جمع بندی چگونه خود را بیازماییم که گناهی را ترک کرده ایم؟!؟!

تب‌های اولیه

13 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
چگونه خود را بیازماییم که گناهی را ترک کرده ایم؟!؟!

با سلام و عرض خسته نباشید خدمت کارشناسان گرامی
سئوال من اینه که چطور می تونم خودم رو امتحان کنم و یا چطور بفهمم که موفق به ترک یک گناه یا اخلاق بد شدم؟؟
قضیه اینطوره که حدود 1 سال پیش من روی بعضی از اخلاقیات نادرستم بسیار حساس شدم ابتدا دروغ و غیبت و غرور و حسادت
و تونستم تا حد زیادی رفتار خودم رو توی این موارد تصحیح کنم طوری که اکثر اوقات که یکی از این چهار مورد به سراغم میومد یجوری هوشیار میشدم و جلو خودم رو میگرفتم و یا اگه مرتکب این موارد شدم جبرانش کنم
اما نمیدونم چی شد که کم کم دیگه حساسیتم از دست رفته یا ...
چجوری بگم؟!؟!
الانم گاهی مورد گناه پیش میاد یهو یادم میوفته که نباید گناه(اون چهار مورد خصوصا ) کنم

ولی تشخیصش خیلی سخته(غیر قابل تشخیصه برام) بخوام بفهمم که آیا انقدر تونستم خودم رو پاک کنم که این گناها خییییییییییییلی کم بسراغم میان یا اینکه انقدر بی حواس و بد شدم که از بین 100 تا متوجه یکیش میشم...؟!؟!

با نام و یاد دوست




کارشناس بحث: استاد سمیع

ماه گردویی;731793 نوشت:
با سلام و عرض خسته نباشید خدمت کارشناسان گرامی
سئوال من اینه که چطور می تونم خودم رو امتحان کنم و یا چطور بفهمم که موفق به ترک یک گناه یا اخلاق بد شدم؟؟
قضیه اینطوره که حدود 1 سال پیش من روی بعضی از اخلاقیات نادرستم بسیار حساس شدم ابتدا دروغ و غیبت و غرور و حسادت
و تونستم تا حد زیادی رفتار خودم رو توی این موارد تصحیح کنم طوری که اکثر اوقات که یکی از این چهار مورد به سراغم میومد یجوری هوشیار میشدم و جلو خودم رو میگرفتم و یا اگه مرتکب این موارد شدم جبرانش کنم
اما نمیدونم چی شد که کم کم دیگه حساسیتم از دست رفته یا ...
چجوری بگم؟!؟!
الانم گاهی مورد گناه پیش میاد یهو یادم میوفته که نباید گناه(اون چهار مورد خصوصا ) کنم

ولی تشخیصش خیلی سخته(غیر قابل تشخیصه برام) بخوام بفهمم که آیا انقدر تونستم خودم رو پاک کنم که این گناها خییییییییییییلی کم بسراغم میان یا اینکه انقدر بی حواس و بد شدم که از بین 100 تا متوجه یکیش میشم...؟!؟!


