جمع بندی حق شیردهی فرزند بر عهده مادر

  جمع بندی:   پرسش: اگر مادری توانایی شیر دادن فرزندش را نداشته باشد، آیا حق فرزند بر گردن مادر می ماند؟   پاسخ: خداوند در قرآن به مادران سفارش کرده که کودکشان را تا ۲ سالگی شیر دهند. اما در ادامه تاکید کرده که هیچکس بیش از توانش تکلیف نشده و هیچ مادری نباید به خاطر کودکش دچار مشکل شود. «وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِكَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا وَإِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ»؛ و مادران باید فرزندانشان را دو سال کامل شیر دهند. [این حکم] برای کسی است که می خواهد دوران شیرخوارگی [کودک] را تکمیل کند. تأمین خوراک و پوشاک مادران شیردهنده به طور شایسته و متعارف بر عهده پدر فرزند است. هیچ کس جز به اندازه توانش تکلیف نمی شود. نباید مادری به خاطر فرزندش زیان بیند، و نه پدری برای فرزندش دچار ضرر شود و [چنانچه پدر کودک از دنیا برود] هزینه مادر و کودک به اندازه متعارف [از میراث به جا مانده] بر عهده وارث است. و اگر پدر و مادر بر اساس توافق و مشورتشان بخواهند کودک را [قبل از دو سال] از شیر بگیرند، گناهی بر آنان نیست. و اگر بخواهید برای فرزندانتان دایه بگیرید، گناهی بر شما نیست، در صورتی که مزدی را که باید بدهید، به طور شایسته و متعارف بپردازید. و از خدا پروا کنید و بدانید یقیناً خدا به آنچه انجام می دهید، بیناست. (۱) شیر دادن به کودک یک عمل واجب برای مادران نیست. اما از آنجایی که این بهترین غذا برای نوزدا محسوب می شود، خداوند با دادن اجر فراوان به مادران، آنها را به این مسئله ترغیب نموده است. رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «إذا حَمَلَتِ المَرأَةُ كانَت بِمَنزِلَةِ الصّائِمِ القائِم المُجاهِدِ بِنَفسِهِ و مالِهِ في سَبِيلِ اللّهِ؛ فَإِذا وَضَعَت كانَ لَها مِنَ الأَجرِ ما لا تَدري ما هُوَ لِعِظَمِهِ؛ فَإذا أرضَعَت كانَ لَها بِكُلِّ مَصَّةٍ كَعِدلِ عِتقِ مُحَرَّرٍ مِن وُلدِ إسماعيلَ؛ فَإِذا فَرَغَت مِن رَضاعِهِ ضَرَبَ مَلَكٌ عَلى جَنبِها و قالَ اِستَأنِفِي العَمَلَ؛ فَقَد غُفِرَ لَكِ»؛  هنگامى كه زنْ باردار شود به سان روزه دارِ شب زنده دار و مجاهدى است كه با جان و مالش در راه خدا جهاد مى كند؛ و هنگامى كه بار بگذارد، پاداشى دارد كه نمى دانى عظمت آن چه قدر است؛ و هنگامى كه شير بدهد، در هر بار مکیدن، پاداش آزاد كردن يكى از فرزندان اسماعيل (عليه السلام) براى اوست و آن گاه كه شير دادن تمام شود، فرشته اى بر پهلوى او مى زند و مى گويد عمل را از نو آغاز كن كه بى ترديد آمرزيده شدى. (۲)       پی نوشت: ۱. سوره بقره، ۲۳۳ ۲. محمدی ری شهری، محمد؛ حکمت نامه پیامبر اعظم؛ موسسه علمی دارالحدیث؛ قم ۱۳۸۶؛ ج ۷؛ ص ۲۶۰