تفسیر ظلمات ثلاث در سوره ی زمر واقعا چیست؟

تب‌های اولیه

8 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تفسیر ظلمات ثلاث در سوره ی زمر واقعا چیست؟

[="courier new"] باسلام

تفسیر روشن و قاطع ظلمان ثلاث را از اساتید و دوستان می خواستم بپرسم[/]

[=Century Gothic]با سلام
جناب نوری عزیزان که اینجا جواب شما را دادند!!؟

http://www.askquran.ir/showthread.php?t=22640

[=Century Gothic]با سلام
[=Century Gothic]جناب نوری [=Century Gothic]انديشمندان در مورد اعجاز قرآن بحث هاي دامنه داري کرده و در اين زمينه، ابعاد گوناگوني را مطرح کرده اند و از جنبه هاي مختلفي اين اعجاز را مورد بررسي قرار داده اند. يکي از اين جنبه هاي اعجاز، اشاره هاي علمي گذرا مي باشد.

[=Century Gothic] بدين معنا که از لابلاي تعابير قرآن، به آيات خوبي بر مي خوريم که حاکي از احاطه ي صاحب سخن، نسبت به اسرار نهفته طبيعت است. (1) و از جمله اين که علوم و معارفي را در برگرفته که هيچ کتابي آنها را جمع نکرده و احدي به دانستن آنها دست نيافته و قرآن آن همه علم را در کلمات اندک و حروف معدودي جمع کرده است. (2)
[=Century Gothic]آيه ي ششم سوره زمر به رشد و تکامل تدريجي انسان، در رحم مادر درون سه فضاي تاريک يعني شکم، رحم و مشيمه (پرده هاي پوششي جنين) اشاره دارد که نمونه اي از اعجاز قرآن کريم در علم جنين شناسي امروز است

[=Century Gothic]اما با پيشرفت علم، مي توان پرده از روي بعضي اشارات برداشت. پيرامون مسئله جنين، زندگي و اسرار آن در رحم مادر اشاراتي به صورت علمي، در آياتي از قرآن کريم وارد شده است.
[=Century Gothic]يکي از اين آيات، آيه ي ششم سوره ي زمر است.
[=Century Gothic] در اين نوشتار، کوشش نگارنده بر آن است با ارائه دست آورده هاي جديد علمي، پرده از روي اشارات علمي قرآن بردارد و به زندگي داخل رحم بپردازد.

[=Century Gothic]مقدمه

[=Century Gothic]علم جنين شناسي، يک علم کامل توحيد و خداشناسي محسوب مي شود و هر کسي که با اين علم آشنا شود، پي به علم آفريننده آن خواهد برد و زبان به حمد و ستايش او خواهد گشود. (3)
[=Century Gothic]پيرامون مسئله ي جنين، زندگي و اسرار آن در رحم مادر اشاراتي به صورت علمي، در آياتي از قرآن کريم وارد شده است.
[=Century Gothic] البته لازم به ذکر است که دست آوردهاي علمي، حالت ثبات ندارند در حالي که مسايل قرآني حقايق ثابت اند و مي تواند در برگيرنده حقايق ديگر باشد. برخي از محققين از جمله ابوالفضل مرسمي (متوفاي 655) و ابن العربي معافري (متوفاي 544) گمان مي کنند که قرآن مشتمل بر تمامي اصول و مباني علوم طبيعي و رياضي و فلکي و حتي رشته هاي صنعتي و اکتشافات علمي و غيره مي باشد و چيزي از علوم و دانستني ها را فروگذار نکرده است.
[=Century Gothic] خلاصه، قرآن علاوه بر يک کتاب تشريعي کتاب علمي نيز به شمار مي رود و به آيات و نزلنا عليک الکتاب تبينانا لکل شي ء (نحل، 16/ 89) و ما فرطنا في الکتاب من شي ء (انعام، 6/ 38) و لا رطب و لا يابس الا في کتاب مبين (انعام/ 59) استناد مي کنند.

