جمع بندی مجازات مسلمانی که تارک الصلاة است

تب‌های اولیه

7 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
مجازات مسلمانی که تارک الصلاة است
سلام. در حدیثی خواندم که وقتی تارک نماز می میرد به او میگویند یا نصرانی بمیر یا یهودی آیا این حدیث سندیت دارد؟ یعنی کسی که اسلام را قبول دارد و آن را دین کامل میداند اما نماز نمیخواند آیا حقش اینست که مسیحی یا یهودی محشور شود؟ در احادیث دیگری نیز خوانده ام که فرد بی نماز مورد شفاعت ائمه قرار نمیگیرد؟ یعنی شفاعتی که از آن حرف میزنند به هیچ عنوان شامل حال بی نماز نمیشود؟
با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد شعیب
با سلام خدمت شما دوست گرامی این یهودی یا مسیحی مردن مخصوص تارک صلاة نیست بلکه طبق روایات اهل بیت (ع) هرکه یکی از ارکان پنجگانه ی اسلام ، یعنی ولایت ، نماز ، روزه ، حجّ و زکات را ترک نماید ، هنگام مرگ ، در ردیف مسیحیان و یهودیان و مجوسیان خواهد بود ؛ و روز قیامت نیز با آنان محشور می شود. رسول خدا (ص) فرمودند: « يَا عَلِيُّ مَنْ سَوَّفَ الْحَجَّ حَتَّى يَمُوتَ بَعَثَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَهُودِيّاً أَوْ نَصْرَانِيّا ــــ یا علی ! هر کس درباره ی حجّ واجب امروز و فردا کند تا مرگش برسد ، خداوند متعال روز قیامت او را یهودی یا مسیحی محشور می کند » (بحار الأنوار،ج‏74 ،ص58) همچنین فرمودند: « مَنْ تَرَكَ الصَّلَاةَ لَا يَرْجُو ثَوَابَهَا وَ لَا يَخَافُ عِقَابَهَا فَلَا أُبَالِي أَنْ يَمُوتَ يَهُودِيّاً أَوْ نَصْرَانِيّاً أَوْ مَجُوسِيّا ـــ هر كه نماز را ترک كند و اميدى به پاداش آن نداشته باشد و از كيفر آن نترسد، باكى ندارم كه يهودى يا نصرانى يا مجوسى بميرد.» (شعیری،جامع الأخبار، حیدریه،نجف بی تا، ص74) و امام صادق (ع) فرمودند: « من منع قيراطا من الزّكاة فليمت إن شاء يهوديّا أو نصرانيّا. ـــ هر كه از دادن يك قيراط زكات امتناع كند، مى‏خواهد يهودى بميرد يا نصرانى‏ » (الحكم الزاهرة ،ص317) و رسول خدا (ص) فرمودند: « يَا أَيُّهَا النَّاسُ مَنْ آذَى عَلِيّاً بُعِثَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَهُودِيّاً أَوْ نَصْرَانِيّاً ــــ اى مردم! هر كس على را اذيت كند، روز قيامت يهودى يا مسيحى برانگيخته مى‏شود » (الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف ،ج‏1،ص75)  
ادامه.... پس همان طور که ملاحظه کردید این عقاب-یهودی و یا مسیحی مردن- مخصوص تارک نماز نیست بلکه به صورت کلی کسی که فقط نام مسلمان را بر خود گذاشته و به مناسک اسلامی پایبند نیست موقع مردن بهره ای از اسلام نخواهد داشت چرا که در روایت داریم ایمان آن است که در قلب باشد به زبان جاری شود و در اعضا و اعمال هم جاری شود امام علی (علیه السلام) می فرماید: «الإیمان معرفة بالقلب وإقرار باللّسان وعمل‌بالأرکان»(نهج البلاغه حکمت 227) پس صرف اعتقاد و ادعا کفایت نمی کند این ادعا و اعتقاد باید در اعمال انسان هم نمود و بروز پیدا کند. روایات دراین زمینه آنقدر زیاد هست که نیاز به بررسی سندی نداشته باشد در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم: ادامه دارد..
