جمع بندی حلائل در آیه 23 سوره نساء
تبهای اولیه
حلائل در آیه 23 سوره نساء
«حَلَائِلُ » در آیه 23 سوره نساء به چه معنی است؟
محمد حسین شفیعی said in حلائل در آیه 23 سوره نساء
«حَلَائِلُ » در آیه 23 سوره نساء به چه معنی است؟سلام وعرض ادب خداوند متعال می فرماید:«حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا؛(1)حرام شده است بر شما، مادرانتان، و دختران، و خواهران، و عمهها، و خالهها، و دختران برادر، و دختران خواهر شما، و مادرانی که شما را شیر دادهاند، و خواهران رضاعی شما، و مادران همسرانتان، و دختران همسرتان که در دامان شما پرورش یافتهاند از همسرانی که با آنها آمیزش جنسی داشتهاید -و چنانچه با آنها آمیزش جنسی نداشتهاید، (دختران آنها) برای شما مانعی ندارد- و (همچنین) همسرهای پسرانتان که از نسل شما هستند (-نه پسرخواندهها-) و (نیز حرام است بر شما) جمع میان دو خواهر کنید؛ مگر آنچه در گذشته واقع شده؛ چرا که خداوند، آمرزنده و مهربان است.» «حلائل» جمع «حلیلة» از ماده «حل» به معنی زنی است که بر انسان حلال است ، و یا از ماده «حلول» به معنی زنی که با مردی در یک محل زندگی و آمیزش جنسی دارد می باشد.(2) بر اساس آیه یاد شده زنانی که ازدواج با آنها حرام است عبارتند از: مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله، دختر برادر، دختر خواهر، مادر و خواهر رضاعی، مادرزن، دختر زن در صورت دخول به مادر (ربیبه)، زن پسر و خواهر زن. بنابر این ازدواج مرد با مادر زن پسر و مادر رضایی پسر حرام نیست.(3) پی نوشت ها: 1. نساء/ 23. 2. برای آگاهی بیشتر ر.ک: التفسیرالکبیر،فخر رازی، محمد بن عمر،تهران، انتشاارت اساطیر، ج۱۰، ص ۲۴-۳۷. 3. برای آگاهی بیشتر ر.ک:تفسیر نمونه،آیت الله ناصر مکارم شیرازی، قم، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۰۵.ش، ج۳، ص ۳۲۸-۳۲۷.
محمد حسین شفیعی said in چراوَأَنْ تَجْمَعُوابه حلائل
چراوَأَنْ تَجْمَعُوابه حلائل معطوف نیستبا عذر خواهی از تاخیر در پاسخگویی كلمه«ان» با ما بعد خود در حكم مصدر است و در واقع اين جمله در محلّ رفع است، يعنى حرام است بر شما كه جمع كنيد ميان دو خواهر در عقد ازدواج و نيز دو كنيز كه با يكديگر خواهر باشند و به حلائل عطف نمی شود پی نوشت: 1.ترجمه تفسیر مجمع البیان،فضل بن حسن طبرسی، بی جا، مترجم احمد بهشتی و...،ج5،ص 96؛ ترجمه تفسیر جوامع الجامع، فضل بن حسن طبرسی، مترجم علی عبد الحمیدی و ...،مشهد، آستان قدس رضوی، ج1 ص 577.
جمع بندی
پرسش:
«حَلَائِلُ » در آیه 23 سوره نساء به چه معنی است؟ چرا «وَأَنْ تَجْمَعُوا» به حلائل معطوف نیست؟
پاسخ:
خداوند متعال می فرماید:«حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا؛(1)حرام شده است بر شما، مادرانتان، و دختران، و خواهران، و عمهها، و خالهها، و دختران برادر، و دختران خواهر شما، و مادرانی که شما را شیر دادهاند، و خواهران رضاعی شما، و مادران همسرانتان، و دختران همسرتان که در دامان شما پرورش یافتهاند از همسرانی که با آنها آمیزش جنسی داشتهاید -و چنانچه با آنها آمیزش جنسی نداشتهاید، (دختران آنها) برای شما مانعی ندارد- و (همچنین) همسرهای پسرانتان که از نسل شما هستند (-نه پسرخواندهها-) و (نیز حرام است بر شما) جمع میان دو خواهر کنید؛ مگر آنچه در گذشته واقع شده؛ چرا که خداوند، آمرزنده و مهربان است.»
«حلائل» جمع «حلیلة» از ماده «حل» به معنی زنی است که بر انسان حلال است ، و یا از ماده «حلول» به معنی زنی که با مردی در یک محل زندگی و آمیزش جنسی دارد می باشد.(2)
بر اساس آیه یاد شده زنانی که ازدواج با آنها حرام است عبارتند از: مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله، دختر برادر، دختر خواهر، مادر و خواهر رضاعی، مادرزن، دختر زن در صورت دخول به مادر (ربیبه)، زن پسر و خواهر زن.
بنابر این ازدواج مرد با مادر زن پسر و مادر رضایی پسر حرام نیست.(3)
پاسخ بخش دوم پرسش:
كلمه«ان» با ما بعد خود در حكم مصدر است و در واقع اين جمله در محلّ رفع است، يعنى حرام است بر شما كه جمع كنيد ميان دو خواهر در عقد ازدواج و نيز دو كنيز كه با يكديگر خواهر باشند و به حلائل عطف نمی شود (4)
پی نوشت ها:
1. نساء/ 23.
2. برای آگاهی بیشتر ر.ک: التفسیرالکبیر،فخر رازی، محمد بن عمر،تهران، انتشاارت اساطیر، ج۱۰، ص ۲۴-۳۷.
3. برای آگاهی بیشتر ر.ک:تفسیر نمونه،آیت الله ناصر مکارم شیرازی، قم، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۰۵.ش، ج۳، ص ۳۲۸-۳۲۷.
4.ترجمه تفسیر مجمع البیان،فضل بن حسن طبرسی، بی جا، مترجم احمد بهشتی و...،ج5،ص 96؛ ترجمه تفسیر جوامع الجامع، فضل بن حسن طبرسی، مترجم علی عبد الحمیدی و ...،مشهد، آستان قدس رضوی، ج1 ص 577.