خلاصه کتب شهید مطهری(انسان کامل،آزادی معنوی)

احتمالا پستهای قبلی را با دقت نخوندید مثلا این:

یا سریع الرضا

در ادامه ی مطالب استاد عرفان بزرگوار مطلبی از حضرت آیه الله مکارم شیرازی در رابطه با آزادی دیدم که بسیار جالبه.

یا دافِعَ الْبَلِیّاتِ

- معنى آزادى
آزادى يكى از لوازم حيات و تكامل است ، يعنى يكى از نيازمنديهاى موجود زنده آزادى است . موجودات زنده براى رشد و تكامل به سه چيز نياز دارند:
1.تربيت
2. امنيت
3. آزادى
تربيت عبارت است از يك سلسله عوامل كه موجودات زنده براى رشدشان به آنها احتياج دارند. مثلا يك گياه براى رشد و نموَش به آب و خاك احتياج دارد به نور و حرارت احتياج دارند.

موجود زنده، بايد امنيت داشته باشد تا آنچه را دارد از او نگيرند، يعنى از ناحيه يك دشمن ، از ناحيه يك قوه خارجى ، آنچه دارد از او سلب نشود. انسان هم به تعليم و تربيت احتياج دارد و هم به امنيت ، يعنى جان دارد جانش را از او نگيرند، ثروت دارد ثروتش را از او نگيرند، سلامت دارد سلامتش را از او نگيرند، آنچه را دارد از او نگيرند.

آزادی یعنی ،جلوى راهش را نگيرند پيش رويش مانع ايجاد نكنند. ممكن است يك موجود زنده امنيت داشته باشد، عوامل رشد هم داشته باشد ولى در عين حال موانع جلوى رشدش را بگيرد، مثلا يك درخت وقتى مى خواهد رشد بكند بايد جلويش فضاى بازى باشد

پس آزادى يعنى چه ؟ يعنى نبودن مانع ، انسانهاى آزاد انسانهايى هستند كه با موانعى كه در جلوى رشد و تكاملشان هست مبارزه مى كنند، انسانهايى هستند كه تن به وجود مانع نمى دهند.

آزادى اجتماعى يعنى چه ؟يعنى بشر بايد در اجتماع از ناحيه ساير افراد اجتماع آزادى داشته باشد، ديگران مانعى در راه رشد و تكامل او نباشند، او را محبوس نكنند، به حالت يك زندانى درنياورند كه جلوى فعاليتش گرفته شود، ديگران او را استثمار نكنند، استخدام نكنند، استعباد نكنند، يعنى تمام قواى فكرى و جسمى او را در جهت منافع خودشان به كار نگيرند، اين را مى گويند آزادى اجتماعى .

مى دانيد كلمه استثمار يعنى چه ؟يعنى چيدن ميوه ديگرى. هر كسى وجودش مثل يك درخت پرميوه است. ميوه درخت وجود هر كسى يعنى محصول كار و فكرش، محصول فعاليتش، محصول ارزشش بايد مال خودش باشد. وقتى كه افرادى كارى مى كنند كه محصول درخت وجود ديگران را به خودشان تعلق مى دهند و ميوه هاى وجود آنها را مى چينند، مى گويند اين فرد فرد ديگر را استثمار كرده است يكى از گرفتاريهاى بشر در طول تاريخش همين بوده است كه فردى فرد ديگر را، قومى قوم ديگر را استثمار مى كرده به بردگى خود مى كشيده است .

در نص قرآن مجيد، يكى از هدفهايى كه انبياء داشته اند اين بوده است كه به بشر آزادى اجتماعى بدهند، يعنى افراد را از اسارت و بندگى يكديگر نجات بدهند.

قل يا اهل الكتاب تعالوا الى كلمه سواء بيننا و بيننكم الا نعبد الا الله و لانشرك به شيئا و لايتخد بعضنا بعضا اربابا من دون الله.



