جمع بندی شبهه در مورد شهریه طلاب و شغل روحانيون (آيا ارتزاق از دين است يا ... ؟)
تب‌های اولیه
1- [/][=&]وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شىَْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِى الْقُرْبىَ وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِن كُنتُمْ ءَامَنتُم بِاللَّهِ وَ مَا أَنزَلْنَا عَلىَ عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَ اللَّهُ عَلىَ كُلِّ شىَْءٍ قَدِيرٌ(41)[/]
[/]
2- [=&]پیامبر (ص) هرگاه مرد نیرومندی را می دید ، از حرفه اش می پرسید. اگر به وی پاسخ می دادند : بی کار است. می فرمود: از چشمم افتاد. و هنگامی که می پرسیدند چرا؟ می فرمود : زیرا مومن هرگاه حرفه ای نداشته باشد ، از راه دینش نان می خورد. [/]
[=&]در روایت فوق " از راه دین نان خوردن " یعنی چه؟ (راجع به کسب درآمد از راه تحصیل و اقامه نماز و منبر)[/]
آيا شهریه طلاب ارتزاق از دين است؟
پرسش:
1- وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شىَْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِى الْقُرْبىَ وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِن كُنتُمْ ءَامَنتُم بِاللَّهِ وَ مَا أَنزَلْنَا عَلىَ عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَ اللَّهُ عَلىَ كُلِّ شىَْءٍ قَدِيرٌ(41)
[=Calibri]2- پیامبر (ص) هرگاه مرد نیرومندی را می دید ، از حرفه اش می پرسید. اگر به وی پاسخ می دادند : بی کار است. می فرمود: از چشمم افتاد. و هنگامی که می پرسیدند چرا؟ می فرمود : زیرا مومن هرگاه حرفه ای نداشته باشد ، از راه دینش نان می خورد.
در روایت فوق " از راه دین نان خوردن " یعنی چه؟ (راجع به کسب درآمد از راه تحصیل و اقامه نماز و منبر)
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام خدمت شما بزرگوار
پاسخ اين سؤال را كه براي افراد زيادي هم مطرح است و بارها در همين سايت بحث كرده ايم را در قالب نكات زير بيان مي كنم.
با توجه به اين كه ايشان اهل فن هستند و به تاريخ اسلام و احاديث و سيره ائمه اشراف دارند براي ما كافي است كه به روش علما اعتماد كنيم به خصوص اين كه برخي از عالمان وارسته خدمت امام زمان مي رسيدند و امام زمان هم در موقعيت هاي مختلف به ايشان كمك مي كرده اند.
2- مراجع عارف: مراجع تقليد همه وارسته هستند ولي برخي از نظر تقوا بين بزرگان نيز شهرت داشته اند و تقريبا بزرگان روي ورع و زهد و ساده زيستي ايشان اتفاق نظر داشته اند مانند آيت الله بهاء الديني و آيت الله بهجت. اگر استفاده از سهم امام براي اداره حوزه ها و تقويت دين مشكل داشت قطعا ايشان مقابل اين كار مي ايستادند. 3- وجوب سخت كوشي: بزرگان تأكيد مي كردند كه افرادي براي طلبگي گزينش شوند كه اهل تقوا و تلاش باشند و رغبت و استعداد كافي براي تحصيل علوم ديني را داشته باشند. اين افراد بعد از قبولي در حوزه و بعد از مشخص شدن اين كه مناسب گزينش شده اند شهريه دريافت مي كنند. كه البته در مقاطع مختلف حوزه متفاوت است مثلا يك طلبه مبتدي مجرد الان حدود 80 هزارتومان شهريه مي گيرد و يك طلبه اي كه بيش از ده سال در حوزه است و امتحانات كتبي و شفاهي را قبول شده است در همه مقاطع حدود 400 هزار تومان شهريه دريافت مي كنند.
