جمع بندی نکیر و منکر برای مومن و کافر
تبهای اولیه
با سلام و عرض ادب و احترام خدمت شما..
آیا نکیر و منکر برای مومن و کافر به یک شکل است؟
width: 700 | align: center |
---|---|
[TD="align: center"]با نام و یاد دوست | |
[/TD] | |
[TD="align: center"][/TD] | |
کارشناس بحث: استاد دلیل | |
[TD][/TD] | |
با سلام
پس از به خاکسپاری میت، دو فرشته که مأموران بررسی اعتقادات شخص تازهدرگذشته هستند، وارد قبر میشوند. در برخی روایات از این دو فرشته به «دو نگهبان قبر» تعبیر شده است. یکی در جانب راست و دیگری در جانب چپ متوفی قرار گرفته و شروع به پرسیدن سؤالاتی از او میکنند. چنانچه فرد کافر یا گناهکار باشد، آن دو ملک با چهرههایی وحشتناک بر او وارد میشوند و پس از آشکار شدن باطن میت، با عذابی شکننده از ناحیه آن دو که «نَکیر و مُنکَر» نام دارند مواجه شده و قبرش پر از آتش خواهد شد.
فرشتگانی که وارد قبر مؤمن میشوند با چهرههایی زیبا با او برخورد میکنند و پس از سؤال وجواب، به او بشارت بهشت داده و قبرش را با نعمتهای الهی گسترش میدهند. از این دو فرشته با نامهای«بَشیر و مُبَشِّر» یاد شده است. (۱)
در روایات، چهره نکیر و منکر چنین توصیف شده است: صدایشان مانند رعد غرنده و چشمهایشان مانند برق خیره کننده بوده و از آنها آتش میجهد ٬ دندانهای بلند و وحشتناکی دارند که تا زمین میرسد، فریاد آنها مو بر تن میت راست میکند و لال میشود. (۲)
چگونگی برخورد آنها با میت بر اساس ایمان یا انحراف او است و چهرۀ آنها در برخورد با افراد تفاوت دارد که در ادامه حدیثی را در موضوع این تفاوت می آوریم.
پی نوشت ها:
۱- شرح عقاید صدوق یا تصحیح الاعتقاد، شیخ مفید، ص ۲۲۰، علم الیقین، فیض کاشانی، ج۲، ص۱۰۷۳.
۲- بحارالانوار، ج۶، باب احوال القبر و البرزخ.
ابو بصير گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود:
هنگامى كه جنازۀ مؤمن از خانهاش بيرون آورده مىشود، فرشتگان بسيارى او را تا قبرش تشييع مىكنند، و هنگامى كه او را به قبرش مىرسانند، زمين به او مىگويد: خوش آمدى، آفرين بر تو! به خدا سوگند كه من دوست مىداشتم كسى همانند تو بر روى من راه برود و خواهى ديد كه با تو چگونه رفتار خواهم كرد.
پس به اندازهاى كه چشم او كار مىكند، قبرش فراخ مىشود، و دو فرشته - كه همان دو همنشين قبر، منكر و نكير هستند - بر او وارد مىشوند و روح او را تا كمرش باز مىگردانند و مىنشانند و از او مىپرسند و مىگويند: پروردگار تو كيست؟
مىگويد: اللّه.
مىگويند: دين تو چيست؟
مىگويد: اسلام.
مىگويند: پيامبر تو كيست؟
مىگويد: محمّد صلّى اللّه عليه و آله.
مىگويند: امام تو كيست؟
مىگويد: فلانى.
سپس منادى از آسمان ندا مىكند: بندۀ من راست گفت، قبر او را از فرشهاى بهشتى بگسترانيد و براى او درى به سوى بهشت باز كنيد، و از لباسهاى بهشتى بر او بپوشانيد تا نزد ما آيد؛ زيرا آنچه كه در نزد ماست براى او بهتر است.
سپس به او گفته مىشود: بخواب همچون خواب عروس؛ آن خوابى كه نعمت آن پايان يافتنى نيست.
و اگر ميّت كافر باشد، فرشتگان بيرون مىآيند و او را تا قبرش تشييع و لعن مىكنند، هنگامى كه به قبرش مىرسانند زمين به او مىگويد: خوش نيامدى كه به خدا سوگند! دشمن مىداشتم كسى همانند تو بر روى من راه برود و خواهى ديد كه امروز با تو چگونه رفتار خواهم كرد.
آنچنان قبر را بر او تنگ مىكند كه استخوانهاى سينهاش به يكديگر مىرسند. آنگاه دو فرشته - كه همان دو همنشين قبر، منكر و نكيرند - بر او وارد مىشوند.
ابو بصير به امام عليه السّلام عرض كرد: قربانت گردم! آيا آن دو فرشته بر مؤمن و كافر به يك صورت وارد مىشوند؟
فرمود: نه،
سپس فرمود: آنگاه ميّت كافر را مىنشانند و روح او را تا كمرش باز مىگردانند و به او مىگويند: پروردگار تو كيست؟
به لكنت زبان مىافتد و مىگويد: از مردم شنيدهام كه يك چيزى مىگويند.
به او مىگويند: و تو هرگز نخواهى دانست.
از او مىپرسند: دين تو چيست؟
به لكنت زبان مىافتد. و به او مىگويند: هرگز نخواهى دانست.
از او مىپرسند: پيامبر تو كيست؟
پاسخ مىدهد از مردم چيزى شنيدم كه مىگويند.
به او مىگويند: تو نخواهى دانست.
و همچنين از امام زمانش از او مىپرسند.
