ذکر و شیوه های ذکر(بخوانید)

تب‌های اولیه

2 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
ذکر و شیوه های ذکر(بخوانید)

معنی واضح و روشن ذکر چیست ؟

وسعت ذکر تاکدام اندازه بوده و متضمن چه می باشد ؟ آیا شامل ادا کردن زبانی یک سلسله کلمات مانند سبحان الله (من کمال مطلق الله ج را تمجید می کنم ) الحمد لله ( ستا یش تماماً الله راست )، الله اکبر (الله بزرگترین است ) ، لا اله الا الله (هیچ الله یی نیست مگر هست الله ج ) و بیان یکتعداد از آیات منتخب از قرآنکریم و یا کلمات مناسب دیگر ، می باشد ؟ البته ادا کردن و از حفظ خواندن آیات قرآنکریم از اهمیت خاصی برخور دار می باشد . در حقیقت تمام این ها از جملهُ اقسام مهم ذکر می با شند. اما در حقیقت امر بهترین نوع ذکر آنهایی هستند که درآن قلب و زبان هردو شامل باشند . اینرا هم باید بیاد داشته باشید که حد و اندازهُ وسعت ذکر بوضوح نامحدود است . ذکرنه تنها باید صرف توسط قلب احساس و توسط زبان ادا گردد ، بلکه می باید بالای اعمال صالح و نیک ما نیز اثر انداز باشد.
ابن القیم عقیده دارد که ذکر محدود به هر یک از لحظات خاص میشود که درآن تفکر، گفتار و کردار مورد پسند الله (ج) واقع شود.
بنابرین اگر کلام شما پر از کلمات الله (ج) باشد ، ذکر است . و اگراعمال شما براساس رضای الله (ج) باشد ، ذکر است . در واقع وقتی ما درحال ایستاده ، ونشسته و حتی در پهلو، الله (ج) را یاد نمائیم ، الله (ج) ما را می ستاید (یاد میکند) . این درصورتی ممکن است که ذکرهریک ازوجوه زندگی ما را احتوا نموده باشد. به عنوان مثال به آیات ذیل قرآنکریم که ذکر را در نمازها و فعالیت های شغلی مورد تأکید قرار داده است ، توجه مبذ ول دارید يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (٩)فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الأرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (١٠)” (الجمعه
9:62-10)

” ای مؤمنان چون آذان داده شود برای نماز در روز جمعه ، سعی کنید بسوی یادکردن الله ، و بگذارید خرید و فروش را ، این بهتر است برای شما اگر بدانید . پس چون ادا کرده شود نماز پس پراگند شوید در زمین و طلب کنید از فضل الله و یاد کنید الله را بسیار تا که شما رستگار شوید .”
به نماز جمعه شرکت نموده ، به خطبه و موعظه گوش فرا داده نماز را ادا نمائید . چه همهُ این ها اقسام ذکر شناخته شده اند . لیکن پا فشاری بیشتری به یاد الله (ج) در کسب و کار دنیوی بعمل می آید تا به اوقا ت دیگر. به یقین که پرداختن به ضروریات فردی ، حصول تأمین معیشت زندگی و صرف آن بالای فامیل از جملهُ انواع ذکر است .
لاکن وقتی به عنوان ذکر قبول و پذیرفته میشود ، که درپهلوی خواهشات قلبی و زبانی مربوط به ذکر ، تواضع به الله (ج) و رضای او به حصول جنت وجود داشته باشد. درغیرآن بطوریکه قرآنکریم به ما خاطرنشان میکند ، اینکه فکر کنید که ذکر است و نبا شد ، اجتنا ب نمائید ، چه ممکن اثر منفی به بار آرد.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ (٩)”(المنافقون8:63-10)

” ای مؤمنا ن ، غافل نکند شما را مال های شما از یاد الله و هرکی بکند این کار را ، پس آن جماعه ایشانند زیان کاران و خرج کنند از آنچه عطاء کردیم شما را . ”

شیوه های ذ کر :

