و انتخاب این لطیفهها علاوه بر در نظر گرفتن محتوای سالم و سازنده، داشتن مضمونی جذّاب و شیرین یكی از اركان گزینشِ نویسنده بوده است.
در بخشی از مقدمهی این كتاب آمده است:
مزاح و شوخی یكی از لوازم زندگی اجتماعی و داشتن ارتباطهای سالم است، كه میتواند سختیها و آلام زندگی را سبك ساخته و با به وجود آوردن محیطی فرحبخش، گرد و غبارِ كینهها و كدورتها را از رابطهها برطرف سازد.
در همین راستا موضوعِ مهمِ طنز و لطیفه نیز به عنوان یكی از مصادیق شوخی و مزاح میتواند به زندگی فردی و اجتماعی ما نشاط بخشیده و در عین حال معارف، حقیقتها و انتقادهایی كه با لسانِ جِدّ، چندان به تبلیغ آنها موفق نخواهیم بود را به دیگران منتقل سازد.
آری عاقلان، در هر شوخی و هزل هم، یك سخن جدی مییابند و از ورای مزاح، به حقایق میرسند، اما غافلان، جدیترین مسایل حیات را هم به بازی میگیرند.
این كتاب در سه فصل تنظیم گردیده است كه لطیفههای آن به شرح زیر است: فصل اول:لطیفههای این فصل، به اصناف و گروههای مختلفی از مردم اختصاص یافته است كه هیچكدام از جهتِ نوعشان دارای صفتِ بدی نیستند.(از جمله لطیفه های این فصل لطیفههای طلاب و علما میباشد)
فصل دوم:لطیفههای این فصل به اصناف و گروههایی اختصاص یافته كه دارای صفاتی ناپسند و مذموم میباشند. فصل سوم:لطیفههای این فصل به طنزهای مرتبط به آموزههای دینی اختصاص یافته است.
همچنین مصاحبه ای در مورد این کتاب با خبرگزاری فارس داشته ام که اگر امکان داشت آن را در ادامه این گفتگو منتشر خواهم نمود.
بیان این مطلب نیز ضروری است که در کنار این کتاب، مجموعهای مستقل نیز با نام «لطیفههای طلاب» نیز توسط حقیر گردآوری شده که هم اکنون در حال تدوین آن هستم که انشاء در مورد آن صحبت بیشتری خواهم داشت.
از لطیفههای اسلامی تا سکه تقلبی طنز به نام ملانصرالدین
یک نویسنده گفت: ناشران با حذف نام شخصیت اصلی لطیفهها، نام «ملانصرالدین» را جایگزین آن کردهاند. درحالیکه این نام موهن در زمان قاجار توسط بعضی روشنفکران بیدین، جهت وهن و تضعیف شریعت برای لطیفهها انتخاب شد.
به گزارش فارس به تارگی کتابی توسط حجت الاسلام مهدی مسائلی که یک نویسنده صاحب قلم و حوزوی است از سوی انتشارات «وثوق» منتشر شده است که این کتاب در نوع خودش تازه، مهم و جذاب مینماید. بررسی مفصلتر کتاب «لطیفههای اسلامی» از آن جهت مهم بود که مدتی است ما در بازار کتاب شاهد فروش و نوشتن کتابهایی با همین عنوان یا موضوعات مشابه هستیم و از آنجا که بسیاری از خوانندگان به دنبال خرید کتابی مطمئن با رویکردی طنز و در عین حال طنزهایی مربوط به متون کهن ادبی ما هستند، سراغ این کتابها میروند و این کتابها را میخرند اما انبوه این کتابها خوانندگان را سردرگم میکند و صرفا اشخاص اکتفا به نام جذاب کتاب یا ظاهر جذاب و زیبای آن میکنند. به سراغ مهدی مسائلی رفتیم تا ببینیم وقتی یک روحانی صاحب قلم دست به تالیف کتاب طنز میزند چه نکاتی را مد نظر داشته و این کتاب چه تفاوتی با سایر کتابهای موجود در بازار دارد. این گفتگوی خواندنی به شرح زیر است: * مزاح و شوخی یکی از لوازم زندگی اجتماعی و داشتن ارتباطهای سالم است به تازگی شنیده شده کتابی متفاوت از شما با عنوان لطیفههای اسلامی منتشر شده است، برای شروع بحث میخواستیم بدانیم تعریف شما از لطیفه چیست؟ مزاح و شوخی یکی از لوازم زندگی اجتماعی و داشتن ارتباطهای سالم است، که میتواند سختیها و آلام زندگی را سبک کرده و با به وجود آوردن محیطی فرحبخش، گرد و غبارِ کینهها و کدورتها را از رابطهها برطرف کند. در همین راستا موضوعِ مهمِ طنز و لطیفه نیز به عنوان یکی از مصادیق شوخی و مزاح میتواند به زندگی فردی و اجتماعی ما نشاط بخشیده و در عین حال معارف، حقیقتها و انتقادهایی که با لسانِ جِدّ، چندان به تبلیغ آنها موفق نخواهیم بود را به دیگران منتقل کند. عاقلان در هر شوخی و هزل هم، یک سخن جدی مییابند و از ورای مزاح، به حقایق میرسند، اما غافلان، جدیترین مسایل حیات را هم به بازی میگیرند. درباره کتاب بیشتر توضیح میدهید؟ کتاب لطیفههای اسلامی، گزیدهای از جذابترین و شیرینترین لطیفهها و طنزنوشتههای فرهنگ و تمدن اسلامی است که با رجوع به کُتب و منابع گوناگون فرهنگ و ادب اسلامی گردآوری شده است. لطیفههای این کتاب بر حسب موضوع در سه فصل دسته بندی شده است. دسته بندی لطیفههای کتاب به چه صورت است؟ فصل اول لطیفهها و شوخیهایی از پیامبر و ائمه است که برای تبرک آمده است. لطیفههای این فصل، به اصناف و گروههای مختلفی از مردم اختصاص یافته است که هیچکدام از جهتِ نوعشان صفتِ بدی ندارند. لطیفههایی درباره علما و طلاب، قضات، پزشکان، فلاسفه و معلمان از جمله لطیفههای آمده در این فصل هستند. در فصل دوم لطیفههایی درباره اصناف و گروههایی آمده که صفاتی ناپسند و مذموم دارند. مثل جاهلان، دزدان، کلاشان، دروغگویان، مدعیان دروغین نبوت، پرخوران، ترسوها، ریاکاران. فصل سوم لطیفههایی دارد که مرتبط با آموزههای دینی است. مثل لطایف مربوط به احکام و ادعیه. این لطیفهها را از روایات گردآوری کردهاید یا سراغ متون قدیمی شعر و ادب فارسی هم رفتهاید؟ همه از روایات نبوده است و از کتابهای مرجع ادب عربی و فرهنگ تمدن اسلامی که بعضا به زبان امروزی بازگردانی شده هم استفاده کردهام. قسمتی از منابع هم کتابهای فارسی قدیمی بوده است مثل لطیفههای عبید زاکانی، لطائف بهارستان جامی. اینها نثر قدیمی داشتند که بازنویسی شدهاند. البته قسمتی ازمطالب آمده در کتاب لطائفی مربوط به زمان حاضر است اما رنگ و بوی مذهبی داشتهاند لذا آنها را گردآوری کردهام و در این کتاب آمده است. پس لزوما همه نوشتههای کتاب به نقل از ائمه ما نیستند؟ نه لطیفههایی هستند که تعدادی از آنها از کتابهای مذهبی گردآوری شده است. پس شما در مرحله اول مواجه بودهاید با یک سری متون عربی از یک سو و متون قدیمی فارسی از سوی دیگر، چه طور این متون را به مرحله نهایی که کتابی شسته و رفته و آماده استفاده مخاطب بود رساندید؟ مرحله اول ترجمه متون بود. از آنجا که بسیاری از لطیفههای این کتاب از منابع متقدّم اسلامی که به زبان عربی بوده، گردآوری شده است، آنها را بانثری ادبی و در عین حال عامیانه ترجمه کردم. البته در اینجا سعی شد لطیفههایی که برای ترجمه انتخاب میشوند از منابع اصیل و دست اول فرهنگ و تمدن اسلامی گردآوری شوند که از میان این منابع میتوان به کتابهایی همچون البیان و التبیین،نثرالدر، أخبارالحمقی والمغفلین، أخبارالظراف والمتماجنین، أخبارالنساء، أخبار الأذکیاء، التذکرة الحمدونیة، العِقد الفَرید،الأغانی، اللطائف و الظرائف، البخلاء، التطفیل و حکایات الطفیلیین،ربیع الأبرار و نصوص الأخیار، عقلاء المجانین، اشاره کرد. مرحله دوم کار، بازنویسی لطیفههای اسلامی بود. بسیاری از لطیفههایی که از منابع کُهَنِ فارسی همچون لطائفالطوائف و یا بهارستان گردآوری شده بودند، نثری قدیمی و نامأنوس برخوردار داشتند که فهمِ آن را برای مخاطب امروزی مشکل بود. این لطیفهها نیز مورد بازنویسی قرار گرفته و علاوه برساده و روان سازی عبارات، در مواردی نکاتی برای جذّابیّتِ بیشتر بر آنها افزوده شد. مرحله سوم هم تطبیق بود. از آنجا که گاهی بعضی ازلطیفهها با عبارتها، عناوین و اشخاص گوناگونی در منابع مختلف نقل شدهاند، با مقایسه و تطبیق آنها با یکدیگر و با توجه به اصالت منابع، بهترین و جذّابترین لطیفه را انتخاب و در کتاب آوردم. * محتوای سالم و سازنده هدف اصلی در گردآوری کتاب اگر بخواهید ویژگی مشخصهای برای کتاب بشمارید که بخواهد آن را نسبت کتابهایی که قبلا در همین حوزه منتشر شدند، متمایز کند، چه میگویید؟ ویژگی اول اینکه لطایفی در کتاب آمده که ابعاد دینی در آنها رعایت شده یعنی لغویات و مطالبی که انسان را از خدا دور میکند و از حیطه بحث دینی خارج میکند و بعضا هم خواننده به گناه میاندازد، در آن نیست. مثل حرفهای رکیک یا شهوانی که در بعضی لطایف هست، در این کتاب نیست. اهانت به اشخاص، قومها و قبیلهها هم در کتاب وجود ندارد. ویژگی دیگر اینکه سعی شده محتوای کافی و نکتههای معرفتی در کتاب گنجانده شود، در عین حال ملاحتی که لازمه کتاب است تا برای خوانندگان اوقات خوشی را رقم بزند، در آن رعایت شده است. * برخی لطایف قدیمی به دلیل وجود مسائل شهوانی قابل طرح نیست یعنی در گردآوری و انتخاب این لطیفهها علاوه بر در نظر گرفتن محتوای سالم و سازنده مد نظرم بوده، داشتن مضمونی جذّاب و شیرین یکی از ارکان گزینشِ بوده است؛ به همین روی از انتخاب لطیفههایی که جذّابیّت کمتری برای خوانندگان داشت، خودداری شده است. همچنان که در این گزینش، از انتخاب لطیفههایی که الفاظی رکیک و زشت داشتند، خودداری شده است. اهمیت این موضوع هنگامی روشن خواهد شد که نگاهی به لطیفههای کتابهایی همچون زَهْرُالرَبیع و یا لطایف عُبَید زاکانی داشته باشیم، که اگرچه این آثار توسط افرادی عالم و دیندار نوشته شدهاند، امّا مملو از مطالب شهوانی هستند به نحوی گهگاهی انتشار رسمی آنها را غیرممکن ساختهاند. به این اضافه کنید لطیفههایی که در آنها نسبت به بعضی اقوام توهین شده است و نقلِ آنها شایستهی فرهنگ اسلامی نیست. * شخصیت «ملانصرالدین» ساخته روشنفکران بیدین قاجار است نکته قابل تاملی که وجود دارد این است که مدتی است انتشار کتابهایی با همین مضمون توسط ناشران و نویسندگان رواج پیدا کرده و ما در کتاب فروشیها به کرات با کتابهایی مثل لطیفههای ملانصرالدین و از این دست روبرو میشویم و اتفاقا فروش خوبی هم دارند، شما چه آسیبی به این کتابها وارد میدانید که متوجه کتاب شما نیست؟ متأسفانه در آثاری که به تازگی منتشر شده است ناشران یا نویسندگانِ آنها شخصیّت بسیاری از لطیفههای قدیمی را تغییر داده و شخصیّتی موهِن را به جای آن قرار دادهاند. به طور مثال در بیشتر کتابهایی که با اسم «لطیفههای ملانصرالدین» چاپ و منتشر شدهاند ناشران با حذف نام شخصیّت اصلی لطیفهها، نام «ملا نصرالدین» را جایگزین آن کردهاند. این در حالی است که نام موهِن «ملانصرالدین» در زمان قاجار توسط بعضی روشنفکران بیدین، جهتِ وَهن و تضعیف شریعت و مروّجان آن، برای لطیفهها انتخاب شد. از جمله شواهد این موضوع میتوان به انتخاب نام «ملا نصرالدین» برای نشریهای ضد دینی در آذربایجان اشاره کرد که با قلمی طنز و تحت پوشش مبارزه با خرافات و عادات مردم قفقاز و کشورهای اسلامی، به تمسخر تعالیم اسلامی میپرداخت. آنگونه که شخصیت اصلی کاریکاتورها و لطیفههای این نشریه معمولاً یک روحانی بود. علاوه بر آنکه اگر تأملی در واژگان نام «ملانصرالدین» همچون «مُلا»، «نصر» و «دین» داشته باشیم به توطئه دشمنان جهت تمسخر دین و مبلّغان آن پی خواهیم برد. از نام ملا نصرالدین و مباحث پیرامون آن که بگذریم؛ آثار دیگری هم که امروزه با نامهایی همچون «لطیفههای بهلول» جمعآوری شدهاند، نیز اکثراً با تغییر نام شخصیتهای اصلی لطیفههای کُهن روبرو هستند؛ زیرا لطیفههایی که از بهلول در کتابهای ادبی و تاریخی نقل شده است مشخص و از این لطیفهها متمایز است. از همین رو، رویکردِ من دراین کتاب آن بوده است که اگر شخصیتِ لطیفهها شخصی معروف و نامآشنا، مانند: بهلول،جُحا و... بود نام وی را حفظ کرده و تغییری در آن ایجاد نکنیم؛ اما اگر شخصیّتِ لطیفه، شخصی غیر معروف و ناآشنا بود، لطیفه را به شخصی بینام و صاحبِ صفتی خاص نسبتدهیم؛ زیرا در این موارد حفظ شخصیّت اصلی لطیفه به علّت عدم آشنایی مخاطب با وی، موجب انحرافِ ذهن مخاطب را نسبت به اصلِ لطیفه فراهم خواهد کرد. در چنین مواردی ما ناگزیر برای آنکه نخواهیم از پاورقیهای توضیحی نسبت به شخصیّت لطیفه استفاده کنیم،شخصیّتی نامعلوم از وی ساختهایم. مانند جایگزین ساختن نام «کلّاشی» برای شخصی که کلّاش بوده است و نامی ناآشنا دارد. همچنین چون نقل لطیفهها دراین کتاب به انگیزه استفاده مخاطبان بوده، نه ارائه اثری پژوهشی، و در لطیفهها نیز نسبت به منابع تغییرات زیادی حاصل شده است، جز در مواردی خاص، از ذکر ارجاعات متداول خودداری شده و فقط به ذکر منابعِ کتاب در انتهای آن بسنده کردیم. زبان نوشتاری کتاب چه طور است؟ شما برای چه مخاطبی کتاب را نوشتهاید؟ مخاطب کتاب، از یک دید من مخاطب عام است. همه میتوانند از کتاب استفاده کنند. کسانی که برای خواندنشان اهمیت قائل هستند تا داخل بحث مطالب لغو نباشد و اوقاتی داشته باشند که بحث دین و شرع در آن رعایت شده باشد، این کتاب میتواند مرجع قابل اعتمادی باشد. از طرف دیگر کتاب کاملا بیانی عامیانه و واضح دارد، لغاتی که احتیاج به شرح و توضیح داشتند، حتما در پاورقی آمدهاند. اصطلاحات، اسمها و اعلام که عوام با آن آشنایی ندارد توضیح داده شده است. در عین اینکه کتاب متن روانی دارد، میتواند برای مبلغان و روحانیان که میخواهند کار تبیلغی انجام دهند خیلی مفید باشد تا در استدلالها از لطیفهها استفاده کنند و مخاطب بیشتر متوجه مطلب شود. در کتاب تصویرسازی هم میان مطالب آمده است؟ چون حجم مطالب زیاد است وچنین کاری ممکن نبود. اما سایز و فونت مطالب طوری تنظیم شده که جذابیت داشته باشد تا مخاطب حوصلهاش سر نرود. تالیف کتاب چه مقدار طول کشید؟ حدود یک سال و نیم. ضرورت انتشار چنین کتابی چه بود؟ آن هدف و انگیزهای که شما را به سمت تالیف این کتاب نشاند و برای آن وقت صرف کردید چه بود؟ کارهایی که در بازار نشر و کتاب است وکارهای مربوط به طنز و لطیفه است، مطلب عامی است که گاهی مطالب خلاق شرع هم در میان آنها پیدا میشود حتی مباحث خلاق شرع یا توهین به اقوام که تکدر روحی ایجاد میکند. نکته دوم اینکه بحث اوقات خوشی است که به مناسبتهای گوناگون وجود دارد، و افراد میتوانند از این کتاب استفاده کنند و اوقات خوشی را داشته باشد همچنین مبلغان میتوانند از لطیفههای کتاب به عنوان استشهاد به مطالب یا جذب مخاطبان استفاده کنند و انتقال مطلب را بیشتر کنند.
