جمع بندی نظر شهید مطهری (ره) درباره تأویل قرآن

تب‌های اولیه

8 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
نظر شهید مطهری (ره) درباره تأویل قرآن

باسلام شهید مطهری در کتاب انسان و سرنوشت صفحه 42 در رد نظر معتزله و اشاعره می فرماید حتی متشابه ترین آیات قرآن هم نیاز به تاویل ندارد.... آیا این نظر با روایات ما در خصوص تاویل آیات منطبق هست؟
خیلی ممنون

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد عمار

[=arial]با سلام و ادب

اینجا شهید مطهری ره در واقع می خواهند بفرمایند بین آیات تعارضی نیست که بخاطر اون تعارض دست به تاویل بزنیم و در واقع تاویل در آیات متاشبه بخاطر تعارض وجود ندارد.

متن کاملتر کتاب:

کتب کلامی و تفسیری اشاعره و معتزله پر است از تأویل و توجیه. معتزله آیات تقدیر را تأویل کردند و اشاعره آیات اختیار را. برای نمونه به تفسیر امام فخر رازی که فکر اشعری دارد، و به کشّاف زمخشری که فکر معتزلی دارد می‌توان مراجعه کرد.

علیهذا اگر نظر سوّمی باشد که بتواند این تعارض ظاهری را حلّ کند و هیچ گونه منافاتی بین قضا و قدر الهی به طور مطلق- یعنی علم سابق و ماضی و نافذ الهی و مشیت مطلقه او- و بین اختیار و آزادی بشر و در دست داشتن او سرنوشت خود را قائل نباشد، احتیاجی به تأویل هیچ یک از این دو دسته آیات نخواهد بود.

چنانکه بعداً خواهیم گفت مطلب از همین قرار است؛ یعنی نظر سوّمی وجود دارد که هیچ گونه تناقض و تعارضی میان این دو دسته از آیات نمی‌بیند؛ تنها کوتاهی فهم علمی متکلّمین و بعضی از مفسّرین و شارحین بوده است که این تعارض را به وجود آورده است.

اصولا معنی ندارد که در کتاب مبین الهی تعارض و اختلاف وجود داشته باشد و نیاز باشد که برخی از آیات را برخلاف ظاهری که هست تأویل کنیم. حقیقت این است که در قرآن کریم، در هیچ موضوعی از موضوعات، حتّی یک آیه هم وجود ندارد که نیازمند به تأویل باشد. متشابه‌ترین آیات قرآنی نیز چنین نیست، و این خود بحث مفصّلی است که از حدود این رساله خارج است و شاید بتوان گفت اعجاز آمیزترین جنبه‌های قرآن مجید همین جهت است.(1)

1. انسان و سرنوشت صفحه 42.

[=arial]نظر شهید مطهری در مورد محکمات و متشابهات:

متشابه آن است که با توجه به ظاهرش مراد از آن دانسته نشود، مگر آن که قرینه ای (خارجی) بر آن افزوده شود که معنای مراد را برساند. (1)

معروف ترین کتاب از آثار قدما در زمینه تشریح متشابهات «متشابه القرآن» اثر قاضی عبدالجبار همدانی (م ۴۱۵ق) است بعضی از آثار قدیمی شیعه عبارتند از حقایق التأویل اثر شریف رضی. شهید مطهری درباره آیات محکم و متشابه می فرمایند:

آیات محکمات، آیاتی است که از نظر لفظ و عبارت تک معنی است یعنی بیش از یک معنی و یک مفهوم از عبارات آن نمی توان استفاده کرد. ولی آیات متشابهات، آیاتی است که در آن واحد از آنها چند معنی می توان استنباط کرد و البته برای این که در معانی متشابه به اشتباه نیفتیم، باید آیات محکم را مقیاس و معیار قرار بدهیم که آیات محکم اُمُّ الکتاب است. (2)

آیات محکم مرجع آیات متشابه به حساب می آیند آیات متشابه برای فهمیدن و تدبر کردن هستند اما در آنها باید به کمک آیات محکم تدبر کرد. (3)

۱. تفسیر بنیان ذیل تفسیر آیه¬ی سوره آل عمران
2. حماسه حسینی، ج۱، ص ۳۱۸
3. آشنایی با قرآن ۱و۲، ص۲۴

[="Tahoma"][="Navy"]

milad1236;940440 نوشت:
می فرماید حتی متشابه ترین آیات قرآن هم نیاز به تاویل ندارد

سلام
برای عموم نیاز دارد اما برای خواص نه
یا علیم[/]

پس چرا شهید مطهری نوشته اند ": اعجاز آميز ترین معجزه قرآن تاویل نکردن آن است "و یا "حد و این بحث در این رساله خارج است". نمی توانستند بحث را تمام کنند??

milad1236;941571 نوشت:
پس چرا شهید مطهری نوشته اند ": اعجاز آميز ترین معجزه قرآن تاویل نکردن آن است

[=arial]با سلام
چون عرض کردیم عدم اختلاف و تعارض از ابتدا تا انتهای قرآن خود دلیل بر اعجاز قرآن می باشد و الا اگر تعارضی وجود داشت باید تاویل صورت می گرفت.

پرسش:
شهید مطهری در کتاب انسان و سرنوشت صفحه 42 در رد نظر معتزله و اشاعره می فرماید حتی متشابه ترین آیات قرآن هم نیاز به تاویل ندارد.... آیا این نظر با روایات ما در خصوص تاویل آیات منطبق هست؟

پاسخ:
اینجا شهید مطهری ره در واقع می خواهند بفرمایند بین آیات تعارضی نیست که بخاطر اون تعارض دست به تاویل بزنیم و در واقع تاویل در آیات متاشبه بخاطر تعارض وجود ندارد.
به متن اصلی رجوع شود تا روش گردد(1)

نظر شهید مطهری در مورد محکمات و متشابهات:

متشابه آن است که با توجه به ظاهرش مراد از آن دانسته نشود، مگر آن که قرینه ای (خارجی) بر آن افزوده شود که معنای مراد را برساند. (2)

معروف ترین کتاب از آثار قدما در زمینه تشریح متشابهات «متشابه القرآن» اثر قاضی عبدالجبار همدانی (م ۴۱۵ق) است بعضی از آثار قدیمی شیعه عبارتند از حقایق التأویل اثر شریف رضی. شهید مطهری درباره آیات محکم و متشابه می فرمایند:

آیات محکمات، آیاتی است که از نظر لفظ و عبارت تک معنی است یعنی بیش از یک معنی و یک مفهوم از عبارات آن نمی توان استفاده کرد. ولی آیات متشابهات، آیاتی است که در آن واحد از آنها چند معنی می توان استنباط کرد و البته برای این که در معانی متشابه به اشتباه نیفتیم، باید آیات محکم را مقیاس و معیار قرار بدهیم که آیات محکم اُمُّ الکتاب است. (3)

آیات محکم مرجع آیات متشابه به حساب می آیند آیات متشابه برای فهمیدن و تدبر کردن هستند اما در آنها باید به کمک آیات محکم تدبر کرد. (4)

منابع:
1.انسان و سرنوشت صفحه 42.
2. تفسیر بنیان ذیل تفسیر آیه ی سوره آل عمران
3. حماسه حسینی، ج۱، ص ۳۱۸
4. آشنایی با قرآن ۱و۲، ص۲۴

موضوع قفل شده است