جمع بندی چرا «متخذی اخدان» نیامد؟

بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و احترام

«مُحْصَناتٍ غَيْرَ مُسافِحاتٍ وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدانٍ»[1] (نه بطور آشكار مرتكب زنا شوند، و نه دوست پنهانى بگيرند.)

يكى ديگر از شرائط اين ازدواج آن است كه كنيزانى انتخاب شوند كه مرتكب عمل منافى عفت، نگردند خواه به صورت آشكار بوده باشد (غير مسافحات) و يا به صورت انتخاب دوست پنهانى (و لا متخذات اخدان).

" اخدان" جمع" خدن" در اصل به معنى دوست و رفيق است، اما معمولا به- افرادى گفته مى‏ شود كه با جنس مخالف خود، ارتباط نامشروع و پنهانى برقرار مى ‏سازند و نيز بايد توجه داشت كه" خدن" هم بر" مرد" و هم بر" زن" در قرآن مجيد اطلاق شده است.[2]

كلمه (أخدان) جمع كلمه (خدن) به كسره «خا» است، كه به معناى دوست است و اين كلمه مذكر و مؤنثش و مفرد و جمعش يكسان است، يعنى هم به دوست مذكر خدن گفته مى‏ شود، و هم به دوست مؤنث هم به جماعت دوستان خدن گفته مى ‏شود و هم به يك فرد، و اگر در مورد بحث به صيغه جمع آمده، براى اين بود كه در دلالت بر كثرت و زيادى تصريح داشته باشد، و بفهماند وقتى كسى به منظور فحشا و زنا كردن دوستى مى‏ گيرد، به او و به مثل او قناعت نمى‏ كند، چون نفس آدمى حريص است، اگر قرار باشد خواست نفس را بر آورد، و آن را اطاعت كند حتما دوستان زيادى براى فحشا مى‏ گيرد. [3]

بسم الله الرحمن الرحیم

مراد از مسافحات ظاهرا زنانى است كه بهر كس زنا دهند و متخذات آنهايى است كه رفيق بخصوص گيرند و يا اولى زنا كنندگان آشكار و دومى زنا كنندگان مخفى هستند، از ابن عباس نقل شده گروهى در جاهليت زناى آشكار را حرام و زناى مخفى را حلال مى‏دانستند، خداوند از هر دو نهى فرمود.[1]

خداوند به مردانی که امکان ازدواج با زنان آزاد را ندارد( بخاطر بالا بودن مهریه و توقعات شان) اجازه می دهد که با کنیزان ازدواج کنند. در مورد انتخاب کنیز برای همسری توصیه می شود که دقت و توجه کافی انجام شود تا خدا نکرده، کنیزان آلوده به گناه و بی عفت به همسری انتخاب نشود، مخصوصا با توجه به اینکه در جاهلیت گروهی از افراد کنیزانشان را به گناه و آلودگی اخلاقی مجبور می کردند تا درآمد بیشتری کسب کنند؛ « َ لا تُكْرِهُوا فَتَياتِكُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا»[2] (كنيزان خود را براى دستيابى متاع ناپايدار زندگى دنيا مجبور به خود فروشى نكنيد اگر خودشان مى‏خواهند پاك بمانند).

بنابراین احتمال آلودگی در کنیزان به نوعی بیشتر مطرح بود به همین دلیل در مورد ازدواج با آنها سفارشات بیشتری شد.

سلام

براي هر دو يعني هم مرد وهم زن آمده است :

وَمَن لَّمْ يَسْتَطِعْ مِنكُمْ طَوْلاً أَن يَنكِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِن مِّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُم مِّن فَتَيَاتِكُمُ الْمُؤْمِنَاتِ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِكُمْ بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ فَانكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ وَلاَ مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنْكُمْ وَأَن تَصْبِرُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ {النساء/25}

الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ حِلٌّ لَّكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلُّ لَّهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ وَلاَ مُتَّخِذِي أَخْدَانٍ وَمَن يَكْفُرْ بِالإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ {المائدة/5}

ودر تفسير نمونه آمده :
يكى ديگر از شرايط اين ازدواج آن است كه كنيزانى انتخاب شوند كه (مرتكب عمل منافى عفت ، نگردند) (محصنات ).
خواه به صورت آشكار بوده باشد (غير مسافحات ).
و يا به صورت انتخاب دوست پنهانى (و لا متخذات اخدان ).
در اينجا ممكن است اين سؤ ال پيش آيد كه با نهى از زنا با تعبير (غير مسافحات ) نيازى به نهى از گرفتن دوست پنهانى (اخدان ) نبوده است .

ولى با توجه به اينكه جمعى در جاهليت عقيده داشتند كه تنها زناى آشكار ناپسند است اما انتخاب دوست پنهانى مانعى ندارد! روشن مى شود كه چرا قرآن مجيد به هر دو قسمت تصريح كرده است .