سپس امام عليه السّلام فرمود: منادى از آسمان ندا مىكند: بندۀ من دروغ گفت. از آتش بر قبر او بگسترانيد و از جامههاى آتشين بر او بپوشانيد و براى او درى به سوى آتش بگشاييد تا اين كه نزد ما آيد و آنچه در نزد ماست براى او بدتر است.
پس با گرزى آهنين سه ضربه به او مىزنند كه در هر ضربه قبر او را آتش فرا مىگيرد، كه اگر با آن، به كوههاى مكّه بزنند، آن را تبديل به تلّى از خاك خواهد كرد.
امام صادق عليه السّلام در ادامه فرمود: خداوند در قبرش مارها را بر او مسلّط مىكند كه او را نيش مىزنند و شيطان را بر او مسلّط مىكند كه او را سخت غمگين مىسازد.
فرمود: و صداى شكنجه شدن او را همه آفريدگان خدا - جز انسانها و پريان - مىشنوند.
سپس امام عليه السّلام ادامه داد و فرمود: به راستى كه مؤمن صداى نعلين تشييعكنندگان و افشاندن خاكهاى دستشان را مىشنود و اين همان قول خداوند متعال است كه مىفرمايد:
«خداوند آنهايى را كه ايمان آوردهاند در دنيا و جهان آخرت به آن گفتارى را كه ثابت و پابرجاست، ثابت و استوار دارد و خداوند ستمگران را گمراه مىكند و آنچه را كه مىخواهد، انجام مىدهد».
الکافي، جلد ۳ صفحه ۲۳۹ (فروع کافی، ج ۱، ص ۵۳۶)
پرسش:
پاسخ:
پس از به خاکسپاری میت، دو فرشته که مأموران بررسی اعتقادات شخص تازهدرگذشته هستند، وارد قبر میشوند. در برخی روایات از این دو فرشته به «دو نگهبان قبر» تعبیر شده است. یکی در جانب راست و دیگری در جانب چپ متوفی قرار گرفته و شروع به پرسیدن سؤالاتی از او میکنند. چنانچه فرد کافر یا گناهکار باشد، آن دو ملک با چهرههایی وحشتناک بر او وارد میشوند و پس از آشکار شدن باطن میت، با عذابی شکننده از ناحیه آن دو که «نَکیر و مُنکَر» نام دارند مواجه شده و قبرش پر از آتش خواهد شد.
فرشتگانی که وارد قبر مؤمن میشوند با چهرههایی زیبا با او برخورد میکنند و پس از سؤال وجواب، به او بشارت بهشت داده و قبرش را با نعمتهای الهی گسترش میدهند. از این دو فرشته با نامهای«بَشیر و مُبَشِّر» یاد شده است. (۱)
در روایات، چهره نکیر و منکر چنین توصیف شده است: صدایشان مانند رعد غرنده و چشمهایشان مانند برق خیره کننده بوده و از آنها آتش میجهد ٬ دندانهای بلند و وحشتناکی دارند که تا زمین میرسد، فریاد آنها مو بر تن میت راست میکند و لال میشود. (۲)
چگونگی برخورد آنها با میت بر اساس ایمان یا انحراف او است و چهرۀ آنها در برخورد با افراد تفاوت دارد که حدیثی را در موضوع این تفاوت نقل کرده و می آوریم.
ابو بصير می گويد:
امام صادق (عليه السّلام) فرمود:
«هنگامى كه جنازۀ مؤمن از خانهاش بيرون آورده مىشود، فرشتگان بسيارى او را تا قبرش تشييع مىكنند، و هنگامى كه او را به قبرش مىرسانند، زمين به او مىگويد: خوش آمدى، آفرين بر تو! به خدا سوگند كه من دوست مىداشتم كسى همانند تو بر روى من راه برود و خواهى ديد كه با تو چگونه رفتار خواهم كرد.... سپس به او گفته مىشود: بخواب همچون خواب عروس؛ آن خوابى كه نعمت آن پايان يافتنى نيست.
و اگر ميّت كافر باشد، فرشتگان بيرون مىآيند و او را تا قبرش تشييع و لعن مىكنند، هنگامى كه به قبرش مىرسانند زمين به او مىگويد: خوش نيامدى كه به خدا سوگند! دشمن مىداشتم كسى همانند تو بر روى من راه برود و خواهى ديد كه امروز با تو چگونه رفتار خواهم كرد.
آنچنان قبر را بر او تنگ مىكند كه استخوانهاى سينهاش به يكديگر مىرسند. آنگاه دو فرشته - كه همان دو همنشين قبر، منكر و نكيرند - بر او وارد مىشوند.
ابو بصير به امام (عليه السّلام) عرض كرد: قربانت گردم! آيا آن دو فرشته بر مؤمن و كافر به يك صورت وارد مىشوند؟
فرمود: نه...» (۳)
پی نوشت ها:
۱- شیخ مفید، محمد بن نعمان، تصحیح الاعتقاد (شرح عقاید صدوق)، تحقیق حسین درگاهی، کنگره بزرگداشت شیخ مفید، چاپ اول، ۱۳۷۱، قم، ص ۲۲۰ و فیض کاشانی، محسن، علم الیقین، مترجم حسین استاد ولی، نشر حکمت، ۱۳۹۳، تهران، ج۲، ص۱۰۷۳.
۲- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مؤسسه الوفا، ۱۴۰۴ ق، بیروت، ج۶، باب احوال القبر و البرزخ.
۳-کلینى، ابو جعفر محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، جلد ۳ صفحه ۲۳۹ (فروع کافی، ج ۱، ص ۵۳۶).