پرسش:
در سه جا خداوند متعال در قرآن کریم فرموده‌اند که اسلام بر تمامی ادیان پیروز می‌شود: (توبه/33)، (فتح/28)، (صف/9)
ولی در آیه اول سوره رعد می فرماید: «این آیات خدا است و آنچه بحق بر تو از جانب خدا نازل گردید ولی اکثر مردم به ان ایمان نمی آورند»
به نظر می رسد بین این آیات تناقض وجود دارد؟ مگر می شود اسلام بر همه ادیان پیروز شود درحالی که اکثر مردم به آن ایمان نمی اورند؟
پاسخ:
«هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُون»؛ او كسى است كه رسولش را با هدايت و آيين حق فرستاد، تا آن را بر همه آيينها غالب گرداند، هر چند مشركان كراهت داشته باشند!(1)
«هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفى بِاللَّهِ شَهيداً»؛ او كسى است كه رسولش را با هدايت و دين حق فرستاده تا آن را بر همه اديان پيروز كند و كافى است كه خدا گواه اين موضوع باشد!(2)
با سلام و درود
این آیات شریفه، به هنگام ظهور حضرت مهدى (عج) اشاره دارند كه ديگر دينى به جز اسلام در روى زمين باقى نخواهد ماند.
امام باقر (علیه السلام) در تفسیر این آیات فرمودند:
"إنَّ ذلِكَ يَكونُ عِندَ خُروجِ المَهدي مِن آلِ مُحَمَّدٍ فَلا يَبقى أحَدٌ إلاّ أقَرَّ بِمُحَمّدٍ"؛ وعده اى كه در اين آيه است به هنگام ظهور مهدى از آل"محمد" صورت مى پذيرد، در آن روز هيچ كس در روى زمين نخواهد بود مگر اين كه به حقانيت محمد (ص) اقرار مى كند.(3)
از پيامبر اکرم (ص) نیز چنین نقل شده:
"لا يَبقى عَلى ظَهرِ الأَرضِ بَيتُ مَدَرٍ وَ لا وَبَرٍ إلا أدخَلَهُ اللهُ كلمَةَ الإسلامِ"؛ بر صفحه روى زمين هيچ خانه اى باقى نمى ماند نه خانه هايى كه از سنگ و گل ساخته شده و نه خيمه هايى كه از كرك و مو بافته اند، مگر اين كه خداوند نام اسلام را در آن وارد مى كند.(4)
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند:
"وَ اللَّهِ مَا نَزَلَ تَأْوِيلُهَا بَعْدُ وَ لَا يَنْزِلُ تَأْوِيلُهَا حَتَّى يَخْرُجَ الْقَائِمُ (ع) فَإِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (ع) لَمْ يَبْقَ كَافِرٌ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ"؛ به خدا سوگند هنوز محتواى اين آيه تحقق نيافته است و تنها زمانى تحقق مى پذيرد كه قائم (ع) خروج كند و به هنگامى كه او قيام كند كسى كه خدا را انكار نمايد در تمام جهان باقى نخواهد ماند.(5)
و در روایت دیگری از ایشان آمده:
"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ لَمْ يَبْقَ مُشْرِكٌ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ وَ لَا كَافِرٌ إِلَّا كَرِهَ خُرُوجَهُ"؛ زمانی که قائم خروج کند، باقی نمی ماند بر روی زمین، مشرک و کافری مگر این که اکراه دارد از خروج او.(6)
در این که حضرت مهدی (علیه السلام) از خاندان و نسل پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)، و ادامه دهنده همان آیین و دینی هستند که ایشان آورده اند، شکی نیست.
پس دوئیت و جدایی و یا آیین جدید و رسول جدید و ... مطرح نیست. امامت ائمه معصومین (علیهم السلام) ادامه رسالت پیامبر (صلی الله علیه وآله) است.
لذا صحبت در مورد پیامبر (صلی الله علیه وآله) و آیین ایشان، از ظهور اسلام تا ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) را شامل می شود.
