خداوند کریم در قرآن، بارها و بارها به بی‌ارزشی دنیا اشاره فرموده و آن را در برابر آخرت متاعی ناچیز و قلیل برمی‌شمرد تا جائی که فرمود: اگر مردم همه از یک جنس نبودند سقف خانه‌های کفّار را از نقره خام به چند طبقه چنان می‌ساختیم که بر بالا رفتن از آن برایشان دشوار باشد. قال: وَلَولا ان یکون النّاسُ اُمّةً واحدةً لَجعلنا لمن یکفر بالرحمن لبیوتهم سُقفاً من فضّةً و معارجَ علیها یظهرون و لبیوتهم ابواباً و سُرراً علیها یَتَکئون و زُخرفاً و ان کلٌّ ذلک لمّا متاعُ الحیوة الدّنیا و الاخرةُ عند ربّک للمتقین. 79 و نیز در احادیث معصومین بسیار به بی‌ارزشی و دوری از محبت دنیا اشاره شده است از آنجمله پیغمبر فرمود: مرا با دنیا چکار! مَثَل من و دنیا، مَثَل سواره‌ای است که در روز گرمی به زیر درختی برسد و ساعتی در سایة آن بخوابد و آن را بگذارد و برود.
و نیز امام صادق(ع) فرمود: «کسی که به دنیا زاهد و بی‌رغبت باشد، خدا حکمت را در قلبش بر جا دارد و زبان او را به آن گویا سازد و او را به عیب‌های دنیا و درد و دوایش بینا گرداند و او را از دنیا سالم بیرون کند81 و به بهشت دارالسلام درآورد.» 82 و باز امام صادق فرمود: «شناختن شیرینی ایمان بر دلهای شما حرام است، تا به دنیا بی‌رغبت شوید.» و رسول خدا(ص) فرمود: «دنیا خانه کسی است که خانه ندارد (در آخرت) و آنکه عقل ندارد برای دنیا جمع میکند.»
نکته چهارم شناخت مفاسد و تبعات دوستی و علاقه به دنیا است. 84 کسی که علاقه به جمع‌آوری دنیا دارد اهل طمع و حرص است و این اولین مفسده و بزرگترین آنهاست زیرا این طمع و حرص اگر در بنده شدت یابد و در او ملکه شود، دست به هر کاری می‌زند تا بیشتر به مقاصد دنیوی خود دست یابد. در نتیجه گناهان پی در پی در او ظاهر شود، تا جایی که نسبت به گناه جری و لاابالی شود و سرانجام کار چنین کس هلاکت ابدی است. زیرا دل او، دیگر هیچ نقطه روشن و نورانی نخواهد داشت که بتوان در آن خیری یافت.
نکته پنجم در چگونگی رفع حب دنیا از دل. که به تقویت ضد آن است و برای آن مهمترین و بهترین راه که پیشنهاد کرده‌اند: یاد مرگ و تذکّر مردگان است که در احادیث و کلمات عرفا به آن اشاره شده است. مرحوم عارف میرزا جواد تبریزی در رساله لقاءالله می‌فرمایند:«کیفیت تفکر در مرگ که باید در چند چیز فکر کند اول آنکه فکر کند در اینکه ممکن است مرگ هرچه زودتر گریبانش را بگیرد و در این باره کافی است که در حالات اشخاصی که ناگهانی و با سکته از دنیا رفته‌اند تفکر کند که آنان نیز پیش از آنکه سکته کنند احتمال می‌دادند که سالها زنده هستند ولی چون اجل فرا رسید مهلت تمام شد. دوم آنکه فکر کند در سختی مرگ و جان کندن و وحشت مرگ و در این باره کافی است که در فشار دردهایی که در اعضاء بدنش پیدا می‌شود فکر کند که برای شخص عاقل ملاحظه همین دردها کافی است که بفهمد مرگ تا چه حد دردناک است که جان کندن آنها مانند آن است که میلة سرخ شده در آتش را در میان