جمع بندی حکم درآمد پزشکان طب جدید و داروسازان (بررسی اخلاقی)

تب‌های اولیه

5 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
حکم درآمد پزشکان طب جدید و داروسازان (بررسی اخلاقی)

ایا درآمد پزشکان طب جدید و داروسازان حلال است؟
داروهاش که کلی عوارض داره .یک قسمت بدن رو خوب می کنه جاهای دیگه بدن رو نابود می کنه.اصلا معلوم نیست که مریض رو خوب می کنه یا نه.یا در بعضی دارو ها الکل به کار میره.
یا مثلا عمل های جراحی که کلی عوارض داره.
خیلی ممنون که صادقانه جواب میدید.

width: 700 align: center

[TD="align: center"]با نام و یاد دوست

[/TD]

[TD="align: center"]
[/TD]


کارشناس بحث: استاد بدیع

[TD][/TD]

ali 000;1010764 نوشت:
ایا درآمد پزشکان طب جدید و داروسازان حلال است؟
داروهاش که کلی عوارض داره .یک قسمت بدن رو خوب می کنه جاهای دیگه بدن رو نابود می کنه.اصلا معلوم نیست که مریض رو خوب می کنه یا نه.یا در بعضی دارو ها الکل به کار میره.
یا مثلا عمل های جراحی که کلی عوارض داره.
خیلی ممنون که صادقانه جواب میدید.

با سلام خدمت شما

طب به عنوان یک علم و طبابت به عنوان یک فن و حرفه در روایات اسلامی به رسمیت شناخته شده است. علم پزشکی و موفقیت آن در درمان بسیاری از بیماری ها نیز حقیقتی غیر قابل انکار است. اما هر شغل و حرفه ای میتواند گرفتار آفات و آسیب هایی شود و حرفه پزشکی و پزشکان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. طبق روایات اسلامی حلیت و حرمت درآمد یک شغل وابسته به حلال بودن و یا حرام بودن کارهایی است که یک فرد در آن شغل انجام میدهد.

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:

«فَكُلُّ مَا يَتَعَلَّمُ الْعِبَادُ أَوْ يُعَلِّمُونَ غَيْرَهُمْ مِنْ صُنُوفِ الصِّنَاعَات‏ ........... فَلَيْسَ عَلَى الْعَالِمِ وَ الْمُتَعَلِّمِ إِثْمٌ وَ لَا وِزْرٌ لِمَا فِيهِ مِنَ الرُّجْحَانِ فِي مَنَافِعِ جِهَاتِ صَلَاحِهِمْ وَ قِوَامِهِمْ بِهِ وَ بَقَائِهِمْ وَ إِنَّمَا الْإِثْمُ وَ الْوِزْرُ عَلَى الْمُتَصَرِّفِ بِهَا فِي وُجُوهِ الْفَسَادِ وَ الْحَرَام‏؛ هر گونه صنعتى كه بندگان فراگيرند يا به ديگران آموزش دهند از قبيل: نويسندگى، حسابدارى، بازرگانى، زرگرى، زين سازى، ساختمان [سازى‏]، بافندگى، لباسشويى، دوزندگى، ساختن انواع صورتها و جز صورتگرى از جانداران، ساختن انواع ابزار و آلات كه مورد نياز بندگان است و براى آنان سودآور و مايه ماندگارى و راحتى زندگانى است. ساختن و آموختن و به اجرا درآوردن همه اينها براى خود يا ديگرى، حلال است و گرچه از اين صنعتها و اين ابزار و آلات در جهت فسادگسترى و گناهان گوناگون استفاده شود و مورد استفاده حقّ و باطل- هر دو- قرار گيرد ولى ساخت و آموزش آن هيچ اشكالى ندارد. مانند نويسندگى كه [امكان دارد] در جهت فسادگسترى و فتنه ‏انگيزى به كار گرفته شود از قبيل: تقويت در جهت يارى رساندن به كارگزاران حكمرانان ستمگر. همچنين است استفاده از كارد، شمشير، نيزه، كمان و امثال اينها از انواع ابزار و آلات كه بسا در راه صلاح و خير، هم در راه فساد به كار گرفته می ‏شود و در هر دو مورد قابل استفاده می تواند باشد؛ لذا ياد دادن و ياد گرفتن و مزد ستاندن بر آن و در آن و انجام دادن آن و در آن، براى كسى كه در او جهات صلاح باشد بلا مانع است ولى بر همگان حرام است كه آن را به شكلى در بياورند تا در جهت فساد و زيان به كار رود. بر استاد و شاگرد اين صنعتها گناه و بازخواستى نيست؛ زيرا در آنها منافع جهات صلاح رجحان دارد و پايندگى و ادامه زندگى نوع مردم وابسته به آنهاست. همانا گناه و وزر و وبال آن فقط شامل كسى می ‏شود كه آنها را در راه هاى فساد و حرام به كار می گيرد».(1)