[=Calibri][=system]بسم الله الرحمن الرحیم

[=Calibri]« [=Calibri]الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُوَ طَعامُ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ حِلٌّ لَكُمْ وَ طَعامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَالْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَمِنْ قَبْلِكُمْ إِذا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنينَ غَيْرَ مُسافِحينَ وَلا مُتَّخِذي أَخْدانٍ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِالْإيمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَفِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرين» [1](امروز چيزهاى پاكيزه براى شما حلال شده و (همچنين) طعام اهل كتاب، براى شما حلال است و طعام شمابراى آنها حلال و (نيز) آنان پاكدامن از مسلمانان، و آنان پاكدامن از اهل كتاب، حلالندهنگامى كه مهر آنها را بپردازيد و پاكدامن باشيد نه زناكار، و نه دوست پنهانى و نامشروع گيريد. و كسى كه انكار كند آنچه را بايد به آن ايمان بياورد، اعمال او تباه مى‏گرددو در سراى ديگر، از زيانكاران خواهد بود)
[=Calibri][=system]
یعنی ارتباط شما با آن زنان بايد ارتباط ازدواج و تشكيل خانواده باشد نه زناكارى و رفيق بازى يعنى در حالى كه عفيف هستيد نه زناكار و رفيق باز.[2]

[=Calibri]در [=system]این آیه خداوند مردان( ِ مومن) را از داشتن دوستان پنهانی و روابط نا مشروع نهی می کند و در [=system]آیه « [=Calibri]غَيْرَ مُسافِحاتٍ وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدان»[3][=Calibri] زنان رااز داشتن [=system]چنین ارتباطی نهی کرده و به مردان مومن دستور می دهد که با زنان پاک دامن که دوستان پنهانی [=system]نمی گیرند ازدواج کنند.

[=Times New Roman]

[2][=Calibri] - قرشی، [=system]سید اکبر،[=Calibri][=system]تفسير أحسن الحديث، ج‏3، ص: 22.

[3][=Calibri] - سوره نساء،آیه25.

سلام بر شما

راستش من متوجه هدف شما نمیشوم !

در آیه 24 نیامده اما در ایه بعدش یعنی 25 امده ، چه فرقی دارد ؟!

بسم الله الرحمن الرحیم

همانطور که قبلا نیز اشاره شد در آیه 24 و 25 سوره نساء خطاب به مردان که وقتی می خواهند با زنانی ازدواج کنند شرایطی را لحاظ کنند و با زنانی ازدواج کنند که عفیف و پاکدامن باشند و دارای رابطه نا مشروع نباشند که این یک اصل و دستور قطعی است و ازدواج با زنان زناکار ممنوع است، همانطور که می فرماید« الطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّباتِ» [1] (زنان پاك از آن مردان پاك، و مردان پاك از آن زنان پاكند)، خداوند مردان مومن و پاک را از ازدواج با زنان زنا کار نهی می کند.

زنا کار نبودن زن لازم است اما آیا کافی هست؟! در آیه بعد می فرماید که علاوه بر زنا کار نبودن، زن دارای رابطه پنهانی و دوستی هم نباشد و این یک شرایط مطلوب و پسندیده است.

در آیه 5 سوره مائده، پس از آنکه خداوند بیان فرمود با چه زنانی می توان ازدواج کرد، به مردان نیز دستور می دهد که پاک دامن باشند و از روابط نا مشروع و زنا و داشتن دوست نامشروع اجتناب کنند« پاكدامن باشيد نه زناكار، و نه دوست پنهانى و نامشروع گيريد».

بسم الله الرحمن الرحیم

نسبت به آیه علاوه بر توضیحاتی که از تفاسیر نقل کردم، توضیحات دیگری که به ذهن خودم رسید عرض کردم. به نظرم مفهوم آیه مورد بحث روشن شده باشد، ولی بنده هم مانند کاربر محترم«خیرالبریه» منظور شما را متوجه نشدم که بدنبال چه موضوعی هستید؟!

موارد بسیاری در قرآن وجود دارد که در یک جا خداوند مطلبی را ذکر می کند و در جای دیگر آن را توضیح و شرح می دهد و یا قیدهایی را در یک جا و قیود دیگر را در جاهای دیگر بیان می کند.
در سوره حمد خداوند می فرماید:« صِراطَ الَّذينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِم»[1] و در سوره نساء می فرماید« وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ الَّذينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفيقاً»[2] و در اینجا کسانی را که خداوند به آنها نعمت داد را بیان می کند و شرح می دهد.

در سوره بقره در مورد خوراکی های حرام می فرماید« إِنَّما حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنْزيرِ وَ ما أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّه»[3] و در آیه « حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزيرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَ الْمَوْقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّيَةُ وَ النَّطيحَةُ وَ ما أَكَلَ السَّبُعُ إِلاَّ ما ذَكَّيْتُمْ وَ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ »[4] می فرماید(گوشت مردار، و خون، و گوشت خوك، و حيواناتى كه به غير نام خدا ذبح شوند، و حيوانات خفه شده، و به زجر كشته شده، و آنها كه بر اثر پرت‏شدن از بلندى بميرند، و آنها كه به ضرب شاخ حيوان ديگرى مرده باشند، و باقيمانده صيد حيوان درنده- مگر آنكه (بموقع به آن حيوان برسيد، و) آن را سرببريد- و حيواناتى كه روى بتها (يا در برابر آنها) ذبح مى‏شوند، (همه) بر شما حرام شده است و (همچنين) قسمت كردن گوشت حيوان به وسيله چوبه‏ هاى تير مخصوص بخت آزمايى تمام اين اعمال، فسق و گناه است).