باسمه تعالی
با عرض سلام و خسته نباشید
قدم اول در تشخیص گناه و ترک آن، شناخت معصیت با همه زوایا و جوانبی که دارد می‌باشد. ما تا گناه را با همه ریزه کاری‌هایی که دارد به خوبی نشناسیم نمی‌توانیم آن را ترک کنیم. در این زمینه شما می توانید به کتاب «اخلاق الهی» از آثار استاد اخلاق مرحوم آیةالله مجتبی تهرانی مراجعه بفرمایید که هم رذایل را به خوبی تعریف نموده و هم راهکار درمانی داده است.
قدم بعد بحث «محاسبه نفس است که برای رسیدن به ملکه ورع و پرهیز از محرمات، انسان پيوسته و دائما باید به محاسبه نفس خویش بپردازد. چنان‌چه امام صادق علیه السلام برای ورع، يازده اصل و پايه ذكر كرده‌اند، و اولين آن را محاسبه نفس بیان نموده‌اند:
«اَصْلُ الْوَرَعِ دَوَامُ مُحَاسَبَةِ النَّفْسِ»،[1]؛«اصل و ریشه ورع،دوام محاسبه نمودن نفس است.»
اصل محاسبه که یکی از ملزومات اخلاقی و از راه‌های مهم مبارزه با نفس اماره قلمداد می‌گردد، اساس تهذیب و تصفیه باطن است. انسان تا محاسبه نفس نکند، به عیوب خود پی نمی‌برد، و تا به عیوب خویش آگاه نشود، در صدد اصلاح نفس بر نخواهد آمد.لذا امیرمؤمنان علی علیه السلام در فرمایشی فرمودند:
«ثَمَرَةُ الْمُحَاسَبَةِ إِصْلَاحُ النَّفْس‏»،[2‏]؛«میوه و نتیجه حساب گری، اصلاح نفس است»
امام صادق علیه السلام در بیانی طریقه محاسبه نفس را بیان فرموده‌اند:
«يا ابنَ جندب، حَقٌّ على كُلِّ مُسْلِم يَعْرِفُنا أنْ يَعرِضَ عَمَلَهُ في كلِّ يوم و لَيْلَة على نَفْسِهِ فَيَكُونُ محاسِبَ نَفْسِهِ، فَاِنْ رَأى حَسَنةً إِسْتَزادَ مِنْها و إنْ رَأى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْها لِئَلاّ يُخُزى يَومَ القيمةِ»،[3]؛ « اى پسر جندب، بر هر مسلمانى كه ما را مى‌شناسد، لازم است كه در هر روز و شب، اعمالش را بر خود عرضه بدارد و از نفس خود حساب بكشد؛ اگر كار خوبى در آنها يافت، بر آن بيفزايد و اگر كار زشتى يافت، طلب بخشايش نمايد تا در قيامت دچار رسوايى نگردد.»
طبق اين روايت، انسان بايد در محاسبه نفس خود توجه داشته باشد، که اگر كار خوبى انجام داده، و از عهده وظایف خویش برآمده، آن‌را لطفی از جانب خدا بداند، و از او توفيق بخواهد كه آن امور را بيش‌تر انجام دهد، و اگر هم لغزش و خطایی در اعمال خود مشاهده نماید، در صدد توبه و تدارک بر آید. مثلا، اگر عمل واجبی از او فوت شده، قضا نمايد يا اگر حقى از كسى ضايع ساخته، ادا كند و يا چنان‌چه كار زشت ديگرى انجام داده، آن را جبران نمايد.
بنابراین با توجه به شناخت دقیق گناه، این اصل محاسبه نفس را هر شب قبل از خواب داشته باشید. که آن روز را چگونه سپری کردید؟آیا مرتکب خطایی شدید یا خیر؟
قدم بعدی در صورت ارتکاب خطا و گناه، تعیین جریمه سنگین برای خود است. جریمه ای که حالت بازدارندگی قوی داشته باشد.
به عوان مثال: مرحوم آیه اللّه العظمی بروجردی مرجع وقت جهان تشیع ، نذر كردند كه اگر خشم و عصبانیت خود را كنترل نكنند و به افراد تندی نمایند یكسال روزه بگیرند.
یك روز هنگام مباحثه علمی با یكی از شاگردان خود به خاطر این كه آن شاگرد مطالب غیرمنطقی و بی ارتباط با موضوع بحث می گفت طاقت نیاوردند و نسبت به او تندی نمودند. و در این جا بود كه نذر آقای بروجردی شكسته شد. بعد یك سال روزه گرفتند تا نذر خود را اداء كنند.
بنابراین باید این گونه نفس را کنترل نمود تا دست از پا خطا نکند، که در غیر این صورت هر گونه که خواست عمل می کند.
در نتیجه با رعایت این امور، گناه هم قابل تشخیص است و هم قابل پیشگیری می‌باشد.
موفق باشید
...............................................................
پی‌نوشت:
[1].نورى، حسين بن محمد تقى‏، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏،ج۱۱،ص۲۷۱، : مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏،قم‏،۱۴۰۸ ق‏
[2].تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد،غرر الحكم و درر الكلم‏،ص۳۲۹،دار الكتاب الإسلامي‏،قم‏،۱۴۱۰ ق‏
[3].ابن شعبه حرانى، حسن بن على،تحف العقول‏،ص۳۰۱،: جامعه مدرسين‏،قم‏،۱۴۰۴ / ۱۳۶۳ ق‏