پشمی نمناک بگذارند. و آنگاه آن را به سختی از میان آن بیرون کشند و گفته شده است که مرگ بعضی‌ها هم چون شاخه پر خاری است که به اندرون آدمی داخل کنند و هر خاری به رگی فرو رود و آنگاه شخص نیرومندی با شدت هر چه تمامتر آن شاخه را بیرون کشد که رگ و ریشه انسان با آن خارها بیرون آید و از جمله رشته‌های فکر آن است که فکر کند در اینکه مرگ برای دوستان خدا اول راحتی و اول شادمانی و بهجت است و لذیذترین لذتهاست و نیز از آنچه مشاهده شده از دوستان خدا که تا چه حد شوق به خدا داشتند و اظهار اشتیاق به مرگ می‌کردند.» 85
دیگر تذکر و یادآوری بی‌وفایی دنیا است نسبت به آنها که او را دوست داشتند و همه چیز را فدای آن می‌کردند. امام در بیان توجه قلوب به آخرت و دوری از دنیا می‌فرمایند: «معلوم است کسی که توجه قلبش به آخرت باشد امور دنیا و کارهای صعب او در نظرش حقیر و سهل شود و این دنیا را متصرم و متغیر و عبورگاه خود و متجر و دارالتربیة خود داند و به هیچیک از سختی و خوشی آن اعتنا نکند و احتیاجات او کم گردد و افتقارش به امور دنیا و به مردم آن کم شود بلکه به جایی رسد که بی‌احتیاج شود پس امورش جمع شود و تنظیم در کارش پیدا شود و غنای ذاتی و قلبی پیدا کند
خداوند در جای جای کتاب خود اشاره فرموده که او رازق و روزی دهنده خلق است و از خلق روزی نمی‌خواهد و به هرکه بخواهد زیاد و به هر که بخواهد کم می‌دهد و او را تنگ روزی می‌گرداند و اینها خود چون داروی مؤثری است برای یک مؤمن فقیر تا صبر پیش گیرد و ناسپاسی حقتعالی نکند. از آنجمله فرمود:
ـ و من یَتّق الله یَجعل لَّهُ مَخرجاً و یرزقُه من حیثُ لایَحتسبُ و من یتوکَّل علی الله فَهُوَ حسبهُ انَّ الله بالغُ اَمره قد جَعلَ الله لکلّ شیءٍ قدراً. 87 ـ ذلک فضلُ الله یؤتیه من یشآءُ والله ذوالفضل العظیم. 88 ـ اعلموا انَّما الحیوةُ الدنیا لعبٌ و لهو. 89 ـ ما اریدُ منهم من رزقٍ و ما ارید ان یطعمون ان الله هو الرّزّاق ذوالقوّة المتین. 90 ـ انظر کیف فضَّلنا بعضهم علی بعضٍ و للاخرةُ اکبرُ درجاتٍ و اکبر تفضیلاً. 91 ـ انَّ ربک یَبْسُطُ الرّزق لمن یشآء و یَقدرُ انَّه کان بعباده خَبیراً بَصیراً
یکی از صحبتهای خیلی زیبای مقام معظم رهبری در رابطه با قرآن که البته به موضوع این تاپیک هم مربوطه از این قراره:
تلاوت قرآن يك فضيلت بزرگ و يك ثواب است، اما اين تلاوت وسيله‌اى براى رسيدن به معرفت است. اين قرآن يك اقيانوس عظيم است. هر چه بيشتر جلو برويد، تشنه‌تر مى‌شويد و علاقه‌مندتر مى‌شويد و دل شما روشن‌تر مى‌شود. در قرآن بايد تدبّر كرد. من باز هم از شما جوانان خواهش مى‌كنم كه با معانى قرآن انس پيدا كنيد و ترجمه‌ى قرآن را بفهميد. من بارها اين را از جوانان خواسته‌ام و بسيارى هم اقدام كرده‌اند. قرآن را كه هر روز تلاوت مى‌كنيد، هرچه تلاوت كرديد، ترجمه‌ى آن را هم نگاه كنيد. بگذاريد اين مفاهيم در ذهن جوان شما حك شود. در آن صورت فرصت تدبّر پيدا خواهيد كرد.