یعنی در یک آیه موضوع محدود تر و در آیه دیگری به صورت کامل تر و با جزییات بیشتر توضیح داده می شود.

سلام

قبلا در تحقيقي كه در مبحث استخراج حروف سبعه قران داشتم به اين مساله برخورد كردم :

[=verdana]بعضی از آیات روشن است که تکراری هستند و بادقت در آنها میتوان به زیادات تفسیری پی برد مثلا :

[=verdana]إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ {البقرة/173}
[=verdana]إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالْدَّمَ وَلَحْمَ الْخَنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ {النحل/115}
[=verdana]جمله فلا اثم علیه ، از تفسیر مصحف بعضی اصحاب بوده که در هنگام جمع قران به حساب وحی معجز نوشته شده یعنی در اصل وحی بیانی یا حدیث یا سنت بوده است .

[=verdana]وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَداً وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّداً وَقُولُواْ حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ {البقرة/58} فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ قَوْلاً غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُواْرِجْزاً مِّنَ السَّمَاء بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ {البقرة/59}

[=verdana]وَإِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ وَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ وَقُولُواْ حِطَّةٌ وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطِيئَاتِكُمْ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ {الأعراف/161} فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ قَوْلاً غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِجْزًا مِّنَ السَّمَاء بِمَا كَانُواْ يَظْلِمُونَ {الأعراف/162}

[=verdana]آیه 162 اعراف زیادات رغدا و عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ را ندارد !

[=verdana]لأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُم مِّنْ خِلاَفٍ ثُمَّ لأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ {الأعراف/124} قَالُواْ إِنَّا إِلَى رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ {الأعراف/125}

[=verdana]لَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُم مِّنْ خِلَافٍ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ {الشعراء/49} قَالُوا لَا ضَيْرَ إِنَّا إِلَى رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ {الشعراء/50}

[=verdana]لا ضیر تفسیری (از حروف ديگر سبعه )است .

بنابر اخبار ، سوره مائده آخرين سوره نازله است و منسوخ ندارد .

تاپیک جمع بندی

بسم الله الرحمن الرحیم

در آیه 25 سوره نساء دستور متوجه مردان است که هنگام انتخاب همسر، چه همسر آزاد یا همسر برده، به پاک دامنی و عفت زن توجه داشته باشند.
در آیه 5 سوره مائده خداوند شبیه همین دستور را به مردان می دهد و می فرماید:« پاكدامن باشيد؛ نه زناكار، و نه دوست پنهانى و نامشروع گيريد».

سه قید «حصن»،«سفح» و «خدن» هم در مورد مردان مطرح است و هم در مورد زنان. سفح در مقابل حصن است. حصن محفوظیت در ظاهر و باطن است. پس سفح محفوظ نبودن چیزی است، و متجاوز بودن از حد عفت و وقار و عصمت و حفظ نکردنش.[1] أَخْدَان جمع- خِدْن‏- يعنى يار و مصاحب و همسخن دائمى و بيشتر در باره كسى كه براى ميل و خواهش نفسانى و شهوانى دوستى مى‏كند بكار مى‏رود.[2]

يكى ديگر از شرائط ازدواج برای مومنان آن است كه اگر میخواند با کنیزی ازدوج کنند، كنيزانى انتخاب شوند كه مرتكب عمل منافى عفت، نگردند خواه به صورت آشكار بوده باشد (غير مسافحات) و يا به صورت انتخاب دوست پنهانى (و لا متخذات اخدان). در اينجا ممكن است اين سؤال پيش آيد كه با نهى از زنا با تعبير" غَيْرَ مُسافِحاتٍ‏" نيازى به نهى از گرفتن دوست پنهانى (اخدان) نبوده است. ولى با توجه به اينكه جمعى در جاهليت عقيده داشتند كه تنها زناى آشكار ناپسند است اما انتخاب دوست پنهانى مانعى ندارد!، روشن مى‏شود كه چرا قرآن مجيد به هر دو قسمت تصريح كرده است.[3]

در مورد هدف ازدواج، چه ازدواج با زن آزاد یا ازدواج با زن برده، هنگامی که بحث ازدواج مطرح می شود، هدف از آن در کنار بهره زناشویی، تشکیل خانواده و فرزند دار شدن است. در ازدواج غیر دائم این موضوع می تواند مطرح باشد که معمولا هدف زناشویی است نه فرزند دار شدن.