امام خميني به طلاب مدارس مي فرمايند [HL]اگر درس نخوانيد حرام است در مدارس بمانيد[/HL]. 4- بورسيه علمي: براي خيلي از افراد به خصوص افرادي كه شهريه مي دهند تا درس دانشگاه بخوانند اين سؤال مطرح مي شود كه چرا بايد حوزه شهريه هم بدهد؟
پاسخ اين است كه اين كار مثل بورسيه كردن در دانشگاه ها است. يعني حوزه كمك هزينه آنها را مي دهد تا عمري در خدمت حوزه باشند و در اين مسير دشوار بازنشستگي بعد از سي سال هم نيست تا زماني كه عالمان ديني زمين گير مي شوند تبليغ فعال ديني دارند و برخي حتي موقع زمين گير شدن افراد را به منزل مي پذيرند و يا به كسب علم و نوشتن جزوات ديني و تأليفات خود را ادامه مي دهند. با اين حال راه ورود براي همه باز است و مي توانند افراد بين دانشگاه و حوزه يكي را گزينش كنند. به دليل يافتن رغبت و استعداد واقعي برخي بعد از چند سال تحصيل در حوزه انصراف داده اند و به دانشگاه مي روند و بر عكس طلاب زيادي داريم كه دروس دانشگاه آنها را ارضا نمي كرده است و وارد حوزه شده اند. البته الان مراكزي مانند پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، موسسه امام خميني و دانشگاه امام صادق و دانشگاه مفيد و ...گرايش حوزوي - دانشگاهي دارند. 5- رديف بودجه دولتي و دانشگاه: براي دانشگاه ها رديف بودجه دولتي مشخص شده است ولي براي حوزه چنين بودجه اي مشخص نشده است. البته در دولت نهم دولت مبلغي براي تعمير مدارس قديمي به حوزه هاي علمي دارند كه اين تصور براي برخي ايجاد شد كه حوزه هم رديف بودجه دارد. با توجه به بافت قديمي مدارس حوزه هاي علميه اين مبلغ بسيار ناچيز بود. هنوز هم برخي تعجب مي كنند كه طلاب در برخي از مدارس يا سطوح عالي حوزه روي زمين مي نشينند. با توجه به اين كه بنده دانشگاهي هم بوده ام مي دانم كه هزينه مدارس متعدد حوزه به اندازه هزينه هاي يك دانشگاه كه رديف بودجه دولتي دارد و زمين بسيار وسيعي دارند نمي شود. براي نمونه زير ساخت ها و خوابگاه هاي دانشگاه اصفهان يا دانشگاه مفيد قم را با مدرسه معصوميه و فيضه قم مقايسه كنيد.
تذكر فقهي:
براي واجبات ديني ديني به مبليغ ديني شرعا پول تعلق نمي گيرد بنابراين مراجع براي تقويت معاش زندگي مبلغان ديني از بخشي از خمس در حد امرار معاش كمك مي كنند اين مقدار چندين بار كمتر از حدو ميزاني است كه در كشور به عنوان زير خط فقر مشخص مي شود. در احكام ديگر هم نمونه اين هست مثلا صدقات واجب مانند زكات و فطريه براي سادات فقير حرام است، ولي سهم السادات خمس و صدقات مستحبي را مي توان به ايشان با حفظ شأن و حرمتشان داد. 6- منابع استباط احكام: منابع استباط احكام قرآن و سنت و عقل و اجماع است. بسياري از احكام دين را مي بينيم در قرآن نيامده ولي سيره و سنت آن را توضيح دادند و تقرير و امضا و تأييد و تأكيد گفتاري و عملي امام معصوم مجوز بوده است. مثل اين كه تعداد نماز ها بايد چگونه باشد يا غسل و تيمم به چه نحوي است و... .
از احاديث، سيره ائمه و قرآن و عقل به دست مي آيد كه مي توان خمس را براي تقويت راه خدا و راه رسالت پيامبر يعني تقويت دين استفاده كرد. اين كار از شعائر الهي و ياري دين خداست كه خداوند در برابر وعده ياري به ما داده است.