سمیع;731971 نوشت:
باسمه تعالی
با عرض سلام و خسته نباشید
قدم اول در تشخیص گناه و ترک آن، شناخت معصیت با همه زوایا و جوانبی که دارد می‌باشد. ما تا گناه را با همه ریزه کاری‌هایی که دارد به خوبی نشناسیم نمی‌توانیم آن را ترک کنیم. در این زمینه شما می توانید به کتاب «اخلاق الهی» از آثار استاد اخلاق مرحوم آیةالله مجتبی تهرانی مراجعه بفرمایید که هم رذایل را به خوبی تعریف نموده و هم راهکار درمانی داده است.
قدم بعد بحث «محاسبه نفس است که برای رسیدن به ملکه ورع و پرهیز از محرمات، انسان پيوسته و دائما باید به محاسبه نفس خویش بپردازد. چنان‌چه امام صادق علیه السلام برای ورع، يازده اصل و پايه ذكر كرده‌اند، و اولين آن را محاسبه نفس بیان نموده‌اند:
«اَصْلُ الْوَرَعِ دَوَامُ مُحَاسَبَةِ النَّفْسِ»،[1]؛«اصل و ریشه ورع،دوام محاسبه نمودن نفس است.»
اصل محاسبه که یکی از ملزومات اخلاقی و از راه‌های مهم مبارزه با نفس اماره قلمداد می‌گردد، اساس تهذیب و تصفیه باطن است. انسان تا محاسبه نفس نکند، به عیوب خود پی نمی‌برد، و تا به عیوب خویش آگاه نشود، در صدد اصلاح نفس بر نخواهد آمد.لذا امیرمؤمنان علی علیه السلام در فرمایشی فرمودند:
«ثَمَرَةُ الْمُحَاسَبَةِ إِصْلَاحُ النَّفْس‏»،[2‏]؛«میوه و نتیجه حساب گری، اصلاح نفس است»
امام صادق علیه السلام در بیانی طریقه محاسبه نفس را بیان فرموده‌اند:
«يا ابنَ جندب، حَقٌّ على كُلِّ مُسْلِم يَعْرِفُنا أنْ يَعرِضَ عَمَلَهُ في كلِّ يوم و لَيْلَة على نَفْسِهِ فَيَكُونُ محاسِبَ نَفْسِهِ، فَاِنْ رَأى حَسَنةً إِسْتَزادَ مِنْها و إنْ رَأى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْها لِئَلاّ يُخُزى يَومَ القيمةِ»،[3]؛ « اى پسر جندب، بر هر مسلمانى كه ما را مى‌شناسد، لازم است كه در هر روز و شب، اعمالش را بر خود عرضه بدارد و از نفس خود حساب بكشد؛ اگر كار خوبى در آنها يافت، بر آن بيفزايد و اگر كار زشتى يافت، طلب بخشايش نمايد تا در قيامت دچار رسوايى نگردد.»
طبق اين روايت، انسان بايد در محاسبه نفس خود توجه داشته باشد، که اگر كار خوبى انجام داده، و از عهده وظایف خویش برآمده، آن‌را لطفی از جانب خدا بداند، و از او توفيق بخواهد كه آن امور را بيش‌تر انجام دهد، و اگر هم لغزش و خطایی در اعمال خود مشاهده نماید، در صدد توبه و تدارک بر آید. مثلا، اگر عمل واجبی از او فوت شده، قضا نمايد يا اگر حقى از كسى ضايع ساخته، ادا كند و يا چنان‌چه كار زشت ديگرى انجام داده، آن را جبران نمايد.
بنابراین با توجه به شناخت دقیق گناه، این اصل محاسبه نفس را هر شب قبل از خواب داشته باشید. که آن روز را چگونه سپری کردید؟آیا مرتکب خطایی شدید یا خیر؟
قدم بعدی در صورت ارتکاب خطا و گناه، تعیین جریمه سنگین برای خود است. جریمه ای که حالت بازدارندگی قوی داشته باشد.
به عوان مثال: مرحوم آیه اللّه العظمی بروجردی مرجع وقت جهان تشیع ، نذر كردند كه اگر خشم و عصبانیت خود را كنترل نكنند و به افراد تندی نمایند یكسال روزه بگیرند.
یك روز هنگام مباحثه علمی با یكی از شاگردان خود به خاطر این كه آن شاگرد مطالب غیرمنطقی و بی ارتباط با موضوع بحث می گفت طاقت نیاوردند و نسبت به او تندی نمودند. و در این جا بود كه نذر آقای بروجردی شكسته شد. بعد یك سال روزه گرفتند تا نذر خود را اداء كنند.
بنابراین باید این گونه نفس را کنترل نمود تا دست از پا خطا نکند، که در غیر این صورت هر گونه که خواست عمل می کند.
در نتیجه با رعایت این امور، گناه هم قابل تشخیص است و هم قابل پیشگیری می‌باشد.
موفق باشید
...............................................................
پی‌نوشت:
[1].نورى، حسين بن محمد تقى‏، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏،ج۱۱،ص۲۷۱، : مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏،قم‏،۱۴۰۸ ق‏
[2].تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد،غرر الحكم و درر الكلم‏،ص۳۲۹،دار الكتاب الإسلامي‏،قم‏،۱۴۱۰ ق‏
[3].ابن شعبه حرانى، حسن بن على،تحف العقول‏،ص۳۰۱،: جامعه مدرسين‏،قم‏،۱۴۰۴ / ۱۳۶۳ ق‏