سؤال: آيا بازي با آلات قمار همراه با جايزه يا پول مانند فوتبال و غيره اشکال دارد ؟
سیستانی: اگر در آن برد و باخت مالي باشد حرام است و اگر جایزهای براي طرف برنده از شخص سومي غير از طرفين بازي باشد اشکال ندارد.[1]
[="][1] . آیت الله سیستانی، استفتائات، آلات قمار.
[="]
[="]ورق بازی با کامپوتر
[="]سؤال:[="] ورق بازي با کامپيوتر چه حکمي دارد ؟
[="]سیستانی: [="]حرام است.[="][1]
[="]
[="][="][1][="] . آیت الله سیستانی، استفتائات، آلات قمار.
سؤال: كسب درآمد از راه قرار دادن وسايل بازى در اختيار ديگران ـ مانند ميزهاى فوتبال دستى، آتارى يا بازیهای كامپيوترى ـ در صورت عدم شرط بندى، براى صاحب باشگاه، چه صورتى دارد؟
آیت الله بهجت: اگر بازى با آلات معدّه قمار نيست ـ كه حتى بدون برد و باخت هم محلّ احتياط باشد ـ اشكال ندارد.[1]
[="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1902.
سؤال: حكم بازى با شطرنج و پاسور چيست؟
آیت الله بهجت : بازى كردن با آلات قمار، از قبيل نرد و پاسور و شطرنج، با برد و باخت حرام قطعى است و بدون برد و باخت، احتياط در ترك آن است و در شطرنج، احتياط شديدتر است.[1]
ورق و شطرنج كامپيوترى
سؤال: آيا بازیهایی كه حرام است مانند: ورق و شطرنج اگر با كامپيوتر انجام شود، چه صورتى پيدا میکند؟
آیت الله بهجت : فرق نمیکند، فى الجمله.[2]
خريد و فروش منچ، شطرنج و...
سؤال: خريد و فروش وسايل سرگرمى مانند شطرنج و منچ و كارت بازى و ساير اشياى سرگرمى، چه حكمى دارد؟
آیت الله بهجت : در مورد شطرنج جايز نيست. (به مسألهی 1624 رساله رجوع شود.).[3]
[="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1890.
[="][2] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1891.
[="][3] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1892.
سؤال: آيا در مسأله شطرنج و ورق و پاسور، رجوع به غير (كسانى كه اين بازیها را بدون برد و باخت جايز میدانند) در اين مسأله، براى كسانى كه از شما تقليد میکنند، جايز است؟
آیت الله بهجت : در احتياط واجب، مطلقا رجوع به مجتهد اعلم بعدى جايز است؛ بنابراين فقط در صورتى كه بازى با اين آلات بدون برد و باخت است، رجوع به مجتهد ديگر جايز است.[1]
بازى با شطرنج و پاسورسؤال: حكم بازى با شطرنج و پاسور چيست؟
آیت الله بهجت : بازى كردن با آلات قمار، از قبيل نرد و پاسور و شطرنج، با برد و باخت حرام قطعى است و بدون برد و باخت، احتياط در ترك آن است و در شطرنج، احتياط شديدتر است.[2]
..........................
[="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1889
[="][2] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1890.
شطرنج بدون برد و باخت
سؤال: بازى كردن با شطرنج بدون برد و باخت چه حكمى دارد؟ خريد و فروش آن و نگاه كردن به افرادى كه بازى میکنند چه طور؟
آیت الله بهجت : بازى با آلات معدّة بدون عوض، مورد احتياط است و اين احتياط در شطرنج و نرد شديد است و اگر در معامله انتزاع جواز مطلق شود (زيرا معاوضه نيز امرى است قصدى) و در آن ترويج حرام باشد، جايز نيست و تكسّب با چيزى كه منفعت محلّله ندارد، جايز نيست و نگاه كردن به افراد اگر ضدّ نهى ازمنكر نباشد، حرام نيست.[1]
شطرنج و خريد و فروش آلات و ابزار آن
سؤال: نظر حضرت عالى دربارهی شطرنج و خريد و فروش آلات و ابزار آن چيست؟
آیت الله بهجت : شطرنج با همان خصوصياتى كه از قديم داشته، ساختنش حرام است، و نگهدارى آن هم حرام است، اگر فایدهای غير از بازى كردن با آن نداشته باشد، خريد و فروش آن نيز در اين صورت حرام است.[2]
بازى با شرط بندى با غير وسايل قمار
سؤال: آيا بازى با غير آلات معدّه براى قمار با شرط بندى، به گونهای كه صدق عرفى آلات بر آن نكند ـ مانند بازى با رايانه در موارد غير صدق قمار ـ جايز است؟
آیت الله بهجت : اشكال ندارد، ولى اگر آن احتمال ضرر و خطر داشته باشد (مانند مصارعت) جايز نيست.[3]
[="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1886.
[="][2] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1887.
[="][3] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1888.
تعريف قمار و آلت قمار
سؤال: تعريف قمار و آلت قمار چيست؟
آیت الله بهجت: قمار، بازى همراه با برد و باخت به وسیلهی آلات مخصوص فراهم شده براى قمار با در ميان گذاشتن و قرار پول يا چيز ديگر به عنوان عوض است و بين اقسام بازیها و اقسام آلات فراهم شده براى قمار در هر عصرى، فرقى وجود ندارد.[1]
موارد جواز برد و باخت
سؤال: شرط برد و باخت در چه مسابقاتى جايز و در چه مسابقهای حرام میباشد؟ و حكم مالى كه برنده از بازنده میگیرد چيست؟
آیت الله بهجت: مسابقه با آلت غير معدّه جهت قمار يا بدون آلات قمار ـ مثل كشتى ـ بنابر اظهر جايز است و مسابقه با آلات قمار، حتّى بدون عوض بنابر احوط، جايز نيست و مال قمار را واجب است به مالك آن ردّ كند.[2]
[="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1882.
[="][2] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1883.
بازی فکری شطرنج
سؤال: بازى شطرنج كه امروزه از آلت قمار بودن افتاده و جنبهی يك بازى و ورزش فكرى را پيدا كرده است، چه حكمى دارد؟
آیت الله بهجت: بازى با آلات قمار با معاوضه حرام و بدون معاوضه خلاف احتياط است.[1]
[="][1] . آیت الله بهجت، استفتائات، قمار، شطرنج، پاسور، بيليارد و...، س1884.
جالب بود
داستان هاي واقعي در مشاوره ها
استفاده از مطالب با ذکر منبع بلااشکال است.
:1::1: مِهر بي مُهر (پست 223 الی 227) «ازدواج»
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 989.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 990.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 991.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 992.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 993.
گرفتن پول جایزه از بازی کنان
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 996.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 997.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 998.
××××
تذکر: تماشاچیان به بازکنان محبوب خود ارادت دارند اگر بازی کننان آنها را ارشاد کنند به احتمال زیاد آنها هم شرط بندی نمی کنند.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 999.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1000.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1001.
شطرنج بدون شرط بردو باخت
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1002.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1003.
سئوال: شرط بندى در مسابقه اى كه جايز است، ولى مبلغ شرط براى بازنده سنگين است، آيا عمل به شرط لازم است؟
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1004.
و جايزه آن است كه شخصى يا مؤسسه اى غير از مسابقه دهندگان، آن را بپردازند، واللّه العالم.[1] .
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1005.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1006.
تذکر مؤلف: واضح است که مقصود بازی هایی است که برد و باخت در آنها اشکال شرعی ندارد. و گرنه اصل ابتدایی بازی هایی که برد و باختی است اشکال شرعی دارد.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1007.
[1] . آیت الله تبریزی، استفتائات، قمار، س 1008.
فرمایش شما متین است. اسلام تمام شادی ها را نفی نمی کند و اساساً نمی تواند نفی کند. بلکه سعی می کند آن ها را قانونمند سازد که این قانونمندی همان محدودیت است که بسیار چشمگیر هم هست. به طور کلی بخش عظیمی از شادی ها و تفریحات و لذات بشر به عنوان مهم ترین آزمون الهی توسط ادیان محدود می شود و در واقع به طور نسیه تا قیامت ممنوع می ماند. همین شادی ها در آخرت رستگاران کاملاً مجازند و هیچ محدودیتی در اشتها و التذاذ آنها وجود ندارد.
به طور خلاصه بخش اعظم شادی های بشر در اسلام محدود و ممنوع شده است و اکثریت بخش باقی مانده و حلال نیز با سوء تدبیر مسلمانان معطل می ماند که نتیجه آن روشن است: شادی مسلمانان به مراتب از شادی غیرمسلمانان کمتر است.
موفق باشید.:Gol:
با سلام.
نظر آیت الله مکارم چنین است:
«بازی با پاسور چنانچه در عرف محل از حالت قمار خارج شده باشد اشكالی ندارد.»
در استفتاء دیگری فرموده اند:
«منظور از عرف محل این است که در همان شهر که زندگی می کند پاسور از صورت آلت قمار خارج شده باشد ولو در شهر دیگر هنوز آلت قمار باشد.»
یا فرموده اند:
«هرگاه بازى مذکور از عنوان آلت قمار خارج شده باشد و در نزد توده مردم به عنوان یک سرگرمى یا ورزش شناخته شود بازى با آن بدون برد و باخت مالى اشکالى ندارد.»
