بحث حضرت موسی و حضرت یوسف و ... هم به نظر من جداست و نباید خلط بشود.
اولا درست است که فرعون یا هارون الرشید ظالم بوده اند. اما ظالم بودن آنها ، اثبات نمی کند که غذایشان حرمت داشته باشد.
ثانیاً امام (ع) زندانی آنها بوده اند و اختیار نداشتند. حضرت یوسف ، غلام فرعون مصر بود و اختیار نداشت. حضرت موسی هم در سنین کودکی نزد فرعون بودند (وقتی به سن جوانی رسیدند، به مدین فرار کردند).
این بزرگواران اختیاری از خود نداشته اند. در بررسی موقعیت آنها ، ما عنصر بحث اضطرار است. مثل اکل میته. در حالیکه حکایاتی که نقل شد ، اصلا عنصر اضطرار در آنها وجود ندارد.
خب عزیز، همه ی بحث ما هم بر سر افرادی است که اضطرار داشته اند یا علم نداشته اند یا زوری شراب به حلقشان کرده اند. آنجا که علم باشد یا فرصت احتیاط کردن و اجتناب از لقمه ی حرام یا شبهه ناک باشد که بحث نداریم بر اثر دار بودنش. همه بحث در جایی است که اگر زوری به شما لقمه حرام دادند یا بدون اطلاع، لقمه ای حرام خورده شود و بعدا معلوم شود حرام بوده، در این موارد بحث داشتیم که آیا باز اثری دارد یا نه و اگر دارد به چه اندازه هست.[/]
پس با این حساب تا اینجا می توان گفت ممکن است زمینه های هر چند اندک در کار انسان پدید آید
شاید اینکه مدام به انجام اعمالی برای دفع بلا سفارش شده ایم ، یکی از حکمت هایش همین باشد
مثلاً من امروز که می خواهم زندگی را شروع کنم ، صدقه ای بدهم تا اگر در طول روز زمینه ای منفی بطور ناخواسته خواست به من ضرر بزند
در اثر آن صدقه دفع بشودیا اعمال دیگری مثل خواندن سوره های قرآن ، گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در آغاز کارها و.....
استاد بنده درست متوجه شرط کراهت نشدم شرایط را عرض میکنم بزرگواری بفرمائید وضعیت را بفرمائید
شرط اول : لقمه حرامی که سهوا از مشارکت یا از سفره ای بدون آگاهی از مثلا فرد رباخواری مصرف شده بدون اینکه بعدا فرد متوجه بشود
شرط دوم : لقمه ای که با آگاهی از سفره یا مشارکت با مثلا فرد رباخواری مصرف شده
شرط سوم : لقمه از سفره یا مشارکت با فرضا فرد رباخواری مصرف شده ولی بعدا اطمینان و آگاهی حاصل شده که فرد رباخوار بوده
مکروه کدامیک است ؟ آیا منظور این است که همگی مکروه هستند و شرایطشان برابر است .
باسلام مجدد و عرض ادب
لازم شد تعریفی از لقمه ی شبهه ناک بکنم.
به لقمه ای شبهه ناک می گویند که بدانیم صاحب آن، اهل حلال و حرام نیست یا بدانیم که در اموال او حرام هم وجود دارد مثلا یقین داریم اهل خمس نیست یا مثلا در کاسبی، ربا هم وارد کرده یا اهل قمار است و اموالی از این راه به دست آورده یا از دزدی و امثالهم ، اموالی به دست آورده، در کنار این شرایط، یقین هم نداریم غذایی که جلوی ما گذاشته از اموال حرام اوست یا از اموال دیگری که با کسب حلالش به دست آورده. به همین اندازه که احتمال حرام در مالش وارد شود، مال شبهه ناک محسوب می شود.
البته خوردن مال شبهه ناک حرام نیست ولی مکروه هست، یعنی حلال است.
متاسفانه مردم، هر مالی را که اطلاعی نسبت به آن ندارند، شبهه ناک حساب می کنند. فکر می کنند همین که طرف را نمی شناسند به مال او شبهه ناک می گویند. در صورتیکه مال شبهه ناک، یک علم اجمالی به حرمت کسب و کار او هست، منتها نمی دانیم الان این مالی که به دست ما داده از آن مالهای حرام اوست یا غیر از آن است.
مردم مثلا تکیه یا حسینیه یا مسجدی که بانیان آن را نمی شناسند، اکل از سفره یا اطعام آن روضه و مجلس را شبهه ناک تلقی می کنند. یا غذایی که یک فرد غریبه به آنها تعارف می کند، شبهه ناک می دانند چون صاحبش را نمی شناسند در حالیکه اینها شبهه ناک تلقی نمی شود.[/]
استاد گرامی یکتا پرست نبودن لزوما تزاحمی با حلال بودن درآمد دارد؟همانطور که یک یکتاپرست ممکن است حرام بخورد ،یک بی دین هم ممکن است مقید باشد به رعایت انسانیت و اخلاق در معاملات و تصرف نکردن در مال غیر.
باسلام و عرض ادب
مسلم این است که سلاطین، هیچ کدام بر معیار حق عمل نمی کردند و فرستاده ی خدا نبودند و انبیاء و اولیای الهی به مصلحت امت و به عنوانی راهی برای خدمت به مردم با آنها در برخی شرایط سازش می کردند و گاهی در دربار آنها ورود پیدا می کردند، هر چند برخی از این سلاطین و پادشاهان خدمات فراوانی هم داشته و نسبت به سایر سلاطین، از ظلم کمتری برخوردار بوده اند.
اگر آنها می خواست عادل حقیقی باشند و به حق عمل کنند می بایست حکومت را به دست صاحبانش که انبیاء و ائمه و فرستادگان الهی هستند می دادند تا طبق حق و عدالت قضاوت شود به همین مقدار که خودرای بوده اند اموال آنها مورد اشکال واقع خواهد شد.
یکی دیگه.;894137 نوشت:
احتمال دیگر اینکه ممکن است در اثر عنایت خاص حق تعالی ،به طور اتفاقی لقمه حرام وارد رزق این انبیاء الهی نشده باشد
امثال این سوال، جای دیگر در مباحث کلامی بحث شده، هیچ دلیلی بر عنایت خاص و معجزه بودن ندیده ایم.
یکی دیگه.;894137 نوشت:
و باز احتمال دیگر اینکه اگر هم حرام وارد شده باشد ،به دلیل رحمت خاصه الهی اثر تکوینی آن متحقق نشده باشد،همانطور که در موارد دیگر مثل معجزات ،علل طبیعی خنثی میشد.
ما هم این دلیل را برای اثرات غیر محتملانه ی لقمه ی حرام غیر معلوم، بیان می کنیم. یعنی امکان دارد خداوند متعال طبق احادیث و حکایات سوق المسلمین که ذکر شد، اگر لقمه ای هم ناخواسته حرام از آب در آمده باشد خداوند برآن ترتیب اثر ندهد و طبق مصلحتِ خویش، آثارِ آن را بردارد.[/]
بی مبالاتی در خوردن هر چیزی که به دست انسان می رسد و یا به او تعارف می شود به تدریج در قلب و روح انسان
تأثیر می گذارد شاید نه تنها از این جهت که لقمه ای که خورده حرام غیر عمد و یا شبهه ناک بوده بلکه از این جهت که
نسبت به آنچه خداوند امر به دقت در آن کرده بی مبالات و بی مهابا عمل کرده است و اگر این بی مبالاتی ها که در حکم
حال است تکرار گردد تبدیل به ملکه شده و آنجاست که موجد کدورت و ظلمت و بی توفیقی و همان آثار تکوینی مذکور می گردد.
باسلام و عرض ادب و تشکر از سرکار حبیه و مطالب مفید و ارزشمند ایشان.
بله، مطالب شما صحیح است، و مسلم این است که اگر بی مبالاتی در کار باشد، اثرات خود را قطعا خواهد گذاشت. منتها بحث ما بر سر بی مابالاتی نیست. بحث بر سر جایی است که فرد، حتی از مال شبهه ناک هم اجتناب می کند و اهل احتیاط هست، اما ممکن است لقمه ای در طعام او وارد شود که هیچ فکرش را هم نمی کرده و هیچ احتمالی هم به حرمت آن نمی داده. آیا باز اثر دارد یا نه؟ که بحث به درازا کشید.[/]
یک مطلبی رو خوانده بودم در احوالات کربلائی کاظم ساروقی رحمه الله و آن این بود که برای ایشان غذای شبهه ناک باعث تهوع شان میشد کسی نمیدانست بعدها متوجه شدند و علتش را از ایشان جویا که شدند گفته بودند غذا چنین مشکلی داشت .
اگر آنها می خواست عادل حقیقی باشند و به حق عمل کنند می بایست حکومت را به دست صاحبانش که انبیاء و ائمه و فرستادگان الهی هستند می دادند تا طبق حق و عدالت قضاوت شود به همین مقدار که خودرای بوده اند اموال آنها مورد اشکال واقع خواهد شد.
با سلام و تشکر
بحث اصلا این نیست که بخواهیم بگوییم آنها عادل بوده اند یا ساحتشان مقدس است.
الان هم نمونه های زیادی داریم که مثلا فردی به هر دلیلی خمس اموالش را پرداخت نمی کند ولی در عین حال مثلا نزول هم نمی گیرد و نمی دهد.این که فردی یک مولفه ی بالاتر را ندارد دلیل نمی شود که مولفه های پایین تر را هم نداشته باشد.
بصیر;894247 نوشت:
امثال این سوال، جای دیگر در مباحث کلامی بحث شده، هیچ دلیلی بر عنایت خاص و معجزه بودن ندیده ایم.
بصیر;892747 نوشت:
مست شدن بر اثر خوردن شراب غیر اختیاری، اثری است وضعی اما از نوع مادی که چاره ای جز آن نیست. ولی خوردن مال حرام غیر عمدی اگر بخواهد باعث سنگ شدن دل بشود اثری وضعی از نوع معنوی خواهد بود که از قدرت مکلف خارج است لذا بعید است که مولا چنین کاری بکند. از این رو آثار وضعی معنوی بر اثر گناه غیر اختیاری برداشته شده است.
مگر آثار وضعی مادی داخل در قدرت مکلف است؟
چه دلیلی وجود دارد که ما بتوانیم آثار وضعی مادی و معنوی را از هم جدا کنیم؟
یک مطلبی رو خوانده بودم در احوالات کربلائی کاظم ساروقی رحمه الله و آن این بود که برای ایشان غذای شبهه ناک باعث تهوع شان میشد کسی نمیدانست بعدها متوجه شدند و علتش را از ایشان جویا که شدند گفته بودند غذا چنین مشکلی داشت .
بنده چنین حرمتی در ذهنم بود , چیزی در حد حرام .
سلام علیکم
بله وقتی روح لطیف بشود، از کمترین ناپاکی هم احساس انزجار دارد. آب، هرچه زلال تر باشد آلودگی را بهتر و سریعتر در خود نشان می دهد.[/]
الان هم نمونه های زیادی داریم که مثلا فردی به هر دلیلی خمس اموالش را پرداخت نمی کند ولی در عین حال مثلا نزول هم نمی گیرد و نمی دهد.این که فردی یک مولفه ی بالاتر را ندارد دلیل نمی شود که مولفه های پایین تر را هم نداشته باشد.
همین که مسلمان باشد و عالمانه، خمس ندهد، مالش حرام می شود، مالِ حرام که فقط دزدی و ربا نیست.
یکی دیگه.;894305 نوشت:
چه دلیلی وجود دارد که ما بتوانیم آثار وضعی مادی و معنوی را از هم جدا کنیم؟
آثار مادی، مثل همه مصائب و بلاها و مشکلات دنیا، از خواص عالم دنیاست و چاره ای جز آن نیست و با عدالت خدا هم ناسازگار نخواهد بود بلکه طبیعت دنیاست.
اما آثار معنوی و موجب بدبختی و شقاوت بشود و انسان را از هدایت الهی محروم سازد، مخالف حکمت و عدالت الهی است، لذا قابل قبول نیست.[/]
به شرطی که این دقتها و حساسیتها، به سوء ظن و تهمت به مردم و حکم به ناپاکی مال مردم نگردد.
سلام علیکم
بله بارها بنده سوء رفتارهائی دیده ام از چنین ظن هائی . العیاذ بالله . کسی که از لقمه شبهه ناک آنهم بدون علم پرهیز میکند از سوء ظن با علم چگونه پرهیز نمیکند .
برای بنده که بتجربه ثابت شده که حکم شرع حق است و تخطی از آن باعث فتنه و گناه . از استاد عزیز بواسطه حوصله و صبر و راهمائی عالمانه و همچنین همراهان بخاطر شرکت در محاضره سپاسگزارام.
سلام به همه
می دانیم که درمواردی از احکام ، آنجایی که مکلف عِلم کامل به موضوع ندارد ، ممکن است اصل بر حلیت قرار داده شود
مثلاً زمانی که من به خانهء کسی میروم که اهل کسب حرام است ، اگر برای من غذا بیاورد در خوردنش شک میکنم
اینجا مراجع میگویند اگر اطمینان به حرام بودن آن غذا نداری ، خوردنش ایرادی ندارد و حلال است
یا مثلاً وقتی نمی دانیم گوشتی واقعاً بصورت اسلامی ذبح شده یا نه ، باز میگویند تا زمانی که یقین نکرده اید ، حلال است حتی میگویند نیازی به تحقیق کردن هم نیستحالا سوال مهمی برای من پیش آمده
به نظر من هدف خدا از این حلال و حرام ها ، این بوده که از تاثیر منفی موارد حرام بر ما جلوگیری شود
به عبارتی آنچه که حرام تشریعی است ، قطعاً حرام و مضر تکوینی نیز هست با این حساب اگر مثلاً مال حرام اثر منفی تکوینی دارد ، دیگر چه فرقی می کند که ما به آن علم داشته باشیم یا خیر؟
آیا اثر خودش را نمی گذارد؟
مانند اینکه به کسی بگوئیم چون تو عِلم نداری که ماده ای که داری میخوری
"سَم" است ، خوردنش اشکالی ندارد!
خب آن شخص در اثر خوردن "سَم" خواهد مرد. چه بداند که چه میخورد و چه نداند!
از کارشناس محترم درخواست دارم که این موضوع را برای بنده توضیح بفرمایند
تشکر
با عرض سلام
انسان فقط در اثر خطا و فراموشی یا اجبار است که مواخذه قرار نمیگیرد. ولی در هر صورت چنین طعامی آثار وضعی خود را در روح و جسم انسان میگذراد. طبق همان قاعده اسباب و علل که فرمودید.
سلام و عرض ادب
استاد عزيز ، شما فرموديد: "در داستان بالا هم که فرمودید توفیقاتی از او سلب شده بود، و ایشان رعایت کردند و اثرات برگشت، به خاطر این بود که ایشان اثر را احساس کردند تغییر در زندگی را حس کرده بودند به همین مقدار برای او تکلیف حاصل شده که باید دنبال رفع عیب و نقص باشد. شما هم اگر به مقامی رسیدید که بتوانید اثر و تغییر توفیقات را حس کنید، بر شما تکلیف است که رعایت کنید"
و سركار "حبيبه" فرمودند:
حبیبه;894173 نوشت:
انسان ابتدا اهل رعایت و تدقیق و مراقبت می شود سپس به آن مقامات می رسد
همین که مسلمان باشد و عالمانه، خمس ندهد، مالش حرام می شود، مالِ حرام که فقط دزدی و ربا نیست.