ممنون بابت پاسختون ولی...
فکر نکنم فهمیده باشم درست ، یه چند روز امتحان میکنم ببینم چی مشه

ماه گردویی;731793 نوشت:
سلام و عرض خسته نباشید

سلام

خداقوت
:Gol:

در نظرم چنتا راه هستش که ان شاءالله میگم.. :Narahat az:

یکی اینکه دوباره از اول یکی یکی روشون حساس بشین .. مراقبت کنین ببینین دروغ میگین یا نه .. :no:

بالاخره مگه میشه از عمد دروغ بگید و متوجه نشین که دروغ گفتین یا نه ! :samt:

دوم اینکه راه هایی وجود داره برای اینکه ببینین غرور دارین یا نه .. چون راه هاش خیلی زیاده الان فرصت نیست و حضور ذهن هم ندارم همشو بگم ..

اما خودتون راحت میتونین بفهمین .. مثلا اگه دوستتون اول سلام نکنه ناراحت میشین؟ اگر تو یه مجلس کسی محلتون نده ناراحت میشین؟ نمیدونم خیلی

راه هستش که میشه فهمید یجورایی باید هرکس خودش بفهمه دیگه ...:farar:

یه بنده خدایی تعریف میکرد تو یه مجلس وارد شدم دیدم هیچکس برام بلند نشد اعصابم خورد شد ، ناراحت شدم .. خب این یه نشونشه .. طرف غرور داره ..:taeed:

ماه گردویی;731793 نوشت:
سئوال من اینه که چطور می تونم خودم رو امتحان کنم و یا چطور بفهمم که موفق به ترک یک گناه یا اخلاق بد شدم؟؟

ضمن عرض سلام خدمت استاد سمیع گرامی و تشکر به خاطر توضیحات بسیار خوب حضرتعالی همینطور جناب العبد گرامی

و سلام ماه گردوئی عزیز

یک راه خیلی ساده و خوب دارد:

اگر موفق به ترک گناه شده باشید در نمازهایتان تاثیر می گذارد،احساس عشق به خدا در قلبتان پدید می آید.

در نماز حواستون پرت نمی شود،به اصطلاح حضور قلب پیدا می کنید،خداوند و رضایت او برایتان از همه چیز مهمتر می شود.

از هر چه بیشتر خلوت با خدا را دوست خواهید داشت وووووو

اینهایی را که عرض کردم رابطه مستقیم تقوا با حضور قلب در نماز و اصلاح همه امور است هم در قران به آن اشاره شده است و هم در حدیث.