لذا به طور خلاصه تشخیص حرمت آن به عرف محل زندگی واگذار شده است.
موفق باشید.:Gol:
در عوض مهد کودک های ایران اسلامی ترند چون حداقل بچه ها یاد می گیرند که بغل کردن نفر کناری معمولاً کار بدی است!
رابطه بین ابعاد دینداری با شادی دانشآموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان
احمد عابدی
علیرضا شواخی
مریم تاجی
چکیده: چکیده: پژوهش حاضر تحت عنوان «بررسی رابطة بین ابعاد مختلف دینداری (بعد اعتقادی، بعد عاطفی، بعد پیامدی، بعد مناسکی) با میزان شادی دانشآموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان»، به دنبال تعیین رابطه و سهم نسبی ابعاد مختلف دینداری در تبیین میزان شادی دانشآموزان بوده است. مطالعه حاضر از نوع تحقیقات همبستگی بوده است. 240 نفر از دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان با روش نمونه¬گیری به شیوة تصادفی خوشه¬ای چند مرحله¬ای انتخاب و بررسی شدند. دادههای بدست آمده با روش رگرسیون چندگانه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و مشخص شد بین ابعاد مختلف دینداری (بعد اعتقادی، بعد عاطفی، بعد پیامدی، بعد مناسکی) با میزان شادی دانشآموزان دختر دورة متوسطه رابطة معنیدار وجود دارد. همچنین نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بعد اعتقادی 22/0، بعد مناسکی 19/0 ، بعد پیامدی 17/0 و بعد عاطفی 15/0 به ترتیب پیشبینی¬کننده و تبیین¬کننده میزان شادی دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان بوده¬اند؛ بنابراین می¬توان بیان کرد که دینداری و ابعاد مختلف آن در تبیین سلامت روان و ازجمله شادی دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه نقش مهم و بسزایی دارد.
کلمه های کلیدی:
• دینداری
• شادی
• دانشآموزان دورة متوسطه
پیوست(ها):
رابطه بین ابعاد دینداری با شادی دانشآموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان (نوع: PDF حجم: 303KB)
منابع:
مطالعات اسلام و روانشناسی 1387شماره
سؤال: بازى كردن با پاسور چه حكمى دارد؟
باز ی با شطرنج
سؤال: آيا بازى كردن با شطرنج حرام است؟
برد و باخت در ورزش
سؤال: ورزشى كه در آن برد و باخت مطرح است، مثل مسابقات فوتبال، واليبال، كشتى و... چه صورتى دارد؟ آيا حلال است يا حرام؟
.............................
[1] . فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج1، س951.
[2]
. فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج1، س952.[3]
. فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج1، س953.سؤال: بيشتر اوقات مشاهده مى شود كه بعضى در مسابقات فوتبال، واليبال، به خصوص پينگ پنگ، مبلغ 40 يا 50 تومان پول مى سپارند و روى آن شرط بندى مىكنند و هرگروه يا تيمى كه برنده مى شود، با آن پول ميوه يا شيرينى خريدارى كرده و مى خورند، آيا اين بازى حكم قمار را دارد يا خير؟
معیار خارج شدن یا نشدن شطرنج از آلت قمار
سؤال: آيا تشخيص اينكه مثلاً شطرنج از آلت قمار بودن خارج شده يا خارج نشده است يا فلان موضوع از آلت لهو خارج شده يا نه، از وظايف مقلّد است يا بايد مجتهد تعيين كند؟
نظر امام و آیت الله فاضل در مورد شطرنج
سؤال: حضرت امام(قدس سره) فرموده اند اگر شطرنج از آلت قمار بودن به كلّى خارج شده باشد و برد و باختى در بين نباشد بازى با آن اشكال ندارد، آيا نظر جنابعالى همانند نظر امام است و آيا در زمان حاضر بازى با آن بدون برد و باخت جايز است؟
جایز نبودن کلاه شرعی مصالحه برای برد و باخت
سؤال: با توجه به سؤال 954 و پاسخ آن در جلد اول جامع المسائل مبنى بر اينكه شرط بندى و گرفتن و دادن پول حرام است با عنايت به ماده 10 قانون مدنى و قاعده «العقود تابعة للقصود» اگر در بازيهاى امثال فوتبال، واليبال و پينگ پنگ شرط بندى به معناى لغوى آن نشود بلكه طرفين قراردادى بسته و تحت عنوان عقدى ديگر از قبيل مصالحه، متعهد شوند هر گروه يا تيمى كه برنده شد به مقدار پول مصالحه شده ميوه يا شيرينى يا نوشابه خريدارى و متفقاً يا منفرداً استفاده كنند. حكم اين قرارداد چيست؟ و آيا الفاظى از قبيل مصالحه، ماهيت گرفتن و پرداخت كردن اين وجه را عوض مى كند؟ و به صورت گويا مورد مذكور حرمت دارد؟
شرط بندی با پیش بینی نتیجه بازی
سؤال: اخيراً در مسابقات فوتبال روشى مرسوم شده براى شرط بندى به اين صورت كه هر فرد قبل از بازى روى برگه هايى به نام «تُت» نتيجه بازى را پيش بينى مى كند و آن برگه را با مبلغى به مركز تحويل مى دهد و در پايان بازى هر كس درست پيش بينى كرده بود جايزه هنگفتى مى گيرد، حكم آن را بيان كنيد.
....................................................
[1] . فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج1، س954.
[2]
. فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج2، س35. .[3] به جلد دوم استفتاآت حضرت امام(ره) صفحه 10 مراجعه شود.[4]
. فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج2، س745[5]
. فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج2، س752.[6]
. فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج2، س753.بازی با پاسور، شطرنج و نرد( دو نفری و با کامپیوتر)
سؤال: بازي با پاسور يا تخته نرد يا شطرنج يا ديگر آلات قمار توسط دو نفر حرام است. امّا آيا بازي با آلات مذکور به وسيله کامپيوتر چه حکمي دارد؟ مثلاً يک طرف کامپيوتر است و يک طرف شخص مقابل و تخته نرد بازي ميکنند.
آیت الله نوری همدانی: بازي با آلات قمار کلاّ حرام ميباشد مگر از آلت قمار بودن خارج شده باشد.[1]
حمل و نگهداري پاسور يا تخته نرد
سؤال: به استحضار ميرساند در مورد حمل و نگهداري پاسور يا تخته نرد ابهامات زير وجود دارد؟
الف - آيا وسائل ذکر شده (پاسور يا تخته نرد) جزء آلات قمار محسوب ميشوند؟
[1] . نوری همدانی، استفتائات، ج2، س 559. [2] . نوری همدانی، استفتائات، ج2، س 559.
بازى بليارد
سؤال: وضع بازى بليارد از لحاظ شرعى چگونه است؟
امام خمینی: هر چه كه از آلات قمار محسوب باشد بازى با آن حرام است.[1]
برد و باخت در فوتبال دستی
سؤال: آيا در خيابانها جلو مغازه ها كه جوان ها يا بچه ها فوتبال دستى بازى مى كنند و يك نوشابه يا يك بستنى مى برند چه حكمى دارد؟ آيا قمار محسوب مى شود يا نه؟
شرط بندی در مسابقات
سؤال: بيشتر اوقات مشاهده مى شود كه بعضى در مسابقات فوتبال، واليبال، به خصوص پينگ پنگ، مبلغ 40 يا 50 تومان پول مى سپارند و روى آن شرط بندى مى كنند و هر گروه يا تيمى كه برنده مىشود، با آن پول ميوه يا شيرينى خريدارى كرده و مى خورند؛ آيا اين بازى حكم قمار دارد يا خير؟
بازی های سرگرم کننده با آلات قمار
ورزش با برد و باخت
سؤال: ورزشى كه در آن برد و باخت مطرح است مثل مسابقات فوتبال- واليبال- كشتى و ... چه صورتى دارد آيا حلال است يا حرام؟
سرگرمی حل جدول
سؤال: حلّ جدول كه هم اكنون در اغلب نشرّيات و كتب چاپ مىگردد چه حكمى دارد؟
بازی شطرنج
سؤال: آيا در اسلام شطرنج حرام است؟
شطرنج بدون پول
سؤال: اگر شطرنج بدون پول باشد آيا باز هم حرام است؟
خروج شطرنج از آلت قمار
سؤال: اگر شطرنج آلت قمار بودن خود را بكلى از دست داده باشد و چون امروزه تنها به عنوان يك ورزش فكرى از آن استفاده گردد بازى با آن چه صورتى دارد؟
پاسور مخصوص بچه ها
سؤال: آيا اين پاسورهائى كه چاپ شده و در دسترس بچهها قرار گرفته است و نام اينها را پاسور اسلامى گذاشته اند كه بعضى ها مى گويند اين پاسورها خوب است و بعضى مى گويند اين همان پاسورهاى سابق است كه با شكل و ظاهر ناپسند بود ولى شكل آن را عوض كرده اند بازى كردن با اينها چه صورت دارد؟
سؤال: اگر در يك بازى كه طرفين بر سر آن شرط بسته اند شخص بدون شرط شركت نمايد جايز است؟
فروش وسائل قمار و جواز بازی
سؤال: آيا بازى كردن با بعض وسائلى كه هم اكنون در مغازهها به فروش مى رسد و در بازى با آنها برد و باخت هم هست جايز است يا نه؟
....................................................