از آنجا که قبلاًً راجع به مقصود ، معنی و حد ود ذکر بحث بعمل آمد. حالا میخواهم در مورد شیوه ها و طرق مختلف ذکر بحث به عمل آید . آیا ما با چه نحوی الله (ج) را در صبح وشام ، در طول روز و شب ، در حال ایستاد ه ، نشسته و در پهلو ، به یاد داشته با شیم ؟ اساساً دو نوع روش ذکر وجود دارد. اولین طریقهُ آن طوریست که ما بشکل دوامدار و ثابت درحیات روزانهُ خود چه میگوئیم و چه عمل میکنیم آگاهی باطنی از الله (ج) داشته باشیم . دومین طریقه ، قوانین اجرای شیوهُ اولی بصورت فردی و دسته جمعی است که می تواند در تکامل آن ممد واقع گردد .

1- تداوم آگاهی از الله (ج) :

بگذارید از بحث روی شیوه و طرق اولی ذکر شروع نمائیم . چطور می توانید الله (ج) را در جریان کارهای عادی روزا نه به یاد داشته و ازآن ، با وصف در نظر داشتن زندگانی روزمرهُ دنیوی تان ، غافل نبا شید ؟
چطور میتوانید یقین کنید که زندگی شخصی تان ، زندگی فامیلی تان ، زندگی مسلکی تان و دیگر فعالیت های تان همه بصورت کامل به پیش میرود ، و درعین زمان متیقن باشید که زندگی شما بطور کل و هر لحظهُ آن مشبوع از یاد الله (ج) است ؟
بیا ئید تا بار دیگر به شما چهار کیفیت باخبری از الله (ج) را خا طر نشان نمایم ، که شما میتوانید با سعی و تلاش و بخاطر داشتن چیزهای معیین و فرا گرفتن و به یاد آوردن آنها آن کیفیت ها را بسط و انکشاف دهید .

الف- بخود بگوئید : من در حضور الله (ج) هستم و او مرا می بیند “. … مَا يَكُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلاثَةٍ إِلا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلا خَمْسَةٍ إِلا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلا أَدْنَى مِنْ ذَلِكَ وَلا أَكْثَرَ إِلا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (المجادله 58-7)
“نمی باشد راز سه نفر مگر الله چهارم ایشان است و نمی باشد راز گفتن پنج نفر مگر الله (ج) است ششم ایشان و نمی باشد کمتر از آن و نه زیادتر از آن مگر الله با ایشان است ، هر جائیکه باشند.”
” و ما نزدیکتریم به آدمی از رگ جان . ” (ق 16:50)
هر چیزیکه میکنید الله (ج) می بیند و هر چیزیکه می گوئید می شنود. او همیشه حاضر بوده علم و آگاهی اش نامحدود است . بهر اندازهُ که توان داری این چیز را به یاد داشته باش ، چه در طول روز ، و چه در شروع هر وظیفهُ جدید و در زمان هر صحبت . در واقع ، هدف تو با ید جادادن الله (ج) بقلبت باشد ، بطریقی که سر انجام جزء هر نفست گردد. زما نیکه یکی از صحابه در مورد بهترین طریقهُ تزکیهُ نفس از محمد (ص) پرسید ، در جوابش گفت : “همواره باید بیاد داشته باشی که الله (ج) در همه جا با توست.” (ترمذی)


ب – بخود بگو :
هر چیز ازطرف الله (ج) برایم ارزانی شده . آن چیزهای که دراطراف تو ، در بالای سر تو ودروجود توست ، همه ازجانب الله واحد است .

وَاللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأبْصَارَ وَالأفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (٧٨)” النحل
(87:16 )
” و الله بیرون آورد شما را از شکم مادران شما که نمی دانستید چیزیرا . ”
وَآيَةٌ لَهُمُ الأرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْنَاهَا وَأَخْرَجْنَا مِنْهَا حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ (٣٣)وَجَعَلْنَا فِيهَا جَنَّاتٍ مِنْ نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ وَفَجَّرْنَا فِيهَا مِنَ الْعُيُونِ (٣٤)لِيَأْكُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ وَمَا عَمِلَتْهُ أَيْدِيهِمْ أَفَلا يَشْكُرُونَ (٣٥). ” ( یاسین 33:36-35)

“و یک نشانه است برای ایشان زمین مرده زنده گردانیدیم آنرا و بیرون آوردیم از آن غله پس از آن میخورند و آفریدیم در آن باغها از درختان خرما و انگور و روان ساختیم در آنها بعضی چشمه ها تا بخورند از میوۀ آنچه مذکور شد . ”
از اینرو که برکت و نعمت را بالای همه نازل فرموده و شما را خلق نموده ، می با ید از الله (ج) شکر گذار باشید. در زمرهُ تمام اذکاری که محمد (ص) ما را تعلیم داده حمد یا شکر گذاری به الله (ج) یک موضوع ثابت است . آموزش بعضی ازین اذکار بسیار آسان بوده و به خاطر همین آسانی اغلباً مورد استفاده قرار می گیرند. ً
محمد (ص) وقتی صبح ازخواب بیدار میشد ، الحمد لله می گفت ، وقتی می خورد و می نوشید الحمد لله می گفت ، حتی بعد از فراغت قضای حاجت می گفت : ” الله شکر. بناءً بهراندازه ایکه توان داری اذکار را بیاموز. از آنجا که برای تو ثابت است که الله (ج) بوسیلهُ اذکار درطول روز ، شما را مغفرت می نماید ، فلهذا هر روز خود را باین اذکار تنظیم نمائید. هر گاه نفعی در وجود تان بمشاهده برسد ، می باید شکر گذار بوده و حدیث پیغمبر (ص) را بیاد بیاورید :
” در بدن ما 360 مفصل یا بند و جود دارد و می باید برای هر بند خود روزانه صدقه (شکرانه) بدهیم . (بخاری) زیرا با نبودن یکی ازین بندها بدن ما نامکمل و معیوب خواهد بود . می باید که همه روزه بر بنیاد فوق صدقه بدهید ، زیرا اگر یکی از این بندها روزی خراب شود ، در نتیجه ترا نا توان خواهد ساخت .
بر اساس علم فزیولوژی (وظایف الاعضأ ) قلب تو در هر دقیقه 72 مرتبه ضربان دارد و هر ضربهُ آن به حکم الله (ج) صورت می گیرد . هر موقع که الله (ج) این اجازه را بگیرد ، قلب تو از حرکت باز ماده و زندگی تو در حقیقت به پایان میرسد. اگر درک می نمایی که چیز دیگری وجود ندارد که بخاطرآن از الله (ج) شکرگذاری نمایی ، پس بخاطر زندگی که برایت داده ، اظهار شکران به نما تا زمانیکه زندگی است ، امید نیزاست .


ج- بخود بگو :
هیچ چیزی در دنیا بدون اجازهُ الله (ج) بوقوع نمیرسد و هرچیزی دردست الله (ج) است . هیچ صدمه ای به تو اتفاق نخواهد افتاد و هیچ نفعی بتو نخواهد رسید ، بدون اینکه از جانب الله (ج) تعین شده باشد. واین چیزیست که قرآنکریم ، ما را از آن خبر میدهد. وَإِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا كَاشِفَ لَهُ إِلا هُوَ وَإِنْ يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (١٧)وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ (١٨)”
(الانعام 17:6-18)

” واگر برساند بتو الله (ج) سختی ، پس کننده نیست آنرا ، مگر او واگربرساند بتو نیکویی ، پس او برهمه چیز تواناست و اوست غالب بالای بندگان خود و اوست داناه آگاه.”
محمد (ص) بعد از ادای هر نماز چنین درخواست می نمود :
” ای الله (ج) ! هر چیزیکه می خواهی بمن بدهی ، کسی جلو آنرا که بطرف من روان است گرفته نمی تواند ، و چیزی را که نمی خواهی بطرف من بیا ید کسی بمن داده نمی تواند.”
بعد از هر نماز این کلمات زیبا را بخوان . ودر ضمن آن در طول روز تا اندازهُ که می توانی بیاد خود بیاور، بخصوص زمانی که توقع داری که چیزی واقع شود ، بخاطریکه هر چیزیکه واقع میشود صرف به امر و اجازهُ الله (ج) واقع میشود.