روایتی از امام صادق علیه السلام داریم که نقل به مضمون می کنم:"اگر می خواهید بدانید چقدر نمازتان پذیرفته شده است ببینید در طول روز چقدر از گناه اجتناب می کنید

همانقدر پذیرفته شده است"

حالات انسان در نماز ربط تام و کامل با انجام معاصی دارد.شخصی از حضرت علی علیه السلام سؤال می کند که قصد می کنم نماز شب بخوانم اما موفق نمی شوم!

حضرت می فرمایند:گناهان روز باعث عدم توفیق در اقامه نماز شب می شود(نقل به مضمون)

خلاصه راه تشخیص موفقیت در ترک گناه بهتر شدن حالات نماز انسان است.

حبیبه;732137 نوشت:
اگر موفق به ترک گناه شده باشید در نمازهایتان تاثیر می گذارد،احساس عشق به خدا در قلبتان پدید می آید.

در نماز حواستون پرت نمی شود،به اصطلاح حضور قلب پیدا می کنید،خداوند و رضایت او برایتان از همه چیز مهمتر می شود.

از هر چه بیشتر خلوت با خدا را دوست خواهید داشت وووووو

پس موفق نشدم تنها گناهانی که فکر میکنم تو این دوسالی حواسم رو تو یه دوره هایی بهشون جمع کردم
غرور حسادت دروغ غیبت عصبانیت و بد دهنی و نیش زبان
من نمازم اکثر اوقات که خودم میدونم به موقع است تا اونجایی که میدونم وقتی بفهمم اذان گفته میرم وضو بگیرم و نماز بخونم ولی حین نماز همش فکرم به کارم مشغول میشه معمولا (خوب فکر بد که نمی کنم(99 درصد اوقات) هم نیست مثلا فکر میکنم فلانی ازم کمک خواسته بود چجوری باهاش برخورد کنم یا برای مسابقه و مدرسه چجوری آماده بشم و...)
بعد وسط نماز یهو با خودم میگم بسه دیگه بعد سجده استغفرالله بگو و حواست رو جمع کن و...

دو جمله آخرتون فوق العاده بود ممنونم
چند ماه پیش از خدا راهکار خواستم فکر کنم صفحه 575 قرآن باز شده بود اگه ببینید اول به نماز شب اشاره داره
جوابم رو گرفتم:Kaf::ok:
اگه نماز شبم ترک نشه نشونه خیلی خوبیه ...

اناالعبد;732081 نوشت:
سلام

خداقوت
:Gol:

در نظرم چنتا راه هستش که ان شاءالله میگم.. :Narahat az:

یکی اینکه دوباره از اول یکی یکی روشون حساس بشین .. مراقبت کنین ببینین دروغ میگین یا نه .. :no:

بالاخره مگه میشه از عمد دروغ بگید و متوجه نشین که دروغ گفتین یا نه ! :samt:

دوم اینکه راه هایی وجود داره برای اینکه ببینین غرور دارین یا نه .. چون راه هاش خیلی زیاده الان فرصت نیست و حضور ذهن هم ندارم همشو بگم ..

اما خودتون راحت میتونین بفهمین .. مثلا اگه دوستتون اول سلام نکنه ناراحت میشین؟ اگر تو یه مجلس کسی محلتون نده ناراحت میشین؟ نمیدونم خیلی

راه هستش که میشه فهمید یجورایی باید هرکس خودش بفهمه دیگه ...:farar:

یه بنده خدایی تعریف میکرد تو یه مجلس وارد شدم دیدم هیچکس برام بلند نشد اعصابم خورد شد ، ناراحت شدم .. خب این یه نشونشه .. طرف غرور داره ..:taeed:

من غرورم رو با زبان میرسونم اگه زبانم رو کنترل کنم غرورم هم کنترل میشه ناخود آگاه
راستش اون موقع نمیدونم چجوری حساس بودم
ناخودآگاه موقع برخی از کار های اشتباه یادم میومد که نباید این کارو بکنم و...
بابت پاسختون ممنون

ماه گردویی;732813 نوشت:
پس موفق نشدم

سلام ماه گردویی عزیز

شما چهارده ساله هستید یعنی یک نوجوان پاک در فکر تهذیب نفس،مایه ی مباهات و افتخار همه ی ما

فکر نکنید موفق نبودید همینکه شما در این سن به فکر معنویات و اصلاح نفس هستید بزرگترین موفقیت است

همینکه نماز اول وقت می خوانید یعنی در صد بسیاری از موفقیت را کسب کرده اید.اینها علائم خوبی است.

