جمع بندی سیره‌ی عقلا و حجیت آن

اولاً شما را امام صادق علیه‌السلام رد کردند وقتی فرمودند که اگر خداوند فرموده که فسألوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون منظورش این نبوده که نزد اهل کتاب بروید چون اگر بروید ایشان شما را به کیش خود دعوت می‌کنند ... پس اگر باید به متخصص رجوع کرد باید در درون دین و آیینی که می‌دانید حق است بگردید و نزد متخصصی که بر همان دین و کیش باشد بروید ...

این بن‌بست یک بن‌بست فلسفی است و نه یک بن‌بست دینی ... در دین گفته‌اند که این مشکل با فطرت و عهد الست و عالم ذر حل می‌شود، همان چیزهایی که شما بزرگواران در فلسفه کلاً دورشان انداخته‌اید ...

مسائل دینی و متافیزیک نه جناب صدیق، بلکه فقط تشخیص حقانیت دین حق و شناختن خدا و خلفای خدا ... نه بیشتر ... سایر مسائل را همان ظن و گمان‌ها می‌شود پیش برد ... نظرم در مورد راه فطرت برای شناخت حقانیت دین را هم در تاپیک دیگری که خود شما کارشناسش هستید گفتم (نقد راه فطرت) و دیگر لزومی ندارد اینجا تکرار کنم .

بله ... اعتباری ۱۰۰٪ ...

تجربه‌ی شخصی تنها دلیل فرادینی‌ام هست، ولی دلیل درون‌دینی کم ندارم ...

گمان می‌کردم که پذیرفته‌ید که معیار سوم‌شخص و او‌ل‌شخص دو چیز نیستند و هر دو یکسان هستند ...

نظرتان چیست در مورد نیروی انتظامی‌ای که بداند چشم انسان در چه محدوده‌ای خوب عمل می‌کند و بعد تابلوهای راهنمایی‌رانندگی را در ابعاد میلی‌متر در خیابان‌ها بگذارد و بعد بگوید که ای مردم قوانین را رعایت کنید و بعد ببیند که فقط عده‌ی معدودی از مردم هستند که ذره‌بین به دست تابلوها را می‌بینند و رعایت می‌کنند و اکثریت مردم اصلاً متوجه تابلوها نمی‌شوند و بعد هم بگوید که من چون می‌دانم که آن‌ها نمی‌توانند تابلوهای مرا بخوانند خیلی به ایشان سخت نخواهم گرفت؟ ... این رحمت خداست که بر ایشان سخت نمی‌گیرد یا نعوذبالله نسبت ناروا دادن به خداست که چنین راهی را برای هدایت ایشان انتخاب کرده باشد؟

مگرنه در همان لزوم وجود تناقض در اثبات وجود خدا هم وارد بحث می‌شدم و با بسط دادن مفاهیم و تعاریف استلزامات فلسفی آن را سعی می‌کردم به چالش بکشانم که ولو اینکه شما به نقد من هم بتوانید جواب بدهید ولی نشان داده باشم که هر استدلالی به هر حال نقدپذیر است و اگر کسی نقدی وارد نکرد بخاطر کمی علمش بوده است

آن نخواستن خداوند بحث جبر را مطرح می‌کند، بحث ما الآن ربطی به بحث جبر و اختیار ندارد ... خداوند باید و باید و باید راه حق را نشان بدهد و بعد شخص را با اختیار خودش رها کند که کدام راه را انتخاب می‌کند، اگر بگوییم نمی‌شود چنین کرد این می‌شود نسبت ناتوانی به خدا دادن ... مگر ما می‌گوییم که نعوذبالله خدا سنگی را خلق کند که خودش نتواند بلندش کند که جواب بدهید این ضعف خدا نیست و قابلیت قابل است که نقص دارد؟

آن نخواستن خداوند بحث جبر را مطرح می‌کند، بحث ما الآن ربطی به بحث جبر و اختیار ندارد ... خداوند باید و باید و باید راه حق را نشان بدهد و بعد شخص را با اختیار خودش رها کند که کدام راه را انتخاب می‌کند، اگر بگوییم نمی‌شود چنین کرد این می‌شود نسبت ناتوانی به خدا دادن ...

مگر ما می‌گوییم که نعوذبالله خدا سنگی را خلق کند که خودش نتواند بلندش کند که جواب بدهید این ضعف خدا نیست و قابلیت قابل است که نقص دارد؟

جسارتاً ارتباط مطلبی که طرح کردم و پاسخی که دادید را متوجه نشدم، اگر ممکن است جوابتان را بازتر کنید ...