سلام و عرض ادب خدمت استاد گرامی
اینکه کاملا مسلم است.منظور بنده ابدا این نبود!
مثال زدم که بگویم ممکن است کسی که دین ندارد،به حداقل هایی مقید باشد.مثلا فرعون یا عزیز مصر در عین حالی که یکتا پرست نیستند ممکن است دزد هم نبوده باشند.
بصیر;894455 نوشت:
آثار مادی، مثل همه مصائب و بلاها و مشکلات دنیا، از خواص عالم دنیاست و چاره ای جز آن نیست و با عدالت خدا هم ناسازگار نخواهد بود بلکه طبیعت دنیاست.
اما آثار معنوی و موجب بدبختی و شقاوت بشود و انسان را از هدایت الهی محروم سازد، مخالف حکمت و عدالت الهی است، لذا قابل قبول نیست.
فرمایش شما مبین این است که اثر تکوینی فقط شامل اثرات مادی میشود و اثرات معنوی اثر تکوینی نیستند.
خب دلیل بفرمایید اگر خواستیم برای کسی توضیح دهیم دستمان پر باشد.
میفرمایید چون مخالف حکمت و عدالت الهی است.
اگر یک کودک چهار دست و پا برود روی زمینی که شیشه خرده ریخته شده است،ایا دست و پایش نمی برد؟
او اصلا نمی دانسته چیزی بنام شیشه هست که میبرد.ولی میبرد.این مخالف عدالت خداست؟
حالا اگر پدر همین کودک مال حرام به او بخوراند،ایا اثر تکوینی برداشته خواهد شد چون آن کودک بی اطلاع و بی تقصیر است؟
هرطور فکر میکنم نمی توانم فرقی بین اثر تکوینی مادی و معنوی درک کنم.
اگر میگویند مال حرام نخورید برای چیست؟آیا صرفا خداوند یک خط قرمزهایی قرار داده است که هر کس از آن عبور کرد مجازاتش کند؟ بدون اینکه هیچ اثر واقعی ای متوجه او باشد؟
در مورد اثر مادی فرمودید چون چاره ای از آن نیست.موارد بسیاری دیده ایم که کسی از ارتفاع بالایی سقوط کرده و کاملا سالم بلند شده و رفته.بنده سراغ دارم که مادری هفت ماهه باردار بود از 7 متر ارتفاع سقوط میکند و در بیمارستان پزشکان بدون معاینه میگویند بچه که سقط شده به خود بیمار برسیم وبعد از ساعتها میبینند بچه کاملا سالم است.از این موارد کم نیست. ولی کسی با دیدن این موارد این توقع را از خدا نخواهد داشت که اگر من روزی سقوط کردم باید سالم بلند شوم.در مورد اثر معنوی هم احتمالا همین گونه باشد و ممکن است خداوند لطف نماید و اثرش را بردارد اما این از قطعیات نیست .
این همه سفارش داریم که قبل از بارداری و حتی چند سال قبل از آن رذایل اخلاقی را از خود دور کنید .برای چیست؟اگر خداوند قرار بود این اثرات را از جنین بردارد چون او بی تقصیر است،پس این توصیه ها برای چیست؟
بصیر;894455 نوشت:
اما آثار معنوی و موجب بدبختی و شقاوت بشود و انسان را از هدایت الهی محروم سازد، مخالف حکمت و عدالت الهی است، لذا قابل قبول نیست.
نمی خواهم بگویم اگر کسی نا آگاهانه لقمه حرام یا شبهه ناک خورد جایش در قعر جهنم است یا از هدایت الهی محروم میشود و فکر هم نمی کنم که هیچ کدام از دوستان چنین منظور ی داشته باشند ولی این لقمه ها در صفای باطن تاثیر میگذارد و نور وجودی را میکاهد و قطعا بی تاثیر نیستند مگر اینکه لطف ویژه ی الهی در کار باشد که آن هم نمی تواند لازمه ی عدل الهی باشد .هر چند آن فرد یک جنین باشد یا یک کودک نابالغ که از حرام و حلال چیزی نمی داند.
سلام علیکم
سخن بنده با مباحث سرکار حبیبه، منافاتی ندارند. ایشان در مورد رعایت و اجتناب از لقمه ی شبهه ناک سخن فرمودند که همه این را تایید می کنند و روایات هم در این باب زیاد است.
بحث ما بر سرموقعی است که همه ی نکات را رعایت کرده ای،باز لقمه ای ناخواسته که علم به حرمتِ آن نداشتی وارد زندگی ات شود. بحث اینجا بود که آیا اثری وضعی دارد یا نه.[/]
مثال زدم که بگویم ممکن است کسی که دین ندارد،به حداقل هایی مقید باشد.مثلا فرعون یا عزیز مصر در عین حالی که یکتا پرست نیستند ممکن است دزد هم نبوده باشند.
بله ممکن است پادشاهی چنین باشد که فرمودید. اما در مورد فراعنه،خلاف آن گفته اند. آنها علاوه بر این که کافر بوده اند،ظالم بوده و به رعایت حقوق مردم توجهی نداشته اند لذا حرام خور هم می شوند.
یکی دیگه.;894544 نوشت:
او اصلا نمی دانسته چیزی بنام شیشه هست که میبرد.ولی میبرد.این مخالف عدالت خداست؟
ما اسم این را اثر مادی و وضعی و طبیعیِ عالم دنیا گذاشتیم. در پستهای قبلی هم توضیح دادیم. اثر وضعی معنوی را هم بیان کردیم و گفتیم اگر چنین باشد شامل حال انبیاء و ائمه هم باید بشود مثال هم زدیم.
یکی دیگه.;894544 نوشت:
اگر میگویند مال حرام نخورید برای چیست؟آیا صرفا خداوند یک خط قرمزهایی قرار داده است که هر کس از آن عبور کرد مجازاتش کند؟ بدون اینکه هیچ اثر واقعی ای متوجه او باشد
اثر معنوی مثل آثار مادی نیستند که چاره ای جز آن نباشد، همان خدایی که آثار معنوی را وضع کرده، اگر کسی بدون علم لقمه ای ناپاک بخورد،خدا اثری بر عمل او مترتب نمی کند. همانطور که خدا بر خورد گوشت میته،سگ و خوک در حال اضطرار، طبق فرمایش قرآن، حرجی قرار نداده. این یعنی چه؟ یعنی اگر در غیر اضطرار بخوری، گرفتار اثر می شوی و اگر در اضطرار بخوری، اثر معنوی چون قساوت نخواهد داشت.
یکی دیگه.;894544 نوشت:
این همه سفارش داریم که قبل از بارداری و حتی چند سال قبل از آن رذایل اخلاقی را از خود دور کنید .برای چیست؟اگر خداوند قرار بود این اثرات را از جنین بردارد چون او بی تقصیر است،پس این توصیه ها برای چیست؟
اینها هیچ کدام منافات با این ندارد که اگر با علم،کار حرامی انجام دهید در فرزند شما اثر می گذارد.
اگر خداوند متعال سفارش به دقت نمی کرد، مردم در خوردن مالِ حرام می افتادند.
همچنین کسی منکر اثر رعایت های خوب و اجتناب از مال شبهه ناک و ادعیه و اذکار نیست. این همه سفارشی که فرمودید به خاطر این است که اگر کسی با نیت، دعا و ذکر بگوید از مال شبهه ناک اجتناب کند، مسلما اثر مثبت بر فرزند او خواهد داشت. این همه سفارش،می تواند به خاطر ایه امور هم باشد.
یکی دیگه.;894544 نوشت:
نمی خواهم بگویم اگر کسی نا آگاهانه لقمه حرام یا شبهه ناک خورد جایش در قعر جهنم است یا از هدایت الهی محروم میشود و فکر هم نمی کنم که هیچ کدام از دوستان چنین منظور ی داشته باشند ولی این لقمه ها در صفای باطن تاثیر میگذارد و نور وجودی را میکاهد و قطعا بی تاثیر نیستند مگر اینکه لطف ویژه ی الهی در کار باشد که آن هم نمی تواند لازمه ی عدل الهی باشد .هر چند آن فرد یک جنین باشد یا یک کودک نابالغ که از حرام و حلال چیزی نمی داند.
همین قدر که مانع هدایت نشود،کفایت می کند. شما همین مقدار را قبول داشته باشید. آن صفای باطنی که می فرمایید با توفیقات دیگری که خدا اگر صلاح بداند و بر سر راه آن جنین قرار بدهد،قابل جبران خواهد بود،در اینصورت، اگر آن لقمه های ناخواسته، اثری هم داشته باشد، از بین خواهد رفت.
کسی که هنوز به این مقام نرسیده که تاثیر اثر لقمه ی حرام را مثل برخی اولیای خدا،احساس کند، او درگیر مسائل خیلی بزرگتر است،او باید واجبات و محرماتش را فعلا رعایت کند،نیازی نیست نگران اثرات لقمه های ناخواسته حرام باشد.
اگر آنها را رعایت کرد، لقمه های ناخواسته حرام را هم به او خواهند فهمانید.
بحث ما در مورد اثر لقمه ی حرامِ ناخواسته،مثل بحث از یک مسابقه ی ماشین سواری است که عده ای راننده که کوچکترین نکات رانندگی در افزایش سرعت آنها اثر دارد،مثلا نوع لاستیک، نوع هوای داخل لاستیکها،آیودینامیک بودن بدنه ی ماشینهایشان، نوع سوخت ماشینشان، و مسائل ریز و حساس دیگر. حالا یک نفر با ماشین پیکانش آمده در این مسابقه شرکت بکند، با لاستیکها و بدنه ی خاصی که این ماشین دارد، بعد بزند بر سر خودش که ای وای، من لاستیکهام فلان جنس نیست، بدنه ی ماشینم آیودینامیک نیست که باد را بشکافد. یکی باید به او بگوید بنده ی خدا،این ها خیلی به حال تو اثر ندارد،شما فعلا برو موتور ماشینت راعوض کن، فعلا برو دنبال نوع ماشینت باش تا دنبال نوع باد لاستیک ماشینت.
اگر لقمه ی حرام ناخواسته، اثری هم داشته باشد، در هدایت یک فرد عادی،آنقدر نخواهد بود که اعمال و رفتاری اختیاری او در هدایت یا شقاوت او اثر بخش هستند،لذا چنین افراید فعلا باید آنچه که دین گفته است را رعایت کنند،ان شاءالله خداوند متعال آنها را آنقدر زلال خواهد کرد که اثرات کم و ناچیز را هم درک کنند و از آنها هم مصون باشند.[/]
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «کسب حرام اثر خود را در ذریّه ی انسان به جای خواهد گذاشت.» [۱]
[۱] . وسائل الشیعه، جلد۱۷، صفحه ی۸۲٫
همانطور که در حدیث آمده، سخن از کسب حرام است. یعنی کسی با علم و اختیار ،مال حرامی را کسب کند. این قدر مسلم است. روایات در مقام این مطلب نیستند که بگویند آقا شما حواست هم نباشد، علم هم به حرمت لقمه ای پیدا نکنی،باز در ذریه ی تو اثر خواهد گذاشت. ما در روایات چنین حکایاتی را ندیدیم و ائمه،مردم را از چیزی انذار داده و ترسانده اند که قدرت بر اجتناب و اختیار آن داشته باشند.[/]
همانطور که در حدیث آمده، سخن از کسب حرام است. یعنی کسی با علم و اختیار ،مال حرامی را کسب کند. این قدر مسلم است. روایات در مقام این مطلب نیستند که بگویند آقا شما حواست هم نباشد، علم هم به حرمت لقمه ای پیدا نکنی،باز در ذریه ی تو اثر خواهد گذاشت. ما در روایات چنین حکایاتی را ندیدیم و ائمه،مردم را از چیزی انذار داده و ترسانده اند که قدرت بر اجتناب و اختیار آن داشته باشند.
میفرماید کسب حرام اثرش را در ذریه میگذارد. یعنی انسان مالی را که میداند حرام است بدست میاورد و به فرزندانش میدهد اما نوه و نتیجه و نسل و ذریه او که از این مال حرام هیچ اطلاعی نداشتند تحت اثرات مخرب آن قرار گرفته و یکی پس از دیگری روحیه ی تمرد و مخالفت با اوامر الهی پیدا میکنند و چندان پایبند واجبات و ترک محرماتشان نمیشوند. یکی مستقیما دیگری غیر مستقیم و بواسطه ی اهمیت ندادن والدینش به مسائل دینی...
پست قبلی ویرایش شده بود. بنابراین مجددا ادامه مطلب را میاورم:
چیزی که قابل قبول نیست این است که خداوند با کسیکه عمدا مال حرام خورده و کسی که غیرعمد خورده به یک نحو حسابرسی کند.
در حقیقت حسابرسی فرزندان این فرد آسانتر از خودش باید باشد و چه بسا تا اندازه ای ، بار گناهان آنها را هم باید به دوش بکشد...
یکی باید به او بگوید بنده ی خدا،این ها خیلی به حال تو اثر ندارد،شما فعلا برو موتور ماشینت راعوض کن، فعلا برو دنبال نوع ماشینت باش تا دنبال نوع باد لاستیک ماشینت.
اگر انسان بدون علم لقمه حرامی را بخورد بسته به میزانش، آن لقمه ها بر روح و روانش تاثیرات سوء میگذارد نه اینکه مانع هدایتش شود. اگر چنین نبود خداوند حکیم، فرستاده هایش را از نسلی قرار نمیداد که در اجدادشان هیچ ناپاکی نبوده است.
رعایت این مساله در هنگام بارداری و جنینی بسیار سفارش شده چون لقمه حرام انسان را از معنویات دور میکند
بحث ما در مورد اثر لقمه ی حرامِ ناخواسته،مثل بحث از یک مسابقه ی ماشین سواری است که عده ای راننده که کوچکترین نکات رانندگی در افزایش سرعت آنها اثر دارد،مثلا نوع لاستیک، نوع هوای داخل لاستیکها،آیودینامیک بودن بدنه ی ماشینهایشان، نوع سوخت ماشینشان، و مسائل ریز و حساس دیگر. حالا یک نفر با ماشین پیکانش آمده در این مسابقه شرکت بکند، با لاستیکها و بدنه ی خاصی که این ماشین دارد، بعد بزند بر سر خودش که ای وای، من لاستیکهام فلان جنس نیست، بدنه ی ماشینم آیودینامیک نیست که باد را بشکافد. یکی باید به او بگوید بنده ی خدا،این ها خیلی به حال تو اثر ندارد،شما فعلا برو موتور ماشینت راعوض کن، فعلا برو دنبال نوع ماشینت باش تا دنبال نوع باد لاستیک ماشینت.
بله کاملا درست و منطقی است
بصیر;894558 نوشت:
همانطور که خدا بر خورد گوشت میته،سگ و خوک در حال اضطرار، طبق فرمایش قرآن، حرجی قرار نداده. این یعنی چه؟ یعنی اگر در غیر اضطرار بخوری، گرفتار اثر می شوی و اگر در اضطرار بخوری، اثر معنوی چون قساوت نخواهد داشت.