عقلا مي تواند پذيرفت كه آياتي مثل آيه نفر ( لولا نفر من كل...) و تبليغ تخصصي دين خدا مطرح شود ولي دين براي آنها برنامه معيشتي در نظر نگيرد؟ 7- حرفه داشتن و فعاليت بدني كردن طلبه: سؤالي كه براي خيلي از متدينان مطرح است و برخي دشمنان به عنوان شبهه در آن مي دمند و حق و باطل را با هم مخلوط مي كنند اين است كه دين توصيه به كسب حلال و كار و تلاش كرده است و به حرفه داشتن تأكيد شده است. چرا طلبه نبايد شغل داشته باشد؟
پر واضح است كه همه مشاغل متكي به فعاليت هاي بدني نيست بسياري از مشاغل فن و حرفه اش به شكل علمي و ذهني است مانند كار وكلا كه از زمان يونان هم اين شغل بوده است. استاد تاريخ يا رياضي يا مشاور روان شناس يا ادبيات شغلش كشاورزي يا دامپروري يا بنايي است؟
سؤال دوم
سؤال دومي كه مطرح مي شود اين است كه پيامبر و امام علي و ديگر ائمه كار مي كردند چرا يك طلبه نبايد شاغل باشد و در كنار شغلش به تدريس و تبليغ بپردازيد؟
پاسخ اين است كه علم ائمه خدادادي بوده است و نياز نبوده سال ها محضر اساتيد كسب علم كنند به عنوان نمونه امام جواد 8 ساله در يك روز تاريخ گواهي مي دهد كه هزاران سؤال علمي را پاسخ دادند. امام علي به سينه خود اشاره مي كردند و مي گفتند اينجا معدن علم و حكمت انبوده است
از سويي ديگر، با تخصصي شدن و فوق تخصصي شدن رشته هاي علمي پاسخ به اين سؤال شفاف است. اين روزها چشم متخصصان زيادي دارد يا رشته تاريخ معاصر و بين الملل و تطبيقي و...تخصص و گرايش هاي مختلفي دارد. در آمريكا در رشته فلسفه برخي فقط متخصص سهروردي يا ملاصدرا هستند و در كار فني و تخصصي خود وقت هم كم مي آورند.
همين طور كه يك پزشك به روز ( نه كسي كه به علم بيست سال قبل قانع است) برايش مقدور نيست در كنار كارش يك رشته حوزوي هم بخواند براي يك روحاني حاذق ( نه كسي كه به دروس مقدماتي حوزه اكتفا كرده و اطلاعات عمومي دارد نه تخصصي) هم مقدور نيست در كنار حوزه رشته پزشكي را به عنوان تخصص ادامه دهد.
اگر مي بينيم بين روحانيون برخي هم پزشك هستند يا در بين دانشجويان برخي تحصيلات حوزوي دارند از سه وجه بيرون نيست
الف) استعداد و نبوغ استثنايي كه براي همه مقدور نيست
ب) متوقف كردن يك رشته و ادامه دادن حوزه يا دانشگاه
ج) همسو بودن رشته دانشگاهي يا حوزوي با گرايش خاص شغلي و علمي (تدريس و پژوهش) مثلا فلسفه يا معارف يا علوم تربيتي و...(براي تسلط ب نظريه هاي غربي و مباني اسلامي در آن رشته مسلما نياز به سخت كوشي فوق العاده است دارد مانند كار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه يا مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قم)
ادامه دارد...
8- سخت كوشي: از نظر دين بايد براي زندگي برنامه داشت و اوقات را به چهار بخش تقسيم كرد:
الف) كسب و كار حلال
ب) عبادت
ج) معاشرت با خويشان و دوستان معنوي
د) استفاده از لذت هاي حلال براي شارژ كردن سه بخش پيشين.
سخت كوشي هر شغلي متناسب با خودش در نظر گرفته مي شود كارگري به عالمي به مزاح گفت ببين مرد بايد دستش مثل من پينه بسته باشد عالم گفت من مغزم به خاطر فعاليت هاي علمي پينه بسته است. آيا كسي از اساتيدي كه فيزيولوژي يا نوروسايكولوژي يا فارماكولوژي تدريس يا پژوهش مي كننند انتظار دارد به عنوان شغل در كنار كارشان، فعاليت بدني كند؟
امام صادق براي هشام كه جوان فيلسوف و اهل فهمي بود خيلي احترام قائل بود وقتي مي آمد امام به احترامش تمام قد بلند مي شدند پيرمردها اشكال مي كردند بنشينيد امام مي فرمودند اهل فهم است با اين سن كمي كه دارد خيلي مي فهمد كمر عالمان مختلف را كمرشان را در گود مناظره به خاك خوابانيده است.
