جمع بندی شب قدر و سرنوشت انسان

جمع بندی
____________________________________________

پرسش:
به باتوجه به احادیث که شب قدر را شب رقم خوردن سرنوشت انسان معرفی کرده اند، پس تاثیر سایر روزهای سال در رقم خوردن سرنوشت چگونه میشود؟؟

پاسخ:
قطعا اعمالی که انسان در طول سال و در ایام و شب هایی غیر از شب قدر انجام میدهد چون صدقه، دعا و مانند آن هم در تعیین سرنوشت انسان نقش دارند، اینطور نیست که تعیین سرنوشت انسان درشب قدر به معنای نادیده گرفته شدن سایر اسباب و علل بوده، و یا نقش سایر رفتارها در طول سال را بی اعتبار سازد.

باید توجه داشت که ما دو نوع قضا داریم، یکی حتمی و دیگری غیر حتمی در شب قدر هم تعیین سرنوشت به هر دو صورت ممکن است، همانطور که ما در ادعیه چنین می خوانیم:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْعَظِيمِ الْمَحْتُومِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِي لَا يُرَدُّ وَ لَا يُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِي مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرَام‏»؛ خداوندا از تو میخواهم که بر محمد و آل محمد درود فرستی، و در آن امور حتمی که در شب قدر مقرر و مقدر میسازی که هرگز رد نشده، و تغییر نمی یابد، نام مرا از حجاج بیت الحرام بنویسی.(1)

این که میخواهیم حاجی شدن ما در این شب از مقدرات حتمی باشد، یعنی برخی امور به صورت غیر حتمی ثبت میشوند، اما به هر حال چه اموری که به صورت حتمی مقرر و مقدر میشوند، و چه اموری که به صورت غیر حتمی تعیین میشوند هر دو در چارچوب اسباب و علل است، نه اینکه شانسی و بی قاعده باشد، و تغییر این اسباب و علل تا حد زیادی به دست خود انسان است، انسان می تواند مثلا مرگی که به صورت قضای غیر حتمی برای او تعیین شده را در طول سال با دعا و صدقه رفع کند.

بنابراین در یک کلام سرنوشتی که در شب های قدر تعیین میشود در گرو علل و اسباب است که یا حتمی است، و یا غیر حتمی؛ آنچه که غیر حتمی باشد قابل تغییر است، و آنچه که حتمی است به خاطر اسباب و عللش حتمی شده است، نه این که خداوند بدون توجه به آن اسباب و علل، چنین سرنوشتی را حتمی کرده باشد، بنابراین تلاش انسان برای تغییر سرنوشتش در سایر روزها قطعا نقش دارد، ولو این که نقش آن در شب قدر مقدر شده باشد.

پی نوشت ها:
1. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، دار الكتب الإسلاميه‏، چاپ چهارم، 1407ق ، ج3، ص115.