فکر نمی کنم به این معنی باشد بلکه به این معنی است که اینجا موضوع در خور توجه ،حفظ نفس است نه آن قساوت.درست مثل همان مثالی که فرمودید. [=nazanin]در هر موردى که حفظ نفس، بر ارتکاب حرام توقف داشته باشد، ارتکاب آن واجب است، پس در چنین حالى، اجتناب از آن جایز نیست؛ و بین شراب و گِل و سایر محرمات فرقى نیست. پس اگر عطشى پیدا کند که بر جانش بترسد، خوردن شراب جایز بلکه واجب است. و همچنین است اگر به غیر شراب از محرمات دیگر، اضطرار پیدا کند.(م 32 ) [=nazanin]نصیحت پایانی امام در مورد استفاده از شراب برای مداوا : [=nazanin] البته شدت مسأله شراب بر کسی مخفى نیست، پس شخص مریض به خوردن و معالجه با آن عجله نکند مگر آنکه در صورت ترک مداوا با آن ولو به سبب موافقت عدهاى از اطباى حاذق و صاحب دیانت و درایت ببیند که هلاکت یا مانند آن، به جانش مىرسد وگرنه باید بر مشقت صبر نماید که شاید حضرت بارى تعالى وقتى ببیند که او بر دینش محافظت دارد او را عافیت دهد، یا به جهت صبرش، به او ثواب جزیل عطا کند[=nazanin]
همان خدایی که آثار معنوی را وضع کرده، اگر کسی بدون علم لقمه ای ناپاک بخورد،خدا اثری بر عمل او مترتب نمی کند.
این کلام با روایاتی که اثر گناه را تا 40 نسل ادامه دار میدانند و تاکیدات برای حفاظت از نطفه و .... در تناقض آشکار است.
این اثر تکوینی حداقل به صورت سرعت گیر و دست اندازهایی در مسیر خواهد بود. هر چند علت تامه نیست و انسان با اختیار خود میتواند از اهل نجات باشد
میفرماید کسب حرام اثرش را در ذریه میگذارد. یعنی انسان مالی را که میداند حرام است بدست میاورد و به فرزندانش میدهد اما نوه و نتیجه و نسل و ذریه او که از این مال حرام هیچ اطلاعی نداشتند تحت اثرات مخرب آن قرار گرفته و یکی پس از دیگری روحیه ی تمرد و مخالفت با اوامر الهی پیدا میکنند و چندان پایبند واجبات و ترک محرماتشان نمیشوند. یکی مستقیما دیگری غیر مستقیم و بواسطه ی اهمیت ندادن والدینش به مسائل دینی...
در اين مواردي که ذکر کرديد نسل او دچار اثرات سوء اختيار پدرانشان خواهند شد مانند والديني که نکات بهداشتي را رعايت نکرده و نسل معيوبي را به بار مي آورند با اين که فرزندان مقصر نيستند. در امور معنوي هم همينطور است مانند ولد الزنا.
بالاخره در اينجا اختياري وجود داشته آن هم اختيار از طرف والدين.
اما در مورد لقمه ي ناخواسته که هيچ اختياري از کسي در آن وجود نداشته اثر مخربي هم نبايد باشد.
اين نکته را هم بايد مد نظر داشت که خداوند فياض علي الاطلاق است و هميشه و مدام فيض مي بخشد و براي بر طرف شدن اين فيض دليل لازم است تا دليلي نباشد فيضي قطع نمي شود.
در مورد بچه اي که از زنا به دنيا آمده هنوز فيضي نبخشيده که بخواهد آن را قطع کرد لذا بر خدا عيب نيست که او را از اسباب هدايت خاصه بهره مند نسازد.
اما اگر بهره مند ساخت و به خاطر عمل غير اختياري فردي اين اثر را برداشت بر خدا نقص است
اما اگر فيضي را که نبود به کسي نداد مثل خير کثير براي فرزند زنا به اين بي عدالتي نمي گويند چون چيزي نبوده که آن را بردارد لطفي نبوده که قطع کند.
اما والديني که رعايت مي کنند و اهل ذکر و دعا و وضو بودند چون عمل اختياري مثبتي انجام داده اند خدا عنايت خاص به فرزند آنها مي کند.[/]
گر انسان بدون علم لقمه حرامی را بخورد بسته به میزانش، آن لقمه ها بر روح و روانش تاثیرات سوء میگذارد نه اینکه مانع هدایتش شود. اگر چنین نبود خداوند حکیم، فرستاده هایش را از نسلی قرار نمیداد که در اجدادشان هیچ ناپاکی نبوده است.
رعایت این مساله در هنگام بارداری و جنینی بسیار سفارش شده چون لقمه حرام انسان را از معنویات دور میکند
همه ي اين رعايتها و اين که انبياء و ائمه را از نسل پاک آفريده به خاطر اين است که اعمال اختياري اجداد در فرزندان تاثير مي گذاشته است نه اعمال غير اختياري.
انسان نسبت به اعمال غير اختياري خود يا اجدادش که آن هم غير اختياري بوده مذمت نمي شود.
هر چند فرزندان عمل اختياري اي انجام نداده باشند اما همين که اجداد هم اعمال اختياري بدي انجام داده باشند در نسلشان تاثير مي گذارد لذا خدا ائمه را در رحمهاي پاک قرار داده است.[/]
همه ي اين رعايتها و اين که انبياء و ائمه را از نسل پاک آفريده به خاطر اين است که اعمالاختياري اجداد در فرزندان تاثير مي گذاشته است نه اعمال غير اختياري.
سلام
حرف ما هم همین است که اجداد انبیاء و ائمه ، از روی اختیار مرتکب حرام نمیشدند و مال حرام به فرزندانشان نمیدادند تا بشود گفت که ممکن است ائمه و پیامبران غیر اختیاری حرام خورده باشند ولی خداوند آثار مخرب آن حرامها را از ایشان برطرف کرده باشد...
وقتی جراحی دستور برش می دهد حکم به برش می کند و می داند آن برش چه تاثیری می گذارد در بدن خودش هم می داند و بلد است که بخیه بزند و درست کند و علم دارد این برش چه سود و ضرری دارد
مهم اینه که به پزشک اعتماد کرد
حال خدا خودش در تکوین این امور را قرار داده
در تشریع احکامی صادر کرده
خب اگر قرار باشه در احکام تشریعی ضرری ایجاد شود چون از جانب خدا این حدود ایجاد شده آن ضرر قابل توجیه و لابد سود بخش است حال ما درک کنیم یا نکنیم
برایش مثال های مختلفی هست
مثل ماجرای قربانی کردن حضرت اسماعیل(ع)
مثل قتل عام بنی اسرائیل توسط خودشان
این کلام با روایاتی که اثر گناه را تا 40 نسل ادامه دار میدانند و تاکیدات برای حفاظت از نطفه و .... در تناقض آشکار است.
باسلام مجدد
هیچ تناقضی نیست. زیرا آن احادیث در مورد تاثیر عملِ اختیاری یک فرد بر اعمال و نسل او سخن می گوید. ولی ما در مورد عدم اثر عمل غیر اختیاریِ یک فرد سخن می گوییم. عملی که غیر اختیاری باشد نمی تواند موجب سلب توفیق شود. بله ممکن است باعث ایجاد توفیقاتی نشود، اما توفیقات را بر نمی دارد. توفیقاتی موقعی برداشته می شود که عملی اختیاری صورت بگیرد و از حکمت و عدالت پروردگار به دور است که خیری را به خاطر عملی غیر اختیاریِ یک فرد یا اجداد او، بر دارد.
والدینی هم که در لقمه ی خود مراعات نمی کنند یا در نطفه ی خود ملاحظه نمی کنند، توفیقاتی در آینده ی فرزندانشان حاصل نمی شود نه این که توفیقاتی باشد که خدا آنها را برداشته باشد. از اصل، توفیقی نمی دهد که بخواهد بردارد. به این نکته خوب توجه کنید که خداوند فیاض، هیچ وقت فیض را که داده، بر نمی دارد، مگر این که نداده باشد، که در اینصورت توقع ایجاد فیض، غلط است مگر این که مثلا اجداد ما اعمال اختیاری خوبی انجام داده باشند که آن اعمال، باعث ایجاد توفیق یا فیض در ما و نسل ما شده باشد.[/]
والدینی هم که در لقمه ی خود مراعات نمی کنند یا در نطفه ی خود ملاحظه نمی کنند، توفیقاتی در آینده ی فرزندانشان حاصل نمی شود نه این که توفیقاتی باشد که خدا آنها را برداشته باشد.از اصل، توفیقی نمی دهد که بخواهد بردارد.به این نکته خوب توجه کنید که خداوند فیاض، هیچ وقت فیض را که داده، بر نمی دارد، مگر این که نداده باشد، که در اینصورت توقع ایجاد فیض، غلط است
والدینی هم که در لقمه ی خود مراعات نمی کنند یا در نطفه ی خود ملاحظه نمی کنند، توفیقاتی در آینده ی فرزندانشان حاصل نمی شود نه این که توفیقاتی باشد که خدا آنها را برداشته باشد. از اصل، توفیقی نمی دهد که بخواهد بردارد. به این نکته خوب توجه کنید که خداوند فیاض، هیچ وقت فیض را که داده، بر نمی دارد، مگر این که نداده باشد، که در اینصورت توقع ایجاد فیض، غلط است مگر این که مثلا اجداد ما اعمال اختیاری خوبی انجام داده باشند که آن اعمال، باعث ایجاد توفیق یا فیض در ما و نسل ما شده باشد.
اگر از دید یک آدمی نگاه کنیم که فکر میکنیم از نظر فیض الهی در بدترین وضعیتها قرار دارد. آیا باز هم میگوییم که خداوند در آینده چنین فردی توفیقاتی قرار نداده است؟ آیا امکان دارد که این فرد بگوید، خدا عادل نیست که یکی را در بهترین خانواده ها و بالاترین مرتبه قرار داده و دیگری را در بدترین خانواده و پستترین جایگاه؟
پس باید این سخن با بیان بهتر و ظریفانه تری عنوان شود
زیرا کسیکه بدلایلی مثل والدین یا حکام ستمگر، در مسیر رحمت الهی قرار نگرفته یا حتی از هدایت الهی محروم شده؛ ممکن است خداوند برای او به گونه ی دیگری جبران کند. ولی از نظر ما فیض به حساب نیاید. در صورتیکه همین جبران الهی و تلاش خود فرد به اندازه و فهم خودش در رعایت بدیها و خوبیها ؛ ممکن است او را در جایگاهی قرار دهد که ما غبطه آن را میخوریم
اگر از دید یک آدمی نگاه کنیم که فکر میکنیم از نظر فیض الهی در بدترین وضعیتها قرار دارد. آیا باز هم میگوییم که خداوند در آینده چنین فردی توفیقاتی قرار نداده است؟ آیا امکان دارد که این فرد بگوید، خدا عادل نیست که یکی را در بهترین خانواده ها و بالاترین مرتبه قرار داده و دیگری را در بدترین خانواده و پستترین جایگاه؟
البته این بحث از این جا به بعد اعتقادی می شود نه اخلاقی. اما لازم است که عرض کنم خداوند متعال هر کسی را در قیامت به اندازه ظرفیت و داده هایش، ثواب و عقاب می کند، لذا کسی که در شرایط نامساعد به دنیا آمده باشد به او هم ظلم نخواهد شد و مسلما ارزش کارهای اخلاقی و معنوی ای که انجام داده به مراتب بیشتر از افرادی است که در شرایط مساعد رشد کرده و تربیت شده اند.
پس در قیامت بی عدالتی از طرف خداوند رخ نخواهد داد. اما در دنیا چطور؟ باید عرض کنم که دنیا جای اجرای عدالت الهی نیست، بلکه سیستم دنیا باید به گونه ای باشد که بالا و پایین، عقب و جلو، کم و زیاد، غنی و فقیر، سالم و مریض و امثالهم داشته باشد تا صحنه ی امتحان و رشد پیش بیاید و استعدادها و کمالات خودش را نشان دهد که بحثش مفصل است و در مباحث اعتقادی در همین سایت، بحث شده است.[/]
منظور از لقمه شبه ناك غذايي است كه معلوم نيست از طريق درآمد حلال و طيب به دست آمده باشد، و وضيعيت ان از اين نظر مشكوك و مبهم است و احتمال به دست امدن آن از راه حرام در مورد آن منتفي نيست و براي بر كنار بودن از آثار منفي و نا مطلوب چنين لقمه اي اجتناب از آن لازم است.
اثر لقمه ي حرام و شبه ناك :
آنچه مسلم است اين است كه اين گونه امور در شخصيت انسان مؤثر است، ليكن چگونگى تأثير آن به نحو علت معد و شرطي است، نه علت ايجابي و ايجادي. از اين رو تأثير به گونه اى نيست كه اختيار را از انسان سلب كند بلكه تنها مسير رسيدن به كمال معنوى را نزديك يا طولانى مى كند. به عبارت ديگر آهنگ و ميزان گرايش به سمت نيكى ها و بدى ها را كمتر يا افزونتر مى سازد. با توجه به آيه 27 سوره آل عمران كه مى فرمايد : « تخرج اَلْحَيَّ مِنَ اَلْمَيِّتِ وَ تُخْرِجُ اَلْمَيِّتَ مِنَ اَلْحَيِ » (خداوند زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج مى سازد.) مى توان دريافت كه عوامل وراثتى آزادى را از انسان نمى گيرد زيرا چه بسا انسانهاى زنده دل كه از انسانهاى مرده دل پديد آيند و برعكس (تفسير نمونه ذيل آيه).
نكته مهم اين است كه آثار وضعي لقمه حرام و مال و غذاي مشكوك مربوط به صورت علم و آگاهي است و اگر در صورت عدم آگاهي هم اثر وضعي باقي باشد، كم رنگ و كم اثر است و با اعمال نيك و نيت خوب و عبادات از بين مي رود، پس در عين حساس بودن و مراقب بودن بايد از وسواس و بدبيني و جستجو در اين مورد پرهيز كرد و تا زماني كه علم به حرام بودن نداريم از بدبيني و ترتيب اثر دادن پرهيز كنيم.
در نهمين فراز دعاي امام عصر(عج)چنين مي خوانيم: «وطهّر بطوننا من الحرام و الشبهه » ( خدايا!اندرون ما را از غذاهاي حرام وشبهه ناك پاك كن.) اين تعبير بيانگر آن است كه بايد در مورد غذا بسيار مراقب بود كه نه تنها حرام نباشد،بلكه حتي شبهه ناك و مبهم نباشد،يعني پس از احراز طيّب و پاك بودن غذا،آن را خورد،و گرنه از آن پرهيز كرد.چنان كه از امام حسن عسكري(عليه السلام) نقل شده در ضمن گفتاري فرمود: «اورع الناس من وقف عند الشبهه،وازهد الناس من ترك الحرام» (1) پارساترين مردم كسي است كه در برابر شبهه توقف كند،و زاهدترين مردم كسي است كه از مال حرام پرهيز نمايد.»
توضيح اين كه اگر كسي خود را به امور شبهه ناك آلوده كند،آرام آرام قبح و زشتي گناه نزد او كم مي شود،و در پرتگاه حرام قرار مي گيرد،اين كه خداوند در قرآن مي فرمايد: «لا تتبعوا خطوات الشيطان» (2) از گام هاي شيطان پيروي نكنيد» و به ويژه در مورد غذا و مال پاكيزه و حلال در دو آيه اين موضوع را مطرح مي كند . (3) از اين رو است كه يكي از گام هاي شيطان همين امور شبهه آميز است، شيطان به انسان مقدس و نماز شب خوان نمي گويد:برو شراب بخور،بلكه در ابتدا به او مي گويد نماز شب كه جزء واجبات نيست، آن را رها كن، اگر پذيرفت كم كم سراغ نمازهاي واجب در اول وقت را دنبال مي كند و به او مي گويد: اول وقت خواندن كه شرط نماز نيست، و همين طور گام به گام در انسان وسوسه مي كند تا او را به طور كلي از خداوند دور مي سازد.