علامه طباطبايي فرموده بودند قرار بود از ايران خانواده ام برايم كمك هزينه بفرستند دير شده بود در فكر فرو رفته بودم كه در عالم مكاشفه به من فهماندند از زماني كه به لباس مقدس اهل علم درآمدي ما روزي شما را تضمين كرده ايم نگران نباش. ايشان آن قدر سخت كوش بودند در كار علمي كه موقع نوشتن تفسير الميزان در زمان پيري براي اين كه رعشه دست خود را كنترل كنند سنگي را با دستمال به دست خود مي بستند. آيت الله مصباح يزدي مي گويند در تابستان گرم قم ديدم علامه طباطبايي در كوچه ها سرگردان بودند از ايشان پرسيدم اين وقت روز در اين گرما چه مي كنيد؟ گفتند صاحب خانه گفته اند بلند شويم دنبال منزلي براي اجاره مي گردم.
علامه حسن زاده كه به علوم مختلفي مسلط است و سخت كوش اند مي گويند تهران دنبال اجاره كردن خانه بودم پولم زياد نبود و به من كه آن موقع يك فرزند داشتم منزل نمي دادند مجبور شدم مدتي در مسافرخانه اقامت كنم.
عالمان وارسته در صرف وجوهات فوق العاده دقت مي كردند زهد شيخ انصاري زبان زد است. آيت الله مظاهري شاگرد امام خميني كه از اساتيد اخلاق و مراجع است در درس خارج خود به مناسبتي اشاره كردند كه از وجوهات در دوران طلبگي ام اصلا استفاده نكرده ام.
سنوات تحصيلي حوزه با شهريه بسيار كمش زياد است و به طلاب فشار زيادي مي آيد اين در حالي است كه يك طلبه ممكن است با ليسانس يا فوق ديپلم يا ديپلم وارد حوزه شده باشد. اگر ايشان در دانشگاه درس مي خواندند خيلي زودتر فارغ التحصيل مي شدند
الان طلبه اي كه بيش از ده سال در حوزه درس مي خواند شهريه اش 400 هزارتومان حدودا مي شود.
البته ممكن است اشكال شود
مگر چه مي كند؟
خب، همين هم زياد است مگر چه مي كند كه بايد پول هم بگيريد؟
پاسخ اين است كه طلاب علوم ديني با رغبت و عشق معمولا وارد حوزه مي شوند و حتي از همان سال هاي اول طلبگي فعاليت هاي فرهنگي و تبليغي مي كنند. در حالي كه از هيچ ارگاني هزنيه اي براي اين كار دريافت نمي كنند. زياد مي بينيم كه مثلا يك طلبه مبتدي وقت زيادي در كانون فرهنگي مي گذارد يا در مسجد يا پايگاه بسيجي در كنار روحاني مستقر آنجا كار فرهنگي و تبليغي انجام مي دهد.
طلاب بعد از قبولي در امتحانات كتبي و شفاهي پايه ششم مي توانند به مراكز تبليغي مانند دفتر تبليغات بروند و با شركت در آزمون هاي كتبي و عملي اختصاصي آن مراكز پرونده تبليغي تشكيل دهند و در كنار دروس خود دوره هاي خاصي تبليغي ببينند و براي تبليغ در اقصي نقاط كشور حكم تبليغي بگيرند.
شما طلاب جواني را مي بينيد كه در ايام عقد است ولي براي كار تبليغي مثلا يك ماه مبارك رمضان از شهر خود دور مي شود و به دورترين روستاهاي كشور براي تبليغ مي روند. وجهي كه اين افراد براي كار تبليغي خود دريافت مي كند به زور كفاف كرايه و هزينه كتاب ها و ...مي شود. برخي از طلاب مبلغ از هزينه شخصي خود جوايز و اقلام فرهنگي تهيه مي كنند و به محل تبليغي خود مي برند.