در ضمن اینکه مخاطبان این سایت به دنبال قطعیت هستند، حالا شما اگر بفرمایید که قطعیت تنها از طریق اولیات حاصل می‌شود ایشان هم از شما دلیلی در حدّ اولیات خواهند خواست

انتظار نابجایی نیست اگر یک مسلمان‌زاده بخواهد مطمئن شود که دینی که در دینداری بر آن زاده شده است حق است و باید به آن پایبند بود

اینکه بگوییم ما متخصص هستیم و به ما اعتماد کنید و یا بگوییم همه‌ی عقلا ما را تأیید می‌کنند

اینکه می‌فرمایید این منظر من است نه نوع انسان‌ها و عقلای عالم به چه معناست؟ اینکه من دارم اشتباه می‌کنم یا آن‌ها؟ من دلیل دارم که آن‌ها که شما نوع انسان‌ها و عقلای عالم می‌شمرید برخوردشان با مسائل اشتباه و ساده‌لوحانه است، حالا شما دلیلی برای حمایت از ایشان بیاورید که نشان دهید این من هستم که در اشتباه هستم

الحمدلله که چنین ادعایی ندارید ولی اگر چنین ادعایی ندارید پس چطور آنها که تجاهل کرده و ساده‌لوحانه ظن و گمان را جای یقین قطعی فرض می‌کنند را عقلای عالم می‌شمرید و ما و دیگران را هم به ادامه‌ی راه ایشان فرا می‌خوانید و می‌گویید به اختلاف میان یقین روان‌شناختی و یقین قطعی توجهی نکنیم؟

حرف اصلی من در این تاپیک این است که سیره‌ی عقلا نمی‌تواند کسی را به دین اسلام رهنمون شود، بلکه می‌تواند انسان را حداکثر به دین احتیاط برساند، چون وجود احتمال خلاف یعنی لزوم احتیاط و نه جواز تسلیم محض و بی‌چون‌وچرا ...
شما مخالف هستید؟ اگر بله لطفاً صریح بفرمایید دارم کجا را اشتباه می‌کنم ...

من دو گروه عقلا را در نظر گرفتم و از شما خواستم تعیین کنید که کدام یک از ایشان عقلا هستند که به سیره‌اشان عمل کنیم و شما فقط فرمودید که به نوع عقلا نگاه می‌کنیم نه گروهی خاص، آخرش در عمل این یعنی باید چه کنیم؟ این گروه غیرخاص و نامحدود را نشانم بدهید ... اسم ۱۰۰ نفر از ایشان را ببرید اگر ساخته‌ی ذهن خودتان نیستند، اگر هم اسمشان را نوشتید آیا قبل از بحث کردن با هم رفتید و آراء و سیره‌ی هر کدام از این ۱۰۰ نفر را بررسی کرده‌اید تا آن نظرات را بدهید که سیره‌ی ایشان چیست و چه نیست؟ خدا شاهد ما، جناب صدیق، این بحث سیره‌ی عقلا بازی با کلمات نیست؟ این بحث یقین‌سوم شخص بازی با کلمات نیست؟ خودم و شما را به انصاف فرا می‌خوانم

این بن‌بست یک بن‌بست فلسفی است و نه یک بن‌بست دینی ... در دین گفته‌اند که این مشکل با فطرت و عهد الست و عالم ذر حل می‌شود، همان چیزهایی که شما بزرگواران در فلسفه کلاً دورشان انداخته‌اید ...
..

بله ... اعتباری ۱۰۰٪ ... و ادعایم این است که شما و سایر کارشناسانی که اصرار بر روی فلسفه دارید هم اگر پیامبر خدا را اولی بر نفس خود می‌دانید ایمانتان فطری است و نه استدلالی ... مگرنه که فرقی میان ما و داعشی‌ها و صهیونیست‌ها و وهابی‌ها نمی‌بود ... جهل مرکب نباید اساس جهان‌بینی و باور کسی باشد ...