رجوع كنيد به: 1. كتاب عدل الهي و انسان و ايمان شهيد مطهري 2. داستان هاي شگفت، شهيد دستغيب شيرازي.
1. بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۳۷۳.
2. سوره بقره، آيه ۱۶۸ و ۲۰۸ ؛سوره انعام، آيه ۱۴۲؛ سوره نور، آيه ۲۱.
3. . سوره بقره، آيه ۱۶۸، و سوره انعام، آيه ۱۴۲.
با سلام
در این مورد با کارشناس اخلاق در آنلاین صحبت میکردم.(البته با دو کارشناس اخلاق و یک کارشناس اعتقادی صحبت کردم)
میفرمودند اختیار که ربطی به اثر وضعی ندارد.
اگر مطلقا نداند که لقمه مشکل دار است ،فقط اثر وضعی دارد.و فرقی نیست بین اینکه لقمه پدر باشد یا دیگران.
اگر حدس بزند که ممکن است لقمه مشکل دار باشد،اگر لقمه پدر باشد،اثر چنین لقمه ای کمتر است چون فرزند معمولا بنوعی مجبور است که این را استفاده کند. و نفقه پدر را بگیرد،اما اگر لقمه ی دیگران باشد اثر وضعی اش بیشتر است چون میتواند به راحتی از آن صرف نظر کند.
ایشان از قول یکی از بزرگان نقل میکردند که در مجلسی سخنرانی داشتند و این مجلس خیلی سرد بود. با اینکه کار و مطالعه فراوانی هم داشته اند. از پیش نماز سوال میکنند معلوم میشود که اینجا خانه ی یک شرابخوار بوده است که از او خریده و مسجد ساخته اند.
و فرمودند اثر وضعی یعنی این.
مثال دیگر: فرض کنید کنار خیابان ایستاده اید منتطر تاکسی تا به یک مهمانی بروید. ماشینی رد میشود و به لباس شما آب گل آلود می پاشد.مجبور میشوید بروید منزل و لباس عوض کنید.شما قصدتان برای رفتن به آن مهمانی محکم باشد ،بعد از تعویض لباس خواهید رفت.ولی اگر آن اتفاق نیفتاده بود خیلی راحت تر بودید.
مثال دیگر: فرض کنید کنار خیابان ایستاده اید منتطر تاکسی تا به یک مهمانی بروید. ماشینی رد میشود و به لباس شما آب گل آلود می پاشد.مجبور میشوید بروید منزل و لباس عوض کنید.شما قصدتان برای رفتن به آن مهمانی محکم باشد ،بعد از تعویض لباس خواهید رفت.ولی اگر آن اتفاق نیفتاده بود خیلی راحت تر بودید.
سلام و تشکر
اثر وضعی همان اثر تکوینی است که موضوع بحثه. یعنی همان اثر که باعث میشه نسل در هدایتش به زحمت بیفته.
در باره آثار وضعی گناهان در روایت آمده:
گناهی که نعمتها را تغییر می دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهی که پشیمانی می اورد، قتل است. گناهی که گرفتاری ایجاد می کند، ظلم است. گناهی که آبرو می برد، شرابخواری است. گناهی که جلوی روزی را می گیرد، زناست. گناهی که مرگ را شتاب می بخشد، قطع رابطه با خویشان است. گناهی که مانع اجابت دعا می شود و زندگی را تیره و تار می کند، نافرمانی از پدر و مادر است.(علل الشرایع ، ج ۲، ص ۵۸۴)
از آنجاییکه فردیکه مرتکب این گناهان میشود معمولا با افراد خانواده اش زندگی میکند ، این آثار زندگی آنها را هم تحت تاثیر قرار میدهد و وقتی باعث بدبختی دنیوی شد میتواند انسان را از معنویات هم دور کند
همچنین در قرآن کریم میفرماید:
و الیخش الذین لو ترکوا من خلفهم ذریة ضعافا خافوا علیهم فلیتقوا الله ولیقولوا قولا سدیدا.(19)
و آنان كه اگر فرزندان ناتوانى از خود بر جاى بگذارند بر [آينده] آنان بيم دارند بايد [از ستم بر يتيمان مردم نيز] بترسند پس بايد از خدا پروا دارند و سخنى [بجا و] درست گويند (۹)
یعنی این ظلمی که به یتیمان مردم میکنند و مال حرام به فرزندانشان میدهند ممکن است باعث شود در آینده فرزندان خودشان را دچار گرفتاریهایی کند...
چند وقت پيش با يكي از اساتيد سايت مشورت ميكردم
به ايشان گفتم در يكي از عبادات مشكل دارم و نمي دانم چرا حال و حس سابق را ندارم
ايشان پاسخ دادند ورودي هاي جسم و روحت را بررسي كن
رستگاران;894843 نوشت:
خدا خودش در تکوین این امور را قرار داده و در تشریع احکامی صادر کرده
فرمايش شما درمورد حكيم بودن خداوند قطعاً صحيح است
نميشود كه خداوند خودش بگويد اگر درمورد حرام بودن مالي اطمينان نداريد (مثلاً در يك كشور اسلامي) ، بنا را بر حلال بودن بگذاريد
بعد خودش هم براي اين موضوع اثر تكوينيِ منفي قرار بدهد!
اما برادر مي دانيد موضوع چيست؟
اينكه آيا ما مطمئن هستيم تمام قواعد را براي دوري از لقمهء حرام (يا موارد مشابه) به كار بسته ايم؟
صحبت سر اين است كه فرضاً بنده ناخواسته لقمهء حرامي ميخورم و اثري تكويني در زندگي من نمايان ميشود
بعد روز قيامت به خدا ميگويم خب من كه خبر نداشتم. چرا اثر تكويني را از من بر نداشتي؟! و خداوند پاسخ بفرمايد:
مگر نگفته بودم بررسي كن؟
مگر نگفته بودم قبل از خوردن بسم الله بگو؟
مگر نگفته بودم صدقه بده تا آثار منفيِ احتمالي را از زندگي خود دفع كني؟
مگر نگفته بودم.......هدف من اين است كه اين "مگر نگفته بودم" ها را كشف كنم
فرمايش شما درمورد حكيم بودن خداوند قطعاً صحيح است
نميشود كه خداوند خودش بگويد اگر درمورد حرام بودن مالي اطمينان نداريد (مثلاً در يك كشور اسلامي) ، بنا را بر حلال بودن بگذاريد
بعد خودش هم براي اين موضوع اثر تكوينيِ منفي قرار بدهد!
اما برادر مي دانيد موضوع چيست؟
اينكه آيا ما مطمئن هستيم تمام قواعد را براي دوري از لقمهء حرام (يا موارد مشابه) به كار بسته ايم؟
صحبت سر اين است كه فرضاً بنده ناخواسته لقمهء حرامي ميخورم و اثري تكويني در زندگي من نمايان ميشود
بعد روز قيامت به خدا ميگويم خب من كه خبر نداشتم. چرا اثر تكويني را از من بر نداشتي؟!
و خداوند پاسخ بفرمايد:
مگر نگفته بودم بررسي كن؟
مگر نگفته بودم قبل از خوردن بسم الله بگو؟
مگر نگفته بودم صدقه بده تا آثار منفيِ احتمالي را از زندگي خود دفع كني؟
مگر نگفته بودم.......
هدف من اين است كه اين "مگر نگفته بودم" ها را كشف كنم
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم عجل لولیک الفرج
سلام علیکم ورحمه الله وبرکاته
خب تا جایی که تکلیف شرعی داریم باید بررسی کنیم تا تکلیف درست ادا شود و در بحث اخلاق هم تا جایی که میشود بسته به ظرفیت روحی خب رعایت می شود
حال با این حال آثار تکوینی داشتید که اگر درجه ایمانتان ضعیف بود و در قیامت به خدا گفتید چرا؟
تکلیف و حکم با خدا است هرچه بخواهد
این ظلم نیست.
این که کسی غذایی بخورد که علم به شبه ناک نبودن آن ندارد ، و آن غذا فی الواقع دارای اشکال بوده باشد و آن شخص گرفتار آثار وضعی بشود ، ظلم نیست.
حتماً قبلا جایی کاری (عالمانه و عامدانه) کرده که به خاطر آن ، الان گرفتار این مساله شده است.
مثلا کوتاهی در احترام والدین و یا احترام استاد و ...
فرض کنید دوستی دارید که نماز نمی خواند یا موجب ایذاء پدر و مادرش میشود. چرا ما باید در اینجا امر بمعروف و نهی از منکر کنیم؟ بعضی گناهان هستند که آثار اجتماعی مشهود دارند مثل غیبت یا بی حجابی. اما در مواردی که به ظاهر شخصی مینماید ،چرا امر بمعروف و نهی از منکر واجب است؟
شاید یکی از دلایلش همین اثر وضعی باشد.
ابی حمزه گوید، شنیدم حضرت امام محمدباقر (علیه السّلام) فرمودند: راستش این است که سالی کم بارانتر از سال دیگر نیست ولی خدا آن باران را هرجا خواهد ببارد، هرگاه مردمی نافرمانی خدا کنند، خداوند عزوجل آنچه باران برای آنها در آن سال مقدّر کرده، به مردم دیگر بر گرداند و به دشتها و دریاها و کوهها ببارد، راستی خدا هر آینه جُعَل(نوعی حشره) را در سوراخش عذاب می کند به واسطه ی دریغ کردن باران از زمینی که محل او است برای گناهان مردمی که در میان آنها است و به تحقیق خدا برای جُعَل راهی فراهم کرده است که از آن برود به محلی دیگر جز محلّ معصیت کارها، گوید: سپس امام باقر (علیه السّلام) فرمودند: فأعتبروا یا اُولی الأَبصار. (توضیح بیشتر در مورد حدیث:از مجلسی ره- « فأعتبروا یا اُولی الأَبصار» یعنی ای صاحبدلان پند گیرید و اندرز پذیرید و انجام کار را بسنجید و در این بیندیشید که اگر حال جانوری غیر مکلَّف و بی شعور چنین است که به همسایگی گناهکار زیان بیند، حال تو انسان باشعور در گناهکاری و همسایگی گناهکاران چه باشد؟ و این روایت دلالت دارد که برخی جانوران شعور و علم دارند به پاره تکالیف شرعیه و کارهای بندگان خدا و کردار آنها و خود هم نوعی از تکلیف دارند.)منبع: اصول کافی، ج5، ص 125
میشه گفت که با انجام دادن اعمالِ حسنه میشه این اثر را رفع نمود و در نتیجه ظلمی صورت نگرفته .
ممنونم از مشارکت شما در این بحث.
اما بحث بر سر این است که آیا اصلا لقمه ای که ما احتیاط را در آن رعایت کرده ایم ولی باز به طور ناخواسته از آن تناول کرده باشیم و در قیامت بفهمیم که آن لقمه، حرام بوده، آیا اصلا اثر وضعی معنوی در دنیا برای ما داشته یا نه که حالا بخواهد با اعمالِ حسنه اثرش برطرف بشود؟
یازینبِ فاطمه;895726 نوشت:
آیا این پادزهرها فقط برای سیّئاتِ اختیاری ست یا در مورد سیّئاتِ غیرِ اختیاری نیز کاربرد دارد ؟
عملی که غیر اختیاری باشد که تکلیفی نسبت به آن نداریم تا عنوان سیئه را روی آن بگذاریم تا بگویم سیئه ی اختیاری و غیر اختیاری. غیر اختیاری تکلیفی نیست لذا سیئه ای هم برای فرد محسوب نمی شود.[/]
اگر حال جانوری غیر مکلَّف و بی شعور چنین است که به همسایگی گناهکار زیان بیند، حال تو انسان باشعور در گناهکاری و همسایگی گناهکاران چه باشد؟
در این حدیث، بحث روی اثر وضعی مادی است که چاره ای از آن نیست مثل مست شدن انسانی که به زور شراب بخورد و ما در مورد این قبلا بحث کردیم و اختلافی در این مورد نداریم.[/]
در اين مواردي که ذکر کرديد نسل او دچار اثرات سوء اختيار پدرانشان خواهند شد مانند والديني که نکات بهداشتي را رعايت نکرده و نسل معيوبي را به بار مي آورند با اين که فرزندان مقصر نيستند. در امور معنوي هم همينطور است مانند ولد الزنا.
بالاخره در اينجا اختياري وجود داشته آن هم اختيار از طرف والدين.
اما در مورد لقمه ي ناخواسته که هيچ اختياري از کسي در آن وجود نداشته اثر مخربي هم نبايد باشد.
بصیر;895690 نوشت:
اگر کوتاهی نکرده باشد چه؟ آیا باز لقمه ی ناخواسته ی او، اثر تکوینی دارد یان؟ و اگر طبق فرمایش شما، اثر داشته باشد باز هم ظلم نیست؟
با سلام
جناب بصیر شما اثر تکوینی را دو دسته تقسیم بندی فرمودید : مادی و معنوی . و فرمودید اثر مادی را قبول دارید چون چاره ای از آن نیست. که می دانیم مثالهایی هستند که اثر مادی هم برداشته شده است و اینطور نیست که چاره ای از آن نباشد.
و اثر مادی معنوی را نپذیرفتید و استدلالتان این بود که این ظلم است.
چرا خداوند باید اثر معنوی را بردارد چون ظلم است ولی اثر مادی را نه؟
اگر کسی بپرسد چرا یک کودک نا اگاه که دستش را داخل چرخ گوشت میکند باید این همه درد بکشد و دستش را هم از دست بدهد،چه پاسخی به او میدهید؟چرا این ظلم و بی عدالتی نیست؟
به او پاسخ میدهید که این قانون تکوینی این عالم است. تزاحمات دنیوی است. ظلمی به او نشده.تلاش بیشتر او در شرایط سخت تر نزد خداوند ارزش بالاتری دارد نسبت به کسی که در شرایط عادی راه را پیموده است .
اگر کسی بپرسد چرا یک فرزند که در خانواده ای به دنیا می اید که پدر مادر مدام در حال نزاع هستند از لحاظ روحی آسیب میبیند،او چرا باید سختی بکشد و محیط امن و آرام نداشته باشد؟آیا او جایی باید احتیاط میکرده و نکرده است که دچار این شرایط شده است؟میفرمایید تمام اینها لحاظ خواهد شد و خداوند جبار(جبران کننده) است.
به نظر بنده هیچ تفاوتی بین این موقعیت ها با موقعیت اثر تکوینی حرام بدون اطلاع،وجود ندارد.و همان پاسخ ها را اینجا هم میتوان ارائه داد و هیچ ظلمی هم در کار نیست.
همانطور که آن پدر و مادر باید برای عدم تامین آرامش فرزند پاسخ دهند،باید برای اثر تکوینی ناخواسته ی لقمه ی حرامشان برای فرزند هم پاسخ بدهند(علاوه بر عذابی که بابت کسب حرام میشوند) و همین طور فردی که لقمه حرامی به میهمانش میدهد هم باید پاسخ دهد.