[=Century Gothic]ولي مخالفان اين نظر معتقدند که بکارگيري ابزار علمي براي فهم معاني قرآن، کاري بس دشوار و ظريف است، زيرا علم حالت ثبات ندارد و با پيشرفت زمان گسترش و دگرگوني پيدا ميکند اما اگر دانشمندي با ابزار علمي که در اختيار دارد و قطعيت آن برايش روشن است، توانست از برخي ابهامات قرآني پرده بردارد، کاري پسنديده است، مشروط بر آن که با کلمه ي شايد نظر خود را بيان کند.
[=Century Gothic] و برخي از محققين بر اين عقيده هستند که پي بردن به برخي اسرار علمي که قرآن به آنها اشاراتي دارد، گوشه اي از اعجاز اين کتاب آسماني را روشن مي کند
[=Century Gothic]. به عبارت ديگر پس از آن که دانشمندان با ابزار علمي بتوانند از اين گونه اشارات علمي که حالت ابهام داشته، پرده بردارند در مي يابند که چنين سخني با اشاراتي در آن روزگار، جز از پرورگار جهان امکان صدور نداشته، بدين جهت مسئله ي اعجاز علمي قرآن مطرح مي گردد. (4)[=Century Gothic]

[=Century Gothic]متن آيه:
[=Century Gothic]خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَأَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ الْأَنْعَامِ ثَمَانِيةَ أَزْوَاجٍ يخْلُقُكُمْ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ خَلْقًا مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ فِي ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ. (زمر، 39/ 6)
[=Century Gothic]ترجمه:

[=Century Gothic]شما را از نفسي واحد آفريد سپس جفتش را از آن قرار داد و براي شما از دامها هشت جفت نازل کرد.
[=Century Gothic] شما را در شکم هاي مادرانتان آفرينشي پس از آفرينش (ديگر) در تاريکي هاي سه گانه (مشيمه- رحم- شکم) خلق کرد.
[=Century Gothic] اين است پروردگار شما (و حکومت مطلق) از آن اوست.
[=Century Gothic] خدايي جز او نيست پس چگونه (و کجا از حق) برگردانيده مي شود؟
[=Century Gothic]در آيه فوق تعبير: يخلقکم في بطون امهتکم خلقا من بعد خلق في ظلمات ثلاث؛ متضمن اشاره هاي کوتاه پر معني، تحولات عجيب و چهره هاي متفاوت شگفت انگيز جنين در مراحل مختلف در شکم مادر مي باشد.
[=Century Gothic]اشارات مهم در اين آيه

[=Century Gothic]بخشي از مهم ترين موارد قابل دريافت از آيه مذکور چنين است: :Sham:

[=Century Gothic]1. استمرار در خلق
[=Century Gothic]«يخلقکم» چون فعل مضارع است دلالت بر استمرار دارد. (5)

[=Century Gothic]خلقا من بعد خلق، پشت سر هم خلق کردن. (6)
[=Century Gothic] يا آفرينش هاي مکرر و پي در پي نه فقط دو آفرينش (7)
[=Century Gothic] بلکه ظاهرا مي توان از آن سلسله ي مراحل مختلف زندگي داخل رحمي را دريافت.

