پای صحبت انسان های سرشار از انرژی مثبت (دکتر اسماعیل آذر)

از خانواده تان بگویید. پدر و مادرتان هم فرهنگی بودند؟

- مادرم نخستین مدیر دبیرستان دخترانه اصفهان بود و زبان فرانسه را خوب می‌دانست، حتی ترجمه می‌کرد و پدرم هم کارمند دولت بود. دو خواهر و برادر داشتم که هنوز هم از این نعمت برخوردارم.
خواهر و برادرانتان به چه فعالیتی مشغولند؟

- خواهرانم خانه‌دارند و یکی از برادرانم هم کارمند دولت بود که اکنون بازنشسته شده است.

تحصیلاتتان را در اصفهان گذراندید؟

- بله تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دبستان و دبیرستان هاتف اصفهان گذراندم و پس از آن در یکی از رشته‌های پزشکی در دانشگاه اصفهان تحصیل ‌کردم. یک رشته‌ای به نام پرتوشناسی که پیوسته تا دوره دکتری می‌خواندم اما پس از مدتی تحصیل در این رشته متوجه شدم که با روحیه من سازگار نیست،

چطور شد که از دنیای هنر سر درآوردید؟

- از چهارده سالگی به طور افراطی عاشق موسیقی شدم بنابراین به هنرستان موسیقی در تهران رفتم و سال‌ها نوازنده ارکستر گلها بودم.

در هنرستان، چه سازهایی آموزش دیدید؟

- بیشتر سازهای زهی مثل ویولون می‌نواختیم.

با مرحوم استاد شهناز نیز در ارتباط بودید؟
- بله اتفاقاً آخرین کاری که در حوزه موسیقی انجام دادم قطعاتی در سال 80 به همراه استاد جلیل شهناز هم‌نوازی کردم که این اثر قرار است به زودی به علاوه چند ملودی دیگر که با همکاری سامان احتشامی پیانیست زبردست ضبط می‌شود، به یاد استاد شهناز منتشر شود.

پس به قول جوان ترها، هنوز هم پیگیر موسیقی هستید؟

-بله موسیقی در جان من است. موسیقی که پاره‌ای از فرهنگ متعالی ما است باعث اعتلای اندیشه من می‌شود.

ادامه دارد...

از آن دوران تا کنون، در تهران زندگی کردید...

- بله 38 سال است که در تهران هستم؛ البته من هیچ وقت فکر نکردم که اصفهانی هستم، همیشه می‌گویم ایرانی‌ام. هیچ وقت غریب نبودم چون کسی در غربت است که در کشور خود نباشد. برای من همه جای ایران اصفهان است همانطوری که همه جای ایران، تهران، کردستان، لرستان و آذربایجان است.

پس چرا گاهی می گویید به قول ما اصفهانی ها...

- خب اندیشه‌ام این گونه است، گهگاهی اگر از اصفهان سخنی به طنز می‌گویم به دلیل لهجه‌ام است که مثلاً گفتم به قول ما اصفهانی‌ها.. خب نمی‌توانستم بگویم به قول ما ایرانی‌ها!

بگذریم. استاد! زبان انگلیسی هم که خوانده اید... چند رشته را در دانشگاه عوض کرده اید؟

- بله پس از موسیقی در رشته زبان انگلیسی تحصیل کردم، دوباره بعد از مدتی متوجه شدم که این زبان هم بدردم نمی‌خورد و مرا اغنا نمی‌کند، اگرچه سال‌ها بعد حتی به عنوان مترجم به کشورهای مختلف رفتم و در بیش از 100 کشور دنیا حضور پیدا کردم و برای دولتمردان کنگره‌های جهانی را ترجمه کردم. این را یادآور شوم که زحمت یاد گرفتن زبان را خودم کشیدم و دانشگاه چیزی به من یاد نداد.

ادامه دارد...