ضمن اینکه حضرتعالی اثر تکوینی لقمه پدر برای فرزند را پذیرفتید و آن را ظلم ندانستید،بدلیل اینکه اختیار پدر مطرح بوده است.فرزند در این بین چه اختیاری در اختیار پدر داشته است؟و چه تفاوتی با اختیار یک فرد در لقمه حرام فرد دیگری دارد؟
فرض کنید یک فرد بدون اینکه تا بحال واژه ی سالک به گوشش خورده باشد و بداند باید برای اذکار خاص از استاد خاص اذن گرفت،از یک ذکری خوشش می آید و به دلش مینشیند و با خود میگوید این ذکر را روزی صد بار میگویم.و گرفتار اثر وضعی آن ذکر میشود.درحالیکه هیچ اطلاعی از روند این کار نداشته است.آیا نعوذ بالله این ظلم و بی عدالتی خداوند است؟
در این حدیث، بحث روی اثر وضعی مادی است که چاره ای از آن نیست مثل مست شدن انسانی که به زور شراب بخورد و ما در مورد این قبلا بحث کردیم و اختلافی در این مورد نداریم.
فکر میکنم این همان اثر وضعی معنوی باشد. وگرنه گناه همسایه چه اثر مادی مستقیمی در جهان ماده و در ابرها و وضعیت آنها میگذارد که باعث شود باران نبارد؟یک هواشناس یا جغرافیدان نمی تواند ارتباطی بین گناه و شرایط مناسب برای پدید آمدن ابرها و بارور شدن آنها پیدا کند.
پس این همان اثر تکوینی معنوی است که در ماده ظهور یافته است.
اما بحث بر سر این است که آیا اصلا لقمه ای که ما احتیاط را در آن رعایت کرده ایم ولی باز به طور ناخواسته از آن تناول کرده باشیم و در قیامت بفهمیم که آن لقمه، حرام بوده، آیا اصلا اثر وضعی معنوی در دنیا برای ما داشته یا نه که حالا بخواهد با اعمالِ حسنه اثرش برطرف بشود؟
عملی که غیر اختیاری باشد که تکلیفی نسبت به آن نداریم تا عنوان
سیئه را روی آن بگذاریم تا بگویم سیئه ی اختیاری و غیر اختیاری. غیر اختیاری تکلیفی نیست لذا سیئه ای هم برای فرد محسوب نمی شود.
با عرض سلام.
دوستان مثالهایی زدند برای اینکه مشخص شود عملی که انسان بی اختیار انجام داده میتواند اثر وضعی داشته باشد. توجه داشته باشید که عنوان سیئه بر این اعمال نیست...
بسیار میبینیم ومیشنویم هشدار علما و بزرگان دین را نسبت به بد حجابی.
آقایان اگر در بدحجابی زنان جامعه نقشی نداشته باشند ، صرف نگاه گاه و بیگاه و بدون قصد به زنان بد حجاب مرتکب گناه نخواهند شد پس چرا نسبت به بی حجابیاینهمه هشدار داده میشود؟ آیا میتوانیم بگوییم بدحجابی زنان نقشی در آلوده شدن کودکان یا افراد باایمان ، به گناه ندارد ، چون نگاههای آنها عمدی نبوده؟ خیر. برعکس بسیار پیش میاید که همین نگاهها برای مردان یا بچه های کوچک هم زمینه ساز گناه و حتی انجراف شود و جامعه ای را از صراط مستقیم منحرف کند...
اگر قرار باشد خداوند تاثیر این نگاهها را بر نفس انسانها از بین ببرد پس چگونه مشخص شود چه کسی مطیع اوامر الهی است و با هواهای نفسانی اش مخالفت میکند و چه کسی از اوامر الهی سرپیچی میکند و مطیع خواهشهای نفسانی خود است.
دلیل دیگر اینکه در روایات آمده است:
لقمه حرام، باعث گلایه زن و فرزند در روز قیامت است.
وارد شده است که زن و فرزندان آدمی در روز قیامت به او می آویزند و او را در موقف حضور پروردگار باز می دارند و می گویند: پروردگارا! حق ما را از این شخص بستان. به درستی که ما جاهل به احکام شریعت بودیم و او ما را تعلیم نکرد و غذای حرام به ما خورانید و ما عالم به آن نبودیم.
اگر لقمه حرام ، بر کسانیکه به آن علم ندارند، تاثیر معنوی ندارد پس چرا باید در قیامت عیال انسان بخاطر غذای حرامی که به آنها خورانده است نزد خداوند از او شکایت کنند؟
وقتی فرزند فلان مسوول مملکتی میاید و در دفاع از پدرش ، بیت المال را سهم خود از سفره انقلاب اعلام میکند، همین یک دلیل کافیست تا ثابت شود که حرامخواری حتی اگر بدون اطلاع انسان باشد، تاثیر سوئی بر تربیت فرزندان خواهد داشت...
علمای بزرگ دین هم در این رابطه بسیار سفارش کرده اند. جای تعجب است که سخن شما در این زمینه، با سخنان علمای دین مغایرت دارد..
و اثر مادی معنوی را نپذیرفتید و استدلالتان این بود که این ظلم است.
چرا خداوند باید اثر معنوی را بردارد چون ظلم است ولی اثر مادی را نه؟
منظور، اثرات معنوی ای بود که ناخواسته بخواهد باعث کدورتهایی بشود که منجر به عاقبت به شرّی و تباهی و عذاب در قیامت بشود.
و الا این مسلم است که همه چیز در عالم اثر دارد هیچ چیزی بی اثر نیست. شما همین که با انسانهای دنیای یا مادی نگر هم نشست و برخواست داشته باشید هیچ گناهی هم در کنار آنها نکنید آنها هم به ظاهر گناهی نکند، به همین اندازه که در کنار وجودِ یک انسان بی ایمان باشید، باعث کدورت و تاریکی خواهد شد. باعث دلمردگی خواهد شد منتها با ذکر و اعمال خیر، این اثرات هضم می شود و از بین می رود.
مثلا انسانهایی که مدام در حال مناظره و بحث با افراد پلید و ناپاک هستند، اینها مسلما با آلودگیِ این افراد و کدورتهای آنها در ارتباطند و این ارتباط، بی اثر نیست، منتها آنها خودشان را با چیزهای دیگری بیمه می کنند
با ذکر، دعا، استغفار. اصلا آن نیت بلندی که دارند(نیت هدایتگری و ارشاد همین کفار، مثل حضرت موسی و هارون که سراغ فرعون رفتند) باعث می شود که کدورت طرفهای مقابلشان، بر آنها اثری نگذارد بلکه نیت بزرگ آنها، بیشتر باعث رشد و کمال آنها بشود. اگر هر کس دیگری غیر آنها بودند با این کفار و ظالمین درارتباط بودند شاید از آنها اثر می پذیرفتند و کدورت آنها در وجودشان تاثیر می گذاشت.[/]
منظور، اثرات معنوی ای بود که ناخواسته بخواهد باعث کدورتهایی بشود که منجر به عاقبت به شرّی و تباهی و عذاب در قیامت بشود.
سلام محضر شما
بارها از اول تاپیک اشاره شد و فکر میکنم خود حضرتعالی اشاره فرمودید که اثر وضعی در حد اقتضا است نه از بین برنده ی اختیار.مقتضی خیر را از بین میبرد اما مانع خیر بصورت کلی نیست.
کاربر مهمان خوش آمدید
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم عجل لولیک الفرج
سلام علیکم ورحمه الله وبرکاته
دوستان بنظرم یک گذاره بشه برای این قضیه در نظر گرفت
ما میدانیم که یک ضرر به ظاهر دلخراش و بد فواید دیگری برای آن ممکن است باشد
مثلا
چاقو هم آدم می کشد و هم آدم را زنده نگه می دارد.
چاقو و بریدن آن در عالم یک سبب مشخص به اسم بریدن دارد.
اما اثر آن فرق دارد مثلا یکجا بیماری را نجات می دهد و جای دیگر فردی را می کشد
ما هم می دانیم که اثر هر فعلی و هر چیزی به اراده خدا است
پس هرچند ما چیزی را ندانیم و بخوریم یا استفاده کنیم و اثر دنیوی(مثل بریدن چاقو) در بدن ما ظاهر شود
اما اثرات معنوی و دنیوی دیگری برای ما دارد که مفید است .
پس باز اصل بر همان اثر تکوینی است که خدا بر عملی وارد می کند(که به خواست خدا است).
هرچند با خوردن سم ناخواسته و به اجبار کسی دیگری به زور بخوریم و کشته شویم.
اما اثری چون شهادت دارد که اگر به خواست و اراده خود بخوریم مفهوم خودکشی دارد.
پس در مورد اثرات در دنیا هم می شود همچین تصوراتی کرد.
یا علی(ع)
[="Tahoma"][="Blue"] طوفان خورشیدی;894118 نوشت:
خب عزیز، همه ی بحث ما هم بر سر افرادی است که اضطرار داشته اند یا علم نداشته اند یا زوری شراب به حلقشان کرده اند. آنجا که علم باشد یا فرصت احتیاط کردن و اجتناب از لقمه ی حرام یا شبهه ناک باشد که بحث نداریم بر اثر دار بودنش. همه بحث در جایی است که اگر زوری به شما لقمه حرام دادند یا بدون اطلاع، لقمه ای حرام خورده شود و بعدا معلوم شود حرام بوده، در این موارد بحث داشتیم که آیا باز اثری دارد یا نه و اگر دارد به چه اندازه هست.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] Reza-D;894120 نوشت:
بله. شاید. امکان دارد.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] فاتح;894134 نوشت:
باسلام مجدد و عرض ادب
لازم شد تعریفی از لقمه ی شبهه ناک بکنم.
به لقمه ای شبهه ناک می گویند که بدانیم صاحب آن، اهل حلال و حرام نیست یا بدانیم که در اموال او حرام هم وجود دارد مثلا یقین داریم اهل خمس نیست یا مثلا در کاسبی، ربا هم وارد کرده یا اهل قمار است و اموالی از این راه به دست آورده یا از دزدی و امثالهم ، اموالی به دست آورده، در کنار این شرایط، یقین هم نداریم غذایی که جلوی ما گذاشته از اموال حرام اوست یا از اموال دیگری که با کسب حلالش به دست آورده. به همین اندازه که احتمال حرام در مالش وارد شود، مال شبهه ناک محسوب می شود.
البته خوردن مال شبهه ناک حرام نیست ولی مکروه هست، یعنی حلال است.
متاسفانه مردم، هر مالی را که اطلاعی نسبت به آن ندارند، شبهه ناک حساب می کنند. فکر می کنند همین که طرف را نمی شناسند به مال او شبهه ناک می گویند. در صورتیکه مال شبهه ناک، یک علم اجمالی به حرمت کسب و کار او هست، منتها نمی دانیم الان این مالی که به دست ما داده از آن مالهای حرام اوست یا غیر از آن است.
مردم مثلا تکیه یا حسینیه یا مسجدی که بانیان آن را نمی شناسند، اکل از سفره یا اطعام آن روضه و مجلس را شبهه ناک تلقی می کنند. یا غذایی که یک فرد غریبه به آنها تعارف می کند، شبهه ناک می دانند چون صاحبش را نمی شناسند در حالیکه اینها شبهه ناک تلقی نمی شود.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] یکی دیگه.;894137 نوشت:
باسلام و عرض ادب
مسلم این است که سلاطین، هیچ کدام بر معیار حق عمل نمی کردند و فرستاده ی خدا نبودند و انبیاء و اولیای الهی به مصلحت امت و به عنوانی راهی برای خدمت به مردم با آنها در برخی شرایط سازش می کردند و گاهی در دربار آنها ورود پیدا می کردند، هر چند برخی از این سلاطین و پادشاهان خدمات فراوانی هم داشته و نسبت به سایر سلاطین، از ظلم کمتری برخوردار بوده اند.
اگر آنها می خواست عادل حقیقی باشند و به حق عمل کنند می بایست حکومت را به دست صاحبانش که انبیاء و ائمه و فرستادگان الهی هستند می دادند تا طبق حق و عدالت قضاوت شود به همین مقدار که خودرای بوده اند اموال آنها مورد اشکال واقع خواهد شد.
امثال این سوال، جای دیگر در مباحث کلامی بحث شده، هیچ دلیلی بر عنایت خاص و معجزه بودن ندیده ایم.
ما هم این دلیل را برای اثرات غیر محتملانه ی لقمه ی حرام غیر معلوم، بیان می کنیم. یعنی امکان دارد خداوند متعال طبق احادیث و حکایات سوق المسلمین که ذکر شد، اگر لقمه ای هم ناخواسته حرام از آب در آمده باشد خداوند برآن ترتیب اثر ندهد و طبق مصلحتِ خویش، آثارِ آن را بردارد.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] حبیبه;894173 نوشت:
باسلام و عرض ادب و تشکر از سرکار حبیه و مطالب مفید و ارزشمند ایشان.
بله، مطالب شما صحیح است، و مسلم این است که اگر بی مبالاتی در کار باشد، اثرات خود را قطعا خواهد گذاشت. منتها بحث ما بر سر بی مابالاتی نیست. بحث بر سر جایی است که فرد، حتی از مال شبهه ناک هم اجتناب می کند و اهل احتیاط هست، اما ممکن است لقمه ای در طعام او وارد شود که هیچ فکرش را هم نمی کرده و هیچ احتمالی هم به حرمت آن نمی داده. آیا باز اثر دارد یا نه؟ که بحث به درازا کشید.[/]
سلام علیکم
سپاس از استاد گرامی بابت راهنمائی تان
یک مطلبی رو خوانده بودم در احوالات کربلائی کاظم ساروقی رحمه الله و آن این بود که برای ایشان غذای شبهه ناک باعث تهوع شان میشد کسی نمیدانست بعدها متوجه شدند و علتش را از ایشان جویا که شدند گفته بودند غذا چنین مشکلی داشت .
بنده چنین حرمتی در ذهنم بود , چیزی در حد حرام .
باسمه الحسیب
شاید به معنای معمول آن شبهه ناک ندانند امّا پرهیز آنها از باب دقت در لقمه ای است
که می خورند و علم به تأثیری که لقمه بر طهارت و صفای روح دارد موجب پرهیز آنها می گردد.
با سلام و تشکر
بحث اصلا این نیست که بخواهیم بگوییم آنها عادل بوده اند یا ساحتشان مقدس است.
الان هم نمونه های زیادی داریم که مثلا فردی به هر دلیلی خمس اموالش را پرداخت نمی کند ولی در عین حال مثلا نزول هم نمی گیرد و نمی دهد.این که فردی یک مولفه ی بالاتر را ندارد دلیل نمی شود که مولفه های پایین تر را هم نداشته باشد.
مگر آثار وضعی مادی داخل در قدرت مکلف است؟
چه دلیلی وجود دارد که ما بتوانیم آثار وضعی مادی و معنوی را از هم جدا کنیم؟
[="Tahoma"][="Blue"] فاتح;894272 نوشت:
سلام علیکم
بله وقتی روح لطیف بشود، از کمترین ناپاکی هم احساس انزجار دارد. آب، هرچه زلال تر باشد آلودگی را بهتر و سریعتر در خود نشان می دهد.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] حبیبه;894287 نوشت:
به شرطی که این دقتها و حساسیتها، به سوء ظن و تهمت به مردم و حکم به ناپاکی مال مردم نگردد.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] یکی دیگه.;894305 نوشت:
همین که مسلمان باشد و عالمانه، خمس ندهد، مالش حرام می شود، مالِ حرام که فقط دزدی و ربا نیست.