اشكال بعدي
به منبريان مردم پول خوبي مي دهند؟
شايد مقايسه اين كار با زندگي هنرپيشه ها براي شما ملموس باشد. ببينيد آيا همه هنرپيشه ها پيوسته براي بازي در فيلم و سريال دعوت مي شوند؟ يا همه وضعيت يكساني ندارند؟ يا هنر پيشه يزدي يا كاشاني به اندازه هنرپيشه اي كه تهران است و كارش مورد قبول اهل هنر واقع شده است يك فعاليت دارند و درآمد دارند؟
اگر مردم برخي از خطباي مشهور را دعوت مي كنند و يا پول خوبي به آنها مي دهند واقعا به معناي اين است كه همه جا همين طور است؟
خب، كار ساده است
ببينيد شما به عنوان يك شهروند يا يك روستايي ببينيد مردم مسجد خودتان چه مقدار به روحاني محل تان كمك مي كنند. بعد از اقوامتان در گوشه هاي مختلف شهر يا شهرهاي ديگر يا روستاي ديگر هم بپرسيد. بعد معدل گيري كنيد.
خودم بنده به عنوان نمونه از پدرم پرسيدم مردم براي روحاني مسجدي كه مي رويد پولي جمع آوري مي كنند؟ گفتند خير برنامه خاصي ندارند ولي گاهي در ايام ماه مبارك و محرم حدود 200 هزارتومان به او مي دهند. با اين كه ان روحاني كه الان خانه نشين است سه نوبت در آن مسجد برنامه داشت. اگر ده روز سفر مشهد داشت مردم براي دفن امواتشان آلاخون والاخون (تعبير بهتري نيامد به ذهنم) مي شدند.
سؤال بعدي
شنيده ايم برخي از بازاريان هزينه زيادي به برخي خطباي مشهور مي دهند چرا؟
پاسخ
اولا به هر شنيده نبايد اعتماد كنيم مگر اين كه يقيني باشد
ثانيا امثال شيخ حسين انصاريان بين خيران و معتمدان معروف هستند كه از هزينه اي كه دريافت مي كردند كمك هاي زياد براي جهيزيه دختران و افراد بي مسكن و درمان جمع اوري مي دادند و افراد خيري كه از سخنران مشهور دعوت مي كنند دلبخواهي كمك مي كنند و مي دانند در راه خير مصرف مي شود
ثالثا گاهي سخنران مشهوري را از تهران دعوت مي كنند مثلا جنوب، برخي مي گويند يك ساعت سخنراني كرد فلاني اينجا صدو پنجاه هزار تومان به او دادند. خب حساب كنيد كه اولا كسي دعوت كرده مي توانسته از عالمان شهر خود دعوت كند. ثانيه اين عالم اگر با وسيله نقليه خود يا وسيله ديگري بخواهد به محل دعوت برود با وقتي كه اختصاص مي دهد هزينه وقتي و مادي دارد. خب سخنران كه جزء هيأت علمي يا كارمند دولت نيست كه حقوق خاصي براي اين كار داشته باشد.
چندبار طول سال ممكن است دعوت شود ولي ماه ها دعوت نشود به چنين مراسمي.
يا اگر بيمار شود هزينه اي جدا دريافت نمي كند براي گذراندن زندگي اش.
حاج آقا محمودي يكي از خطباي مشهور كشور بوده كه با هزنيه خود كارهاي خير زيادي انجام دادند مثلا حوزه عليمه خواهران تأسيس كردندو طلاب زيادي تربيت كردند. سال هاست ايشان بيمار است و در متزل تحت درمان است خب ايشان را آيا همان هايي كه براي سخنراني دعوت مي كردند هنوز هم اداره مي كنند؟
واقعا نسبت به خدماتي كه كرده است من متدين چندبار سراغ ايشان مي روم؟
رايعا: دقت بفرماييد غالبا اشكالاتي مالي به مبليغات ديني را افرادي مطرح مي كنند كه خودشان كمكي نمي كنند. دبي و تركيه و قشم مي روند مجالس و مهماني و عروسي با بريز و بپاش دارند ولي اگر يك نفر رفت براي اربعين پياده رفت كربلا يا با تور رفت حساب كتاب مي كنند كه با پول او چند نفر از گرسنگي نجات پيدا مي كردند.