تجربه‌ی شخصی تنها دلیل فرادینی‌ام هست، ولی دلیل درون‌دینی کم ندارم ...
و از آنجا که مخاطبینم انسان هستند و همگی حائز این فطرت هستند مشکلی در بحث با دیگران هم ندارم، کافی است ایشان را به تجربه‌ای مشابه دعوت کنم چنانکه در قرآن هم همین کار انجام شده است و در روایات هم امثال آن ذکر شده است، مثل آنجا که امام صادق علیه‌السلام دست و پای کسی را بستند و او را در رودخانه انداختند تا دست آخر نور خدا را دید و شناخت و ولی خدا را هم شناخت ... حالا من دست و پای کسی را نمی‌بندم که او را فی‌المجلس متوجه فطرتش بکنم چون اگر بکنم هم طرف به جای هدایت شدن جان خواهد داد، ولی راه بسته نیست چنانکه در قرآن هم هدایت فطری هست، مثل مثال کشتی‌نشستگان طوفان‌زده و ... . همه این تجربه را دارند و نهایتاً سعی می‌کنند با تمسک به من استعلایی توجیهش نمایند، ولی این توجیه را شخص می‌تواند در تجربیات شخصی خودش به عنوان یک انسان بسنجد (چون مباحث در مورد موجودی سوم‌شخص نیست که لازم باشد از روی ظواهر بررسی‌اش نماییم) ... یقین ریاضی و قطعی با تردید و اما و اگری که فرضیه‌پردازان مطرح کنند خدشه‌دار نمی‌شود و شخص می‌فهمد که اگر تردید کرد این ناشی از غافل شدن از آن حقیقتی است که چند لحظه‌ی پیش حجت را بر او تمام کرد ...

اجازه بدهید دیگر وارد این بحث نشویم ... مگرنه در همان لزوم وجود تناقض در اثبات وجود خدا هم وارد بحث می‌شدم و با بسط دادن مفاهیم و تعاریف استلزامات فلسفی آن را سعی می‌کردم به چالش بکشانم که ولو اینکه شما به نقد من هم بتوانید جواب بدهید ولی نشان داده باشم که هر استدلالی به هر حال نقدپذیر است و اگر کسی نقدی وارد نکرد بخاطر کمی علمش بوده است ... نتیجه اینکه اعتبار این براهین در هر صورت به زیر سؤال می‌رود و عملکردشان وابسته به سطح علمی مخاطب آن می‌شود و این یعنی کارکرد براهین فلسفی صرفاً در مناظرات و پاسخگویی به شبهات است و نقش جهاد ابتدایی برای توسعه‌ی دین را نمی‌تواند داشته باشد ... و البته شما هم احتمالاً نخواهید پذیرفت ...

سلام جناب smn،
خدا خیرتان بدهد ... در تأیید فرمایش شما یک مثال به ذهنم رسید:
در نظر بگیرید کسی را که خودش را بر مدار حق بشمرد و با شخص ضعیفی روبرو شود، پس او را تحقیر کند یا از خود براند و اصلاً هم فکر نکند که شاید کار بدی کرده باشد ... بعد ماجرایی پیش می‌آید و این شخص از نزدیک یا دورادور وارد زندگی آن شخص ضعیف می‌شود و ناگهان چنان خود را در حق او ظالم می‌یابد که از خودش بدش بیاید ... وقتی حال او اینگونه تغییر می‌کند آیا می‌تواند این احتمال را بپذیرد که شاید دیروز موضعش بهتر بوده است و امروز در جهل و توهم است که خود را ظالم یافته است؟ ... در این لحظه‌ی یقظه و بیداری اگر به او بگویند فردا که دوباره به زندگی روزمره‌ی خودت برگردی دوباره از حال فقرا و ضعفا غافل خواهی شد و خود را بر مدار حق خواهی یافت و به دیگران نگاه عاقل‌اندرسفیه خواهی انداخت و از خودت ایشان را می‌رانی، این حالی که امروز به تو دست داده است برایت بی‌معنا خواهد شد و دیگر این احساس را نخواهی داشت و تمام این توصیفات برای تو صرفاً یک سری کلمه خواهد بود که پشت سر هم چیده شده باشند، برخورد او چگونه خواهد بود؟ ... در آن زمان یقظه خواهد گفت که اگر چنان شوم --که امکانش هم هست-- بدون شک آن روز از غافلان خواهم بود ... این یعنی در آن حالت یقظه شخص شک ندارد که آنچه به آن رسیده است حق است، حقی که ازلی و ابدی است اگرچه ممکن است خود او از آن غافل گردد ...

این را بگذارید کنار اینکه می‌گوییم اگر فردا این برهان فلسفی رد بشود ما هم خواهیم پذیرفت و مواضعمان را اصلاح می‌کنیم ...

البته مثالی که زدم مستقیماً به فطرت ربطی ندارد، بلکه ناظر بر عقلانیتی است که در دین تعریف گشته است، اما فطرت هم بدون عقلانیت کار نمی‌کند چون عقلی که در دین تعریف شده است (نه عقلی که مثلاً رایج شده بگویند ریاضی یا فلسفه علومی معقول هستند) هست که فطرت را می‌خواند و می‌شناسد که حق است ... این عقل است که حجت باطنی خداست، عقل با علم کار می‌کند، و علم اگر همان فطرتی باشد که مدّ نظر آیات و روایات است این حجت به صورت قطعی تمام خواهد شد ...