بقیه ی راه هم با تلاش و مراقبت جدی به سلامت ان شاالله طی خواهد شد،خداوند بنده اش را رها نمی کند.

ماه گردویی;732813 نوشت:
اگه نماز شبم ترک نشه نشونه خیلی خوبیه ...

ان شاءالله تو قنوت نماز شبتون ما رو فراموش نکنین .. جدی میگم یادتون نره ..یا علی:Gol:

حبیبه;732137 نوشت:
یک راه خیلی ساده و خوب دارد:

اگر موفق به ترک گناه شده باشید در نمازهایتان تاثیر می گذارد،احساس عشق به خدا در قلبتان پدید می آید.


[=arial]سلام عزیزان فرهیخته
اتفاقاً من میخواستم همین را اشاره کنم . وقتی دیدم شما استاد بزرگوارم آنهم به این خوبی فرمودید به وجد آمدم .
بله بهترین میزان برای سنجش اعمال همان موقعیت و وضعیت نماز انسان است . هیچ معیاری نمیتواند بهتر و دقیق تر از نماز به انسان اعلام کند که در کجای خط راه هستیم .
میفرماید : ان الصلوه تنهی عن الفحشا و المنکر ... اگر منکر را همه کارهای بد بنامیم . همه ی رفتارهایی که خداوند از آن راضی نیست . پس وقتی با خواندن نماز هنوز انجام منکر را ادامه می دهیم نتیجه اش آنست که بدرستی نماز نخوانده ایم . و آنسوی قضیه را هم شما بزرگوار فرمودید که : آنگاه می فهمیم از منکری دست شسته ایم و خداوند را از خویش راضی نموده ایم که توفیق خواندن یک نماز خوب نصیب آمده باشد .
پس بطور کلی میتوان گفت : انجام یک کار شایسته که رضایت خداوند و اولیاء مطهرش را در پی دارد زمانی تحقق می یابد که انسان توفیق آن را در زندگی بیابد . همان است که گویند : از گوشه چشمی به من از یار نظر افتاد .

سلام علیکم
آدم تو جمع اوتاد احساس عقب ماندگی ذهنی میکنه
ی مونگولیزم مزمن
قربون خدا برم به اندازه کافی داره امتحان میکنه...
دیگه نیازی به خودآزمایی نیست...
لیبلوکم ایکم احسن عملا..