[1] . امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 10.
[2]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11[3]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11[4]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11[5]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 10.[6]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11.[7]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11.[8]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11[9]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11[10]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11[11]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11و12.[12]
. امام خمینی، استفتائات، ج2، ص 11و12.[="]سؤال: [="]ورزش «فوتبال ـ واليبال» و غيره كه برد و باختى در ميان نيست صرف ورزش است چه حكمى دارد؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]صرف ورزش كه مشتمل بر فعل محرّم نباشد اشكال ندارد.[="][1]
ورزش تمام وقت
[="]سؤال: [="]در بسيارى از كشورها ورزش و بازى، از ارزش بيش از حد برخوردار مى باشد و در نتيجه جوانهاى ما هم براى درآمدى بيشتر و همچنين براى مقبوليت در جامعه مىخواهند فقط ورزشكار بشوند ـ آيا رفتن بچه هاى مسلمان به اماكنى براى گذراندن تمام وقت در لهو و لعب به نام ورزش به مصلحت اسلام و مسلمين مى باشد.
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]بديهى است مصلحت اسلام و مسلمين نيست و اشتغال به ورزش زايد بر آنچه براى سلامت جسم مفيد است لهو يا لغو است و بحكم (والذين هم عن اللغو معرضون)مؤمن از آن خود دارى مينمايد و بهر حال اينگونه اعمال با توجه بتعاليم اسلامى و تربيتى كه منظور اين دين حنيف است اگر حرام نباشد قطعاً مذموم و مكروه است.[="][2]
تماشای ورزش مردان توسط خانم ها
[="]سؤال: [="]تماشاى برنامه هاى ورزشى كه از تلويزيون پخش مى شود با توجه به لباسى كه بازيكنان پوشيده اند(قمست هائى از اندام پوشيده نيست) براى خانمى كه به سن تكليف رسيده چه حكمى دارد؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]چون اين گونه برنامه ها معرض تهييج و مظفر ريبه و التذاذ است، تماشاى آن براى خانمها محل اشكال است خداوند تعالى همه را از شرور و فتن و مصائد و مكاره شيطان حفظ فرمايد. واللّه العالم.[="][3]
لباس ورزشکار مسلمان
[="]سؤال: [="]بفرماييد براى ورزشكار مسلمان و متعهد چگونه لباسى مناسب است؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]مناسب با ادب و شرف و حيا و وقار مسلمان در لباس ورزشى اين است كه به طورى كه معمول شده كوتاه نباشد و علاوه بر قسمتهاى بالاى بدن بين ناف و زانو را هم بپوشاند.(ما بين السرة و الركبه عورة) .[="][4]
دختران و جمع آوری عکس فوتبالیستها
[="]سؤال: [="]تبليغات بيش از حد، بسيارى از جمله دختران را به سوى فوتبال و جمع آورى عكسهاى فوتباليستها و نصب آنها در منازل كشانده و اثرات نامطلوبى را از نظر تحصيلى و الگودهى داشته و در برخى موارد موجب بروز برخى منكرات در جامعه گرديده است ارشاد حضرتعالى در اين زمينه چيست؟ و نگاه كردن زنان به صحنه هاى ورزشى مانند شنا و كشتى و ... چه مى باشد؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]متأسفانه نسبت به اين امور بيش از حد تشويق و ترغيب مىشود و عواقب سوء و آثار منفى بسيار دارد از جمله اثرات نامطلوبى كه در سئوال ذكر كرده ايد و آثار نامطلوب ديگر و فعلاً بصورت سرمايه پر سودى براى عده اى شده است. و نگاه كردن زنان هم به اين گونه صحنه ها با توجه به عوارض قطعيه نامناسبى كه دارد جايز نيست و خانواده هاى متدين از آن خوددارى مى كنند و اگر وضع، بشكل كنونى پيش برود شايد در مدتى نه چندان دور، ورزش بانوان هم به صورت غير مشروع و مفسد اخلاق جامعه امرى عادى و متعارف شود و هيچكس هم اعتراض نكند خداوند همه را از شرور و فتن آخرالزمان محفوظ فرمايد.[="][5]
شرط بندی سنگین
[="]سؤال: [="]در مسابقهاى كه شرط بندى جايز است (مثلاً تير اندازى) مبلغ شرط براى بازنده سنگين است و او را دچار مشكل مى كند آيا عمل به شرط لازم است؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]در مورديكه عقد سبق ورمايه داراى شرائط صحت باشد وفا بشرط لازم است.[="][6]
مسابقات با کاربرد نظامی مثل موتور سواری
[="]سؤال: [="]در مسابقاتى كه امروزه كاربرد نظامى دارند، از قبيل موتور سوارى در صحرا آيا شرط برد و باخت جايز است؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]جواز آن محلّ تأمّل است ولى حكومت مى تواند براى برنده اين مسابقات جوائزى قرار دهد.[="][7]
عكس ها رنگى و با شورت
[="]سؤال: [="]خديد و فروش عكسهاى ورزشى چه حكمى دارد ضمناً برخى از اين عكسها رنگى و با شورت مى باشند راهنمايى لازم را مبذول فرمائيد و آيا سود حاصله از ورزش حلال است؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]خريد وفروش آن عكسها اگر موجب ترويج فساد و انحراف اخلاق نگردد حرام نيست ولى براى افرادى كه نگاه كردن به آنها موجب تحريك مى شود نگاه كردن جايز نيست اما سزاوار است مؤمنين از ترويج و نشر اينگونه عكسها كه موجب سرگرمى جوانان مسلمان به مسائل كم ارزش و دورى آنها از اهداف مقدس اسلامى و رشد و پيشرفت جامعه اسلامى مى گردد خوددارى نمايند. واللّه العالم.[="][8]
مخارج بازی توسط بازیکنان
[="]سؤال: [="]در بعضى مسابقات مخارج تهيه وسايل بازى از قبيل توپ و جايزه از بازيكنان دريافت مى شود. دريافت مخارج جايزه از بازيكنان توسط برگزار كنندگان مسابقات چه حكمى دارد؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]در صورتى كه فقط بازى كنندگان مخارج اعطاء جوايز را خودشان مى دهند صورت قمار و برد و باخت دارد و حرام است.[="][9]
بازی در شهری با برد و باخت و در شهری بدون برد و باخت
[="]سؤال: [="]در شهرى يكى از ورزش هاى جايز، معمولاً با شرط برد و باخت انجام مى شود(يعنى به صورت حرام) انجام اين بازى در آن شهر و شهرهاى ديگر بدون اين شرط چه حكمى دارد؟[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]اگر انجام آن بدون برد و باخت حلال باشد اشكال ندارد.[="][10]
بازی همراه با کار حرام
[="]سؤال: [="]در شهرى يك بازى را بازيكنان معمولاً مقارن با يك كار حرام مى نمايند. اين بازى در آن شهر چه حكمى دارد؟[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]اگر عملى حلال باشد مقارن واقع شدن آن با عمل حرام در صورتيكه بهم مربوط نباشند و عمل حلال مقدمه يا ملازم عمل حرام نباشد اشكال ندارد.[="][11] [="]شرط بندی تماشاچیان
سؤال: [="]در بعضى مسابقات، تماشاگران بر روى برد و باخت بازيكنان شرط بندى مى كنند اين عمل چه حكمى دارد؟[="]بر فرض مذكور در سؤال قبل آيا بازيكنان در صورت اطلاع لازم است بازى خود را ترك كنند؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="] 1- جايز نيست.[="][12]
[="]2- بر آنها ترك بازى در صورتيكه حلال باشد واجب نيست.[="][13]
بازی دو نامحرم1
[="]سؤال: [="]بازى دو نفر نامحرم چه حكمى دارد؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]چون در بيشتر موارد معرض ريبه و فساد است حرام است و بطور كلّى مسلمان متّقى و متعّهد مطلقاً اختلاط با نامحرم پرهيز مى نمايد.[="][14]
بازی دو نامحرم2
[="]سؤال: [="]مسابقه دو نفر نامحرم در يك ورزش كه حركات تند ندارد، طرفين تماس با هم ندارند و نگاه لذت نمى كنند، مثلاً مسابقه تيراندازى چه حكمى دارد؟
[="]آیت الله صافی گلپایگانی:[="]همان طور كه گفته شد اگر مورد حلال براى اين اعمال فرض شود اين برنامه ها با سنن و آداب اسلامى در ارتباط مردان با زنان سازگار نيست و غالباً انگيزه آن شكستن سنن اسلامى و افكار شيطانى است و در جامعه اسلامى اين برنامه ها زمينه وقوع ندارد.[="][15]
[="][1][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][2][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][3][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][4][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][5][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][6][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][7][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][8][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][9][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][10][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][11][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][12][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][13][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][14][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن [="][15][="] . صافی گلپایگانی، استفتائات، مسابقات ورزشی و تماشای آن
[=b rose]قمار حقیقی
[/URL] قمار حقیقی:
قمار بازی های حرام کارهای بچه گانه است کسی می خواهد قمار کند باید در قمار عشق شرکت کند و هستی خود را در راه معشوق حقیقی(خدا ) ببازد
شهید مطهری: يكى ديگر از خصوصيات دين اسلام كه اهميت فراوانى دارد اين است كه براى احتياجات ثابت بشر قوانين ثابت و براى احتياجات متغير وى وضع متغيرى در نظر گرفته است. پارهاى از احتياجات، چه در زمينه فردى و شخصى و چه در زمينه هاى عمومى و اجتماعى وضع ثابتى دارد، در همه زمان ها يكسان است. آن نظامى كه بشر بايد به غرايز خود بدهد و آن نظامى كه بايد به اجتماع خود بدهد از نظر اصول [و] كليات در همه زمان ها يكسان است.......