پس یکی از بهترین دستگیره های الهی بر ای نزدیک شدن به خدا ومعرفت نفس تدبر در قرآن است چرا که تدبر وبه دنبالش تأمل ما را در عمل به آن یاری می رساند.
دوستان و اساتید گرانقدر تا اینجا به نکات ارزشمندی در خصوص تزکیه نفس اشاره نمودند از قبیل :
زدودن محبت دنیا از قلب
افزودن محبت خدا در قلب
حضور قلب در نماز
نظم و برنامه ریزی
تغذیه پاک و حلال
شناخت نفس
معاشرت نیکو و صحیح
تحلیه
تخلیه
تفکر
توبه
شناخت حقیقت دنیا و آخرت
یاد مرگ
تلاوت و تدبر در قرآن کریم
و....................... اما عوامل کلیدی دیگری هستند که آدمی با بهرمندی از آن ها می تواند به تهذیب نفس و تزکیه روح خویش بپردازد :
عقل :
اولین و بزرگترین عطیّه الهی که خدای متعال در وجود انسان قرار داده که فارق او با سایر موجودات محسوس و غیر محسوس است . عقل چراغی است که به وسیله ی آن تیرگی ها برطرف و صلاح و فساد تمام امور روشن می گردد .
برای رشد این عقل و بالفعل نمودن آن لازم است در محضر کتاب خدا که کتاب آموزشی عقلا و کتاب هدایت هست و در برابر عقول کامله یعنی حضرات معصومین زانوی ادب زده شاگرد مکتب قرآن و عترت شویم . لذا هر کس با قرآن و احادیث اهل بیت مأنوس باشد خداوند عقل دومی به او عنایت می کند و راه را برای اصلاح نفس او هموار می کند .
نفس ملهمه : قال الله تعالی :
« و نفس و ما سواها فألهمها فجورها و تقواها » . 1
قسم به نفس و قسم به خداوندی که آن را موزون و معتدل آفریده و گناه و ناپاکیش و همچنین تقوا و پاکیش را به وی الهام فرموده است .
اگر آدمی از این نعمت بزرگ نفس ملهمه استفاده کند می تواند در اصلاح خود پیروز باشد . خوبی و بدی ها را خدای متعال از این طریق به انسان الهام می کند . و شناخت خوب و بد در تهذیب نفس حیاتی و کلیدی است .
نفس لوّامه :
خدای متعال برای اجرای صحیح احکام الهام شده ( نفس ملهمه ) یک وسیله ی دیگری در اختیار انسان ها قرار داده است . که خبر کننده و بانگ زننده بر غافلان است هنگام خطا و گناه . این نعمت نفس لوّامه یا سرزنشگر یا دادگاه درونی انسان چنان اهمیت دارد که خدای متعال قسم تأکید بر آن دارد : قال الله تعالی :
« لا اقسم بیوم القیامة و لا اقسم بالنفس اللوامة » . 2
قسم به روز قیامت و قسم به نفسی که متخلفین از الهام الهی را ملامت می نماید .
پی نوشت :
1 - سوره س شمس آیات 7 و 8 .
2 - سوره ی قیامت آیات 1 و 2 .
"ما موظفیم که نفس را تمرین دهیم، نفس اگر ازما کار حرامی بخواهد مانند این است که اسب زیر پای انسان بخواهد به بیراهه برود، که باید لجامش را گرفت و آن را به راه آورد. اگر ما به خواسته های نفس پاسخ ندهیم، کم کم عادت میکند تا در سختی ها صبر کند. این کار مبارزه با نفس است"
کاربر مهمان خوش آمدید
خداوند کریم در قرآن، بارها و بارها به بی‌ارزشی دنیا اشاره فرموده و آن را در برابر آخرت متاعی ناچیز و قلیل برمی‌شمرد تا جائی که فرمود: اگر مردم همه از یک جنس نبودند سقف خانه‌های کفّار را از نقره خام به چند طبقه چنان می‌ساختیم که بر بالا رفتن از آن برایشان دشوار باشد.