ضمنا این موضوع به قدری طبیعی و واضح است که نیاز به آوردن دلیل نیست زیرا از همان صدر اسلام، پیامبر (صلی الله علیه و آله) راجع به آخرالزمان و آمدن قائم، سخن فرموده اند.
بنابر این، سخن از ظهور و آخر الزمان، مطلب جدایی از پیامبر و آیین اسلام نیست.
مطلب دیگر این که، ضمیر در «لِيُظْهِرَه» به دین حق و آیینی که آن رسول آورده بر می گردد، نه به خود رسول؛ زیرا از نظر ادبیات عرب و قرار گرفتن در جمله، ضمیر به دین حق نزدیکتر است، در ثانی غلبه شخص بر ادیان، معنا ندارد.
پس دین و آیین اسلام منظور است، و از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله تا حضرت مهدی علیه السلام، یک دین و آیین واحد هستند.
مطلب سوم؛ روایات معصومین است که آیه را به آخرالزمان تطبیق داده اند، لذا وقتی معصومین که مفسران حقیقی قرآن هستند چنین تفسیری فرموده اند، آیه می تواند دلالت بر قیام حضرت مهدی علیه السلام داشته باشد.
اگر سوال شود:
اگر اکثریت ایمان نمی آورند چطوری اسلام به حسب غلبه انسانی بر همه ادیان غلبه می کند؟ در پاسخ میگوئیم:
ظاهرا غلبه انسانی هم مطرح است یعنی آن طور که خداوند انتظار دارد محقق می شود لذا این گونه نیست که حکومت اقلیت باشد بلکه مؤمنان زیاد می شوند.
اصلا این وعده الهی است بر این که نهایت با غلبه خق است.
البته بعید نیست از جهتی آن را نسبی بدانیم یعنی غلبه حاصل می شود ولی باز هم آن حد انتظار و آن ایده آلی که مد نظر است و انتظار می رود از انسان ها، تأمین نمی شود.
نکته مهم در این جا تحقق وعده الهی و پشگویی قرآن بر غلبه یافتن دین حق است.
کاربر مهمان خوش آمدید
پرسش:
در سه جا خداوند متعال در قرآن کریم فرموده‌اند که اسلام بر تمامی ادیان پیروز می‌شود: (توبه/33)، (فتح/28)، (صف/9)
ولی در آیه اول سوره رعد می فرماید: «این آیات خدا است و آنچه بحق بر تو از جانب خدا نازل گردید ولی اکثر مردم به ان ایمان نمی آورند»
به نظر می رسد بین این آیات تناقض وجود دارد؟ مگر می شود اسلام بر همه ادیان پیروز شود درحالی که اکثر مردم به آن ایمان نمی اورند؟
پاسخ:
«هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُون»؛ او كسى است كه رسولش را با هدايت و آيين حق فرستاد، تا آن را بر همه آيينها غالب گرداند، هر چند مشركان كراهت داشته باشند!(1)
«هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفى بِاللَّهِ شَهيداً»؛ او كسى است كه رسولش را با هدايت و دين حق فرستاده تا آن را بر همه اديان پيروز كند و كافى است كه خدا گواه اين موضوع باشد!(2)
با سلام و درود
این آیات شریفه، به هنگام ظهور حضرت مهدى (عج) اشاره دارند كه ديگر دينى به جز اسلام در روى زمين باقى نخواهد ماند.