قسمتى ديگر از احتياجات بشر احتياجات متغير است و قوانين متغير و ناثابتى را ايجاب مى كند. اسلام در باره اين احتياجات متغير وضع متغيرى در نظر گرفته است، از اين راه كه اوضاع متغير را با اصول ثابتى مربوط كرده است و آن اصول ثابت در هر وضع متغيرى قانون فرعى خاصى را به وجود مىآورد. در اسلام يك اصل اجتماعى هست به اين صورت: «وَ اعِدّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» يعنىاى مسلمانان، تا آخرين حد امكان در برابر دشمن نيرو تهيه كنيد. از طرف ديگر در سنت پيغمبر يك سلسله دستورها رسيده است كه در فقه به نام «سبق و رمايه» معروف است. دستور رسيده است كه خود و فرزندانتان تا حد مهارت كامل، فنون اسب سوارى و تيراندازى را ياد بگيريد. اسب دوانى و تيراندازى جزء فنون نظامى آن عصر بوده است. بسيار واضح است كه ريشه و اصل قانون «سبق و رمايه» اصل «وَ اعِدّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» است؛ يعنى تير و شمشير و نيزه و كمان و قاطر و اسب از نظر اسلام اصالت ندارد؛ آنچه اصالت دارد نيرومند بودن است، آنچه اصالت دارد اين است كه مسلمانان در هر عصر و زمانى بايد تا آخرين حد امكان از لحاظ قواى نظامى و دفاعى در برابر دشمن نيرومند باشند. لزوم مهارت در تيراندازى و اسب دوانى جامهاى است كه به تن لزوم نيرومندى پوشانيده شده است و به عبارت ديگر شكل اجرايى آن است. لزوم نيرومندى در مقابل دشمن قانون ثابتى است كه از احتياج ثابت و دائمى سرچشمه گرفته است. اما لزوم مهارت در تيراندازى و اسب دوانى مظهر يك احتياج موقت و متغير است و به تناسب عصر و زمان تغيير مى كند و با تغيير شرايط تمدن چيزهاى ديگر از قبيل تهيه سلاح هاى گرم امروزى و مهارت و تخصص در به كار بردن آنها جاى آنها را مى گيرد.[1]
[1] . مرتضی مطهری، نظام حقوق زن در اسلام، چاپ 55، شهریور 89، ص104.
بازى با شطرنج
بازى با آلات قمار
معیار قمار بودن بازی ها
پاسور بازی بدون برد و باخت
[="][1] [="]. مکارم شیرازی, استفتائات جدید، ج1، س543.
[="][2]
[="]. مکارم شیرازی, استفتائات جدید، ج1، س544.[="][3]
[="]. مکارم شیرازی, استفتائات جدید، ج1، س540.[="][4]
[="]. مکارم شیرازی, استفتائات جدید، ج1، س541.ثروت بدون درد سر
[="][1] [="]. مکارم شیرازی, استفتائات جدید، ج1، س542.
[="][1] [="]. مکارم شیرازی, استفتائات جدید، ج1، س625.
عنوان : فرهنگ نامه مهماني
مولف : محمدي ري شهري، محمد
موضوع : تك نگاريهای موضوعی
سایر پدیدآورندگان : شيخي،حميد رضا (مترجم)
تعداد جلد : 1
ناشر : دارالحدیث
محل نشر : قم
تاریخ انتشار : 1389
نوبت چاپ : اول
مهماندارى در اسلام
پذيرفتن دعوت مؤمنان
حكايت: دعوت به دين در مهمانى
نشانه ايمان است
حكايت ملكشاه و روستايى
ثواب مهماندارى نزد خدا
حكايت مهماننوازى باديه نشين
مهماندارى در جوامع مختلف
عمل كردن به وصيت پيامبرصلى الله عليه وآله است
مذمتخانهاى كه مهمان در آن وارد نشود
بخشيده شدن گناهان و نزول نعمت
حكايت: زنى كه مخالف مهمان بود
جهنم بر او حرام مىگردد
برابر با سير كردن يكصد هزار نفر است
برابر با نجاتدادن چهارتن از اولاد اسماعيل از اسارت است
مهماننوازى در بهشت
سير كردن يك مؤمن بهتر از سير كردن ده مسكين است
يكى از نشانههاى ايمان است
حكايت: كريمتر از حاتم طايى
دشمنىها راتبديل به دوستى مىكند
حكايت: عادت ملك كرمان
مهماننواز در امنيت است
برابر با آزاد كردن يك بنده در راه خدا است
در خانه او بركت مىآيد
غذا خوردن با مهمان
حكايت: غذا خوردن حضرت علىعليه السلام با مهمانانش
غذا را هر چه زودتر براى مهمان آماده كند
خود را به زحمت نيندازد
حكايت: پذيرايى اعرابى از خليفه
حكايت: مهمانى دادن دو دوست
نبايد از مهمان پرسيد غذا خورده استيا نه
حكايت: عرب جوانمرد
حكايت: مهمانى كريمان
بدرقه كردن مهمان تا در منزل
يارى كردن مهمان به هنگام آمدن
حكايت: استقبال و بدرقه عجيب
قدرت مهمانى دادن را داشته باشد
آماده كردن غذاى مورد علاقه مهمان
حفظ كردن آبروى مهمان
خدمت كردن به مهمان
حكايت مهمانان على عليه السلام
آمادگى دايم براى پذيرايى از مهمان
حكايت: مهمانى با مغز استخوان
دل و زبانش يكى باشد
لطيفه: تعارف بىجا
طعنه نزدن به مهمان
به ميزبان خيا السلام و بتپرست
حكايت: حق نان و نمك
هر جا صاحبخانه اشاره كرد، بنشيند
به نامحرم نگاه نكند
در وقت معين و مقرر حاضر شود
بدون اجازه ميزبان روزه مستحبى نگيرد
براى ميزبان دعا كند
اسرار ميزبان را حفظ كند
دزدى براى مهمان
حكايت: درد سر بزرگ
فرزند خود را همراه نبرد
در مهمانى بدون اجازه غذا نخورد
بهخاطر دورى راه از پذيرش دعوت سرباز نزند
بهخاطر روزه مستحبى دعوت برادر مؤمنش را رد نكند
جايى كه غذايش حرام يا شبهه ناك است، نرود
بدون دليل، دعوت برادرش را رد نكند
فرقى بين مهمانى رفتن به خانه فقرا و اغنيا نگذارد
دعوت شخص منتگذار را نپذيرد
در مجلس مهمانى از برادر دينى اش غيبت نكند
به اهل خانه سلام كند
لطيفه: مهمان چهل روزه
زياد در خانه ميزبان نماند
لطيفه: مهمان پر رو
ميزبان را فرارى ندهد
بيشتر از سه روز را كار كند
حكايت: كار كردن بهجاى خوردن صدقه
دعوت كردن شيعيان
افراد متقى و متدين
برادران دينى
بين فقير و غنى فرق نگذارد
دعوت افراد گناهكار و فاسق را نپذيرد
در مهمانىهاى لهو و لعب شركت نكند
موقع مهمانى
مهمانى در عروسى
مهمانى دادن هنگام بازگشت از حج و سفر
اطعام براى ساختن خانه
اطعام هنگام تولد فرزند و ختنه اولاد
فهرست منابع:
فهرست مطالب
پيش گفتار
فصل اول: فايدههاى سفر
فصل دوم: آداب سفر
فصل سوم: اقسام سفر
فصل چهارم: احكام سفر
دعاى سفر
خداوند تفاوت زبان ها و گویش ها و رنگ های آدمی را به عنوان شگفتی های آفرینشش بیان کرده است ما نباید به جای تدبر به تمسخر و غفلت نسبت به این شگفتی خلقت گرفتار شویم:
وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ
و از نشانههاى او آفرينش آسمانها و اين زمين و اختلاف زبانهاى شماست (از حيث لغتها، كيفيت تكلّم و نحوه صدا) و رنگهاى شماست (رنگ اصنافتان و افرادتان). به يقين در اين (خلقت ذات و اختلاف صفات) نشانههايى است (از توحيد و قدرت و حكمت خدا) براى دانشمندان.