پرسش:
سوال من این است که چطور می توانم خودم را امتحان کنم و یا چطور بفهمم که موفق به ترک یک گناه یا اخلاق بد شده‌ام؟
پاسخ:
قدم اول در تشخیص گناه و ترک آن، شناخت معصیت با همه زوایا و جوانبی که دارد می‌باشد. ما تا گناه را با همه ریزه کاری‌هایی که دارد به خوبی نشناسیم نمی‌توانیم آن را ترک کنیم. در این زمینه شما می توانید به کتاب «اخلاق الهی» از آثار استاد اخلاق مرحوم آیةالله مجتبی تهرانی مراجعه بفرمایید که هم رذایل را به خوبی تعریف نموده و هم راهکار درمانی داده است.
قدم بعد بحث «محاسبه نفس است که برای رسیدن به ملکه ورع و پرهیز از محرمات، انسان پيوسته و دائما باید به محاسبه نفس خویش بپردازد. چنان‌چه امام صادق علیه السلام برای ورع، يازده اصل و پايه ذكر كرده‌اند، و اولين آن را محاسبه نفس بیان نموده‌اند: «اَصْلُ الْوَرَعِ دَوَامُ مُحَاسَبَةِ النَّفْسِ (1) اصل و ریشه ورع،دوام محاسبه نمودن نفس است.»
اصل محاسبه که یکی از ملزومات اخلاقی و از راه‌های مهم مبارزه با نفس اماره قلمداد می‌گردد، اساس تهذیب و تصفیه باطن است. انسان تا محاسبه نفس نکند، به عیوب خود پی نمی‌برد، و تا به عیوب خویش آگاه نشود، در صدد اصلاح نفس بر نخواهد آمد.لذا امیرمؤمنان علی علیه السلام در فرمایشی فرمودند: «ثَمَرَةُ الْمُحَاسَبَةِ إِصْلَاحُ النَّفْس‏ (2) میوه و نتیجه حساب گری، اصلاح نفس است»
امام صادق علیه السلام در بیانی طریقه محاسبه نفس را بیان فرموده‌اند: «يا ابنَ جندب، حَقٌّ على كُلِّ مُسْلِم يَعْرِفُنا أنْ يَعرِضَ عَمَلَهُ في كلِّ يوم و لَيْلَة على نَفْسِهِ فَيَكُونُ محاسِبَ نَفْسِهِ، فَاِنْ رَأى حَسَنةً إِسْتَزادَ مِنْها و إنْ رَأى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْها لِئَلاّ يُخُزى يَومَ القيمةِ (3) اى پسر جندب، بر هر مسلمانى كه ما را مى‌شناسد، لازم است كه در هر روز و شب، اعمالش را بر خود عرضه بدارد و از نفس خود حساب بكشد؛ اگر كار خوبى در آنها يافت، بر آن بيفزايد و اگر كار زشتى يافت، طلب بخشايش نمايد تا در قيامت دچار رسوايى نگردد.»
طبق اين روايت، انسان بايد در محاسبه نفس خود توجه داشته باشد، که اگر كار خوبى انجام داده، و از عهده وظایف خویش برآمده، آن‌را لطفی از جانب خدا بداند، و از او توفيق بخواهد كه آن امور را بيش‌تر انجام دهد، و اگر هم لغزش و خطایی در اعمال خود مشاهده نماید، در صدد توبه و تدارک بر آید. مثلا، اگر عمل واجبی از او فوت شده، قضا نمايد يا اگر حقى از كسى ضايع ساخته، ادا كند و يا چنان‌چه كار زشت ديگرى انجام داده، آن را جبران نمايد.
بنابراین با توجه به شناخت دقیق گناه، این اصل محاسبه نفس را هر شب قبل از خواب داشته باشید. که آن روز را چگونه سپری کردید؟آیا مرتکب خطایی شدید یا خیر؟
قدم بعدی در صورت ارتکاب خطا و گناه، تعیین جریمه سنگین برای خود است. جریمه ای که حالت بازدارندگی قوی داشته باشد.
به عوان مثال: مرحوم آیه اللّه العظمی بروجردی مرجع وقت جهان تشیع ، نذر كردند كه اگر خشم و عصبانیت خود را كنترل نكنند و به افراد تندی نمایند یكسال روزه بگیرند.
یك روز هنگام مباحثه علمی با یكی از شاگردان خود به خاطر این كه آن شاگرد مطالب غیرمنطقی و بی ارتباط با موضوع بحث می گفت طاقت نیاوردند و نسبت به او تندی نمودند. و در این جا بود كه نذر آقای بروجردی شكسته شد. بعد یك سال روزه گرفتند تا نذر خود را اداء كنند.
بنابراین باید این گونه نفس را کنترل نمود تا دست از پا خطا نکند، که در غیر این صورت هر گونه که خواست عمل می کند.
در نتیجه با رعایت این امور، گناه هم قابل تشخیص است و هم قابل پیشگیری می‌باشد.

پی‌نوشت:
1.نورى، حسين بن محمد تقى‏، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏،ج۱۱،ص۲۷۱، : مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏،قم‏،۱۴۰۸ ق‏
2.تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد،غرر الحكم و درر الكلم‏،ص۳۲۹،دار الكتاب الإسلامي‏،قم‏،۱۴۱۰ ق‏
3.ابن شعبه حرانى، حسن بن على،تحف العقول‏،ص۳۰۱،: جامعه مدرسين‏،قم‏،۱۴۰۴ / ۱۳۶۳ ق‏

موضوع قفل شده است