اى پيغمبر! به اين كسانى كه مدعى پيروى از يك كتاب آسمانى گذشته هستند، به اين يهوديها، به اين مسيحى ها، به اين زرتشتيها - و حتى شايد به اين صابئيها كه در قرآن اسمشان آمده است - و به همه ملتهايى كه پيرو يك كتاب قديم آسمانى هستند اين طور بگو: بياييد همه ما جمع شويم دور يك كلمه، زير يك پرچم آن پرچم چيست دو جمله بيشتر ندارد. يك جمله اش اين است: الا نعبد الا الله و لانشرك به شيئا در مقام پرستش، جز خداى يگانه چيزى را پرستش نكنيم، نه مسيح را بپرستيم نه غير مسيح را و نه اهرمن را پرستش كنيم، جز خدا هيچ موجودى را پرستش نكنيم.


جمله دوم: و لا يتخذ بعضنا بعضا از بابا من دون الله اينكه هيچ كدام از ما ديگرى را بنده و برده خودش نداند و هيچ كس هم يك نفر ديگر را ارباب و آقاى خودش نداند. يعنى نظام آقايى و نوكرى ملغى، نظام استثمار، مستثمر و مستثمر ملغى، نظام لامساوات ملغى، هيچ كس حق استثمار و استعباد ديگرى را نداشته باشد.

تفاوتى كه ميان مكتب انبياء و مكتبهاى بشرى هست در اين است كه پيغمبران آمده اند تا علاوه بر آزادى اجتماعى به بشر آزادى معنوى بدهند، و آزادى معنوى است كه بيشتر از هر چيز ديگر ارزش دارد تنها آزادى اجتماعى مقدس نيست، بلكه آزادى معنوى هم مقدس است و آزادى اجتماعى بدون آزادى معنوى ميسر و عملى نيست. آزادى معنوى را جز از طريق نبوت، انبياء، دين، ايمان و كتابهاى آسمانى نمى توان تامين كرد.


ممكن است انسانى باشد كه همان طور كه از نظر اجتماعى آزادمرد است، زير بار ذلت نمى رود، زير بار بردگى نمى رود و آزادى خودش را در اجتماع حفظ مى كند، از نظر اخلاق و معنويت هم آزادى خود را حفظ كرده باشد، يعنى وجدان و عقل خودش را آزاد نگه داشته باشد. اين آزادى همان است كه در زبان دين تزكيه نفس و تقوا گفته مى شود.

بشر قديم به حكم طبيعت فردى خودش منفعت طلب بود، سود طلب بود، از هر وسيله اى مى خواست به نفع خودش استفاده كند. يكى از وسايل، افراد بشر بودند. همان طورى كه از چوب و سنگ و آهن و گوسفند و گاو و اسب و قاطر مى خواست به نفع خودش استفاده كند، از انسان هم مى خواست استفاده كند. آن وقتى كه درختى را مى كاشت يا مى بريد، چيزى كه درباره اش فكر نمى كرد خود آن درخت بود، فقط درباره خودش فكر مى كرد. همين طور افراد ديگر را اگر برده مى گرفت و بنده خودش مى كرد. اگر حقوقشان را سلب مى كرد، به خاطر منفعت طلبى خودش بود. پس آن علتى كه در دوران گذشته بشر را وادار مى كرد به سلب آزادى اجتماعى و پايمال كردن حقوق اجتماعى ديگران، حس منفعت طلبى او بوده است و بس.



بشر قديم يك موجود صريح بود، هنوز به حد نفاق و دورويى نرسيده بود. فرعون مردم را استعباد مى كرد، رسما هم مى گفت: و قومهما لنا عابدون موسى چه مى گويى اينها بندگان ما هستند، بردگان ما هستند. ديگر يك روپوش روى استثمار و استعباد خودش نمى گذاشت. اما بشر امروز به نام جهان آزاد و دفاع از صلح و آزادى، تمام سلب آزاديها، سلب حقوقها، بندگيها و بردگيها را دارد، چرا؟ چون آزادى معنوى ندارد، چون در ناحيه روح خودش آزاد نيست، چون تقوا ندارد.