جمع بندی چه کنم که وجدانم همیشه بیدار باشه و درست قضاوت کنه؟

سؤال:
چه کنم که وجدانم همیشه بیدار باشد و درست قضاوت کند؟

پاسخ:
لازم به ذکر است که وجدان، بر خلاف تصور عامه مردم، چیزی جز قوه و نیروی عقل آدمی نیست، به عبارتی، نیرویی به اسم وجدان که در زبان مردم مصطلح شده و سوای نیروی عقل باشد، نداریم بلکه همان قوه عاقله است.
از این رو هر کاری که خلاف عقل و فهممان باشد، انجام دادن آن برایمان ناپسند است و به اصطلاح با وجدانمان ناسازگار است و هر کاری که با عقل و استدلالمان موافق باشد، می‌گوییم وجدانم به این کار راضی شد.
و گاهی هم که به اشتباه، مطلبی برایمان جا افتاده، فکر می کنیم که موافقت با آن، عمل کردنِ موافق با وجدان است. در حالی که اگر مسأله را کنکاش کنیم، متوجه خواهیم شد که استدلالمان خطا بوده، اما چون مطلب را این طور می‌فهمیدیم، گمانمان این بوده که امری پسندیده و موافق وجدان است.
از این رو هر جا که وجدانمان، دچار شک می شود که آیا این مطلب درست است یا آن مطلب، در واقع عقلمان در این مطلب به جایی نرسیده و دچار شک و تردید شده، که لازم است برای فهم آن دنبال استدلال درست تر برویم و یا در آن امر روجوع به متخصص بنماییم تا به حقیقت مطلب دست پیدا کنیم.
برای مطالعه بیشتر راجع به مطلب وجدان، می توانید به کتاب «نقد و بررسی مکاتب اخلاقی» نوشته علامه مصباح یزدی رجوع فرمایید.