قال: وَلَولا ان یکون النّاسُ اُمّةً واحدةً لَجعلنا لمن یکفر بالرحمن لبیوتهم سُقفاً من فضّةً و معارجَ علیها یظهرون و لبیوتهم ابواباً و سُرراً علیها یَتَکئون و زُخرفاً و ان کلٌّ ذلک لمّا متاعُ الحیوة الدّنیا و الاخرةُ عند ربّک للمتقین. 79
و نیز در احادیث معصومین بسیار به بی‌ارزشی و دوری از محبت دنیا اشاره شده است از آنجمله پیغمبر فرمود: مرا با دنیا چکار! مَثَل من و دنیا، مَثَل سواره‌ای است که در روز گرمی به زیر درختی برسد و ساعتی در سایة آن بخوابد و آن را بگذارد و برود.
و نیز امام صادق(ع) فرمود: «کسی که به دنیا زاهد و بی‌رغبت باشد، خدا حکمت را در قلبش بر جا دارد و زبان او را به آن گویا سازد و او را به عیب‌های دنیا و درد و دوایش بینا گرداند و او را از دنیا سالم بیرون کند81 و به بهشت دارالسلام درآورد.» 82
و باز امام صادق فرمود: «شناختن شیرینی ایمان بر دلهای شما حرام است، تا به دنیا بی‌رغبت شوید.» و رسول خدا(ص) فرمود: «دنیا خانه کسی است که خانه ندارد (در آخرت) و آنکه عقل ندارد برای دنیا جمع میکند.»
نکته چهارم شناخت مفاسد و تبعات دوستی و علاقه به دنیا است. 84
کسی که علاقه به جمع‌آوری دنیا دارد اهل طمع و حرص است و این اولین مفسده و بزرگترین آنهاست زیرا این طمع و حرص اگر در بنده شدت یابد و در او ملکه شود، دست به هر کاری می‌زند تا بیشتر به مقاصد دنیوی خود دست یابد. در نتیجه گناهان پی در پی در او ظاهر شود، تا جایی که نسبت به گناه جری و لاابالی شود و سرانجام کار چنین کس هلاکت ابدی است. زیرا دل او، دیگر هیچ نقطه روشن و نورانی نخواهد داشت که بتوان در آن خیری یافت.
نکته پنجم در چگونگی رفع حب دنیا از دل. که به تقویت ضد آن است و برای آن مهمترین و بهترین راه که پیشنهاد کرده‌اند: یاد مرگ و تذکّر مردگان است که در احادیث و کلمات عرفا به آن اشاره شده است. مرحوم عارف میرزا جواد تبریزی در رساله لقاءالله می‌فرمایند:«کیفیت تفکر در مرگ که باید در چند چیز فکر کند اول آنکه فکر کند در اینکه ممکن است مرگ هرچه زودتر گریبانش را بگیرد و در این باره کافی است که در حالات اشخاصی که ناگهانی و با سکته از دنیا رفته‌اند تفکر کند که آنان نیز پیش از آنکه سکته کنند احتمال می‌دادند که سالها زنده هستند ولی چون اجل فرا رسید مهلت تمام شد. دوم آنکه فکر کند در سختی مرگ و جان کندن و وحشت مرگ و در این باره کافی است که در فشار دردهایی که در اعضاء بدنش پیدا می‌شود فکر کند که برای شخص عاقل ملاحظه همین دردها کافی است که بفهمد مرگ تا چه حد دردناک است که جان کندن آنها مانند آن است که میلة سرخ شده در آتش را در میان پشمی نمناک بگذارند. و آنگاه آن را به سختی از میان آن بیرون کشند و گفته شده است که مرگ بعضی‌ها هم چون شاخه پر خاری است که به اندرون آدمی داخل کنند و هر خاری به رگی فرو رود و آنگاه شخص نیرومندی با شدت هر چه تمامتر آن شاخه را بیرون کشد که رگ و ریشه انسان با آن خارها بیرون آید و از جمله رشته‌های فکر آن است که فکر کند در اینکه مرگ برای دوستان خدا اول راحتی و اول شادمانی و بهجت است و لذیذترین لذتهاست و نیز از آنچه مشاهده شده از دوستان خدا که تا چه حد شوق به خدا داشتند و اظهار اشتیاق به مرگ می‌کردند.» 85