سلام بزرگوار،
بله من هم به آن اعتقاد دارم،

اینکه چگونه مشکل را حل کند را توضیح داده‌ام اگر نقدی دارید بفرمایید

الحمد لله که آن آیه در قرآن آمده و توضیح آن هم در روایات آمده است، تازه آمده است و باز عده‌ای از علمای خودمان می‌گویند شاید تمثیل است و اصلاً‌ چنان عالمی رخ نداده است، فقط مانده‌ام که چطور خودشان در کتب فقهی خود استلام حجر را مستحب می‌شمرند و نماز و غسل جمعه را بر چه مبنایی محترم می‌شمرند ...
اما در مورد اینکه می‌فرمایید حل کردن مسأله با استناد به فطرت و عالم ذر مضحک است، این مطلب عیناً در روایات هم آمده است، حالا شما دوست دارید بخندید مختار هستید، ولی برای من هم اینکه فکر کنیم محکم‌ترین راه برای رسیدن به حقانیت اسلام فلسفه است مضحک است، اینکه خودمان را گول بزنیم که ما به قطعیت رسیده‌ایم از راهی که اصولاً این قابلیت را ندارد که ما را به یقین قطعی برساند و خود استاد صدیق هم این را تصدیق کرده‌اند این است که مضحک است ...

این بحث را که روان‌شناسان چگونه این تجربیات را توضیح می‌دهند و توجیه می‌کنند را خودم هم چند بار تا کنون توضیح داده‌ام، دیگر نیازی نیست دوباره بیانش کنم ...
»

سلام بزرگوار،
بله من
جواب کلی من به کافر و مؤمن این است که در تجربیات فطری انسان حضور خدا را می‌فهمد و او را می‌شناسد، بلکه او را به یاد می‌آورد (نه اینکه تازه بخواهد ببیند که کیست) و می‌بیند که همیشه همراهش بوده و این خود او بوده است که از خدا غافل بوده است ... این تجربه معمولاً وقتی روی می‌دهد که شخص نزدیک باشد که چیزی را از دست بدهد که برایش خیلی اهمیت دارد، وقتی که از همه چیز و همه کس ناامید شد و چاره‌ای برایش نماند، در این شرایط که تکرارپذیر هم هست خودتان ببینید که آیا آنچه که می‌بینید توهمی از سر اضطرار است که بعد مانند یک رؤیا رنگ می‌بازد و یا اینکه حقیقتی است که می‌دانید حق است و اگر فراموشش کنید در غفلت فرو رفته‌اید ... این به نوعی همان رفت و آمد شب و روز است، در شب چیزی دیده نمی‌شود و در روز همه چیز روشن است، در شب تصور اینکه همه جا به کل روشن شود سخت است و در روز هم تصور اینکه همه جا تاریک شود و خدا را نبینیم سخت است، ولی کم‌کم می‌بینیم که هر دو رخ می‌دهد و نه در شب می‌توان وجود روز را منکر شد و نه در روز می‌توان وقوع شب را منکر گشت ... «إِنَّ فِي ... اخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِّأُولِي الْأَلْبَابِ»

در نقد فلسفه بله صحبت‌های من هم قابل نقد هستند ... اگر نقدی دارید بفرمایید ...
) ...

در محاجّه کردن، در مناظرات و جدل‌های احسن، در پاسخ دادن به شبهات، در جواب دادن به نقدهای فلسفی و کلامی، در تمام این موارد می‌توان از انواع استدلال‌های علمی و منطقی بهره گرفت ... اینکه خداوند طلب برهان از کافران می‌کند هم به این معنا نیست که از ایشان طلب استدلال فلسفی کرده باشد ...

.