  1ـ زراره از حضرت امام محمد باقر(علیه السلام) روایت کرده که فرمود: «ان تارک الفریضه کافر; به راستى کسى که نماز واجب را ترک مى کند کافر است».(1) 2ـ از حضرت امام صادق(علیه السلام) (در ضمن گناهان کبیره) نقل شده که فرمود: «ان تارک الفریضه کافر (یعنى من غیرعله); کسى که نماز واجب را ترک کند، بدون علت کافر است».(2) 3ـ مردى خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله)آمد و گفت: اى رسول خدا مرا سفارش و نصیحتى بکنید. آن حضرت فرمود: «لا تدع الصلاة متعمداً فان من ترکها متعمداً برءت منه امة الاسلام; نماز را عمداً ترک مکن. براى این که هر کسى عمداً نماز را ترک کند، آیین اسلام از او بیزار است».(3) 4ـ از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) روایت شده است که پیامبر خدا فرمود: «ما بین المسلم و بین ان یکفران یترک الصلاة (الا ترک لصلوة) الفریضه متعمداً و یتهاون بها فلا یصلیها; میان مسلمان و کافر فرقى نیست مگر ترک نماز، و یا آنکه آنقدر در نماز سستى کند تا آن را ترک کند».(4) 5ـ زراره از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) روایت کرده است که امام فرمود: «لا تهاون بصلاتک فان رسول الله(صلى الله علیه وآله) قال: عند موته لیس منى من استخف بصلاته و لیس منى من شرب مسکر الایرد على الحوض لاوالله; در نمازت سستى مکن، براى این که رسول خدا در وقت مردن فرمود: از من نیست کسى که نماز را سبک بشمارد و از من نیست کسى که شراب بخورد، و او لب حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد نه والله».(5) 6ـ از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «ان شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلاة; به راستى که شفاعت ما به کسى که نماز را سبک بشمارد نمى رسد».(6) 7ـ محمد بن فضیل مى گوید: از امام کاظم(علیه السلام) سؤال کردم که معناى این آیه شریفه در سوره ماعون که مى فرماید: (الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاَتِهِمْ سَاهُونَ) چیست؟ حضرت فرمود: «هو التضیع; همانا آن ضایع کردن نماز است».(7)   در تفسیر نمونه، ذیل آیه فوق آمده است: وقتى فراموش کنندگان نماز شایسته «ویل» هستند (آنها که به کلى ترک نماز گفته اند و تارک الصلاة هستند) چه حالتى خواهند داشت؟ 8ـ سکونى از حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت کرده که رسول خدا فرمود: «لا یزال الشیطان ذعراً من المؤمن ماحافظ على الصلوات الخمس لوقتهن فاذا ضیعهن تجرا علیه فادخله فى العظائم (اى الکبائر المعاصى); شیطان همواره از مؤمن مى ترسد تا آن هنگام که پنج نمازش را اول وقت بخواند، و اگر نماز را ضایع کرد، شیطان بر او جرأت پیدا مى کند و او را در گناهان بزرگ مى اندازد».(8) 9ـ حضرت امام رضا(علیه السلام) از پدرش موسى بن جعفر(علیه السلام)روایت نمود که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «اذا کان یوم القیمه یدعى بالعبد فاول شیى یسئل عنه، الصلاة فاذا جاء بها تامه و الازخ فى النار; روز قیامت، بنده را مى خوانند (براى حساب) و اول چیزى که از او سؤال مى شود نماز است، اگر نمازش را کامل انجام داده; (بسیار خوب) والا او را در آتش مى افکنند».