دیگر تذکر و یادآوری بی‌وفایی دنیا است نسبت به آنها که او را دوست داشتند و همه چیز را فدای آن می‌کردند. امام در بیان توجه قلوب به آخرت و دوری از دنیا می‌فرمایند:
«معلوم است کسی که توجه قلبش به آخرت باشد امور دنیا و کارهای صعب او در نظرش حقیر و سهل شود و این دنیا را متصرم و متغیر و عبورگاه خود و متجر و دارالتربیة خود داند و به هیچیک از سختی و خوشی آن اعتنا نکند و احتیاجات او کم گردد و افتقارش به امور دنیا و به مردم آن کم شود بلکه به جایی رسد که بی‌احتیاج شود پس امورش جمع شود و تنظیم در کارش پیدا شود و غنای ذاتی و قلبی پیدا کند
خداوند در جای جای کتاب خود اشاره فرموده که او رازق و روزی دهنده خلق است و از خلق روزی نمی‌خواهد و به هرکه بخواهد زیاد و به هر که بخواهد کم می‌دهد و او را تنگ روزی می‌گرداند و اینها خود چون داروی مؤثری است برای یک مؤمن فقیر تا صبر پیش گیرد و ناسپاسی حقتعالی نکند. از آنجمله فرمود:
ـ و من یَتّق الله یَجعل لَّهُ مَخرجاً و یرزقُه من حیثُ لایَحتسبُ و من یتوکَّل علی الله فَهُوَ حسبهُ انَّ الله بالغُ اَمره قد جَعلَ الله لکلّ شیءٍ قدراً. 87
ـ ذلک فضلُ الله یؤتیه من یشآءُ والله ذوالفضل العظیم. 88
ـ اعلموا انَّما الحیوةُ الدنیا لعبٌ و لهو. 89
ـ ما اریدُ منهم من رزقٍ و ما ارید ان یطعمون ان الله هو الرّزّاق ذوالقوّة المتین. 90
ـ انظر کیف فضَّلنا بعضهم علی بعضٍ و للاخرةُ اکبرُ درجاتٍ و اکبر تفضیلاً. 91
ـ انَّ ربک یَبْسُطُ الرّزق لمن یشآء و یَقدرُ انَّه کان بعباده خَبیراً بَصیراً
منبع:سایت حوزه
:Gol::Gol:انشالله که همه ی ما بتوانیم عامل این مقاله باشیم با توکل به خداوند عزوجل:Gol::Gol:
یکی از صحبتهای خیلی زیبای مقام معظم رهبری در رابطه با قرآن که البته به موضوع این تاپیک هم مربوطه از این قراره:
تلاوت قرآن يك فضيلت بزرگ و يك ثواب است، اما اين تلاوت وسيله‌اى براى رسيدن به معرفت است. اين قرآن يك اقيانوس عظيم است. هر چه بيشتر جلو برويد، تشنه‌تر مى‌شويد و علاقه‌مندتر مى‌شويد و دل شما روشن‌تر مى‌شود. در قرآن بايد تدبّر كرد. من باز هم از شما جوانان خواهش مى‌كنم كه با معانى قرآن انس پيدا كنيد و ترجمه‌ى قرآن را بفهميد. من بارها اين را از جوانان خواسته‌ام و بسيارى هم اقدام كرده‌اند. قرآن را كه هر روز تلاوت مى‌كنيد، هرچه تلاوت كرديد، ترجمه‌ى آن را هم نگاه كنيد. بگذاريد اين مفاهيم در ذهن جوان شما حك شود. در آن صورت فرصت تدبّر پيدا خواهيد كرد.