د – بخود بگو :
یک روزی نزد الله (ج) باز می گردم ، ممکن آن روز امروز باشد. نمیدانم که چه وقت این دنیا را ترک می کنم . ممکن روز آینده آخرین صبحی باشد که می آید ، و یا شاید هم این شب که می آید آخرین شب باشد . هکذا ممکن این ساعت آخرین ساعت تو با شد ، و یا این لحظه آخرین لحظهُ تو باشد.
آگاهی از بی اعتبار بودن (نابا وری) حیات بخا طری مهم است که در صورت اهتمام بآن تلقین میگردیم تا از لحظات با قیما ندهُ زندگی که از جانب الله (ج) قسم تحفه برای ما داده شده استفاده نمائیم و تمام داشته های خود را از جمله وقت ، استعداد و انرژی خود را خیرات بدهیم.
تا آنچه الله (ج) خبر داده درعوض ما را عفو و مغفرت نماید . پس آنچه که زنگی تو خواهان آن است حاصل میشود . برای رسیدن بمقام آگاهی ، این آیت قرآنکریم را درطول روز بخوانید و بالای آن تفکر نما ئید:
” الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ (١٥٦)”(البقره
156:2)
” آنانیکه چون برسد ایشان را مصیبت گویند به تحقیق ما برای الله ئیم و بتحقیق ما بسوی او رجوع کننده گانیم. ”
این چهار گفتار از آگاهی الله (ج) بود که می تواند ما را در راه رسیدن به یک زندگی کاملاً وقف شده به یاد الله (ج) ، یاری رساند . سعی و تلا ش برای رسیدن باین چهارمقام درعین زمان مستلزم خلوص نیت نیز است ، که میتواند شما را پاک بسازد . سعی در بکار بردن روش خاص بمنظور رسیدن باین چهار مقام ممکن ترا به جنت موعود برساند.

2- روش ها و شیوه های خاص اذکار :

برای بدست آوردن یک آگاهی مستدام و ثابت به علم و رحمت الله (ج) بعضی از قواعد خاصی به ما تعلیم داده شده که شامل عباده ، نماز ، روزه ، زکات ، حج ، تلاوت قرآنکریم ، دعا ، استغفار ، و تو به همراه با رستکاری و دعوت می باشد. با یکجا کردن این قواعد و شیوه ها میتوان شیوه ُ دومی ذکر را بمیان بیاوریم . و هم میتوان آنرا کوچکتر ساخته بدو بخش تقسیم نمائیم : ذکر فردی و ذکر دسته جمعی .


الف ـ شیوه های ذکرفردی :

اولین شیوهُ ذکرفردی ، عبادت فرضی یا واجب است . در یک حدیث قدسی الله (ج) گفته : ” بنده ام نمیتواند با هیچ چیز دیگری بمن نزدیک شود مگر فرض (واجب) که من بیشتر د وست دارم . ” (بخاری)
هر یک ازعبادات خاص یا بندگی الله (ج) ، منحیث یک وسیلهُ تزکیه تعیین گردیده. وقتی که نماز خود را بطور منظم در اوقات معیین ادا نمائیم ، در نماز جمعه با نیات پاک و صادقانه شرکت نمائیم و وقتی که زکات بالای ما فرض شود و آنرا با سخاوت قلبی ادا نما ئیم ، و زمانیکه حج نموده و واجبات آنرا ادا نمائیم ، پس از این است که ما میتوانیم نزدیکی خاصی به الله (ج) (بطوریکه وعده نموده ) پیدا نما ئیم . در واقع ، ممکن است که ما بتوانیم حتی با رعایت اضافی از ارکان خاص عبادت و بندگی الله (ج) نزدیکی بیشتری به الله (ج) پیدا کنیم . هکذا الله ج در حدیث قدسی دیگری ادامه میدهد:
” بندهُ من میتواند با فداکاری بیشتری بمن نزدیک شود ، تا آنکه او را دوست بدارم ، من وسیلهُ شنوایی او می گردم که با او میشنود ، من وسیلهُ نظر او می گردم که با او می بیند ، من دست او می گردم که بزند ، و پاه او می گردم که راه برود ، و وقتی چیزی بخواهد به یقین که میدهم ، اگرازمن پناه بخواهد ، به یقین که پناه عطاء می کنم .” (بخاری)
در پهلوی هر یک از عبا دات فرضی ، نفل وجود دارد ، که قرار آتیست :