آثار مادی، مثل همه مصائب و بلاها و مشکلات دنیا، از خواص عالم دنیاست و چاره ای جز آن نیست و با عدالت خدا هم ناسازگار نخواهد بود بلکه طبیعت دنیاست.
اما آثار معنوی و موجب بدبختی و شقاوت بشود و انسان را از هدایت الهی محروم سازد، مخالف حکمت و عدالت الهی است، لذا قابل قبول نیست.[/]
سلام علیکم
بله بارها بنده سوء رفتارهائی دیده ام از چنین ظن هائی . العیاذ بالله . کسی که از لقمه شبهه ناک آنهم بدون علم پرهیز میکند از سوء ظن با علم چگونه پرهیز نمیکند .
برای بنده که بتجربه ثابت شده که حکم شرع حق است و تخطی از آن باعث فتنه و گناه . از استاد عزیز بواسطه حوصله و صبر و راهمائی عالمانه و همچنین همراهان بخاطر شرکت در محاضره سپاسگزارام.
با عرض سلام
انسان فقط در اثر خطا و فراموشی یا اجبار است که مواخذه قرار نمیگیرد. ولی در هر صورت چنین طعامی آثار وضعی خود را در روح و جسم انسان میگذراد. طبق همان قاعده اسباب و علل که فرمودید.
پس باید دقت کند...
استاد عزيز ، شما فرموديد:
"در داستان بالا هم که فرمودید توفیقاتی از او سلب شده بود، و ایشان رعایت کردند و اثرات برگشت، به خاطر این بود که ایشان اثر را احساس کردند تغییر در زندگی را حس کرده بودند به همین مقدار برای او تکلیف حاصل شده که باید دنبال رفع عیب و نقص باشد. شما هم اگر به مقامی رسیدید که بتوانید اثر و تغییر توفیقات را حس کنید، بر شما تکلیف است که رعایت کنید"
و سركار "حبيبه" فرمودند:
سلام و عرض ادب خدمت استاد گرامی
اینکه کاملا مسلم است.منظور بنده ابدا این نبود!
مثال زدم که بگویم ممکن است کسی که دین ندارد،به حداقل هایی مقید باشد.مثلا فرعون یا عزیز مصر در عین حالی که یکتا پرست نیستند ممکن است دزد هم نبوده باشند.
فرمایش شما مبین این است که اثر تکوینی فقط شامل اثرات مادی میشود و اثرات معنوی اثر تکوینی نیستند.
خب دلیل بفرمایید اگر خواستیم برای کسی توضیح دهیم دستمان پر باشد.
میفرمایید چون مخالف حکمت و عدالت الهی است.
اگر یک کودک چهار دست و پا برود روی زمینی که شیشه خرده ریخته شده است،ایا دست و پایش نمی برد؟
او اصلا نمی دانسته چیزی بنام شیشه هست که میبرد.ولی میبرد.این مخالف عدالت خداست؟
حالا اگر پدر همین کودک مال حرام به او بخوراند،ایا اثر تکوینی برداشته خواهد شد چون آن کودک بی اطلاع و بی تقصیر است؟
هرطور فکر میکنم نمی توانم فرقی بین اثر تکوینی مادی و معنوی درک کنم.
اگر میگویند مال حرام نخورید برای چیست؟آیا صرفا خداوند یک خط قرمزهایی قرار داده است که هر کس از آن عبور کرد مجازاتش کند؟ بدون اینکه هیچ اثر واقعی ای متوجه او باشد؟
در مورد اثر مادی فرمودید چون چاره ای از آن نیست.موارد بسیاری دیده ایم که کسی از ارتفاع بالایی سقوط کرده و کاملا سالم بلند شده و رفته.بنده سراغ دارم که مادری هفت ماهه باردار بود از 7 متر ارتفاع سقوط میکند و در بیمارستان پزشکان بدون معاینه میگویند بچه که سقط شده به خود بیمار برسیم وبعد از ساعتها میبینند بچه کاملا سالم است.از این موارد کم نیست. ولی کسی با دیدن این موارد این توقع را از خدا نخواهد داشت که اگر من روزی سقوط کردم باید سالم بلند شوم.در مورد اثر معنوی هم احتمالا همین گونه باشد و ممکن است خداوند لطف نماید و اثرش را بردارد اما این از قطعیات نیست .
این همه سفارش داریم که قبل از بارداری و حتی چند سال قبل از آن رذایل اخلاقی را از خود دور کنید .برای چیست؟اگر خداوند قرار بود این اثرات را از جنین بردارد چون او بی تقصیر است،پس این توصیه ها برای چیست؟
نمی خواهم بگویم اگر کسی نا آگاهانه لقمه حرام یا شبهه ناک خورد جایش در قعر جهنم است یا از هدایت الهی محروم میشود و فکر هم نمی کنم که هیچ کدام از دوستان چنین منظور ی داشته باشند ولی این لقمه ها در صفای باطن تاثیر میگذارد و نور وجودی را میکاهد و قطعا بی تاثیر نیستند مگر اینکه لطف ویژه ی الهی در کار باشد که آن هم نمی تواند لازمه ی عدل الهی باشد .هر چند آن فرد یک جنین باشد یا یک کودک نابالغ که از حرام و حلال چیزی نمی داند.
عرض سلام و ادب
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «کسب حرام اثر خود را در ذریّه ی انسان به جای خواهد گذاشت.» [۱]
[۱] . وسائل الشیعه، جلد۱۷، صفحه ی۸۲٫
چیزی که قابل قبول نیست این است که خداوند با کسیکه عمدا مال حرام خورده و کسی که غیرعمد خورده به یک نحو حسابرسی کند
[="Tahoma"][="Blue"] Reza-D;894466 نوشت:
سلام علیکم
سخن بنده با مباحث سرکار حبیبه، منافاتی ندارند. ایشان در مورد رعایت و اجتناب از لقمه ی شبهه ناک سخن فرمودند که همه این را تایید می کنند و روایات هم در این باب زیاد است.
بحث ما بر سرموقعی است که همه ی نکات را رعایت کرده ای،باز لقمه ای ناخواسته که علم به حرمتِ آن نداشتی وارد زندگی ات شود. بحث اینجا بود که آیا اثری وضعی دارد یا نه.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] یکی دیگه.;894544 نوشت:
بله ممکن است پادشاهی چنین باشد که فرمودید. اما در مورد فراعنه،خلاف آن گفته اند. آنها علاوه بر این که کافر بوده اند،ظالم بوده و به رعایت حقوق مردم توجهی نداشته اند لذا حرام خور هم می شوند.
ما اسم این را اثر مادی و وضعی و طبیعیِ عالم دنیا گذاشتیم. در پستهای قبلی هم توضیح دادیم. اثر وضعی معنوی را هم بیان کردیم و گفتیم اگر چنین باشد شامل حال انبیاء و ائمه هم باید بشود مثال هم زدیم.
اثر معنوی مثل آثار مادی نیستند که چاره ای جز آن نباشد، همان خدایی که آثار معنوی را وضع کرده، اگر کسی بدون علم لقمه ای ناپاک بخورد،خدا اثری بر عمل او مترتب نمی کند. همانطور که خدا بر خورد گوشت میته،سگ و خوک در حال اضطرار، طبق فرمایش قرآن، حرجی قرار نداده. این یعنی چه؟ یعنی اگر در غیر اضطرار بخوری، گرفتار اثر می شوی و اگر در اضطرار بخوری، اثر معنوی چون قساوت نخواهد داشت.
اینها هیچ کدام منافات با این ندارد که اگر با علم،کار حرامی انجام دهید در فرزند شما اثر می گذارد.
اگر خداوند متعال سفارش به دقت نمی کرد، مردم در خوردن مالِ حرام می افتادند.
همچنین کسی منکر اثر رعایت های خوب و اجتناب از مال شبهه ناک و ادعیه و اذکار نیست. این همه سفارشی که فرمودید به خاطر این است که اگر کسی با نیت، دعا و ذکر بگوید از مال شبهه ناک اجتناب کند، مسلما اثر مثبت بر فرزند او خواهد داشت. این همه سفارش،می تواند به خاطر ایه امور هم باشد.
همین قدر که مانع هدایت نشود،کفایت می کند. شما همین مقدار را قبول داشته باشید. آن صفای باطنی که می فرمایید با توفیقات دیگری که خدا اگر صلاح بداند و بر سر راه آن جنین قرار بدهد،قابل جبران خواهد بود،در اینصورت، اگر آن لقمه های ناخواسته، اثری هم داشته باشد، از بین خواهد رفت.
کسی که هنوز به این مقام نرسیده که تاثیر اثر لقمه ی حرام را مثل برخی اولیای خدا،احساس کند، او درگیر مسائل خیلی بزرگتر است،او باید واجبات و محرماتش را فعلا رعایت کند،نیازی نیست نگران اثرات لقمه های ناخواسته حرام باشد.
اگر آنها را رعایت کرد، لقمه های ناخواسته حرام را هم به او خواهند فهمانید.
بحث ما در مورد اثر لقمه ی حرامِ ناخواسته،مثل بحث از یک مسابقه ی ماشین سواری است که عده ای راننده که کوچکترین نکات رانندگی در افزایش سرعت آنها اثر دارد،مثلا نوع لاستیک، نوع هوای داخل لاستیکها،آیودینامیک بودن بدنه ی ماشینهایشان، نوع سوخت ماشینشان، و مسائل ریز و حساس دیگر. حالا یک نفر با ماشین پیکانش آمده در این مسابقه شرکت بکند، با لاستیکها و بدنه ی خاصی که این ماشین دارد، بعد بزند بر سر خودش که ای وای، من لاستیکهام فلان جنس نیست، بدنه ی ماشینم آیودینامیک نیست که باد را بشکافد. یکی باید به او بگوید بنده ی خدا،این ها خیلی به حال تو اثر ندارد،شما فعلا برو موتور ماشینت راعوض کن، فعلا برو دنبال نوع ماشینت باش تا دنبال نوع باد لاستیک ماشینت.
اگر لقمه ی حرام ناخواسته، اثری هم داشته باشد، در هدایت یک فرد عادی،آنقدر نخواهد بود که اعمال و رفتاری اختیاری او در هدایت یا شقاوت او اثر بخش هستند،لذا چنین افراید فعلا باید آنچه که دین گفته است را رعایت کنند،ان شاءالله خداوند متعال آنها را آنقدر زلال خواهد کرد که اثرات کم و ناچیز را هم درک کنند و از آنها هم مصون باشند.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] Serat;894553 نوشت:
همانطور که در حدیث آمده، سخن از کسب حرام است. یعنی کسی با علم و اختیار ،مال حرامی را کسب کند. این قدر مسلم است. روایات در مقام این مطلب نیستند که بگویند آقا شما حواست هم نباشد، علم هم به حرمت لقمه ای پیدا نکنی،باز در ذریه ی تو اثر خواهد گذاشت. ما در روایات چنین حکایاتی را ندیدیم و ائمه،مردم را از چیزی انذار داده و ترسانده اند که قدرت بر اجتناب و اختیار آن داشته باشند.[/]
میفرماید کسب حرام اثرش را در ذریه میگذارد. یعنی انسان مالی را که میداند حرام است بدست میاورد و به فرزندانش میدهد اما نوه و نتیجه و نسل و ذریه او که از این مال حرام هیچ اطلاعی نداشتند تحت اثرات مخرب آن قرار گرفته و یکی پس از دیگری روحیه ی تمرد و مخالفت با اوامر الهی پیدا میکنند و چندان پایبند واجبات و ترک محرماتشان نمیشوند. یکی مستقیما دیگری غیر مستقیم و بواسطه ی اهمیت ندادن والدینش به مسائل دینی...
پست قبلی ویرایش شده بود. بنابراین مجددا ادامه مطلب را میاورم:
چیزی که قابل قبول نیست این است که خداوند با کسیکه عمدا مال حرام خورده و کسی که غیرعمد خورده به یک نحو حسابرسی کند.
در حقیقت حسابرسی فرزندان این فرد آسانتر از خودش باید باشد و چه بسا تا اندازه ای ، بار گناهان آنها را هم باید به دوش بکشد...
اگر انسان بدون علم لقمه حرامی را بخورد بسته به میزانش، آن لقمه ها بر روح و روانش تاثیرات سوء میگذارد نه اینکه مانع هدایتش شود. اگر چنین نبود خداوند حکیم، فرستاده هایش را از نسلی قرار نمیداد که در اجدادشان هیچ ناپاکی نبوده است.
رعایت این مساله در هنگام بارداری و جنینی بسیار سفارش شده چون لقمه حرام انسان را از معنویات دور میکند
بله کاملا درست و منطقی است
فکر نمی کنم به این معنی باشد بلکه به این معنی است که اینجا موضوع در خور توجه ،حفظ نفس است نه آن قساوت.درست مثل همان مثالی که فرمودید.
[=nazanin]در هر موردى که حفظ نفس، بر ارتکاب حرام توقف داشته باشد، ارتکاب آن واجب است، پس در چنین حالى، اجتناب از آن جایز نیست؛ و بین شراب و گِل و سایر محرمات فرقى نیست. پس اگر عطشى پیدا کند که بر جانش بترسد، خوردن شراب جایز بلکه واجب است. و همچنین است اگر به غیر شراب از محرمات دیگر، اضطرار پیدا کند.(م 32 )
[=nazanin]نصیحت پایانی امام در مورد استفاده از شراب برای مداوا :
[=nazanin] البته شدت مسأله شراب بر کسی مخفى نیست، پس شخص مریض به خوردن و معالجه با آن عجله نکند مگر آنکه در صورت ترک مداوا با آن ولو به سبب موافقت عدهاى از اطباى حاذق و صاحب دیانت و درایت ببیند که هلاکت یا مانند آن، به جانش مىرسد وگرنه باید بر مشقت صبر نماید که شاید حضرت بارى تعالى وقتى ببیند که او بر دینش محافظت دارد او را عافیت دهد، یا به جهت صبرش، به او ثواب جزیل عطا کند[=nazanin]
این کلام با روایاتی که اثر گناه را تا 40 نسل ادامه دار میدانند و تاکیدات برای حفاظت از نطفه و .... در تناقض آشکار است.
این اثر تکوینی حداقل به صورت سرعت گیر و دست اندازهایی در مسیر خواهد بود. هر چند علت تامه نیست و انسان با اختیار خود میتواند از اهل نجات باشد
[="Tahoma"][="Blue"] Serat;894564 نوشت:
در اين مواردي که ذکر کرديد نسل او دچار اثرات سوء اختيار پدرانشان خواهند شد مانند والديني که نکات بهداشتي را رعايت نکرده و نسل معيوبي را به بار مي آورند با اين که فرزندان مقصر نيستند. در امور معنوي هم همينطور است مانند ولد الزنا.
بالاخره در اينجا اختياري وجود داشته آن هم اختيار از طرف والدين.
اما در مورد لقمه ي ناخواسته که هيچ اختياري از کسي در آن وجود نداشته اثر مخربي هم نبايد باشد.
اين نکته را هم بايد مد نظر داشت که خداوند فياض علي الاطلاق است و هميشه و مدام فيض مي بخشد و براي بر طرف شدن اين فيض دليل لازم است تا دليلي نباشد فيضي قطع نمي شود.