برای همه‌ی مسائل می‌تواند قانع‌کننده باشد، ولی موضوع اینجاست که ما داریم در مورد مسأله‌ای بحث می‌کنیم که اصولاً قانع شدن کفایت نمی‌کند ... شما ممکن است با شست‌وشوی مغزی هم قانع شوید که فلان راه همان راه حق است، یا شاید کسی شما را فریب بدهد و اقناعتان کند که آنچه من می‌گویم حق است، شما هم اگر دو بار چیزی باورتان شود و بعد بفهمید که اشتباه کرده بودید دیگر به باور کردنتان و به قانع شدنتان اعتماد نمی‌کنید، اعتماد بکنید هم باید محتاطانه باشد و نباید روی درستی آن تمام هستی‌اتان را سرمایه‌گذاری کنید، مگر آنکه از راهی به یقین قطعی در مورد حقانیت آن برسید، یقین قطعی یعنی چیزی شبیه به یقینی که در ریاضیات روی می‌دهد یا در علم منطق روی می‌دهد (منطق و نه فلسفه، کافی است بحث مورد نظرتان یک بحث ذهنی باشد، آن وقت قطعیت به راحتی قابل تحصیل است، ولی اگر بحث مورد نظر در مورد مسائل عالم خارج باشد برای آنکه آن مسأله‌ی خارجی قابل تحلیل ذهنی گردد اول باید مدل‌سازی انجام شود و این مدل‌سازی مهم‌ترین منبع ورود خطا به بحث است، ولو اینکه سایر مباحث و استدلال‌های شما منطقی باشد)، یقین قطعی یقینی است که همه قانع کننده باشد و هم بدانیم که قابل اعتماد است،‌ یعنی وقتی با آن روبرو شدیم بدانیم که صدق آن ازلی و ابدی است، یقینی که حتی احتمال خلاف هم در آن نرود (در موقعی که مواجه با آن هستیم، قبل و بعدش ممکن است همراه با شک و نردیدهای فراوانی باشد که بحثش جداست) ...

سلام علیکم جناب smn،
خدا خیرتان بدهد، شبیه این روایت را دیده‌ام (با این تصریح که اگر خداوند خودش را به مخلوقاتش معرفی نمی‌کرد کسی نمی‌توانست خدا را بشناسد) ولی این روایت هم صراحت جالبی در نوع خودش دارد، اگر آدرسش دم دستتان بود و زحمتتان نبود متشکر می‌شوم اگر بتوانید آدرس این حدیث را بهم بدهید

سلام علیکم و سلام علیکم،
با این پاسخی که این بار دادید ظاهراً به کل متوجه منظورتان نشده بودم، امیدوارم ان شاء الله این بار جواب‌هایم نزدیکتر باشند به پاسخ به فرمایشات شما ...

فرمودید که اگر آیه‌ی ذر در قرآن نبود خودم هم نمی‌دانستم که چنین عالمی را گذرانده بوده‌ام ... جوابم این است که بله نمی‌دانستم ...
اما اینکه چنان عالَمی که برایمان به صورت سیاهی روی سفیدی نوشته شده باشد ناگهان باعث نمی‌شود که بشود به آن شناخت فطری استناد کرد ... ادعای من این است که اگر قرآن نزد ما نبود و روایات معصومین علیهم‌السلام هم نبود و بلکه هیچ پیامبری هم برایمان نیامده بود و ما در اعماق یک جنگل دورافتاده با فرهنگی عجیب و غریب به دنیا آمده و رشد می‌کردیم هم باز می‌شد به این فطرت اعتماد کرد ... اگر بپرسید چگونه و من هم جواب بدهم جواب من چیزی از حیرت شما کم نخواهد کرد و همچنان استبعاد خواهید کرد، چون چیزی که چشیدنی است را باید چشید و با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود ... صحبت من این است که برای آنکه عقل و فطرت کارشان را در اتمام حجت خداوند انجام بدهند نیازی نیست ما بدانیم که عقل چیست ... یا فطرت چیست ... یا عالم ذر کی و کجا بوده است ... یا کیفیت آن دقیقاً چگونه بوده است ... بلکه می‌شود امتحانش کرد ... مثالی که در پست قبلی برای جناب smn آوردم در همین راستا بود که اگر مثال فطرت و یقینی که ایجاد می‌کند (که اسمش را می‌گذاریم بیداری و حالت یقظه) به نظرمان بعید است این مثال دیگر نباید برای کسی دور از ذهن باشد، ان شاء الله:

الآن جوابتان را دادم یا باز هم سؤال دیگری را جواب داده‌ام که منظورتان نبوده است؟

بعد از این تجربه، و تکرار شدن آن، اگر خواستید می‌توانیم رویش بحث کنیم ... مثلاً شما خواهید گفت که این چه یقینی است که من فقط همان موقع یقین داشتم و بعدش انگار که نه انگار؟ ... در آن زمانی که حین تجربه‌ی آن بودم با خود می‌گفتم که بدون شک من الآن دارم حقیقت را آشکار می‌بینم و تا کنون بدون شک کور بوده‌ام که حقیقت به این آشکاری را نمی‌دیده‌ام ...