امام باقر (علیه السلام) در تفسیر این آیات فرمودند:
"إنَّ ذلِكَ يَكونُ عِندَ خُروجِ المَهدي مِن آلِ مُحَمَّدٍ فَلا يَبقى أحَدٌ إلاّ أقَرَّ بِمُحَمّدٍ"؛ وعده اى كه در اين آيه است به هنگام ظهور مهدى از آل"محمد" صورت مى پذيرد، در آن روز هيچ كس در روى زمين نخواهد بود مگر اين كه به حقانيت محمد (ص) اقرار مى كند.(3)
از پيامبر اکرم (ص) نیز چنین نقل شده:
"لا يَبقى عَلى ظَهرِ الأَرضِ بَيتُ مَدَرٍ وَ لا وَبَرٍ إلا أدخَلَهُ اللهُ كلمَةَ الإسلامِ"؛ بر صفحه روى زمين هيچ خانه اى باقى نمى ماند نه خانه هايى كه از سنگ و گل ساخته شده و نه خيمه هايى كه از كرك و مو بافته اند، مگر اين كه خداوند نام اسلام را در آن وارد مى كند.(4)
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند:
"وَ اللَّهِ مَا نَزَلَ تَأْوِيلُهَا بَعْدُ وَ لَا يَنْزِلُ تَأْوِيلُهَا حَتَّى يَخْرُجَ الْقَائِمُ (ع) فَإِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (ع) لَمْ يَبْقَ كَافِرٌ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ"؛ به خدا سوگند هنوز محتواى اين آيه تحقق نيافته است و تنها زمانى تحقق مى پذيرد كه قائم (ع) خروج كند و به هنگامى كه او قيام كند كسى كه خدا را انكار نمايد در تمام جهان باقى نخواهد ماند.(5)
و در روایت دیگری از ایشان آمده:
"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ لَمْ يَبْقَ مُشْرِكٌ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ وَ لَا كَافِرٌ إِلَّا كَرِهَ خُرُوجَهُ"؛ زمانی که قائم خروج کند، باقی نمی ماند بر روی زمین، مشرک و کافری مگر این که اکراه دارد از خروج او.(6)
در این که حضرت مهدی (علیه السلام) از خاندان و نسل پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)، و ادامه دهنده همان آیین و دینی هستند که ایشان آورده اند، شکی نیست.
پس دوئیت و جدایی و یا آیین جدید و رسول جدید و ... مطرح نیست. امامت ائمه معصومین (علیهم السلام) ادامه رسالت پیامبر (صلی الله علیه وآله) است.
لذا صحبت در مورد پیامبر (صلی الله علیه وآله) و آیین ایشان، از ظهور اسلام تا ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) را شامل می شود.
ضمنا این موضوع به قدری طبیعی و واضح است که نیاز به آوردن دلیل نیست زیرا از همان صدر اسلام، پیامبر (صلی الله علیه و آله) راجع به آخرالزمان و آمدن قائم، سخن فرموده اند.
بنابر این، سخن از ظهور و آخر الزمان، مطلب جدایی از پیامبر و آیین اسلام نیست.
مطلب دیگر این که، ضمیر در «لِيُظْهِرَه» به دین حق و آیینی که آن رسول آورده بر می گردد، نه به خود رسول؛ زیرا از نظر ادبیات عرب و قرار گرفتن در جمله، ضمیر به دین حق نزدیکتر است، در ثانی غلبه شخص بر ادیان، معنا ندارد.
پس دین و آیین اسلام منظور است، و از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله تا حضرت مهدی علیه السلام، یک دین و آیین واحد هستند.
مطلب سوم؛ روایات معصومین است که آیه را به آخرالزمان تطبیق داده اند، لذا وقتی معصومین که مفسران حقیقی قرآن هستند چنین تفسیری فرموده اند، آیه می تواند دلالت بر قیام حضرت مهدی علیه السلام داشته باشد.
اگر سوال شود:
اگر اکثریت ایمان نمی آورند چطوری اسلام به حسب غلبه انسانی بر همه ادیان غلبه می کند؟
در پاسخ میگوئیم:
ظاهرا غلبه انسانی هم مطرح است یعنی آن طور که خداوند انتظار دارد محقق می شود لذا این گونه نیست که حکومت اقلیت باشد بلکه مؤمنان زیاد می شوند.
اصلا این وعده الهی است بر این که نهایت با غلبه خق است.
البته بعید نیست از جهتی آن را نسبی بدانیم یعنی غلبه حاصل می شود ولی باز هم آن حد انتظار و آن ایده آلی که مد نظر است و انتظار می رود از انسان ها، تأمین نمی شود.
نکته مهم در این جا تحقق وعده الهی و پشگویی قرآن بر غلبه یافتن دین حق است.
____________