لطیفه های اسلامی
نویسنده: مهدی مسائلی
.................................................. ............................................
منبعی جامع برای مبلغان دینی
این مجموعه، منتخبی از جذابترین و شیرینترین لطیفهها و طنزنوشتههای فرهنگ و تمدن اسلامی است كه با رجوع به كُتب اصیل و منابع گوناگون فرهنگ و ادب اسلامی گردآوری شده است.
در گردآوری و انتخاب این لطیفهها علاوه بر در نظر گرفتن محتوای سالم و سازنده، داشتن مضمونی جذّاب و شیرین یكی از اركان گزینشِ نویسنده بوده است.
در بخشی از مقدمهی این كتاب آمده است:
مزاح و شوخی یكی از لوازم زندگی اجتماعی و داشتن ارتباطهای سالم است، كه میتواند سختیها و آلام زندگی را سبك ساخته و با به وجود آوردن محیطی فرحبخش، گرد و غبارِ كینهها و كدورتها را از رابطهها برطرف سازد.
در همین راستا موضوعِ مهمِ طنز و لطیفه نیز به عنوان یكی از مصادیق شوخی و مزاح میتواند به زندگی فردی و اجتماعی ما نشاط بخشیده و در عین حال معارف، حقیقتها و انتقادهایی كه با لسانِ جِدّ، چندان به تبلیغ آنها موفق نخواهیم بود را به دیگران منتقل سازد.
آری عاقلان، در هر شوخی و هزل هم، یك سخن جدی مییابند و از ورای مزاح، به حقایق میرسند، اما غافلان، جدیترین مسایل حیات را هم به بازی میگیرند.
این كتاب در سه فصل تنظیم گردیده است كه لطیفههای آن به شرح زیر است:
فصل اول:لطیفههای این فصل، به اصناف و گروههای مختلفی از مردم اختصاص یافته است كه هیچكدام از جهتِ نوعشان دارای صفتِ بدی نیستند.(از جمله لطیفه های این فصل لطیفههای طلاب و علما میباشد)
فصل دوم:لطیفههای این فصل به اصناف و گروههایی اختصاص یافته كه دارای صفاتی ناپسند و مذموم میباشند.
فصل سوم:لطیفههای این فصل به طنزهای مرتبط به آموزههای دینی اختصاص یافته است.
همچنین مصاحبه ای در مورد این کتاب با خبرگزاری فارس داشته ام که اگر امکان داشت آن را در ادامه این گفتگو منتشر خواهم نمود.
بیان این مطلب نیز ضروری است که در کنار این کتاب، مجموعهای مستقل نیز با نام «لطیفههای طلاب» نیز توسط حقیر گردآوری شده که هم اکنون در حال تدوین آن هستم که انشاء در مورد آن صحبت بیشتری خواهم داشت.
از لطیفههای اسلامی تا سکه تقلبی طنز به نام ملانصرالدین
به گزارش فارس به تارگی کتابی توسط حجت الاسلام مهدی مسائلی که یک نویسنده صاحب قلم و حوزوی است از سوی انتشارات «وثوق» منتشر شده است که این کتاب در نوع خودش تازه، مهم و جذاب مینماید. بررسی مفصلتر کتاب «لطیفههای اسلامی» از آن جهت مهم بود که مدتی است ما در بازار کتاب شاهد فروش و نوشتن کتابهایی با همین عنوان یا موضوعات مشابه هستیم و از آنجا که بسیاری از خوانندگان به دنبال خرید کتابی مطمئن با رویکردی طنز و در عین حال طنزهایی مربوط به متون کهن ادبی ما هستند، سراغ این کتابها میروند و این کتابها را میخرند اما انبوه این کتابها خوانندگان را سردرگم میکند و صرفا اشخاص اکتفا به نام جذاب کتاب یا ظاهر جذاب و زیبای آن میکنند.
به سراغ مهدی مسائلی رفتیم تا ببینیم وقتی یک روحانی صاحب قلم دست به تالیف کتاب طنز میزند چه نکاتی را مد نظر داشته و این کتاب چه تفاوتی با سایر کتابهای موجود در بازار دارد. این گفتگوی خواندنی به شرح زیر است:
* مزاح و شوخی یکی از لوازم زندگی اجتماعی و داشتن ارتباطهای سالم است
به تازگی شنیده شده کتابی متفاوت از شما با عنوان لطیفههای اسلامی منتشر شده است، برای شروع بحث میخواستیم بدانیم تعریف شما از لطیفه چیست؟
مزاح و شوخی یکی از لوازم زندگی اجتماعی و داشتن ارتباطهای سالم است، که میتواند سختیها و آلام زندگی را سبک کرده و با به وجود آوردن محیطی فرحبخش، گرد و غبارِ کینهها و کدورتها را از رابطهها برطرف کند. در همین راستا موضوعِ مهمِ طنز و لطیفه نیز به عنوان یکی از مصادیق شوخی و مزاح میتواند به زندگی فردی و اجتماعی ما نشاط بخشیده و در عین حال معارف، حقیقتها و انتقادهایی که با لسانِ جِدّ، چندان به تبلیغ آنها موفق نخواهیم بود را به دیگران منتقل کند. عاقلان در هر شوخی و هزل هم، یک سخن جدی مییابند و از ورای مزاح، به حقایق میرسند، اما غافلان، جدیترین مسایل حیات را هم به بازی میگیرند.
درباره کتاب بیشتر توضیح میدهید؟
کتاب لطیفههای اسلامی، گزیدهای از جذابترین و شیرینترین لطیفهها و طنزنوشتههای فرهنگ و تمدن اسلامی است که با رجوع به کُتب و منابع گوناگون فرهنگ و ادب اسلامی گردآوری شده است. لطیفههای این کتاب بر حسب موضوع در سه فصل دسته بندی شده است.
دسته بندی لطیفههای کتاب به چه صورت است؟
فصل اول لطیفهها و شوخیهایی از پیامبر و ائمه است که برای تبرک آمده است. لطیفههای این فصل، به اصناف و گروههای مختلفی از مردم اختصاص یافته است که هیچکدام از جهتِ نوعشان صفتِ بدی ندارند. لطیفههایی درباره علما و طلاب، قضات، پزشکان، فلاسفه و معلمان از جمله لطیفههای آمده در این فصل هستند. در فصل دوم لطیفههایی درباره اصناف و گروههایی آمده که صفاتی ناپسند و مذموم دارند. مثل جاهلان، دزدان، کلاشان، دروغگویان، مدعیان دروغین نبوت، پرخوران، ترسوها، ریاکاران. فصل سوم لطیفههایی دارد که مرتبط با آموزههای دینی است. مثل لطایف مربوط به احکام و ادعیه.
این لطیفهها را از روایات گردآوری کردهاید یا سراغ متون قدیمی شعر و ادب فارسی هم رفتهاید؟
همه از روایات نبوده است و از کتابهای مرجع ادب عربی و فرهنگ تمدن اسلامی که بعضا به زبان امروزی بازگردانی شده هم استفاده کردهام. قسمتی از منابع هم کتابهای فارسی قدیمی بوده است مثل لطیفههای عبید زاکانی، لطائف بهارستان جامی. اینها نثر قدیمی داشتند که بازنویسی شدهاند. البته قسمتی ازمطالب آمده در کتاب لطائفی مربوط به زمان حاضر است اما رنگ و بوی مذهبی داشتهاند لذا آنها را گردآوری کردهام و در این کتاب آمده است.
پس لزوما همه نوشتههای کتاب به نقل از ائمه ما نیستند؟
نه لطیفههایی هستند که تعدادی از آنها از کتابهای مذهبی گردآوری شده است.
پس شما در مرحله اول مواجه بودهاید با یک سری متون عربی از یک سو و متون قدیمی فارسی از سوی دیگر، چه طور این متون را به مرحله نهایی که کتابی شسته و رفته و آماده استفاده مخاطب بود رساندید؟
مرحله اول ترجمه متون بود. از آنجا که بسیاری از لطیفههای این کتاب از منابع متقدّم اسلامی که به زبان عربی بوده، گردآوری شده است، آنها را بانثری ادبی و در عین حال عامیانه ترجمه کردم. البته در اینجا سعی شد لطیفههایی که برای ترجمه انتخاب میشوند از منابع اصیل و دست اول فرهنگ و تمدن اسلامی گردآوری شوند که از میان این منابع میتوان به کتابهایی همچون البیان و التبیین،نثرالدر، أخبارالحمقی والمغفلین، أخبارالظراف والمتماجنین، أخبارالنساء، أخبار الأذکیاء، التذکرة الحمدونیة، العِقد الفَرید،الأغانی، اللطائف و الظرائف، البخلاء، التطفیل و حکایات الطفیلیین،ربیع الأبرار و نصوص الأخیار، عقلاء المجانین، اشاره کرد.