در مورد بچه اي که از زنا به دنيا آمده هنوز فيضي نبخشيده که بخواهد آن را قطع کرد لذا بر خدا عيب نيست که او را از اسباب هدايت خاصه بهره مند نسازد.
اما اگر بهره مند ساخت و به خاطر عمل غير اختياري فردي اين اثر را برداشت بر خدا نقص است
اما اگر فيضي را که نبود به کسي نداد مثل خير کثير براي فرزند زنا به اين بي عدالتي نمي گويند چون چيزي نبوده که آن را بردارد لطفي نبوده که قطع کند.
اما والديني که رعايت مي کنند و اهل ذکر و دعا و وضو بودند چون عمل اختياري مثبتي انجام داده اند خدا عنايت خاص به فرزند آنها مي کند.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] Serat;894580 نوشت:
همه ي اين رعايتها و اين که انبياء و ائمه را از نسل پاک آفريده به خاطر اين است که اعمال اختياري اجداد در فرزندان تاثير مي گذاشته است نه اعمال غير اختياري.
انسان نسبت به اعمال غير اختياري خود يا اجدادش که آن هم غير اختياري بوده مذمت نمي شود.
هر چند فرزندان عمل اختياري اي انجام نداده باشند اما همين که اجداد هم اعمال اختياري بدي انجام داده باشند در نسلشان تاثير مي گذارد لذا خدا ائمه را در رحمهاي پاک قرار داده است.[/]
http://sahebnews.ir/files/uploads/2016/07/Aali-21.mp3
سلام
حرف ما هم همین است که اجداد انبیاء و ائمه ، از روی اختیار مرتکب حرام نمیشدند و مال حرام به فرزندانشان نمیدادند تا بشود گفت که ممکن است ائمه و پیامبران غیر اختیاری حرام خورده باشند ولی خداوند آثار مخرب آن حرامها را از ایشان برطرف کرده باشد...
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم عجل لولیک الفرج
سلام علیکم ورحمه الله وبرکاته
دوستان
وقتی جراحی دستور برش می دهد حکم به برش می کند و می داند آن برش چه تاثیری می گذارد در بدن خودش هم می داند و بلد است که بخیه بزند و درست کند و علم دارد این برش چه سود و ضرری دارد
مهم اینه که به پزشک اعتماد کرد
حال خدا خودش در تکوین این امور را قرار داده
در تشریع احکامی صادر کرده
خب اگر قرار باشه در احکام تشریعی ضرری ایجاد شود چون از جانب خدا این حدود ایجاد شده آن ضرر قابل توجیه و لابد سود بخش است حال ما درک کنیم یا نکنیم
برایش مثال های مختلفی هست
مثل ماجرای قربانی کردن حضرت اسماعیل(ع)
مثل قتل عام بنی اسرائیل توسط خودشان
یا علی(ع)@};-
[="Tahoma"][="Blue"] یکی دیگه.;894644 نوشت:
باسلام مجدد
هیچ تناقضی نیست. زیرا آن احادیث در مورد تاثیر عملِ اختیاری یک فرد بر اعمال و نسل او سخن می گوید. ولی ما در مورد عدم اثر عمل غیر اختیاریِ یک فرد سخن می گوییم. عملی که غیر اختیاری باشد نمی تواند موجب سلب توفیق شود. بله ممکن است باعث ایجاد توفیقاتی نشود، اما توفیقات را بر نمی دارد. توفیقاتی موقعی برداشته می شود که عملی اختیاری صورت بگیرد و از حکمت و عدالت پروردگار به دور است که خیری را به خاطر عملی غیر اختیاریِ یک فرد یا اجداد او، بر دارد.
والدینی هم که در لقمه ی خود مراعات نمی کنند یا در نطفه ی خود ملاحظه نمی کنند، توفیقاتی در آینده ی فرزندانشان حاصل نمی شود نه این که توفیقاتی باشد که خدا آنها را برداشته باشد. از اصل، توفیقی نمی دهد که بخواهد بردارد. به این نکته خوب توجه کنید که خداوند فیاض، هیچ وقت فیض را که داده، بر نمی دارد، مگر این که نداده باشد، که در اینصورت توقع ایجاد فیض، غلط است مگر این که مثلا اجداد ما اعمال اختیاری خوبی انجام داده باشند که آن اعمال، باعث ایجاد توفیق یا فیض در ما و نسل ما شده باشد.[/]
سلام و ادب
بله مسلما اینچنین است
اگر از دید یک آدمی نگاه کنیم که فکر میکنیم از نظر فیض الهی در بدترین وضعیتها قرار دارد. آیا باز هم میگوییم که خداوند در آینده چنین فردی توفیقاتی قرار نداده است؟ آیا امکان دارد که این فرد بگوید، خدا عادل نیست که یکی را در بهترین خانواده ها و بالاترین مرتبه قرار داده و دیگری را در بدترین خانواده و پستترین جایگاه؟
پس باید این سخن با بیان بهتر و ظریفانه تری عنوان شود
زیرا کسیکه بدلایلی مثل والدین یا حکام ستمگر، در مسیر رحمت الهی قرار نگرفته یا حتی از هدایت الهی محروم شده؛ ممکن است خداوند برای او به گونه ی دیگری جبران کند. ولی از نظر ما فیض به حساب نیاید. در صورتیکه همین جبران الهی و تلاش خود فرد به اندازه و فهم خودش در رعایت بدیها و خوبیها ؛ ممکن است او را در جایگاهی قرار دهد که ما غبطه آن را میخوریم
[="Tahoma"][="Blue"] Serat;894963 نوشت:
البته این بحث از این جا به بعد اعتقادی می شود نه اخلاقی. اما لازم است که عرض کنم خداوند متعال هر کسی را در قیامت به اندازه ظرفیت و داده هایش، ثواب و عقاب می کند، لذا کسی که در شرایط نامساعد به دنیا آمده باشد به او هم ظلم نخواهد شد و مسلما ارزش کارهای اخلاقی و معنوی ای که انجام داده به مراتب بیشتر از افرادی است که در شرایط مساعد رشد کرده و تربیت شده اند.
پس در قیامت بی عدالتی از طرف خداوند رخ نخواهد داد. اما در دنیا چطور؟ باید عرض کنم که دنیا جای اجرای عدالت الهی نیست، بلکه سیستم دنیا باید به گونه ای باشد که بالا و پایین، عقب و جلو، کم و زیاد، غنی و فقیر، سالم و مریض و امثالهم داشته باشد تا صحنه ی امتحان و رشد پیش بیاید و استعدادها و کمالات خودش را نشان دهد که بحثش مفصل است و در مباحث اعتقادی در همین سایت، بحث شده است.[/]
منظور از لقمه شبه ناك غذايي است كه معلوم نيست از طريق درآمد حلال و طيب به دست آمده باشد، و وضيعيت ان از اين نظر مشكوك و مبهم است و احتمال به دست امدن آن از راه حرام در مورد آن منتفي نيست و براي بر كنار بودن از آثار منفي و نا مطلوب چنين لقمه اي اجتناب از آن لازم است.
اثر لقمه ي حرام و شبه ناك :
آنچه مسلم است اين است كه اين گونه امور در شخصيت انسان مؤثر است، ليكن چگونگى تأثير آن به نحو علت معد و شرطي است، نه علت ايجابي و ايجادي. از اين رو تأثير به گونه اى نيست كه اختيار را از انسان سلب كند بلكه تنها مسير رسيدن به كمال معنوى را نزديك يا طولانى مى كند. به عبارت ديگر آهنگ و ميزان گرايش به سمت نيكى ها و بدى ها را كمتر يا افزونتر مى سازد. با توجه به آيه 27 سوره آل عمران كه مى فرمايد : « تخرج اَلْحَيَّ مِنَ اَلْمَيِّتِ وَ تُخْرِجُ اَلْمَيِّتَ مِنَ اَلْحَيِ » (خداوند زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج مى سازد.) مى توان دريافت كه عوامل وراثتى آزادى را از انسان نمى گيرد زيرا چه بسا انسانهاى زنده دل كه از انسانهاى مرده دل پديد آيند و برعكس (تفسير نمونه ذيل آيه).
نكته مهم اين است كه آثار وضعي لقمه حرام و مال و غذاي مشكوك مربوط به صورت علم و آگاهي است و اگر در صورت عدم آگاهي هم اثر وضعي باقي باشد، كم رنگ و كم اثر است و با اعمال نيك و نيت خوب و عبادات از بين مي رود، پس در عين حساس بودن و مراقب بودن بايد از وسواس و بدبيني و جستجو در اين مورد پرهيز كرد و تا زماني كه علم به حرام بودن نداريم از بدبيني و ترتيب اثر دادن پرهيز كنيم.
در نهمين فراز دعاي امام عصر(عج)چنين مي خوانيم: «وطهّر بطوننا من الحرام و الشبهه » ( خدايا!اندرون ما را از غذاهاي حرام وشبهه ناك پاك كن.) اين تعبير بيانگر آن است كه بايد در مورد غذا بسيار مراقب بود كه نه تنها حرام نباشد،بلكه حتي شبهه ناك و مبهم نباشد،يعني پس از احراز طيّب و پاك بودن غذا،آن را خورد،و گرنه از آن پرهيز كرد.چنان كه از امام حسن عسكري(عليه السلام) نقل شده در ضمن گفتاري فرمود: «اورع الناس من وقف عند الشبهه،وازهد الناس من ترك الحرام» (1) پارساترين مردم كسي است كه در برابر شبهه توقف كند،و زاهدترين مردم كسي است كه از مال حرام پرهيز نمايد.»
توضيح اين كه اگر كسي خود را به امور شبهه ناك آلوده كند،آرام آرام قبح و زشتي گناه نزد او كم مي شود،و در پرتگاه حرام قرار مي گيرد،اين كه خداوند در قرآن مي فرمايد: «لا تتبعوا خطوات الشيطان» (2) از گام هاي شيطان پيروي نكنيد» و به ويژه در مورد غذا و مال پاكيزه و حلال در دو آيه اين موضوع را مطرح مي كند . (3) از اين رو است كه يكي از گام هاي شيطان همين امور شبهه آميز است، شيطان به انسان مقدس و نماز شب خوان نمي گويد:برو شراب بخور،بلكه در ابتدا به او مي گويد نماز شب كه جزء واجبات نيست، آن را رها كن، اگر پذيرفت كم كم سراغ نمازهاي واجب در اول وقت را دنبال مي كند و به او مي گويد: اول وقت خواندن كه شرط نماز نيست، و همين طور گام به گام در انسان وسوسه مي كند تا او را به طور كلي از خداوند دور مي سازد.
رجوع كنيد به: 1. كتاب عدل الهي و انسان و ايمان شهيد مطهري 2. داستان هاي شگفت، شهيد دستغيب شيرازي.
1. بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۳۷۳.
2. سوره بقره، آيه ۱۶۸ و ۲۰۸ ؛سوره انعام، آيه ۱۴۲؛ سوره نور، آيه ۲۱.
3. . سوره بقره، آيه ۱۶۸، و سوره انعام، آيه ۱۴۲.
http://www.porseman.org
با سلام
در این مورد با کارشناس اخلاق در آنلاین صحبت میکردم.(البته با دو کارشناس اخلاق و یک کارشناس اعتقادی صحبت کردم)
میفرمودند اختیار که ربطی به اثر وضعی ندارد.
اگر مطلقا نداند که لقمه مشکل دار است ،فقط اثر وضعی دارد.و فرقی نیست بین اینکه لقمه پدر باشد یا دیگران.
اگر حدس بزند که ممکن است لقمه مشکل دار باشد،اگر لقمه پدر باشد،اثر چنین لقمه ای کمتر است چون فرزند معمولا بنوعی مجبور است که این را استفاده کند. و نفقه پدر را بگیرد،اما اگر لقمه ی دیگران باشد اثر وضعی اش بیشتر است چون میتواند به راحتی از آن صرف نظر کند.
ایشان از قول یکی از بزرگان نقل میکردند که در مجلسی سخنرانی داشتند و این مجلس خیلی سرد بود. با اینکه کار و مطالعه فراوانی هم داشته اند. از پیش نماز سوال میکنند معلوم میشود که اینجا خانه ی یک شرابخوار بوده است که از او خریده و مسجد ساخته اند.
و فرمودند اثر وضعی یعنی این.
مثال دیگر: فرض کنید کنار خیابان ایستاده اید منتطر تاکسی تا به یک مهمانی بروید. ماشینی رد میشود و به لباس شما آب گل آلود می پاشد.مجبور میشوید بروید منزل و لباس عوض کنید.شما قصدتان برای رفتن به آن مهمانی محکم باشد ،بعد از تعویض لباس خواهید رفت.ولی اگر آن اتفاق نیفتاده بود خیلی راحت تر بودید.
سلام و تشکر
اثر وضعی همان اثر تکوینی است که موضوع بحثه. یعنی همان اثر که باعث میشه نسل در هدایتش به زحمت بیفته.
در باره آثار وضعی گناهان در روایت آمده:
گناهی که نعمتها را تغییر می دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهی که پشیمانی می اورد، قتل است. گناهی که گرفتاری ایجاد می کند، ظلم است. گناهی که آبرو می برد، شرابخواری است. گناهی که جلوی روزی را می گیرد، زناست. گناهی که مرگ را شتاب می بخشد، قطع رابطه با خویشان است. گناهی که مانع اجابت دعا می شود و زندگی را تیره و تار می کند، نافرمانی از پدر و مادر است.(علل الشرایع ، ج ۲، ص ۵۸۴)
از آنجاییکه فردیکه مرتکب این گناهان میشود معمولا با افراد خانواده اش زندگی میکند ، این آثار زندگی آنها را هم تحت تاثیر قرار میدهد و وقتی باعث بدبختی دنیوی شد میتواند انسان را از معنویات هم دور کند
همچنین در قرآن کریم میفرماید:
و الیخش الذین لو ترکوا من خلفهم ذریة ضعافا خافوا علیهم فلیتقوا الله ولیقولوا قولا سدیدا.(19)
و آنان كه اگر فرزندان ناتوانى از خود بر جاى بگذارند بر [آينده] آنان بيم دارند بايد [از ستم بر يتيمان مردم نيز] بترسند پس بايد از خدا پروا دارند و سخنى [بجا و] درست گويند (۹)
یعنی این ظلمی که به یتیمان مردم میکنند و مال حرام به فرزندانشان میدهند ممکن است باعث شود در آینده فرزندان خودشان را دچار گرفتاریهایی کند...
چند وقت پيش با يكي از اساتيد سايت مشورت ميكردم
به ايشان گفتم در يكي از عبادات مشكل دارم و نمي دانم چرا حال و حس سابق را ندارم
ايشان پاسخ دادند ورودي هاي جسم و روحت را بررسي كن
نميشود كه خداوند خودش بگويد اگر درمورد حرام بودن مالي اطمينان نداريد (مثلاً در يك كشور اسلامي) ، بنا را بر حلال بودن بگذاريد
بعد خودش هم براي اين موضوع اثر تكوينيِ منفي قرار بدهد! اما برادر مي دانيد موضوع چيست؟
اينكه آيا ما مطمئن هستيم تمام قواعد را براي دوري از لقمهء حرام (يا موارد مشابه) به كار بسته ايم؟
صحبت سر اين است كه فرضاً بنده ناخواسته لقمهء حرامي ميخورم و اثري تكويني در زندگي من نمايان ميشود
بعد روز قيامت به خدا ميگويم خب من كه خبر نداشتم. چرا اثر تكويني را از من بر نداشتي؟!