سلام بزرگوار،
با استاد صدیق که بحث کنم اینطور بحث می‌کنم، نه با همه ... بحث فطرت نیازی به استدلال آوردن ندارد ...

قرآن و اهل بیت علیهم‌السلام در راستای اثبات حقانیت خود از استدلال به سبک فلسفی استفاده نمی‌کنند، گرچه دفاع کردن هم به نوعی اثبات کردن محسوب گردد ...
فرض کنید که حضرت موسی علیه‌السلام معجزات آشکاری را برای حقانیت خودشان بیاورند، بعد که ساحران مقابل ایشان برای خدا به سجده افتادند و ایمان آوردند فرعون شبهه‌اندازی کند که بلکه شاید مبارزه‌ی موسی علیه‌آلسلام با ساحران صرفاً یک مبارزه‌ی نمادین طبق نقشه‌ی قبلی بوده و اصلاً موسی علیه‌السلام رئيس ساحران و استاد ایشان بوده‌اند، الآن ممکن است حضرت موسی علیه‌السلام با فرعون وارد یک بحث استدلالی بشوند و مثلاً بگویند که ای فرعون مگر خود تو نبودی که پیشنهاد مبارزه با ساحران را دادی؟ من که نگفتم خودت گفتی پس نمی‌توانی نسبت نقشه‌کشیدن برای آن را به من بدهی ... بعد فرعون شاید بگوید که تو از قصد طوری رفتار کردی که من این کار را بکنم و به هر حال برایش آماده بوده‌ای، حضرت موسی علیه‌السلام هم باید بگویند که مگر تو ساحران را از همه جای کشور جمع نکرده‌ای؟ من چطور استاد همه‌ی ایشان بوده‌ام با آنکه اگر من در کشور تو بودم باید مرا شناسایی می‌کردید چون تحت تعقیب بودم ... بعد فرعون چیزی بگوید و حضرت جوابی بدهند ... این استدلال‌ها در جهت دعوت ابتدایی نیست، بلکه در جهت پاسخ‌گویی به استبعادهایی است که مخاطبان می‌کنند، مثل آنجا که مردی استخوانی پوسیده را به دست می‌گیرد و می‌گوید یعنی کسی این استخوان‌ها را دوباره زنده می‌کند؟ خداوند هم جواب استدلالی می‌دهد که بله کسی که بار اول خلقش کرده بوده است بر خلق مجدد او توانا خواهد بود ... جواب شبهات با استدلال است ... اما دعوت ابتدایی خیر ... حداکثر می‌گوییم که آیا شما را به چیزی دعوت کنیم که باعث سعادت ابدی شما شده و از شقاوت ابدی در امان بمانید؟ این را کسی می‌گوید که صاحب آبرویی در میان امتش هست، کسی که حرفش خریدار است و همه مشتاق یادگیری از او هستند ... این که دیگر استدلال نیست ... این دعوت به فطرت است ... دعوت به توجه به فطرت است ...

من می‌گویم حتی اگر کسی خودش فیلسوف باشد، ضریب هوشی بالایی هم داشته باشد، تمرکزش هم خوب باشد، استدلال عرضه شده هم استدلال به نظر محکمی برسد و بی‌ربط به موضوع هم نباشد، ولی باز هم قانع شدنی که ناشی از این استدلال باشد همچنان از جنس ظنّ قریب به یقین خواهد بود و نه یقین به معنایی که معمولاً انتظارش را داریم، یقین قطعی و ریاضیاتی، یقینی که حتی یک احتمال خلاف هم به درستی آن نرود و جای هیچ گونه شک و ابهامی درش نباشد، یقینی که ولو اینکه در یک لحظه کسب شود در همان یک لحظه بتوانیم حکم به ازلی و ابدی بودن آن برای همیشه بدهیم که یعنی اگر یقینمان سست شد خودمان باشیم که در غفلت بوده‌ایم ... اینکه شمای فیسلوف اگر نتوانید به یک استدلال نقدی را وارد کنید اثبات این نخواهد بود که هیچ نقدی به این استدلال وارد نباشد، فوق کل ذی علم علیم، شاید شما نتوانستید اشکالی درش بیابید و کس دیگری یافت، شاید امروز نیافت و صد سال دیگر یافت ... برهان سینوی که توسط ابن سینا عنوان شد چند بند مختصر داشت، برای خودشان قانع کننده بود ولی در طول این چند قرن آنقدر مورد نقد قرار گرفت که الآن برای جواب دادن به تمام آن نقدها باید بالغ بر ۱۰ بند به آن اضافه کنند که آن اشکال‌ها به آن وارد نباشد، حالا آیا تضمینی هست که هر چه نقد تا ابد به آن وارد شود حتماً بشود جوابی قانع کننده برایشان مهیا ساخت؟ واضح است که جواب منفی است ... حتی اگر این تضمین خودش از جنس استدلال باشد باز خودش قابل نقد است و لازم است تضمینی بیابد که خودش رد نشود ...

