مقام امام علی(ع) و مسأله وحی
تب‌های اولیه
مناظره سخنران شيعي با مستمع معترض
مسجد پر از جمعیّت بود، یكی از روحانیّون دانشمند در شأن امام علی ـ علیه السّلام ـ سخن می‌گفت: در این راستا، این روایت را نقل كرد: روزی رسول خدا ـ صلی اللّه علیه و آله ـ آب خواست، در آن وقت علی ـ علیه السّلام ـ و فاطمه ـ سلام الله علیها ـ و حسن و حسین ـ علیهما السّلام ـ در محضرش بودند، آب آوردند، پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله ـ ظرف آب را نخست به حسن ـ علیه السّلام ـ سپس به حسین ـ علیه السّلام ـ و بعد به فاطمه ـ سلام الله علیها ـ داد، هر كدام كه از آن آب آشامیدند، پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله ـ به او فرمود: «هَنِیئاً مَرِیئاً لَك ... ؛ گوارا باد و نوش حانت باد، ای ...». ولی وقتی كه ظرف آب را به علی ـ علیه السّلام ـ داد، و او از آن آب نوشید، پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله ـ به او فرمود: «هَنِیئاً مَرِیئاً لَكَ یا وَلیِّی وَ حُجَّتِی عَلی خَلْقِی ؛ گوارا و نوش جانت باد ای ولیّ و حجّت من بر مخلوقاتم». آنگاه به سجده رفت و سجده خدا را بجا آورد. فاطمه ـ سلام الله علیها ـ از رسول خدا ـ صلی اللّه علیه و آله ـ پرسید: راز سجده شما چه بود؟ پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله ـ فرمود: « هنگامی كه هر كدام از شما آب نوشیدید، و من گفتم: «گوارا باد و نوش جانت باد ...» با گوشم شنیدم كه فرشتگان و جبرئیل نیز با من هم‌صدا شده و همین سخن را گفتند، ولی هنگامی كه علی ـ علیه السّلام ـ آب آشامید و به او گفتم: هَنیِئاً مَرِیئاً لَكَ ...، صدای ذات پاك خدا را شنیدم كه همین سخن را فرمود، از این‌رو خدا را به عنوان شكر در برابر این نعمتهایش، سجده كردم.[1]
شنونده: «مگر خدا صدا دارد كه پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله ـ آن را بشنود؟
سخنران: خداوند صدا را در فضا یا در مكانی ایجاد می‌كند، و پیامبرش آن صدا را می‌شنود. به عبارت روشن‌تر؛ راه ارتباط پیامبران با خدا به سه راه انحصار دارد:
1. القاء به قلب، كه در مورد بسیاری از انبیاء، چگونگی وحی، همین گونه بوده است.
2. از طریق جبرئیل كه واسطه وحی است، چنان‌كه این مطلب، در آیه 97 سوره بقره آمده است.
3. از پشت پرده حجاب، با ایجاد صدا، چنان‌كه خداوند در كوه طور با موسی ـ علیه السّلام ـ سخن گفت: «وَ كَلَّمَ اللّهُ مُوسی تَكْلِیماً ؛ «و خدا او با موسی ـ علیه السّلام ـ سخن گفت»، (نساء ـ 164). و مطابق آیه 11 و 12 سوره طه، حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ صدای خدا را درون آتش شنیده آنجا كه می‌خوانیم: «فَلَمّا اَتاها نُودِیَ یا مُوسی ـ اِنِّی اَنَا رَبُّكَ ... ؛ «هنگامی كه (موسی) نزد آتش آمد، ندا داده شد كه ای موسی! ـ من پروردگار توام». به این سه نوع وحی، در آیه 51 سوره شوری، تصریح شده است، بنابراین خداوند صدا را در فضا و یا در مكانی ایجاد می‌كند، و پیامبرش آن را می‌شنود، و این یكی از انواع وحی است.
شنونده: پوزش می‌طلبم، من خیال می‌كردم كه تنها یك گونه وحی داریم، و آن توسّط جبرئیل صورت می‌گیرد، ولی با توضیح شما مطلب را دریافتم، و ضمناً فهمیدم كه امام علی ـ علیه السّلام ـ در چه پایه‌ای از مقام در پیشگاه خدا است، كه خداوند هم‌صدا با پیامبرش به او فرمودند: «هَنِیئاً مَرِیئاً لَكَ ... ؛ «گوارا باد و نوش جانت باد»، ولی یك سؤال دیگر از شما دارم و آن این‌كه: آیا غیر از آیات قرآن، مطلب دیگری بر پیامبر اسلام ـ صلی اللّه علیه و آله ـ وحی می‌شد؟!
سخنران: آری، پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله ـ غیر از قرآن، در مورد احكام و ... سخنان بسیار داشت، همه آنها براساس وحی بود، و هرگز او چیزی از اسلام، را پیش خود نمی‌گفت، بلكه براساس وحی الهی، معارف و احكام اسلام را بیان می‌كرد، چنان‌كه در آیه 2 و 3 سوره نجم می‌خوانیم: «وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی ـ اِنْ‌ْ هُوَ اِلا ّوَحْیُ یُوحی ؛ «و هرگز پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله ـ از روی هوای نفس، سخن نمی‌گوید ـ آن‌چه آورده چیزی جز وحی نیست كه به او وحی شده است». [1] . اقتباس از مشارق الانوار، مطابق نقل بحار، ج76، ص 57.