(9) 10ـ زراره از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) روایت کرده که: «بینا رسول الله(صلى الله علیه وآله)جالس فى المسجد اذ دخل رجل فقام یصلى فلم یتم رکوعه و لا سجود. فقال(صلى الله علیه وآله): نقر کنقر الغراب لئن مات هذا و هکذا صلاته لیموتن على غیر دینى; پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مسجد نشسته بود، مردى وارد شد، به نماز ایستاد و رکوع و سجده نمازش را کامل انجام نمى داد، پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: این مرد مانند کلاغ نوک خود را به زمین مى زند، اگر بمیرد و نمازش این چنین باشد به دین من نمرده است».(10)   اکنون کسانی که اصلا نماز نمى خوانند، فکر کنند در صورتى که این آدم نماز مى خوانده ولى نمازش کامل نبوده، پیامبر مى فرمایند: به دین من نمى میرد; (یعنى کافر از دنیا مى رود) پس کسانى که یک عمر نماز نمى خوانند و بى نماز از دنیا مى روند چه حالى خواهند داشت؟ 11ـ از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت شده است: «امیرالمؤمنین(علیه السلام) مردى را دید که سجده نمازش را کامل انجام نمى داد فرمود: از چه مدتى نمازت را این گونه مى خوانى؟ آن مرد جواب داد: از فلان زمان تاکنون، حضرت فرمود: مثل تو; مانند کلاغى مى ماند که نوک خود را به زمین مى زند و اگر بمیرى و نمازت این گونه باشد. به دین امت ابوالقاسم محمد(صلى الله علیه وآله) نمى میرى، بعد حضرت فرمود: به راستى دزدترین مردم آنهایى هستند که از نمازشان مى دزدند». 12ـ حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت نموده که: «رسول الله(صلى الله علیه وآله) فى مرضه الذى توفى و اغمى علیه ثم افاق فقال: لا ینال شفاعتى من اخر الصلاة بعد وقتها; پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) در وقت مرگش بیهوش شد بعد به هوش آمد فرمود: شفاعت من به کسى که نمازش را بعد از وقت بخواند نمى رسد».(11) 13ـ از پیامبر(صلى الله علیه وآله) روایت شده است: «من ترک الصلاة متعمداً فقد کفر; کسى که به عمد نماز را ترک کند کافر است».(12)   (1). وسائل الشیعه، ج 3، ص 28. (2). وسائل الشیعه، ج 3، ص 68. (3). همان مدرک، ص 29. (4). وسائل الشیعه، ج 3، ص 29. (5). اصول کافى، ج 3، ص 269 و سفینه البحار، ج 2، ص 43. (6). وسائل الشیعه، ج 3، ص 16. (7). وسائل الشیعه، ج 3، ص 16. (8). اصول کافى، ج 3، ص 269. (9). وسائل الشیعه، ج 3، ص 19. (10). اصول کافى، ج 3، ص 268. (11). موسوعه شهادة المعصومین، ج 1، ص 45. (12). گناهان کبیره، ج 2، ص 245.
ادامه....   بیان روایات کاملا گویا است که ادعای ایمان بدون عمل انسان را سعادتمند نمی کند مخصوصا عبادتی مانند نماز که عمود خیمه دین است و مهمترین راه ارتباطی بنده با خالق خویش است. کسی که ادعای مسلمانی دارد ولی نماز را ترک کرده است در واقع به دستورات دین دهان کجی می کند و آن را انجام نمی دهد این فرد در واقع اسلام را نپذیرفته و در موقع مرگ به او این حقیقت را نشان می دهند که تو واقعا مسلمان نبوده ای و فقط ادعا داشتی و در این عالم برزخ درون مایه افراد هویدا می شود و ادعاها کنار گذاشته می شود. بنابراین هر کس نماز را از روى عمد ترک کند یا کافر است، یا فاسق و اگر انکار نماز کند و بداند که نماز از ضروریات دین اسلام است و بداند که انکار نماز به انکار رسالت و نبوت پیامبر(صلى الله علیه وآله)برمى گردد این آدم کافر و نجس است، و اگر انکار وجوب نماز نکند بلکه براى راحت طلبى و تنبلى نماز را ترک کند آدم فاسقى است پس تا وقت هست باید جایگاه نماز را در زندگی ارتقاء بخشید و خود را با نماز زنده کرد.
جمع بندی پرسش: در حدیثی خواندم که وقتی تارک نماز می میرد به او میگویند یا نصرانی بمیر یا یهودی آیا این حدیث سندیت دارد؟ یعنی کسی که اسلام را قبول دارد و آن را دین کامل میداند اما نماز نمیخواند آیا حقش اینست که مسیحی یا یهودی محشور شود؟ در احادیث دیگری نیز خوانده ام که فرد بی نماز مورد شفاعت ائمه قرار نمیگیرد؟ یعنی شفاعتی که از آن حرف میزنند به هیچ عنوان شامل حال بی نماز نمیشود؟ پاسخ: این یهودی یا مسیحی مردن مخصوص تارک صلاة نیست بلکه طبق روایات اهل بیت (علیه السلام) هرکه یکی از ارکان پنجگانه ی اسلام ، یعنی ولایت ،نماز ، روزه ، حجّ و زکات را ترک نماید ، هنگام مرگ ، در ردیف مسیحیان و یهودیان و مجوسیان خواهد بود ؛ و روز قیامت نیز با آنان محشور می شود.   رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: « يَا عَلِيُّ مَنْ سَوَّفَ الْحَجَّ حَتَّى يَمُوتَ بَعَثَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَهُودِيّاً أَوْ نَصْرَانِيّا» یا علی ! هر کس درباره ی حجّ واجب امروز و فردا کند تا مرگش برسد ، خداوند متعال روز قیامت او را یهودی یا مسیحی محشور می کند. (1)   همچنین فرمودند: « مَنْ تَرَكَ الصَّلَاةَ لَا يَرْجُو ثَوَابَهَا وَ لَا يَخَافُ عِقَابَهَا فَلَا أُبَالِي أَنْ يَمُوتَ يَهُودِيّاً أَوْ نَصْرَانِيّاً أَوْ مَجُوسِيّا» هر كه نماز را ترک كند و اميدى به پاداش آن نداشته باشد و از كيفر آن نترسد، باكى ندارم كه يهودى يا نصرانى يا مجوسى بميرد. (2) و امام صادق (علیه السلام) فرمودند: « من منع قيراطا من الزّكاة فليمت إن شاء يهوديّا أو نصرانيّا» هر كه از دادن يك قيراط زكات امتناع كند، مى‏خواهد يهودى بميرد يا نصرانى‏. (3) و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: « يَا أَيُّهَا النَّاسُ مَنْ آذَى عَلِيّاً بُعِثَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَهُودِيّاً أَوْ نَصْرَانِيّاً» اى مردم! هر كس على را اذيت كند، روز قيامت يهودى يا مسيحى برانگيخته مى‏شود » (4) پس همان طور که ملاحظه کردید این عقاب، یهودی و یا مسیحی مردن، مخصوص تارک نماز نیست بلکه به صورت کلی کسی که فقط نام مسلمان را بر خود گذاشته و به مناسک اسلامی پایبند نیست موقع مردن بهره ای از اسلام نخواهد داشت چرا که در روایت داریم ایمان آن است که در قلب باشد به زبان جاری شود و در اعضا و اعمال هم جاری شود امام علی (علیه السلام) می فرماید: «الإیمان معرفة بالقلب وإقرار باللّسان وعمل‌بالأرکان» ایمان معرفت به قلب و اقرار به زبان و عمل با اعضا و جوارح است. (5) پس صرف اعتقاد و ادعا کفایت نمی کند این ادعا و اعتقاد باید در اعمال انسان هم نمود و بروز پیدا کند. روایات دراین زمینه آنقدر زیاد هست که نیاز به بررسی سندی نداشته باشد در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم: 1ـ زراره از حضرت امام محمد باقر(علیه السلام) روایت کرده که فرمود: «ان تارک الفریضه کافر; به راستى کسى که نماز واجب را ترک مى کند کافر است».(6) 2ـ از حضرت امام صادق(علیه السلام) (در ضمن گناهان کبیره) نقل شده که فرمود: «ان تارک الفریضه کافر (یعنى من غیرعله); کسى که نماز واجب را ترک کند، بدون علت کافر است».(7) 3ـ مردى خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله)آمد و گفت: اى رسول خدا مرا سفارش و نصیحتى بکنید. آن حضرت فرمود: «لا تدع الصلاة متعمداً فان من ترکها متعمداً برءت منه امة الاسلام; نماز را عمداً ترک مکن. براى این که هر کسى عمداً نماز را ترک کند، آیین اسلام از او بیزار است».(8) 4ـ از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) روایت شده است که پیامبر خدا فرمود: «ما بین المسلم و بین ان یکفران یترک الصلاة (الا ترک لصلوة) الفریضه متعمداً و یتهاون بها فلا یصلیها; میان مسلمان و کافر فرقى نیست مگر ترک نماز، و یا آنکه آنقدر در نماز سستى کند تا آن را ترک کند».(8) 5ـ زراره از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) روایت کرده است که امام فرمود: «لا تهاون بصلاتک فان رسول الله(صلى الله علیه وآله) قال: عند موته لیس منى من استخف بصلاته و لیس منى من شرب مسکراً لا یرد على الحوض لاوالله; در نمازت سستى مکن، براى این که رسول خدا در وقت مردن فرمود: از من نیست کسى که نماز را سبک بشمارد و از من نیست کسى که شراب بخورد، و او لب حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد نه والله».(9) 6ـ از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «ان شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلاة; به راستى که شفاعت ما به کسى که نماز را سبک بشمارد نمى رسد».(10) 7ـ محمد بن فضیل مى گوید: از امام کاظم(علیه السلام) سؤال کردم که معناى این آیه شریفه در سوره ماعون که مى فرماید: (الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاَتِهِمْ سَاهُونَ) چیست؟ حضرت فرمود: «هو التضیع; همانا آن ضایع کردن نماز است».(11) در تفسیر نمونه، ذیل آیه فوق آمده است: وقتى فراموش کنندگان نماز شایسته «ویل» هستند (آنها که به کلى ترک نماز گفته اند و تارک الصلاة هستند) چه حالتى خواهند داشت؟ 8ـ سکونى از حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت کرده که رسول خدا فرمود: «لا یزال الشیطان ذعراً من المؤمن ماحافظ على الصلوات الخمس لوقتهن فاذا ضیعهن تجرا علیه فادخله فى العظائم (اى الکبائر المعاصى); شیطان همواره از مؤمن مى ترسد تا آن هنگام که پنج نمازش را اول وقت بخواند، و اگر نماز را ضایع کرد، شیطان بر او جرأت پیدا مى کند و او را در گناهان بزرگ مى اندازد».(12) 9ـ حضرت امام رضا(علیه السلام) از پدرش موسى بن جعفر(علیه السلام)روایت نمود که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «اذا کان یوم القیمه یدعى بالعبد فاول شیى یسئل عنه، الصلاة فاذا جاء بها تامه و الازخ فى النار; روز قیامت، بنده را مى خوانند (براى حساب) و اول چیزى که از او سؤال مى شود نماز است، اگر نمازش را کامل انجام داده; (بسیار خوب) والا او را در آتش مى افکنند».(13) 10ـ زراره از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) روایت کرده که: «بینا رسول الله(صلى الله علیه وآله)جالس فى المسجد اذ دخل رجل فقام یصلى فلم یتم رکوعه و لا سجود. فقال(صلى الله علیه وآله): نقر کنقر الغراب لئن مات هذا و هکذا صلاته لیموتن على غیر دینى; پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مسجد نشسته بود، مردى وارد شد، به نماز ایستاد و رکوع و سجده نمازش را کامل انجام نمى داد، پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: این مرد مانند کلاغ نوک خود را به زمین مى زند، اگر بمیرد و نمازش این چنین باشد به دین من نمرده است».(14) اکنون کسانی که اصلا نماز نمى خوانند، فکر کنند در صورتى که این آدم نماز مى خوانده ولى نمازش کامل نبوده، پیامبر مى فرمایند: به دین من نمى میرد; (یعنى کافر از دنیا مى رود) پس کسانى که یک عمر نماز نمى خوانند و بى نماز از دنیا مى روند چه حالى خواهند داشت؟ 