خدا اگر راهی باشد که انسان‌های ضعیف و کم‌دانش را با آن به یقین قطعی برساند، شما بفرمایید که چرا باید برای افراد تحصیل‌کرده با ضریب هوشی بالا راه سخت‌تری مثل فلسفه که احتمال اشتباه کردن و ... هم کم ندارد را وضع نماید؟ قاعدتاً کسی که امکانات بیشتری دارد باید راه مقابلش برای شناخت حقیقت ساده‌تر بشود و نه سخت‌تر، حالا خداوند بگوید که راه انسان‌های کم‌توان این راه ساده و راه افراد پرتوان این راه سخت؟ یعنی توان فکری افراد باسواد باعث سخت‌تر شدن دیدن نور حقیقت توسط ایشان بشود؟ اینکه یعنی دانش برای ایشان حجاب اکبر شده است که سخت‌تر می‌توانند نور حقیقت را تشخیص بدهند ... اینکه یعنی دانش ایشان از جنس کوری است و نه بینایی، از جنس جهل است و نه علم و دانایی ... پس اگر شما یک راه برای رسیدن قطعی به حقیقت برای افراد کم‌سواد بیابید تنها راه همان است و از حکیم بعید است که برای دیگران راه سخت‌تری را قرار بدهد ...
راه فطرت تنها راه رسیدن به حقانیت دین خداست، نه یک راه در کنار فلسفه، فلسفه از جنس علوم ظنّی است، چون تعاریف آن و پیش‌فرض‌هایش در مدل‌سازی‌هایش هر چند عالمانه باشند ولی باز خالی از ابهام نیستند، خالی از فرض‌کردن‌های تو در تو نیستند، اگر دست به دامان فرضیات و احتمالات نشوند که جز چند قضیه‌ی ساده هیچ حرف دیگری را نمی‌توانند اثبات کنند و اصلاً بحثشان پیش نمی‌رود ... مثل این است که در فیزیک بگوییم باید دقت ۱۰۰٪ رعایت شود، دیگر شما حتی سایز پای خودتان برای انتخاب کفش را هم نمی‌توانید داشته باشید ... در این مثال‌های کاربردی میزانی از خطا پذیرفتنی است ولی در بحث انتخاب جهان‌بینی و تشخیص راه حق حتی یک اپسیلون که به سمت صفر میل کند هم نمی‌شود احتمال خلاف را مجاز دانست ... سیره‌ی عقلایی که فلاسفه به آن قائلند به همین دلیل است که حجیتی برای پاسخ دادن به این مسأله ندارد و بحث ما در این تاپیک هم روی همین مسأله است ...
برای کسی که خبری از اسلام ندارد و یا اگر داشته باشد هم به هر حال مسلمان نیست نمی‌شود گفت که خداوند فرموده است که راه اتمام حجت من فطرت است، ولی می‌شود دستور پخت غذایی را به ایشان داد که اگر دنبالش کنند حقیقت را در درون خودش بیابند ... در این تجربه کردن هم احتمالات همانطور که در پست‌های قبلی گفتم شاید شبهاتی بخاطر قبل و بعد این تجربیات برایشان پیش بیاید، آن‌ها را دیگر می‌توان کمکشان کرد، می‌توان با ایشان همفکری کرد، می‌توان در تعقلشان کمکشان کرد، ولی در اصل آن تجربه فقط خودشان هستند و خودشان ... و حقیقت به خودی خود روشن است، مثل آفتاب در وسط آسمان در میانه‌ی روز ...