خامسا: دشمنان نيز در شبهه افكني و توطئه بي كار نيستند برخي از مجريان ماهواره برخي از شبكه ها را گويي كونترات كرده اند اينان كه سر در آخور استكبار دارند و براي توهين به مقدسات و متدينان نگران اين هستند كه پول اين مبلغ از كجاست؟
خب كسي بگويد آقاي محترم شما كه 24 ساعته داريد سمپاشي مي كنيد از كجا پول مي گيريد. نكند امپرياليسم رسانه نذورات و وقف دارد؟
[="Tahoma"][="DarkGreen"]9- انتقاد جدي به دولت و مجلس: طلاب و روحانيون جزء اين مردم هستند برادر يا فرزندانشان دانشجو هستند. بنابراين درك درستي معمولا از شرايط تحصيل در دانشگاه دارند ولي هر دانشجويي در خانواده يا خانواده اقوام طلبه ندارد بنابراين طبيعي است كه درك شفافي از وضعيت طلاب نداشته باشند.
برخي از دوستان روحاني به بنده اشكال مي كنند كه رسالت ما مقدس تر از اين است كه بخواهيم درباره مسالي مالي يا اين كه شهريه دريافتي طلاب ناچيز است چيزي بگويم يا بنويسم. ولي به عقيده بنده شفاف سازي در امور اقتصادي مهم است در روان شناشي شايعه نيز مي خوانيم كه
[HL]شايعه مساوي است با مهم بودن موضوع ضربدار مبهم بودن خبر.[/HL]
موضوع اقتصادي از اول زندگي بشرمهم بوده است و درآمد طلاب و روحانيون نيز واقعا براي مردم مبهم است. شفاف سازي مانع تهمت و شايعه مي شود. به خصوص در اين دوران كه گند مسائل اقتصادي به وسيله منافقاني كه در نظام اسلامي اختلاس هاي هنگفتي كرده اند در امده است.
خب اشكالي كه مطرح است اين است كه مگر نمي گويد شهريه طلاب ناچيز است؟ مگر دين نگفته كسب علم واجب است براي زن و مرد؟ مگر شهيد مطهري نمي فرمايد هر علمي كه باري از دوش جامعه اسلامي بردارد اسلامي است پس چرا بقيه دانشجويان نبايد شهريه دريافت كنند؟
اين اشكال خوبي است ولي به سيستم آموزش و پرورش و آموزش عالي و دولت وارد است كه متناسب با نياز جامعه دانشجو نمي گيرند. بورسيه نمي كنند. از همه بدتر اين كه گاهي رشته هاي در كشور خوانده مي شود كه اصلا براي فارغ التحصيل زمينه كاري ندارند.
اين اشكال به وكلاي من و شما (نمايندگان) و كابينه هاي قوه مجريه يكي پس ديگري به شدت وارد است. فردا قيامت هم بايد جوابگو باشند كه چرا برنامه اي نريختند كه رشته هاي شغلي با پرستيژ و تبليغات كاذب انتخاب نشود و هزينه هاي زيادي خرج افرادي مي شود كه رغبت و استعدادي در رشته خود ندارند اين افراد اگر بيكار شوند بعد از فارغ التحصيلي به دولت اشكال وارد است و اگر بدون تخصص كافي وارد مشاغل شوند باز به دولت اشكال وارد است
اگر هم با هزنيه هاي شخصي وارد دانشگاه شوند و هر ترم هزينه هاي زيادي بدهند باز دولت بايد در اين دنيا و آن دنيا پاسخ دهد كه چرا تنظيم و جهت دهي نكردند. البته ما هم كه مي خواهيم رشته تحصيلي و شغلي گزينش كنيم عاقلانه اين است كه از مشاوره هاي تحصيلي و شغلي حتما استفاده كنيم و بازار كار را در نظر بگيريم تا رشته و شغل متناسب با استعداد و علاقه ما باشد.
سؤال
شما فكر نمي كنيد از زير سؤال در مي رويد؟ سؤال ما اين است حالا كه دولت تنطيم نمي كند و يا جهت نمي دهد يا خود افراد در انتخاب رشته متناسب با استعداد و علاقه مشاوره نگرفته اند چرا مراجع به اين دانشجويان شهريه نمي دهد؟
پاسخ اين است كه
اي كاش چنين چيزي مقدور بود. اوائل كه دانشجويان از اعتكاف استقبال كردند برخي مراجع تقليد به آنها هديه جزيي هم مي دادند ولي وقتي تعداد زياد شد واقعا برايشان مقدور نبود. مراجع تقليد هم مقلدانشان در يك سطح نيست برخي مقلدان زيادتري دارند و برخي مقلدان كمتري. بنابراين از نظر حمايت مالي يكسان نيستند.