مرحله دوم کار، بازنویسی لطیفههای اسلامی بود. بسیاری از لطیفههایی که از منابع کُهَنِ فارسی همچون لطائفالطوائف و یا بهارستان گردآوری شده بودند، نثری قدیمی و نامأنوس برخوردار داشتند که فهمِ آن را برای مخاطب امروزی مشکل بود. این لطیفهها نیز مورد بازنویسی قرار گرفته و علاوه برساده و روان سازی عبارات، در مواردی نکاتی برای جذّابیّتِ بیشتر بر آنها افزوده شد.
مرحله سوم هم تطبیق بود. از آنجا که گاهی بعضی ازلطیفهها با عبارتها، عناوین و اشخاص گوناگونی در منابع مختلف نقل شدهاند، با مقایسه و تطبیق آنها با یکدیگر و با توجه به اصالت منابع، بهترین و جذّابترین لطیفه را انتخاب و در کتاب آوردم.
* محتوای سالم و سازنده هدف اصلی در گردآوری کتاب
اگر بخواهید ویژگی مشخصهای برای کتاب بشمارید که بخواهد آن را نسبت کتابهایی که قبلا در همین حوزه منتشر شدند، متمایز کند، چه میگویید؟
ویژگی اول اینکه لطایفی در کتاب آمده که ابعاد دینی در آنها رعایت شده یعنی لغویات و مطالبی که انسان را از خدا دور میکند و از حیطه بحث دینی خارج میکند و بعضا هم خواننده به گناه میاندازد، در آن نیست. مثل حرفهای رکیک یا شهوانی که در بعضی لطایف هست، در این کتاب نیست. اهانت به اشخاص، قومها و قبیلهها هم در کتاب وجود ندارد. ویژگی دیگر اینکه سعی شده محتوای کافی و نکتههای معرفتی در کتاب گنجانده شود، در عین حال ملاحتی که لازمه کتاب است تا برای خوانندگان اوقات خوشی را رقم بزند، در آن رعایت شده است.
* برخی لطایف قدیمی به دلیل وجود مسائل شهوانی قابل طرح نیست
یعنی در گردآوری و انتخاب این لطیفهها علاوه بر در نظر گرفتن محتوای سالم و سازنده مد نظرم بوده، داشتن مضمونی جذّاب و شیرین یکی از ارکان گزینشِ بوده است؛ به همین روی از انتخاب لطیفههایی که جذّابیّت کمتری برای خوانندگان داشت، خودداری شده است. همچنان که در این گزینش، از انتخاب لطیفههایی که الفاظی رکیک و زشت داشتند، خودداری شده است. اهمیت این موضوع هنگامی روشن خواهد شد که نگاهی به لطیفههای کتابهایی همچون زَهْرُالرَبیع و یا لطایف عُبَید زاکانی داشته باشیم، که اگرچه این آثار توسط افرادی عالم و دیندار نوشته شدهاند، امّا مملو از مطالب شهوانی هستند به نحوی گهگاهی انتشار رسمی آنها را غیرممکن ساختهاند. به این اضافه کنید لطیفههایی که در آنها نسبت به بعضی اقوام توهین شده است و نقلِ آنها شایستهی فرهنگ اسلامی نیست.
* شخصیت «ملانصرالدین» ساخته روشنفکران بیدین قاجار است
نکته قابل تاملی که وجود دارد این است که مدتی است انتشار کتابهایی با همین مضمون توسط ناشران و نویسندگان رواج پیدا کرده و ما در کتاب فروشیها به کرات با کتابهایی مثل لطیفههای ملانصرالدین و از این دست روبرو میشویم و اتفاقا فروش خوبی هم دارند، شما چه آسیبی به این کتابها وارد میدانید که متوجه کتاب شما نیست؟
متأسفانه در آثاری که به تازگی منتشر شده است ناشران یا نویسندگانِ آنها شخصیّت بسیاری از لطیفههای قدیمی را تغییر داده و شخصیّتی موهِن را به جای آن قرار دادهاند. به طور مثال در بیشتر کتابهایی که با اسم «لطیفههای ملانصرالدین» چاپ و منتشر شدهاند ناشران با حذف نام شخصیّت اصلی لطیفهها، نام «ملا نصرالدین» را جایگزین آن کردهاند. این در حالی است که نام موهِن «ملانصرالدین» در زمان قاجار توسط بعضی روشنفکران بیدین، جهتِ وَهن و تضعیف شریعت و مروّجان آن، برای لطیفهها انتخاب شد. از جمله شواهد این موضوع میتوان به انتخاب نام «ملا نصرالدین» برای نشریهای ضد دینی در آذربایجان اشاره کرد که با قلمی طنز و تحت پوشش مبارزه با خرافات و عادات مردم قفقاز و کشورهای اسلامی، به تمسخر تعالیم اسلامی میپرداخت. آنگونه که شخصیت اصلی کاریکاتورها و لطیفههای این نشریه معمولاً یک روحانی بود. علاوه بر آنکه اگر تأملی در واژگان نام «ملانصرالدین» همچون «مُلا»، «نصر» و «دین» داشته باشیم به توطئه دشمنان جهت تمسخر دین و مبلّغان آن پی خواهیم برد.
از نام ملا نصرالدین و مباحث پیرامون آن که بگذریم؛ آثار دیگری هم که امروزه با نامهایی همچون «لطیفههای بهلول» جمعآوری شدهاند، نیز اکثراً با تغییر نام شخصیتهای اصلی لطیفههای کُهن روبرو هستند؛ زیرا لطیفههایی که از بهلول در کتابهای ادبی و تاریخی نقل شده است مشخص و از این لطیفهها متمایز است. از همین رو، رویکردِ من دراین کتاب آن بوده است که اگر شخصیتِ لطیفهها شخصی معروف و نامآشنا، مانند: بهلول،جُحا و... بود نام وی را حفظ کرده و تغییری در آن ایجاد نکنیم؛ اما اگر شخصیّتِ لطیفه، شخصی غیر معروف و ناآشنا بود، لطیفه را به شخصی بینام و صاحبِ صفتی خاص نسبتدهیم؛ زیرا در این موارد حفظ شخصیّت اصلی لطیفه به علّت عدم آشنایی مخاطب با وی، موجب انحرافِ ذهن مخاطب را نسبت به اصلِ لطیفه فراهم خواهد کرد. در چنین مواردی ما ناگزیر برای آنکه نخواهیم از پاورقیهای توضیحی نسبت به شخصیّت لطیفه استفاده کنیم،شخصیّتی نامعلوم از وی ساختهایم. مانند جایگزین ساختن نام «کلّاشی» برای شخصی که کلّاش بوده است و نامی ناآشنا دارد.
همچنین چون نقل لطیفهها دراین کتاب به انگیزه استفاده مخاطبان بوده، نه ارائه اثری پژوهشی، و در لطیفهها نیز نسبت به منابع تغییرات زیادی حاصل شده است، جز در مواردی خاص، از ذکر ارجاعات متداول خودداری شده و فقط به ذکر منابعِ کتاب در انتهای آن بسنده کردیم.
زبان نوشتاری کتاب چه طور است؟ شما برای چه مخاطبی کتاب را نوشتهاید؟
مخاطب کتاب، از یک دید من مخاطب عام است. همه میتوانند از کتاب استفاده کنند. کسانی که برای خواندنشان اهمیت قائل هستند تا داخل بحث مطالب لغو نباشد و اوقاتی داشته باشند که بحث دین و شرع در آن رعایت شده باشد، این کتاب میتواند مرجع قابل اعتمادی باشد. از طرف دیگر کتاب کاملا بیانی عامیانه و واضح دارد، لغاتی که احتیاج به شرح و توضیح داشتند، حتما در پاورقی آمدهاند. اصطلاحات، اسمها و اعلام که عوام با آن آشنایی ندارد توضیح داده شده است. در عین اینکه کتاب متن روانی دارد، میتواند برای مبلغان و روحانیان که میخواهند کار تبیلغی انجام دهند خیلی مفید باشد تا در استدلالها از لطیفهها استفاده کنند و مخاطب بیشتر متوجه مطلب شود.
در کتاب تصویرسازی هم میان مطالب آمده است؟
چون حجم مطالب زیاد است وچنین کاری ممکن نبود. اما سایز و فونت مطالب طوری تنظیم شده که جذابیت داشته باشد تا مخاطب حوصلهاش سر نرود.
تالیف کتاب چه مقدار طول کشید؟
حدود یک سال و نیم.
ضرورت انتشار چنین کتابی چه بود؟ آن هدف و انگیزهای که شما را به سمت تالیف این کتاب نشاند و برای آن وقت صرف کردید چه بود؟
کارهایی که در بازار نشر و کتاب است وکارهای مربوط به طنز و لطیفه است، مطلب عامی است که گاهی مطالب خلاق شرع هم در میان آنها پیدا میشود حتی مباحث خلاق شرع یا توهین به اقوام که تکدر روحی ایجاد میکند. نکته دوم اینکه بحث اوقات خوشی است که به مناسبتهای گوناگون وجود دارد، و افراد میتوانند از این کتاب استفاده کنند و اوقات خوشی را داشته باشد همچنین مبلغان میتوانند از لطیفههای کتاب به عنوان استشهاد به مطالب یا جذب مخاطبان استفاده کنند و انتقال مطلب را بیشتر کنند.