پی نوشت:
1. تحف العقول، ص335.

بنابراین سوء استفاده یک پزشک از موقعیت شغلی خود و یا تجویز حرام تنها باعث حرمت درآمد خود او می شود نه اینکه به طور کلی درآمد پزشکی را حرام کند. به عنوان نمونه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) میفرمایند:

«مَن تَطَبَّبَ و لا يُعلَمُ مِنهُ طِبٌّ قَبلَ ذلكَ فهُو ضامِنٌ؛ كسى كه بدون داشتن پيشينه پزشكى طبابت كند ، ضامن است».(1)

زمانی می توان به طور کلی درآمد حرفه پزشکی و یا داروسازی را از لحاظ شرعی حرام دانست که نوع تجویزها و یا داروهای پزشکی و یا عمل های جراحی را حرام و مضر معرفی کرد. چیزی که به هیچ عنوان ثابت نیست.

یکی از نکاتی که به آن اشاره کردید داشتن عوارض داروها و عمل های جراحی است. اگر این عوارض در حدی باشد که بیش از خاصیت درمانگری آن دارو باشد و به قول معروف ضررش بیش از نفعش باشد خوردن آن اشکال دارد و به دنبال آن تجویز کردن آن نیز جایز نیست. اما اگر ضررش کمتر از نفعش باشد و درمان بیماری منحصر در استفاده از آن باشد استفاده نکردن از آن اشکال دارد.

امام باقر(علیه السلام) در حدیثی میفرمایند: «آخِرُ الدَّوَاءِ الْكَی؛ آخرین راه درمان داغ گذاشتن است.»(2)

طبیعی است که داغ گذاشتن و قطع عضو و .... عوارض دارد. اما گاهی به خاطر مصالح مهم تر واجب می شود.

پی نوشت:


  1. کنز العمال، 28221.
  2. بحار الأنوار (ط - بيروت) ؛ ج‏59 ؛ ص118


پرسش: با توجه به عوارض داروها و عمل های جراحی آیا درآمد پزشکان طب جدید و داروسازان حلال است؟

پاسخ: طب به عنوان یک علم و طبابت به عنوان یک فن و حرفه در روایات اسلامی به رسمیت شناخته شده است. علم پزشکی و موفقیت آن در درمان بسیاری از بیماری ها نیز حقیقتی غیر قابل انکار است. اما هر شغل و حرفه ای میتواند گرفتار آفات و آسیب هایی شود و حرفه پزشکی و پزشکان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. طبق روایات اسلامی حلیت و حرمت درآمد یک شغل وابسته به حلال بودن و یا حرام بودن کارهایی است که یک فرد در آن شغل انجام میدهد.

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:

«فَكُلُّ مَا يَتَعَلَّمُ الْعِبَادُ أَوْ يُعَلِّمُونَ غَيْرَهُمْ مِنْ صُنُوفِ الصِّنَاعَات‏ ........... فَلَيْسَ عَلَى الْعَالِمِ وَ الْمُتَعَلِّمِ إِثْمٌ وَ لَا وِزْرٌ لِمَا فِيهِ مِنَ الرُّجْحَانِ فِي مَنَافِعِ جِهَاتِ صَلَاحِهِمْ وَ قِوَامِهِمْ بِهِ وَ بَقَائِهِمْ وَ إِنَّمَا الْإِثْمُ وَ الْوِزْرُ عَلَى الْمُتَصَرِّفِ بِهَا فِي وُجُوهِ الْفَسَادِ وَ الْحَرَام‏؛ هر گونه صنعتى كه بندگان فراگيرند يا به ديگران آموزش دهند از قبيل: نويسندگى، حسابدارى، بازرگانى، زرگرى، زين سازى، ساختمان [سازى‏]، بافندگى، لباسشويى، دوزندگى، ساختن انواع صورتها و جز صورتگرى از جانداران، ساختن انواع ابزار و آلات كه مورد نياز بندگان است و براى آنان سودآور و مايه ماندگارى و راحتى زندگانى است. ساختن و آموختن و به اجرا درآوردن همه اينها براى خود يا ديگرى، حلال است و گرچه از اين صنعتها و اين ابزار و آلات در جهت فسادگسترى و گناهان گوناگون استفاده شود و مورد استفاده حقّ و باطل- هر دو- قرار گيرد ولى ساخت و آموزش آن هيچ اشكالى ندارد. مانند نويسندگى كه [امكان دارد] در جهت فسادگسترى و فتنه ‏انگيزى به كار گرفته شود از قبيل: تقويت در جهت يارى رساندن به كارگزاران حكمرانان ستمگر. همچنين است استفاده از كارد، شمشير، نيزه، كمان و امثال اينها از انواع ابزار و آلات كه بسا در راه صلاح و خير، هم در راه فساد به كار گرفته می ‏شود و در هر دو مورد قابل استفاده می تواند باشد؛ لذا ياد دادن و ياد گرفتن و مزد ستاندن بر آن و در آن و انجام دادن آن و در آن، براى كسى كه در او جهات صلاح باشد بلا مانع است ولى بر همگان حرام است كه آن را به شكلى در بياورند تا در جهت فساد و زيان به كار رود. بر استاد و شاگرد اين صنعتها گناه و بازخواستى نيست؛ زيرا در آنها منافع جهات صلاح رجحان دارد و پايندگى و ادامه زندگى نوع مردم وابسته به آنهاست. همانا گناه و وزر و وبال آن فقط شامل كسى می ‏شود كه آنها را در راه هاى فساد و حرام به كار می گيرد».(1)

بنابراین سوء استفاده یک پزشک از موقعیت شغلی خود و یا تجویز حرام تنها باعث حرمت درآمد خود او می شود نه اینکه به طور کلی درآمد پزشکی را حرام کند. به عنوان نمونه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) میفرمایند:

«مَن تَطَبَّبَ و لا يُعلَمُ مِنهُ طِبٌّ قَبلَ ذلكَ فهُو ضامِنٌ؛ كسى كه بدون داشتن پيشينه پزشكى طبابت كند ، ضامن است».(2)

زمانی می توان به طور کلی درآمد حرفه پزشکی و یا داروسازی را از لحاظ شرعی حرام دانست که نوع تجویزها و یا داروهای پزشکی و یا عمل های جراحی را حرام و مضر معرفی کرد. چیزی که به هیچ عنوان ثابت نیست.

یکی از نکاتی که به آن اشاره کردید داشتن عوارض داروها و عمل های جراحی است. اگر این عوارض در حدی باشد که بیش از خاصیت درمانگری آن دارو باشد و به قول معروف ضررش بیش از نفعش باشد خوردن آن اشکال دارد و به دنبال آن تجویز کردن آن نیز جایز نیست. اما اگر ضررش کمتر از نفعش باشد و درمان بیماری منحصر در استفاده از آن باشد استفاده نکردن از آن اشکال دارد.

امام باقر(علیه السلام) در حدیثی میفرمایند: «آخِرُ الدَّوَاءِ الْكَی؛ آخرین راه درمان داغ گذاشتن است.»(2)

طبیعی است که داغ گذاشتن و قطع عضو و .... عوارض دارد. اما گاهی به خاطر مصالح مهم تر واجب می شود.

پی نوش ها:
1. ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏، تحف العقول، مصحح: غفارى، على اكبر، قم، جامعه مدرسین، ص335.
2. کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ع‍لاء ال‍دی‍ن‌ ع‍ل‍ی‌ ال‍م‍ت‍ق‍ی‌ ب‍ن‌ ح‍س‍ام‌ ال‍دی‍ن‌ ال‍ه‍ن‍دی‌،(المتوفى: 975هـ)، المحقق: بكري حيانی و صفوة السقا، مؤسسة الرسالة، الطبعة الخامسة،ج10، ص32.
3. مجلسی، محمد باقر(1110ق)، بحار الانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ج‏59، ص118.

موضوع قفل شده است