در این همه کنگره ی خارجی که شرکت کردید، به فکر نیفتادید که خارج از ایران زندگی کنید؟

- صراحتاً بگویم زمانی که از ایران خارج می‌شوم بعد از چند روز بغض گلویم را می‌فشارد.

پس تا به حال در هیچ کشور دیگری زندگی نکردید؟

- فقط یک بار بورس تحصیلی داشتم مدتی در ژاپن بودم بعد از آن تنها برای سخنرانی و مأموریت اداری به خارج از کشور می‌رفتم که این سفرها معمولاً چند روزه بود.

- اتفاقاً نکته جالب این است که هر کس برود باید هزینه کند، اما مرا برای رفتن می‌خرند منتها زمانی که صحبتش می‌شود نیز از ژرفای دلم ملول می‌گردم. امروز من در ایران عزت، شغل با ارزش، انگیزه و ... دارم چرا که یک شخصیت فرهنگی هستم و جایگاه و کار خود را شناخته‌ام.فرهنگ باید به دست افراد فرهنگ‌مند اداره بشود فرهنگ یک علم است هرکسی نمی‌تواند در این حوزه کار کند، یک مهندس مکانیک نمی‌تواند کار فرهنگی کند چون علم آن را ندارد. در حوزه فرهنگی بسیار علاقه‌مند بودم که کاری را برعهده بگیرم و بتوانم در آن فیلسوفان فرهنگی مسلمان را دعوت کرده و برای اعتلای فرهنگ کشور شورایی تشکیل دهم، حتی امسال در شورای شهر تهران نیز ثبت نام کردم اما بعد از چند روز استعفا دادم.
چرا استعفا؟

-دوستان مرا به این باور رساندند که این کار برای من خوب نیست، من نیز پذیرفتم.

ادامه دارد...

[="Navy"]با این حساب، امروز وضعیت فرهنگی کشور را چطور ارزیابی می کنید؟

- کشور ما در این سی و اندی سال بعد از انقلاب رو به جلو بوده است طبعاً وقتی کشوری رو به جلو می‌رود مشکلاتی گریبانگیرش می‌شود، مشکل گریبان‌گیر همه می‌شود، مشکل برای بشر است، مهم این است که ما به صدق و قوه و قدرت ایمان رودرروی این مشکلات بایستیم و آنها را حل کنیم.

چرا امروز این همه مشکلات فرهنگی در کشور مشاهده می شود؟

- دلیلش این است که فرهنگ یک کار تخصصی است و وقتی غیرمتخصص‌ها آن را برعهده می‌گیرند، مشکلات زیادی گریبان‌گیر جامعه می‌شود، مدیران فرهنگی ما در ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها انسان‌های عزیزی‌اند و دانایی دارند، اما ممکن است این دانایی در مسیر ارتقای فرهنگ نباشد. حتی رییس جمهور هم نباید همه کار بلد باشد، نمی‌تواند بلد باشد ولی او باید فیلسوفان و متفکران را گرد آورد تا آنها برای فرهنگ برنامه‌ریزی کنند. به طور مثال وی باید بزرگترین شخصیت‌های معماری را برای شهرسازی مدرن تهران یا استان‌ها گرد آورد. مهم این است که رییس جمهور بداند اینکار باید بشود چرا که طبعاً یک رییس جمهور نمی‌تواند برنامه فرهنگی یک کشور را در چند روز تدوین کند، اما باید بداند که اگر فرهنگ درست نشود و ارتفاع نگیرد، خشونت، رانت‌خواری، دزدی و خیانت‌ به بیت‌المال شکل می‌گیرد؛ هرچه قد فرهنگ کوتاه‌تر باشد قد امور ناجنس افراشته می‌شود.

کمی به عقب برگردیم چطور شد که بعد از این فراز و فرودها به ادبیات روی آوردید؟

یک روز یک غزل از حافظ می‌خواندم و آن غزل این بود: