جمع بندی لیست آیات منسوخ

ملاحظه می شود که فعل«علم» به صورت ماضی به کار رفت، یعنی خداوند می دانست، نه اینکه نعوذبالله قبلا جاهل بوده باشد و بعدا علم پیدا کرده باشد.

بزرگوار
فکر کنم

علم فعل ماضیست به معنای دانست

می دانست ماضی استمراری در زبان فارسی می باشد که در عربی بصورت کان یعلم باید بیاید

در ضمن من هیچ ترجمه ای ندیدم نوشته باشد می دانست
بلکه همه جا دانست ترجمه کرده بودند

دستور آمیزش نداشتن با بخشیدن قصاص بسیار متفاوت است؛ خدا این دستور (نداشتن آمیزش) را مستقیم نداده است؛ چون نزدیک به (95%) مردم نمی‌توانند چنین دستوری را انجام دهند و اگر هم بخواهند انجام دهند، پس از سال نخست در ماه روزه، دین‌زده می‌شوند؛ چون دستوری سخت است - به ویژه برای مردان؛
اگر خدا می‌گفت این کار به خدا نزدیک‌تر است، ممکن بود مردم گمان کنند، انجام آمیزش در ماه رمضان، «مکروه» است و درمانده می‌شدند چون نمی‌توانستند آنرا انجام ندهند و همچنین انجام چندباره‌ی مکروه نیز درست نیست.
هر دستوری را نمی‌توان مستقیم داد؛ همانگونه که برای تربیت فرزندان، همیشه از دستورهای مستقیم استفاده نمی‌شود.

این در مورد آیه‌ی نجوا نیز چنین است که در آن زمان، بسیاری از مردم، داد فداکاری و کارهای دیگر برای اسلام کردند و خدا گفت صدقه بدهید، ولی همه‌ی آن‌ها پا پس کشیدند و دیگر پس از آن سخنی در آن مورد نزدند.

برای اینکه هر زمانی دستوری می‌خواهد جداگانه

دلیل آوردن رقم‌ها، نشان دادن میزان نیروی باور به خداست که نیروی یک آدم که بااراده، ده‌برابر همان آدم بی‌باور است و به هر میزان که باورش کم‌تر شود، نیرویش نیز کم‌تر می‌شود؛ چیزی که امروزه روانشناسان به آن می‌گویند: «انگیزش» که اگر کسی انگیزش داشته باشد، نیروی بسیار بیشتری می‌تواند داشته باشد.
خداوند در (بقره / 249) می‌گوید: «چه بسا گروهی اندک که به یاری خدا، بر گروه زیادتری پیروز شدند»
این سخن که گفته شود درستکارانی که تعدادشان کم است بر گمراهان با تعداد بیشتر پیروز می‌شوند را خدا در «بقره» گفته است و در انفال، هدف دیگری در پی دارد و منظور آن، آشکارتر کردن و گسترش دادن درون‌مایه‌ی نیروی باور به خداستکه برای نزدیک‌کردن مردم به آن، از رقم استفاده کرده است.

در این آیه نمی‌شده است که در همان ابتدا گفته شود: «شما سست هستید و نمی‌توانید یک به ده پیروز شوید»؛ زیرا این آیه‌ برای همه‌ی دوره‌هاست و چه بسیار مردمانی که ده به یک در برابر دشمن قرار گرفته و پیروز شده‌اند.
اگر خدا سخنی بگوید، بی‌شک همان می‌شود؛ یعنی، اگر در همان ابتدا می‌گفت شما سست هستید و نمی‌توانید یک به ده قرار بگیرید، دیگر چنین چیزی که یک به ده پیروز شوند، رخ نمی‌داد. ولی در همان ابتدا خداوند، سخنی «شرطی» (و نه قطعی) زده است: «اگـــر پایدار باشید، پیروز می‌شوید» یعنی از همان ابتدا پیش‌بینی کرده است که شرط پیروزی، پایداری و باور داشتن به خداست و هرکسی پایداری نکند، پیروز نمی‌شود و چنین کسانی نسبت یک به دو یا حتی برعکس دارند که شکست بخورند.

آیه‌ی نخست، نسخ نشده است چون نگفته است که هیچگاه نمی‌توانید چنین کاری را بکنید. آیه‌های پس از آن نیز، یک رابطه‌ی مستقیم میان باور و نیروی آدمی را نمایش داده است که هرچه باور و پایداری بیشتر باشد، نیروی آدمی نیز بیشتر می‌شود.

همانطور که گفته شد علم فعلی با تحقق فعل محقق میشود
خدای متعال به اینده در مقام ذات و سایر مقامات فوق مادی علم دارد اما علم فعلی او با تحقق خارجی اشیاء در گذر زمان محقق میشود

این سخن مانند آن است که بگوییم اگر خدا می دانست که برخی جهنمی اند،پس چرا آن ها را خلق کرد؟
این دلیل بر نقض نمی شود و همین مثال بالا،مثال نقضی است بر این شیوه استنتاج.

باز هم پاسخ مشابه بالاست.مگر خدا نمی دانست که برای مثال مسلمانان در جنگ احد شکست می خورند؟پس چرا نگفت؟
مگر خدا نمی دانست که امام حسین (ع) کشته می شود؟پس چرا دستور نداد کسانی که قرار بود قاتل او بشوند را در بدو تولد بکشند؟
از این مثال ها زیاد می شود زد.منتهی این ها دلیل بر نقض نمی شود.

احتمالا یک دلیل برای نسخ یک ایه تغییر شرایط ممکن است باشد
مثلا حکمی امده در شرایطی بهترین حالت بوده ولی حالا با تغییر شرایط می توان
حکم بهتری جایگزین کرد
بله یکی از دلایل می تواند این باشد.

و اما دلیل دگه برای نسخ امادگی تدریجی در افراد برای حکم نهایی می تواند باشد
این هم می تواند از دلایل باشد.برای مثال قرآن در منع شرب خمر،به تدریج می رود جلو.کم بخورید،نخورید بهتر است(ترتیب این ها درست یادم نیست)،در آخر گفته می شود اصلاً نباید بخورید.یعنی به تدریج حکم اصلی عرضه می شود و دلیلش ظرفیت انسان های آن عصر است.نه این که خدا علم ندارد.

با نام و یاد دوست

سلام و عرض ادب

سلام بر جناب ابرنگ
بزرگوار دانست زمان گذشته است چرا ان را حال گرفته اید ؟:Gig:
منتظر پاسخ شما هستم
با تشکر

با سلام خدمت دوست اندیشمند.
منظورتان را از مستقیم و غیر مستقیم نفهمیدم. اصلا چه فرقی میکند. بالاخره حکم پیامبر هم حکم خداست. همانطور که خطا در خدا راه ندارد در پیامبر هم راه ندارد. هر چند که این یک نمونه بود. در نمونه های اصلی نسخ هر دو حکم در قرآن مستقیما آورده شده است.

این استدلال شما ایا برای رفتار هم صدق می کند ؟
یعنی ایا خدا به واکنشها و رفتار انسانها قبل از ایجاد انها علم دارد ؟

اگر جواب مثبت است
پس چرا خداوند بعد از واکنش اعراب گفت حالا خداوند دانست که در شما سستی وجود دارد ؟

در ضمن نظر شما مخالف نظر استاد حامد بود که ایشان گفتند خدا پس از تحقق فعل علمش به ان
تعلق می گیرد

خیلی ممنون که سوال بنده را با سوال پاسخ گفتید. ولی جواب سوال خودتان هم آنقدر بدیهی نیست که مطرح کردید. لذا بهتر است پاسخ سوال را ذکر بفرمایید. به سوال شما هم می شود در تاپیکی مرتبط پاسخ گفت.

اتفاقا سوال اصلی این است که آیا حکم اول در آن شرایط بهترین حالت بوده؟ و یا اصولا چه تغییری در شرایط اتفاق افتاده که حکم تغییر کرده؟ تغییر شرایط باید اثبات گردد؟

تدریجی بودن را هم در پاسخ به جناب حامد عرض کردین. خلاصه اینکه تدریج یعنی وضع حکم از آسان به سخت. ولی در آیات نسخ از سخت به آسان حکم صادر شده است. لذا این تدریج به حساب نمی آید.

نکته دیگر اینکه اگر جامعه و مردمان آن و فرهنگ آن خیلی تفاوت می کرد باز شاید تا حدودی قبول می کردیم ولی مسئله اینجاست که مخاطب هر دو حکم یک سری انسان های بخصوصی هستند که نه توانایی هایشان تغییر کرده نه ظرفیتشان. لذا تغییر حکم با علم خداوند نمی خواند.

بنده هم قبلاً نظری مشابه این داشتم.با این نظریه،بعضی مسائل پاسخ داده می شوند،اما نه همه و ضمن این که به نظر حقیر این پاسخ صحیحی برای مسئله نیست.اشکال این نظریه آن است که علم واجب بالذات (خداوند) به مخلوقات را حصولی فرض می کند.حکما علم را تقسیم بندی کرده اند:
1-علم حصولی:معلوم (چیزی که عالم به آن علم پیدا می کند،مفعول فعل علم است) نزد عالم حضور ندارد.
2-علم حضوری:معلوم نزد عالم حضور دارد.
حال اگر گفته شود علم خداوند اینطور است که باید مخلوق باشد تا خدا به آن علم پیدا کند،به معنای آن است که علم تابع معلوم است.حال آن که در علم حضوری،علم عین معلوم است و ما می دانیم که علم خداوند به عنوان یک مجرد،علم حضوری است و نه حصولی.

بله، «علم» فعل ماضی است و در ترجمه ها به صورت « می دانست» نیز ترجمه شد.

« خدا مى‏دانست كه شما با خودتان ناراستى مى‏كرديد». سوره بقره،آیه187. ترجمه فولادوند.
خدا مى‏دانست كه شما با خودتان ناراستى مى‏كرديد. ترجمه آیتی.
خدا مى‏دانست كه شما با خودتان ناراستى مى‏كرديد. ترجمه انصاریان.
خدا مى‏دانست كه شما با خودتان ناراستى مى‏كرديد. ترجمه برزی.
خدا مى‏دانست كه شما با خودتان ناراستى مى‏كرديد. ترجمه رهنما.

بله خدای متعال به اشیاء علم حضوری دارد
اما تا پدیده در عالم ماده وجود ندارد چطور علم به آن در این مقام ( نه در مقامات دیگر ) می تواند تحقق داشته باشد ؟

آری، ولی دانست، ترجمه‌ی گویایی برای «علِمَ» نیست یا نیاز به جمله‌ی تکمیلی دارد: «و خدا (از همان ابتدا) دانست»

البته شما خودتان استادید.حقیر آنچه را که به ذهنم می رسد خدمتتان بیان می کنم که شاید سخن من هم خالی از اشکال نباشد.
چون موجودات تجلی و معلول واجب تعالی هستند،همین که واجب به خود علم داشته باشد،به مخلوقاتش هم علم خواهد داشت.چون واجب تعالی در مرتبه ذات به خود علم دارد،لذا به فعل خود هم علم خواهد داشت.حتی به فعلی که در آینده انجام خواهد داد،علم دارد.حال یکی از افعالی که در آینده انجام خواهد داد خلقت موجود x است.چون به خود علم دارد،به فعل خود در آینده هم علم دارد و در نتیجه به خلق کردن موجود x در آینده که توسط خودش صورت می گیرد،علم خواهد داشت.یعنی علم به خود در مرتبه ذات،علم پیشینی به مخلوقات در مرتبه ذات را نتیجه می دهد.در واقع علم به مخلوقات از این جهت است که مخلوقات تجلی و حاصل فعل خود واجب تعالی هستند.
در دیدگاه عرفانی،تفاوتی بین عالم و معلوم نیست.پس علم حضوری عالم به خود،مساوی است با علم حضوری عالم به معلوم.این همان نتیجه مطالب بالاست.

این مطلب شما با علم ذاتی سازگار است اما با علم به پدیده مادی که در دایره زمان و مکان نیامده سازگار نیست
علم حضوری یعنی حضور الشی عندالعقل . خوب به نظر شما تا شی نباشد حضور او در نزد عقل معنا دارد ؟

و اما اگر بفرمایید علم ذاتی به ذات اشیاء مستلزم علم به تمام جزئیات آنها در مقام ظاهر و ماده است معنایش اینستکه همه ابعاد وجودی شی تعیین شده است پس قول به جبر حتی جبر مطلق صحیح است مگر اینکه بگوییم چون حیات مادی ظهور ذوات است نه اختیار معنا دارد و نه جبر

پس باید شانی از شوون وجودی موجود ، دارای گزینه های انتخابی واقعی باشد که بتوانیم اختیاری ولو نسبی ( بر مبنای امر بین الامرین ) برای او قائل شویم و به نظر بنده این مساله با مطلبی که بنده ارائه کردم قابل حل است

کارشناس عزیز پاسخ این مسئله را دادند.

همانطور که خدمتتان عرض کردم،درست است که خود شیء نیست.اما چون فعل الهی نزد خداوند حاضر است،پس شیء هم نزد خداوند حاضر می شود.

ابعاد وجود شیء تعیین شده منتهی نه توسط خداوند.توسط خود مخلوق مختار.لذا اینجا جبری پدید نمی آید.

یعنی باعث می شود که دست کم خداوند در یک جای کوچک هم که شده،علمش حصولی باشد.

له برای آن هم صادق است.به اینصورت که خداوند به ذات و فعل خود علم دارد.لذا به خلقت موجود x،که از افعال خودش است،علم دارد.حال ممکن است گفته شود خداوند فقط به خلقت موجود x علم دارد و به حالات این موجود بعد از خلقتش،علم ندارد.یعنی این موجود خاص در زمان t1 خلق شده و در زمان t2 زندگی می کند و در زمان t3 می میرد.طبق استدلال بالا،ما تنها به این می رسیم که خداوند در لحظه t1 (لحظه خلقت) به این موجود علم دارد.لحظات t2 و t3 معلوم نیست و ممکن است خداوند به آن ها علم نداشته باشد.
پاسخ طبق حرکت جوهری است.طبق حرکت جوهری،جهان مدام در حال تغییر و آفریده شدن است.یعنی خداوند همین الان هم دارد دوباره جهان را خلق می کند و خلقتش پایان نمی یابد.نه تنها خلقت موجودات جدید،که موجودی مثل خود ما که مدتی از زمان تولدش می گذرد،دوباره دارد خلق می شود.منی که الان با شما صحبت می کنم،با منی که دیروز با شما صحبت می کرد فرق می کند.این من،من قبلی نیست.تغییر کرده است.خود شما تا قبل از خواندن این پست به اینصورت بودید "شما + نخواندن پست" اکنون شده اید "شما + خواندن پست" یعنی شما همان شمای قبلی نیستید،یک چیز دیگری هستید.شمای قبلی یا من قبلی ماهیتش معدوم شده است و شما و من جدید ماهیتش موجود شده است.
لذا طبق حرکت جوهری،t2 و t3 جزئی از t1 هستند.یعنی این دو هم خلق شدن به حساب می آیند و به همین دلیل علم خدا به آن ها هم تعلق می گیرد.

اضافه کردن از همان ابتدا به جمله هیچ توجیهی ندارد مگر اینکه خواسته باشید رفع شبهه کنید
به نظر من باید همان معنای واقعی علم یعنی دانست را لحاظ کنیم و در پی چرایی ان باشیم
نه اینکه بخاطر اینکه معنای دلخواه خودمان را جور کنیم معنای کلمه را تغییر دهیم

دقیقا مانند کسانی که وقتی اتفاقی می افتد می گویند من می دانستم چنین اتفاقی می افتد.
عزیز بزرگوار معما چو حل گشت آسان شود.

دانست، همیشه گویای زمان گذشته نیست.
نمونه: کسی می‌گوید: «اکنون دانستم که او آدم بدی است»
آیا «دانست» در اینجا گذشته است؟

چون دانست به واژه‌های پیش از خود پیوسته است و اگر در همین جمله بگوییم: «من از همان ابتدا دانستم که او آدم بدی است» گذشته می‌شود.

سلام بر جناب ابرنگ
زمان حال زمانیست که الان داریم صحبت می کنیم و یک دقیقه قبل ان می شود گذشته
منتهی گذشته بسیار نزدیک به حال
با تشکر

اضافه کردن از همان ابتدا به جمله هیچ توجیهی ندارد مگر اینکه خواسته باشید رفع شبهه کنید
به نظر من باید همان معنای واقعی علم یعنی دانست را لحاظ کنیم و در پی چرایی ان باشیم
نه اینکه بخاطر اینکه معنای دلخواه خودمان را جور کنیم معنای کلمه را تغییر دهیم

عجب استدلال جالبی فرمودین !!

بزرگوار اگر حتی همه مترجمین این کلمه یعنی علم را می دانست ترجمه کرده باشند
احتمال اینکه همه اشتباه کرده باشند وجود داردچون ظاهرا خلاف قاعده زبان عرب است
و گویا می خواسته اند شبهه ایجاد شده را حل کنند
ولی انچه از ظاهر علم پیداست معنی ان دانست می باشد نه می دانست

خواهش بنده این است که قبل از بسته شدن کارشناس جمع بندی کند. هر چند که پاسخ جناب حامد برای ما قانع کننده بود. ولی ظاهرا کارشناس جناب یاسین هستند. لذا اگر قرار است ایشان جمع بندی کنند باید به سوالات ما پاسخ بگویند. یا اینکه پاسخ جناب حامد را تایید کنند. هر چند که برخی هم پاسخ ایشان را قبول ندارند.

آیا هنگامی که می‌گوییم: «داریم سخن می‌گوییم»، حال استمراری نمی‌شود؟ اگر نه، پس تفاوت حال ساده با حال استمراری چیست؟
گدشته‌ی نزدیک به حال !

فعل الهی یعنی عینیت وجود خارجی اشیاء . خوب وقتی این عینیت وجودی در مقام جسم و ماده تحقق نداشته باشد چطور متعلق علم حضوری باشد ؟

قائلین به جبر اشکالشان در اینجا این است که وضعیت مارا در اینجا یک طرح کاملا تعیین شده قبلی مشخص میکند پس ما محکوم به آن طرح تعیین شده هستیم و آن طرح تعیین شده ، علم الهی است که مبنای پیدایش آفریدگان است . حال پاسخ شما چیست ؟

این علم ، حضوری تحصلی است نه حصولی
علم حصولی علم به صورت شی در نزد عقل است
اما اینجا علم به خود شی است اما بعد از تحقق خارجیش و این با علم حصولی تفاوت دارد

این استدلال شما دارای یک اشکال می باشد که در حقیقت غفلت از یک موضوع باعث ان شده است
دقت کنید به معنای خلیفه الهی بودن انسان
این عبارت به معنای این است که انسان هم مانند خدا خلاق است و مرتب در حال خلق می باشد

درست است که انسان در زمان t1توسط خدا خلق شد اما تغییرات بعدی و لحظه به لحظه انسان
که شما از ان به حرکت جوهری نام بردید توسط خود انسان صورت می گیرد به عبارتی انسان خلاق
است و مرتب در حال خلق می باشد
و این با عبارت جانشینی خدا در زمین و هم با اختیار انسان سازگار است

من نظر استاد حامد را هم سازگار با اختیار انسان می دانم و هم جواب به شبهه معروف می باشد
و هم شبهه ایجاد شده در ایه قران را جواب می دهد

چون خداوند عینیت دارد،پس آن وجود خارجی مورد نظر هم عینیت دارد.
این نظریه به طور کلی با اکثر مبانی فلسفی حکمت متعالیه در تعارض است.چون خداوند گاهی به آن موجود خاص علم ندارد و گاهی دارد.لذا این یعنی تغییر در علم و به صورت کلی یک تغییر در خداوند و تغییر در خداوند مستلزم معدوم شدن خدای قبلی و پدید آمدن خدای جدید است.چون خدای اول علم ندارد و خدای دوم علم دارد لذا این دو یکی نیستند و وقتی علم پیدا می شود،خدای قبلی معدوم می شود و خدای جدید موجود.در واقع مستلزم ماهیت داشتن خداوند است.

بنده قبلاً هم گفته بودم که شبهه تعارض بین اختیار و علم الهی،یک شبهه غیرفلسفی است.حتی با این فرض که چنین شبهه ای واقعاً مطرح باشد،دلیل نمی شود که بگوییم چون این نظریه،پاسخ این شبهه را می دهد پس این نظریه درست است.این نظریه خودش باید اثبات شود در حالی که ادله متعددی در رد آن است و حکمای حکمت متعالیه چنین نظری نداشته اند.ولی اینجا،جای بحث از این شبهه نیست و در جای مخصوص به آن می توان مفصل راجع به این مسئله بحث کرد.

تحصل علم حضوری تفاوتی ندارد با این که بگوییم حصولی است.ضمن این که تعریف حقیر از علم حضوری و حصولی هم خود شیء را در بر می گیرد هم صورت آن را در نزد عقل.لذا تعریف حقیر با تعریف شما تفاوت دارد.

به نظرمی رسد راه حل مشکل در این است که ما به تفاوتهای دو زبان مختلف توجه کنیم.

گاهی یک عبارت یا لفظ در زبان اصلی معنی و مفهومش برای اهل آن زبان کاملا روشن و واضح است ولی در زبان دوم که زبان ترجمه شده است یک لفظ به تنهایی و بدون کمک از سایر الفاظ نمی تواند آن معنی یا مفهوم را به درستی افاده کند.

در مورد کلمه«علم» معنی تحت الفظی آن « دانست» می شود، اما آیا این دانست یعنی خداوند نمی دانست و الان دانا شد؟!

همانطور که عرض شد، چون این فعل ماضی است، دانستن خداوند مربوط به گذشته می شود، یعنی از قبل هم خدا این آگاهی و علم را داشت، نه اینکه بعد از تحقق موضوع تازه خداوند علم پیدا کرده باشد و نعوذبالله قبلا جاهل بوده باشد.

نعوذبالله قبلا جاهل بوده باشد.

بنده از سطح اشراف و آگاهی شما نسبت به ادبیات عرب اطلاع ندارم، ولی لااقل نسبت به برخی از مترجمین قرآن مجید، اطلاع دارم نسبت به ادبیات عرب آگاهی زیادی داشتند، از جمله مرحوم علامه طباطبایی،استاد فولادوند و ...

یکی از بزرگان با جمله از ابوعلی سینا مواجه شد و نتوانست صحت ان مطلب را درک کند، فرمود اینکه بگوییم من سخن ابوعلی سینا را نفهمیدم مناسب تر است از اینکه بگوییم سخن ابوعلی سینا بی معنی است.

شما یک دلیل محکمه پسند برای نسخ ایه اول و اوردن ایه دوم بیاورید ما هم بدنبال همان هستیم

چرا خدا با وجود اگاهی از سستی مسلمانان ایه اول را اورد و بعد که سستی انها را که قبلا می دانست
مشاهده کرد دوباره تخفیف داد و ایه اول را نسخ کرد ؟

گاهی یک عبارت یا لفظ در زبان اصلی معنی و مفهومش برای اهل آن زبان کاملا روشن و واضح است ولی در زبان دوم که زبان ترجمه شده است یک لفظ به تنهایی و بدون کمک از سایر الفاظ نمی تواند آن معنی یا مفهوم را به درستی افاده کند.

بله درست می فرمایید اگر واقعا کلمه علم معنیش در زبان عربی با فارسی متفاوت است
ممنون می شوم مواردی از متون عربی ذکر کنید که ان تفاوت را نشان دهد ؟

هر چند که این یک نمونه بود. در نمونه های اصلی نسخ هر دو حکم در قرآن مستقیما آورده شده است.

سلام
بزرگوار شما حال استمراری را با گذشته استمراری اشتباه گرفته اید

شما ادعا کردین کلمه و فعل علم معنیش در عربی با فارسی فرق داره

و بنده یکبار دیگه قبلا از شما تقاضا کردم این تفاوت را از متون عرب نشان دهید