11ـ از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت شده است: «امیرالمؤمنین(علیه السلام) مردى را دید که سجده نمازش را کامل انجام نمى داد فرمود: از چه مدتى نمازت را این گونه مى خوانى؟ آن مرد جواب داد: از فلان زمان تاکنون، حضرت فرمود: مثل تو; مانند کلاغى مى ماند که نوک خود را به زمین مى زند و اگر بمیرى و نمازت این گونه باشد. به دین امت ابوالقاسم محمد(صلى الله علیه وآله) نمى میرى، بعد حضرت فرمود: به راستى دزدترین مردم آنهایى هستند که از نمازشان مى دزدند». 12ـ حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت نموده که: «رسول الله(صلى الله علیه وآله) فى مرضه الذى توفى و اغمى علیه ثم افاق فقال: لا ینال شفاعتى من اخر الصلاة بعد وقتها; پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) در وقت مرگش بیهوش شد بعد به هوش آمد فرمود: شفاعت من به کسى که نمازش را بعد از وقت بخواند نمى رسد».(15) 13ـ از پیامبر(صلى الله علیه وآله) روایت شده است: «من ترک الصلاة متعمداً فقد کفر; کسى که به عمد نماز را ترک کند کافر است».(16) بیان روایات کاملا گویا است که ادعای ایمان بدون عمل انسان را سعادتمند نمی کند مخصوصا عبادتی مانند نماز که عمود خیمه دین است و مهمترین راه ارتباطی بنده با خالق خویش است. کسی که ادعای مسلمانی دارد ولی نماز را ترک کرده است در واقع به دستورات دین دهان کجی می کند و آن را انجام نمی دهد این فرد در واقع اسلام را نپذیرفته و در موقع مرگ به او این حقیقت را نشان می دهند که تو واقعا مسلمان نبوده ای و فقط ادعا داشتی و در این عالم برزخ درون مایه افراد هویدا می شود و ادعاها کنار گذاشته می شود. بنابراین هر کس نماز را از روى عمد ترک کند یا کافر است، یا فاسق و اگر انکار نماز کند و بداند که نماز از ضروریات دین اسلام است و بداند که انکار نماز به انکار رسالت و نبوت پیامبر(صلى الله علیه وآله)برمى گردد این آدم کافر و نجس است، و اگر انکار وجوب نماز نکند بلکه براى راحت طلبى و تنبلى نماز را ترک کند آدم فاسقى است پس تا وقت هست باید جایگاه نماز را در زندگی ارتقاء بخشید و خود را با نماز زنده کرد. پی نوشت ها: 1- مجلسی، بحار الأنوار، دار احیاء تراث، 1409، بیروت، ج‏74 ،ص58. 2- شعیری،جامع الأخبار، حیدریه،نجف بی تا، ص74. 3- صابری یزدی، الحكم الزاهرة ، سازمان تبلیغات، قم ، 1375، ص 317. 4-ابن طاووس، الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف ،مطبعه الخیام، قم 1400،ج‏1،ص75. 5- نهج البلاغه حکمت 227. 6- حر عاملی، وسائل الشیعه، آل البیت، 1414، قم، ج 3، ص 28. 7-  حر عاملی، وسائل الشیعه، آل البیت، 1414، قم، ج 3، ص 68. 8-  حر عاملی، وسائل الشیعه، آل البیت، 1414، قم، ص 29. 9-  حر عاملی، وسائل الشیعه، آل البیت، 1414،قم،  ج 3، ص 29. 10- کلینی، کافى، اسلامیه، قم، 1414، تهران، ج 3، ص 269 . 11- حر عاملی، وسائل الشیعه، آل البیت، 1414، قم، ج 3، ص 16. 12- حر عاملی، وسائل الشیعه، آل البیت، 1414، قم، ج 3، ص 16. 13-  کلینی، کافى، اسلامیه، قم، 1414، تهران، ج 3، ص 269. 14- حر عاملی، وسائل الشیعه، آل البیت، 1414، ج 3، ص 19. 15- کلینی، کافى، اسلامیه، قم، 1414، تهران، ج 3، ص 268. 16- محمود لطیفی، موسوعه شهادة المعصومین،سازمان تبلیغات، 1380، قم، ج 1، ص 45. 17- دستغیب، گناهان کبیره، جامعه مدرسین، 1388، قم، ج 2، ص 245.
موضوع قفل شده است