تنها راهی که می‌شناسم همان راه فطرت است، تا آنجا که بگویم اگر برایتان جواب نداد می‌توانید به این دین کافر شوید، ولی به خودتان بستگی دارد که چقدر با خودتان صادق باشید، مگرنه که به من بگویید که من با خودم صادق هستم کافی نیست برای خدایی که هو علیمٌ بذات الصّدور ...
با این وجود راه فطرت یک راه تک‌مسیره نیست، صورت‌های مختلفی دارد ... مثلاً در قرآن خداوند توبیخ می‌کند کافران را که چرا بت‌هایی را می‌پرستند که اگر ایشان را بخوانند جوابشان را نمی‌دهد، شما می‌توانید از این توبیخ اینطور نتیجه بگیرید که پس اگر خودش خدای واقعی باشد لابد باید اگر بخوانمش جوابم بدهد، بعد هم می‌توانید امتحانش کنید و با او حرف بزنید و ببینید که جوابتان را می‌دهد یا خیر ... من این راه را هم امتحان کرده‌ام و به قول معروف این راه هم مجرّب است ... کلی راه دیگر هم هست، مثل برهان نظم و امثال آن، اینها همگی جزء راه‌های فطری محسوب می‌شوند ... به ظاهرشان می‌شود ایرادهای زیادی گرفت، ولی تجربه‌کردنش تمام این ایرادها را رد می‌کند ... اینکه کدام راه برای شما مناسب باشد بستگی به خودتان دارد،‌ ولی خدا اگر خدا باشد که هست راهی را پیش پایتان می‌گذارد که مناسب با خودتان باشد، من اگر بخوانم تجربیات خودم را برایتان تعریف کنم لااقل به بخش بزرگی از آن‌ها خواهید خندید و می‌گویید که این چه ربطی داشت و هزار احتمال را می‌توان وسط گذاشت که این مسأله را توجیه کند، ولی اگر در دلم بودید و آنچه که دیدم را می‌دیدید دیگر خودتان هم نمی‌توانستید به آن هزار احتمال دیگر حتی فکر کنید ...

به طور خاص هم امروز قرآن در دستان ماست ... قرآن هم نشانه‌ی نبوت پیامبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله است، یعنی اصلاً فرستاده شده است که با آن حقانیت پیامبر خدا را بشناسیم ... پس دستان ما برای شناخت حقیقت در این زمانه بسته نیست ... چرا که هر کدام از این راه‌ها هم اگر جواب نداد و شخص با خودش صادق بود و می‌دانست این انکار را نمی‌کند که خودش را راحت کند، خود این به جواب نرسیدن اثباتی خواهد بود برای اشتباه بودن این ادعاها ... یعنی شما به هر حال باید بتوانید به حقانیت دین یا عکس آن به بطلان دین برسید و باقی ماندن بر شکاکیت تا زمان مرگ وجهی ندارد ... تا جایی که من دین را شناختم ...

[=arial narrow]با سلام و احترام ;
خدا برای آنکه در قیامت راه هر عذر و بهانه ای را بسته باشد،باید مهر تایید راهی که انتخاب کردید را به شما بزند بطوریکه حتی لحظه ای به آن شک نکنید و حجت بر شما تمام شود...
جعبه ای را در نظر بگیرید شامل اطلاعاتی است...
این جعبه در وجود تمام انسان ها هست و فقط فقط با کلید های خودش باز میشود...یکی از این کلید ها قرآن هست....قرآن که دارای 6236 آیه است... بلاخره یکی از این آیات این جعبه را باز میکند...البته ممکن است این جعبه در اثر عواملی،راه ورودش بسته شده باشد که نیاز به کمی تمیز کاری دارد...
محتویات داخل این جعبه هرگز دگرگون نمی شود،دقیقا مثل قطعه [=arial narrow]cmos [=arial narrow]کامپیوتر که یک سری اطلاعات به صورت سخت افزاری در آن ذخیره شده است و دگرگون نمی شود،قابل تغییر نیست و گذر زمان در آن تاثیری ندارد...[=arial narrow]داخل این جعبه همان چیزی است که ما میخواهیم یعنی یقین قطعی...
یقینی که از جنس حقیقت است،نه ظن و گمان....
یقینی که خود خداوند به شما می چشاند و خطا و اشتباه در آن راه ندارد و به شما می گوید همین راه توست...
[=arial narrow]البته برای روشن شدن موضوع همچین مثالی را زدم...

شخصی از امام صادق (ع) پرسید: چگونه خدا را بشناسیم؟ ایشان بدین مضمون فرمودند: شناخت خدا کار شما نیست! سؤال
کننده متعجب شد و [=arial narrow]پرسید: پس چه؟ فرمود: بر خداوند است که خود را به شما بشناساند. پرسید: پس تکلیف ما چیست؟ فرمود: به آن شناسایی ایمان بیاورید.

آن شناسایی کجا است و کی عرضه میشود یا عرضه شده تا فردی به آن ایمان بیاورد?
یذ کسی که با راهی دیگر به خدا ایمان آورده این راه را هم امتحانی کند و بر ایمانش اضافه شود?