پس یکی از بهترین دستگیره های الهی بر ای نزدیک شدن به خدا ومعرفت نفس تدبر در قرآن است چرا که تدبر وبه دنبالش تأمل ما را در عمل به آن یاری می رساند.
دوستان و اساتید گرانقدر تا اینجا به نکات ارزشمندی در خصوص تزکیه نفس اشاره نمودند از قبیل :
زدودن محبت دنیا از قلب
افزودن محبت خدا در قلب
حضور قلب در نماز
نظم و برنامه ریزی
تغذیه پاک و حلال
شناخت نفس
معاشرت نیکو و صحیح
تحلیه
تخلیه
تفکر
توبه
شناخت حقیقت دنیا و آخرت
یاد مرگ
تلاوت و تدبر در قرآن کریم
و.......................
اما عوامل کلیدی دیگری هستند که آدمی با بهرمندی از آن ها می تواند به تهذیب نفس و تزکیه روح خویش بپردازد :
عقل :
اولین و بزرگترین عطیّه الهی که خدای متعال در وجود انسان قرار داده که فارق او با سایر موجودات محسوس و غیر محسوس است . عقل چراغی است که به وسیله ی آن تیرگی ها برطرف و صلاح و فساد تمام امور روشن می گردد .
برای رشد این عقل و بالفعل نمودن آن لازم است در محضر کتاب خدا که کتاب آموزشی عقلا و کتاب هدایت هست و در برابر عقول کامله یعنی حضرات معصومین زانوی ادب زده شاگرد مکتب قرآن و عترت شویم . لذا هر کس با قرآن و احادیث اهل بیت مأنوس باشد خداوند عقل دومی به او عنایت می کند و راه را برای اصلاح نفس او هموار می کند .
نفس ملهمه :
قال الله تعالی :
« و نفس و ما سواها فألهمها فجورها و تقواها » . 1
قسم به نفس و قسم به خداوندی که آن را موزون و معتدل آفریده و گناه و ناپاکیش و همچنین تقوا و پاکیش را به وی الهام فرموده است .
اگر آدمی از این نعمت بزرگ نفس ملهمه استفاده کند می تواند در اصلاح خود پیروز باشد . خوبی و بدی ها را خدای متعال از این طریق به انسان الهام می کند . و شناخت خوب و بد در تهذیب نفس حیاتی و کلیدی است .
نفس لوّامه :
خدای متعال برای اجرای صحیح احکام الهام شده ( نفس ملهمه ) یک وسیله ی دیگری در اختیار انسان ها قرار داده است . که خبر کننده و بانگ زننده بر غافلان است هنگام خطا و گناه . این نعمت نفس لوّامه یا سرزنشگر یا دادگاه درونی انسان چنان اهمیت دارد که خدای متعال قسم تأکید بر آن دارد :
قال الله تعالی :
« لا اقسم بیوم القیامة و لا اقسم بالنفس اللوامة » . 2
قسم به روز قیامت و قسم به نفسی که متخلفین از الهام الهی را ملامت می نماید .
پی نوشت :
1 - سوره س شمس آیات 7 و 8 .
2 - سوره ی قیامت آیات 1 و 2 .
این کار مبارزه با نفس است"
يكي از راه هاي رسيدن به خدا متوسل شدن به ائمه ي اطهار هست علي الخصوص حضرت زهرا هست كه همه ي علم هستي به خاطر ايشان خلق شده.
.
.
ميدهم بر درد هايت خاتمه آشنايت ميكنم با فاطمه