و خداوند پاسخ بفرمايد:
مگر نگفته بودم بررسي كن؟
مگر نگفته بودم قبل از خوردن بسم الله بگو؟
مگر نگفته بودم صدقه بده تا آثار منفيِ احتمالي را از زندگي خود دفع كني؟
مگر نگفته بودم....... هدف من اين است كه اين "مگر نگفته بودم" ها را كشف كنم
[="Tahoma"][="DarkSlateGray"] Reza-D;895411 نوشت:
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم عجل لولیک الفرج
سلام علیکم ورحمه الله وبرکاته
خب تا جایی که تکلیف شرعی داریم باید بررسی کنیم تا تکلیف درست ادا شود و در بحث اخلاق هم تا جایی که میشود بسته به ظرفیت روحی خب رعایت می شود
حال با این حال آثار تکوینی داشتید که اگر درجه ایمانتان ضعیف بود و در قیامت به خدا گفتید چرا؟
تکلیف و حکم با خدا است هرچه بخواهد
مطمئنا کوچکترین ظلمی خدا در حق کسی نمی کند.
یا علی(ع)@};-[/]
این ظلم نیست.
این که کسی غذایی بخورد که علم به شبه ناک نبودن آن ندارد ، و آن غذا فی الواقع دارای اشکال بوده باشد و آن شخص گرفتار آثار وضعی بشود ، ظلم نیست.
حتماً قبلا جایی کاری (عالمانه و عامدانه) کرده که به خاطر آن ، الان گرفتار این مساله شده است.
مثلا کوتاهی در احترام والدین و یا احترام استاد و ...
[="Tahoma"][="Blue"] طوفان خورشیدی;895491 نوشت:
اگر کوتاهی نکرده باشد چه؟ آیا باز لقمه ی ناخواسته ی او، اثر تکوینی دارد یان؟ و اگر طبق فرمایش شما، اثر داشته باشد باز هم ظلم نیست؟[/]
فرض کنید دوستی دارید که نماز نمی خواند یا موجب ایذاء پدر و مادرش میشود. چرا ما باید در اینجا امر بمعروف و نهی از منکر کنیم؟ بعضی گناهان هستند که آثار اجتماعی مشهود دارند مثل غیبت یا بی حجابی. اما در مواردی که به ظاهر شخصی مینماید ،چرا امر بمعروف و نهی از منکر واجب است؟
شاید یکی از دلایلش همین اثر وضعی باشد.
ابی حمزه گوید، شنیدم حضرت امام محمدباقر (علیه السّلام) فرمودند: راستش این است که سالی کم بارانتر از سال دیگر نیست ولی خدا آن باران را هرجا خواهد ببارد، هرگاه مردمی نافرمانی خدا کنند، خداوند عزوجل آنچه باران برای آنها در آن سال مقدّر کرده، به مردم دیگر بر گرداند و به دشتها و دریاها و کوهها ببارد، راستی خدا هر آینه جُعَل(نوعی حشره) را در سوراخش عذاب می کند به واسطه ی دریغ کردن باران از زمینی که محل او است برای گناهان مردمی که در میان آنها است و به تحقیق خدا برای جُعَل راهی فراهم کرده است که از آن برود به محلی دیگر جز محلّ معصیت کارها، گوید: سپس امام باقر (علیه السّلام) فرمودند: فأعتبروا یا اُولی الأَبصار. (توضیح بیشتر در مورد حدیث:از مجلسی ره- « فأعتبروا یا اُولی الأَبصار» یعنی ای صاحبدلان پند گیرید و اندرز پذیرید و انجام کار را بسنجید و در این بیندیشید که اگر حال جانوری غیر مکلَّف و بی شعور چنین است که به همسایگی گناهکار زیان بیند، حال تو انسان باشعور در گناهکاری و همسایگی گناهکاران چه باشد؟ و این روایت دلالت دارد که برخی جانوران شعور و علم دارند به پاره تکالیف شرعیه و کارهای بندگان خدا و کردار آنها و خود هم نوعی از تکلیف دارند.)منبع: اصول کافی، ج5، ص 125
سلام
میشه گفت که با انجام دادن اعمالِ حسنه میشه این اثر را رفع نمود و در نتیجه ظلمی صورت نگرفته .
مثل پرداختِ خمس ، زکات و صدقه
اگر زهری باشد مانند لقمۀ حرام ، پاد زهرِ آن هم موجود است مثل صدقه و زکات
آیا این پادزهرها فقط برای سیّئاتِ اختیاری ست یا در مورد سیّئاتِ غیرِ اختیاری نیز کاربرد دارد ؟
[="Tahoma"][="Blue"] یازینبِ فاطمه;895726 نوشت:
ممنونم از مشارکت شما در این بحث.
اما بحث بر سر این است که آیا اصلا لقمه ای که ما احتیاط را در آن رعایت کرده ایم ولی باز به طور ناخواسته از آن تناول کرده باشیم و در قیامت بفهمیم که آن لقمه، حرام بوده، آیا اصلا اثر وضعی معنوی در دنیا برای ما داشته یا نه که حالا بخواهد با اعمالِ حسنه اثرش برطرف بشود؟
عملی که غیر اختیاری باشد که تکلیفی نسبت به آن نداریم تا عنوان سیئه را روی آن بگذاریم تا بگویم سیئه ی اختیاری و غیر اختیاری. غیر اختیاری تکلیفی نیست لذا سیئه ای هم برای فرد محسوب نمی شود.[/]
[="Tahoma"][="Blue"] یکی دیگه.;895717 نوشت:
در این حدیث، بحث روی اثر وضعی مادی است که چاره ای از آن نیست مثل مست شدن انسانی که به زور شراب بخورد و ما در مورد این قبلا بحث کردیم و اختلافی در این مورد نداریم.[/]
با سلام
جناب بصیر شما اثر تکوینی را دو دسته تقسیم بندی فرمودید : مادی و معنوی . و فرمودید اثر مادی را قبول دارید چون چاره ای از آن نیست. که می دانیم مثالهایی هستند که اثر مادی هم برداشته شده است و اینطور نیست که چاره ای از آن نباشد.
و اثر مادی معنوی را نپذیرفتید و استدلالتان این بود که این ظلم است.
چرا خداوند باید اثر معنوی را بردارد چون ظلم است ولی اثر مادی را نه؟
اگر کسی بپرسد چرا یک کودک نا اگاه که دستش را داخل چرخ گوشت میکند باید این همه درد بکشد و دستش را هم از دست بدهد،چه پاسخی به او میدهید؟چرا این ظلم و بی عدالتی نیست؟
به او پاسخ میدهید که این قانون تکوینی این عالم است. تزاحمات دنیوی است. ظلمی به او نشده.تلاش بیشتر او در شرایط سخت تر نزد خداوند ارزش بالاتری دارد نسبت به کسی که در شرایط عادی راه را پیموده است .
اگر کسی بپرسد چرا یک فرزند که در خانواده ای به دنیا می اید که پدر مادر مدام در حال نزاع هستند از لحاظ روحی آسیب میبیند،او چرا باید سختی بکشد و محیط امن و آرام نداشته باشد؟آیا او جایی باید احتیاط میکرده و نکرده است که دچار این شرایط شده است؟میفرمایید تمام اینها لحاظ خواهد شد و خداوند جبار(جبران کننده) است.
به نظر بنده هیچ تفاوتی بین این موقعیت ها با موقعیت اثر تکوینی حرام بدون اطلاع،وجود ندارد.و همان پاسخ ها را اینجا هم میتوان ارائه داد و هیچ ظلمی هم در کار نیست.
همانطور که آن پدر و مادر باید برای عدم تامین آرامش فرزند پاسخ دهند،باید برای اثر تکوینی ناخواسته ی لقمه ی حرامشان برای فرزند هم پاسخ بدهند(علاوه بر عذابی که بابت کسب حرام میشوند) و همین طور فردی که لقمه حرامی به میهمانش میدهد هم باید پاسخ دهد.
ضمن اینکه حضرتعالی اثر تکوینی لقمه پدر برای فرزند را پذیرفتید و آن را ظلم ندانستید،بدلیل اینکه اختیار پدر مطرح بوده است.فرزند در این بین چه اختیاری در اختیار پدر داشته است؟و چه تفاوتی با اختیار یک فرد در لقمه حرام فرد دیگری دارد؟
فرض کنید یک فرد بدون اینکه تا بحال واژه ی سالک به گوشش خورده باشد و بداند باید برای اذکار خاص از استاد خاص اذن گرفت،از یک ذکری خوشش می آید و به دلش مینشیند و با خود میگوید این ذکر را روزی صد بار میگویم.و گرفتار اثر وضعی آن ذکر میشود.درحالیکه هیچ اطلاعی از روند این کار نداشته است.آیا نعوذ بالله این ظلم و بی عدالتی خداوند است؟
فکر میکنم این همان اثر وضعی معنوی باشد. وگرنه گناه همسایه چه اثر مادی مستقیمی در جهان ماده و در ابرها و وضعیت آنها میگذارد که باعث شود باران نبارد؟یک هواشناس یا جغرافیدان نمی تواند ارتباطی بین گناه و شرایط مناسب برای پدید آمدن ابرها و بارور شدن آنها پیدا کند.
پس این همان اثر تکوینی معنوی است که در ماده ظهور یافته است.
با عرض سلام.
دوستان مثالهایی زدند برای اینکه مشخص شود عملی که انسان بی اختیار انجام داده میتواند اثر وضعی داشته باشد. توجه داشته باشید که عنوان سیئه بر این اعمال نیست...
بسیار میبینیم ومیشنویم هشدار علما و بزرگان دین را نسبت به بد حجابی.
آقایان اگر در بدحجابی زنان جامعه نقشی نداشته باشند ، صرف نگاه گاه و بیگاه و بدون قصد به زنان بد حجاب مرتکب گناه نخواهند شد پس چرا نسبت به بی حجابیاینهمه هشدار داده میشود؟ آیا میتوانیم بگوییم بدحجابی زنان نقشی در آلوده شدن کودکان یا افراد باایمان ، به گناه ندارد ، چون نگاههای آنها عمدی نبوده؟ خیر. برعکس بسیار پیش میاید که همین نگاهها برای مردان یا بچه های کوچک هم زمینه ساز گناه و حتی انجراف شود و جامعه ای را از صراط مستقیم منحرف کند...
اگر قرار باشد خداوند تاثیر این نگاهها را بر نفس انسانها از بین ببرد پس چگونه مشخص شود چه کسی مطیع اوامر الهی است و با هواهای نفسانی اش مخالفت میکند و چه کسی از اوامر الهی سرپیچی میکند و مطیع خواهشهای نفسانی خود است.
دلیل دیگر اینکه در روایات آمده است:
لقمه حرام، باعث گلایه زن و فرزند در روز قیامت است.
وارد شده است که زن و فرزندان آدمی در روز قیامت به او می آویزند و او را در موقف حضور پروردگار باز می دارند و می گویند: پروردگارا! حق ما را از این شخص بستان. به درستی که ما جاهل به احکام شریعت بودیم و او ما را تعلیم نکرد و غذای حرام به ما خورانید و ما عالم به آن نبودیم.
اگر لقمه حرام ، بر کسانیکه به آن علم ندارند، تاثیر معنوی ندارد پس چرا باید در قیامت عیال انسان بخاطر غذای حرامی که به آنها خورانده است نزد خداوند از او شکایت کنند؟
وقتی فرزند فلان مسوول مملکتی میاید و در دفاع از پدرش ، بیت المال را سهم خود از سفره انقلاب اعلام میکند، همین یک دلیل کافیست تا ثابت شود که حرامخواری حتی اگر بدون اطلاع انسان باشد، تاثیر سوئی بر تربیت فرزندان خواهد داشت...
علمای بزرگ دین هم در این رابطه بسیار سفارش کرده اند. جای تعجب است که سخن شما در این زمینه، با سخنان علمای دین مغایرت دارد..
سلام
بسم الله الرّحمن الرّحیم
انّ الحسنات یذهبن السّیّئات
بر طبق این آیۀ شریفه خوبیها ، از بین برندۀ بدیها هستند .
گاهی ما انسانها نا خواسته و بطور اتّفاقی ، حسنه ای انجام می دهیم که در عرف به آن توفیق اجباری گفته می شود .
پس همانگونه که حسنه غیر اختیاری ست می توان گناه غیراختیاری نیز باشد .
ممکن است سیئات غیراختیاری عقابی نداشته باشد ولی حسنات غیر اختیاری دور از اجر و پاداش نخواهد بود. .
اما هر دو اثر گذار هستند .ولی رفع اثرات نیز محال نیست .
هر سیئه ای با انجام حسنه ای اثرات وضعیِ آن از بین خواهد رفت . والّا نمی توانیم ادّعا کنیم اسلام دین کاملی ست .
وقتی خوردن شرابِ غیر اختیاری اثر وضعی خود را گذاشته باید دنبال راهکاری باشیم که این اثر را دفع و خنثی کند
نه اینکه منکر اثر آن شویم .
لقمۀ حرام پدر نیز همین طور و یا اثر غنای حرام همسایه و یا نگاههای غیر اختیاری.
منتها همۀ اینها راهکار دارد که در آیات و روایات به خوبی بدان راهنمائی شده ایم .
[="Tahoma"][="Blue"] یکی دیگه.;895811 نوشت:
منظور، اثرات معنوی ای بود که ناخواسته بخواهد باعث کدورتهایی بشود که منجر به عاقبت به شرّی و تباهی و عذاب در قیامت بشود.
و الا این مسلم است که همه چیز در عالم اثر دارد هیچ چیزی بی اثر نیست. شما همین که با انسانهای دنیای یا مادی نگر هم نشست و برخواست داشته باشید هیچ گناهی هم در کنار آنها نکنید آنها هم به ظاهر گناهی نکند، به همین اندازه که در کنار وجودِ یک انسان بی ایمان باشید، باعث کدورت و تاریکی خواهد شد. باعث دلمردگی خواهد شد منتها با ذکر و اعمال خیر، این اثرات هضم می شود و از بین می رود.
مثلا انسانهایی که مدام در حال مناظره و بحث با افراد پلید و ناپاک هستند، اینها مسلما با آلودگیِ این افراد و کدورتهای آنها در ارتباطند و این ارتباط، بی اثر نیست، منتها آنها خودشان را با چیزهای دیگری بیمه می کنند
با ذکر، دعا، استغفار. اصلا آن نیت بلندی که دارند(نیت هدایتگری و ارشاد همین کفار، مثل حضرت موسی و هارون که سراغ فرعون رفتند) باعث می شود که کدورت طرفهای مقابلشان، بر آنها اثری نگذارد بلکه نیت بزرگ آنها، بیشتر باعث رشد و کمال آنها بشود. اگر هر کس دیگری غیر آنها بودند با این کفار و ظالمین درارتباط بودند شاید از آنها اثر می پذیرفتند و کدورت آنها در وجودشان تاثیر می گذاشت.[/]
سلام محضر شما
بارها از اول تاپیک اشاره شد و فکر میکنم خود حضرتعالی اشاره فرمودید که اثر وضعی در حد اقتضا است نه از بین برنده ی اختیار.مقتضی خیر را از بین میبرد اما مانع خیر بصورت کلی نیست.