سؤال بنده از شما خواننده فهم اين است مراجع كارشان ديني است و هزينه اي هم از وجوهات ديني دريافت مي كنند اگر شما به جاي مراجع بوديد و مبلغي داشتيد اين پول را در راستاي تقويت دين مردم و رفع شبهات ديني هزينه مي كرديد يا مثلا در طب؟
به عنوان نمونه وقتي هر حاجي به عربستان سعودي مي رود كتاب هايي هديه مي گريد كه فقط مخصوص شبهه افكني است و سايت ها و شبكه هاي ماهواره اي 24 ساعت به دين حمله مي كردند چه مي كرديد؟
با اين كه مراكز مخصوص پاسخگويي به شبهات سال ها مشغول پاسخ دادن هستند هنوز كه هنوز است شبهات جديدي طرح مي شود كه متفاوت تر از قبلي است.
بله شهيد مطهري مي فرمايد همه علومي كه نيازهاي مسلمانان را رفع مي كنند اسلامي هستند ولي علوم ديني كه اختصاص به مبدء و معاد دارد قداست ذاتي دارند به خاطر نوع موضوع.
البته اين به معناي اين نيست كه رشته هاي ديگر مهم نيست دين به كسب علم (دين و ابدان) اهميت مي دهد و تشويق هم مي كند ائمه مانند امام صادق در زمينه هاي مختلف علمي شاگرد پرورش دادند
مراجعي كه قدرت مالي زيادتري داشته اند به جاي اين كه شهريه طلاب را بيشتر كنند به فعاليت هاي عام المنفعه مانند ساخت درمانگاه، كتابخانه، بيمارستان، مسجد، و...اقدام كرده اند.
حكايتي واقعي
استاد فقيهي از شاگردان آيت الله بهاءالديني و آيت الله بهجت هستند ايشان مي گويند برخي از علماي اصفهان براي ديدار با مراجع به قم آمده بودند يكي از آنها عموي بنده بود از ايشان خواستم كه به منزل ما بيايند بعد از ديدار با مراجع به منزل ما آمدند. ايشان مي گفتند طلاب اصفهاني از نظر معيشتي در تنگا هستند خواستيم از مراجع بخواهيم اگر مقدور است شهريه را بيشتر كنند كه جلسات ما فايده زيادي نداشت. گفتم با آيت الله بهجت ديدار داشتيد چه گفتند؟ گفت ايشان فرمودند اگر تصور مي كنيد با چند هزارتومان اضافه شدن شهريه مي توانيد آرامش به طلاب بدهيد اشتباه مي كنيد. اساس آرامش در ارتباط با خداست و خدا روزي اهل علم را در حدي كه نياز او است تضمين كرده است
خلاصه اين مجال اين كه نقد جدي به سيستم دانشگاه ما وارد است با توجه به بار اقتصادي زيادي كه به دانشجويان وارد است و اين براي خود روحانيون خيلي سخت تر است چون شهريه ناچيزي دارند و براي فرستادن فرزندان خود به دانشگاه يا ادامه تحصيل خودشان در رشته دانشگاهي كنار حوزه واقعيت به مشقت و بدبختي گرفتار مي شوند.
10 -مشاوره هاي تحصيلي: بنده كارم مشاوره است افراد زيادي با من و همكارانم مشورت تحصيلي مي كنند وقتي مي بينند كه بايد سال هاي متمادي در حوزه درس بخوانند و به جزء شهريه اندك درآمدي نمي توانند داشته باشند و وقتي هم ندارند در كنار دروس صبح و بعد از ظهر شغلي پاره وقت يا نيمه وقت داشته باشند از آمدن به حوزه انصراف مي دهند. افرادي كه وارد حوزه مي شوند معمولا گرايش شديد معنوي به علوم ديني دارند و سختي اين راه را به جان مي خرند و نق نمي زنند و به مراجع ايراد نمي گيرند.