- نمازسنت:
این نمازها شامل نمازهایی میشوند که قبل از نماز فرض یا بعد از آن ادا میگردند ، مثلاًًً نما ز تهجد که نسبت بدیگر نوافل معتبر است .
- روزهُ نفلی (سنت) :
این روزه عبارت از روزه ایست که محمد (ص) توصیه نموده و خودش نیز ، در روزهای دوشنبه و پنجشنبه در هر هفته ، و روزهای سیزدهم ، چهاردهم و پا نزدهم هر ماه ، و دیگر روز های که بر اساس سال قمری تعیین گردیده ، بآن عمل نموده است .
ـ صدقهُ فی سبیل الله :
خیرات و صدقه دادن به طیب خاطر در صورت توان به مستمندان ، بمنظور رضاء و خوشنودی الله (ج) صدقهُ فی سبیل الله است .
- عمره :
به زیارت رفتن مکهُ مکرمه ، برای مدت کوتاه عبارت ازعمره است .
علاوه بر نماز های فرض و نفل مربوط به آ نها دو طریقهُ خاص دیگری در ذکر فردی وجود دارد که عبارتند از :
تلاوت قرآنکریم و دعا های مکرر یا در خواست بخشایش ، هدایت و پوره کردن ضروریات از الله (ج) .
بیائید تا این دو روش خاص ، مربوط به ذکر فردی را با جزئیات مربوط ، بخصوص منحیث وسیلهُ تزکیه و ذکر پی گیری نمائیم .

بسم الله الرحمان الرحیم
با سلام و تشکر از شما برادر گرامی
بزرگان فرموده ‏اند: ذكر خدا سه قسم می باشد: ذكر لسانى، ذكر قلبى، ذكر جوارحى. و اصل ذكر، يادآورى به قلب است.
اطلاق ذکر بر ذكر زبانى از باب تسميه دال به اسم مدلول است و ذكر لسانى بدون توجه قلبى و عمل چندان منشاء اثرى نخواهد بود، و لذا احاديث ائمه معصومين علیهم السلام اين مطلب را تصريح فرموده از جمله در كتاب خصال ابن بابويه در ذيل وصاياى حضرت نبوى به حضرت علی عليهما السلام می فرمايد:
يا علىّ ثلاث لا يطيقها هذه الامّة: المواساة للاخ فى ماله و انصاف النّاس من نفسه و ذكر الله على كلّ حال، و ليس هو سبحان الله الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر و لكن اذا ورد على ما يحرم عليه خاف الله عزّ و جلّ عنده و تركه. (خصال، حدیث 363)
يعنى: "اى على سه چيز است كه اين امت
طاقت ندارند: 1- مواسات با برادر دينى در مال كه بهره ‏اى به او بدهند. 2- انصاف داشتن با مردم نسبت به نفس خود به اینکه هر چه بر خود نمى ‏پسندد برای مردم روا ندارد، و هر چه بر خود بپسندد براى مردم همان را بخواهد. 3- ياد خدا نمودن در هر حالى و آن تنها گفتن «سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر» نیست بلکه آن است که هر گاه بر آنچه که حرام است داخل شود، از خدای عز و جل بترسد و حرام را ترك كند."
بنابراین بالاترین ذکر بنابر معارف اهل بیت علیهم السلام ذکر عملی است یعنی انجام واجبات و ترک محرمات.
موفق باشید:Gol:


موضوع قفل شده است