تمايل ايرانيان به اسلام،كي و چگونه

تب‌های اولیه

1 پست / 0 جدید
تمايل ايرانيان به اسلام،كي و چگونه

در محرّم سال چهاردهم هجرى قمرى، جنگ قادسيّه با پيروزى مسلمانان به پايان رسيد. پايان اين جنگ، شكست ايران در سرزمين عراق را مسلّم ساخت ((1).).
سپهبد رستم كشته شد و يزدگرد سوم از تيسفون فرار كرد و چيزى نگذشت كه تيسفون پايتخت زمستانى ساسانيان به دست مسلمانان فتح شد و به اين ترتيب سراسر عراق به دست مسلمانان افتاد. در سال بيست و چهارم هجرت همدان، قم، كاشان و اصفهان فتح شد. يزدگرد سوم به استخر فارس گريخت. پس از مدتى استخر هم فتح شد و يزدگرد سوم به كرمان گريخت، از كرمان به سيستان فرار كرد و از سيستان به خراسان فرار كرد. مسلمانان در سال سى و يكم هجرى قمرى، خراسان را هم فتح كردند و يزگرد سوم به مرو فرار كرد. يزدگرد سوم به آسيابى پناه برد، آسيابان به طمع جواهرات پادشاه، او را در خواب كشت و جسدش را به رود انداخت. به اين ترتيب در سال 31 (سى و يكم) هجرت، شاهنشاهى ساسانى به دست مسلمانان سقوط كرد و جز برخى نواحى، همه ايران فتح شد ((2)).
همان طورى كه ملاحظه مى‏كنيد، ايران به سرعت فتح شد و نيروهاى نظامى ايران در همه‏ى جبهه‏ها شكست خوردند و نتوانستند در برابر مسلمانان مقاومت كنند و لكن مسلمان شدن ايرانيان به تدريج صورت گرفت و چنين نيست كه هر منطقه‏اى كه فتح مى‏شد، اسلام را بپذيرند. اكثر مردم ايران در دوره‏ى استقلال سياسى ايران اسلام را پذيرفتند. استقلال سياسى ايران از اول قرن سوّم هجرى قمرى شروع شد و تا قرن سوّم، بسيارى از مردم ايران به آئين‏هاى قديم خود پايبند بودند. مانند آئين زرتشتى، مسيحى، صائبى و بودائى. مردم شمال ايران تا سيصد سال پس از هجرت، دين اسلام را نشناخته بودند. مردم كرمان در تمام مدّت خلافت امويان زرتشتى بودند ((3)).
ايرانيان هنگامى به فكر استقلال سياسى خود افتادند كه از اسلامى بودن حكومت‏هاى عربى نابود شدند و وقتى هم به فكر استقلال سياسى افتادند، نه تنها از اسلام دست نكشيدند، بلكه بيش از پيش به فكر پذيرش اسلام افتادند و براى همين هم، همه‏شان مسلمان شدند و هر چه ايرانيان به استقلال سياسى خود نزديك‏تر مى‏شدند، به معارف اسلامى هم علاقه‏مندتر مى‏گشتند ((4)).
در مقدمه‏ى كتاب «احاديث مثنوى» نوشته‏ى بديع‏الزمان فروزان‏فر آمده است: از اواخر قرن چهارم كه فرهنگ اسلامى، انتشار تمام يافت و دين اسلام بر ساير اديان غالب آمد و مقاومت رزتشتيان در همه بلاد شكست خورد و فرهنگ ايران به صبغه‏ى اسلامى جلوه‏گرى آغاز نهاد، توجه شعراء به الفاظ عربى فزونى گرفت ((5)).
بر اين اساس مى‏توان گفت كه ايرانيان به تدريج اسلام را پذيرفتند و در قرن سوم هجرى، بيشترشان مسلمان شدند و فرهنگ اسلام در اواخر قرن چهارم، همه جاى ايران را فرا گرفت.
پى‏نوشت‏
(1) تاريخ تحليلى اسلام، ص 105، دكتر سيد جعفر شهيدى، چاپ دوم/ تاريخ طبرى، ج دوم از هشت مجلّدى‏ها، ص 657 به بعد/ اسلام در ايران، پطرو شفسكى، ص 40
(2) اسلام در ايران، ص 40 به بعد/ تاريخ طبرى، ج 3، ص 244 به بعد
(3) خدمات متقابل اسلام و ايران، ص 83 به بعد، چاپ جامعه مدرسين، 1362
(4) همان‏
(5) همان‏
پرسمان