در بيابان گر به شوق كعبه خواهي زد قدم
سرزنش ها گر كند خوار مغيلان غم مخور
البته افرادي به اشتباه تصور مي كنند كه با ورود به حوزه راحت تر مي توانند جذب دانشگاه يا مسؤوليت هاي دولتي شوند كه بعد از ورود به حوزه و ديدن دروس زيادآن اگر زود متوجه شوند اولين زير گذر بر مي گردند. برخي هم واقعا ديندار هستند ولي استعداد و رغبت آنها با دروس حوزه همحوان نيست بنابراين از حوزه انصراف مي دهند. برخي از استفتائات را مي بينيم از همين افراد كه مي گويند بعد از چند سال دريافتم كه من استعدادم فني است مثلا نسبت به اين چند سال كه در حوزه درس خواندن و شهريه گرفته ام چه وظيفه اي دارم؟
[/]
11- اديان و مذاهب مختلف: اديان آسماني و مذهب مختلف براي ترويج و تبليغ دين خود مبلغان از سمت رهبران آنها كمك هايي مي شود. كشيشان مسيحي و مبلغان وهابيون براي تبليغات خود هزينه هاي هنگفتي مي كنند. مثلا كشيشاني براي جذب مردم در كليسا از رقص يا دختران زيبا در گروه كر استفاده مي كند
يا مبليغان وهابي به صورت گروهي به محل تبيغ مي روند و مدتي كه در محل تبليغ هستند هزينه زيادي مي كنند و سفرهاي وسيع مردمي مي اندازند. و براي نشر افكار خود مدرسه و حوزه علميه مي سازند.
در سيستان بلوچستان سال ها قبل مدرسه اي ساخته بودند كه از بزرگترين مدرسه قم مجهزتر بود يا در بندرعباس و شهرهاي مرزي كتاب هاي زيادي هديه مي دهند كه ترويج افكار وهابيون است.
اين در حالي است كه گاهي در مراكز فرهنگي ما يك كتاب دوسال در نوبت چاپ مي ماند به دليل مشكلات مالي آنها ( كتاب خود بنده)
بنابراين درود بر مبلغان ما كه با هزنيه كم و توقع كم با سخت كوشي در راه دين فعاليت مي كنند. درود بر خانواده، فرزندان و همسران فداكار ايشان كه در اين مسير آنها را حمايت و تشويق مي كنند و در اين مسير سختي ها را تحمل مي كنند.
البته نقد و نقادي خوب و رشد دهنده است ما هم اين نقد را به نهادهاي تبليغي و وزارت ارشاد داريم كه واقعا براي نشر دين چه كرده اند؟ آيا مديون نيستند در قبال سختي اي كه عموم مبلغان ديني مي كشند و زندگي سختي دارند؟
12- روحانيون كار و بار چاق: برخي از روحانيون به دليل استخدام در نهادي دولتي مانند دانشگاه يا دادگاه يا به دليل وضعيت خانوادگي خود يا همسر يا شاغل بودن همسر وضعيت مالي بهتري نيست به ديگران دارند ولي تعداد ايشان كم نسبت به كل طلاب است. [HL]مثلا آيت الله هاشمي رفسنجاني پدري بسيار متمول داشتند و ملاك بودند قبل از انقلاب. مقام معظم رهبري در خاطرات خود مي گويند ايشان در راستاي اهداف انقلابي، مبارزه را تقويت مي كردند و گاهي به مبارزان قرض هم مي دادند.[/HL]
ساده زيستي
حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در ابتدای درس خارج فقه روز یکشنبه (١٧بهمن۹۵)، پس از بیان حدیثی اخلاقی، با اشاره به «حرام بودن استفاده از ماشین‌های گران قیمت برای روحانیون و طلاب» فرمودند نامه‌ای دریافت کرده‌اند که در آن نوشته شده بعضی از افراد حاضر در درس، با ماشین‌های گران‌قیمت دویست میلیونی تردد می‌کنند. ایشان در این باره افزودند: حرمت اسراف برای همه است، هر کسی در هر حدّی چه غنی، چه متوسط یا فقیر ممکن است اسراف کند و اسراف، عمل حرام است. این ماشین‌های گران‌قیمت حرام است.
رهبر انقلاب با اشاره به وجود برخی جهات امنیتی و حفاظتی برای استفاده از ماشین گران‌قیمت فرمودند: توجه کنید! عمل، ورع، اجتهاد، زهد، بی‌رغبتی، نرفتن به دنبال زخارف مادی و زیبائی‌های ظاهریِ زندگی، وظیفه‌ی اصلیِ ماست.