[=Century Gothic]به نظر علماي اسلامي اشاره به سوره ي مؤمنون آيه ي 14 مي باشد.
[=Century Gothic] يعني نطفه سپس علقه سپس مضغه سپس عظاما سپس يکسر العظام لحما و سپس ينشي خلقا آخر. (8)
[=Century Gothic]مراحل مختلف زندگي داخل رحمي از نظر علم جنين شناسي
[=Century Gothic]مراحل مختلف باروري بسيار پيچيده و هر مرحله با نظم بسيار به دنبال هم مي باشد به نحوي که اختلال در هر مرحله سبب عدم رشد يا صدمه بعدي به جنين مي شود.
[=Century Gothic] زماني قرآن آفرينش پي در پي و استمرار آن را بيان داشت که هنوز مراحل پيچيده و دقيق آن ناشناخته بود و سالها بعد ولکرکويتر (9) (1514- 1576 م) که به پدر علم جنين شناسي معروف شد، جزئيات مراحل جنين شناسي جوجه را توضيح داد، ولي هنوز مسائل ناشناخته اي در اين زمينه وجود داشت و آنتوني ون لوون هوک (10) (1632- 1723 م) باور داشت که در داخل مايع مني، انساني کامل ولي خيلي کوچک و ميکروسکوپيک وجود دارد و پس از ورود به رحم مادر، بزرگ مي شود.

[=Century Gothic] جنين شناسي امروزه مي گويد که باروري زماني صورت مي گيرد که گامتهاي مرد و زن با هم ترکيب شود اين ترکيب (11) در ناحيه اي از لوله رحم بنام آمپولاري صورت مي گيرد و تشکيل سلول تخم (12) را مي دهند و مواد کروموزمي داخل سلول دوبل شده و تقسيم سلولي صورت مي گيرد به نحوي که سه روز پس از باروري، سلول ها تشکيل يک توده کروي شکل شانزده سلولي به نام مرولا را مي دهند.
[=Century Gothic] سپس اين توده سلولي به دو لايه سلول تغيير شکل مي دهد که به آن بلاستوسيست مي گويند. اين دو لايه سلولي بنام هاي توده سلولي داخلي (13) و توده سلولي خارجي (14) مي باشند.
[=Century Gothic]

[=Century Gothic] توده سلولي داخلي بعدها جنين و پرده پوشاننده داخلي جنين به نام آمنيون را مي دهد و توده سلولي خارجي بعدها تشکيل جفت و پرده پوشاننده خارجي جنين به نام کوريون را مي دهد. روز 11- 12 پس از باروري بلاستوسيست داخل رحم جايگزين مي شود.
[=Century Gothic]هفته سوم تا هشتم را اصطلاحا دوره روياني يا امبريونيک يا اندام زايي (ارگانژنز) مي گويند، در اين مرحله تشکيل بافت ها و اندام هاي خاص رويان به وقوع مي پيوندد.
[=Century Gothic] و در انتهاي اين دوره سيستم ارگان هاي اصلي بر پا مي شود و شکل خارجي جنين قابل تشخيص است.

[=Century Gothic] از هفته نهم تا انتهاي دوره زندگي داخل رحم را دوره جنيني يا فتال (15) مي گويند که در اين دوره اندام ها و بافت ها مي رسند (16) و ارگان هاي تشکيل شده رشد مي کنند.
[=Century Gothic] درحالت طبيعي طول مدت بارداري 266 روز يا 38 هفته از باروري (3- 155. Sadler) مي باشد.
[=Century Gothic]معني لغوي ظلمه، عدم النور و جمع آن ظلمات است و منظور آن در اين آيه البطن و الرحم و المشيمه است.
[=Century Gothic] و به نظر مي رسد که منظور از ظلمات ثلاث، سه فضاي تاريکي که جنين در آن قرار دارد و رشد و تکوين مي يابد و غير از اعمالي که قبلا براي آن ذکر شد، فضاي تاريک در آن نيز ضروري است.

[=Century Gothic]

[=Century Gothic]2. پوشش هاي جنيني [=Century Gothic]
[=Century Gothic]صاحب مجمع البيان در تفسير «ظلمات ثلاث» معتقد است که منظور از آن ظلمه ي بطن -ظلمه ي الرحم- ظلمه ي المشيمه يا ظلمه ي الرجل -ظلمه ي الرحم- ظلمه ي البطن (17) مي باشد ولي علامه طباطبايي معتقد است که با توجه به اشاره صريح قرآن: في بطون امهاتکم، منظور از ظلمات ثلاث، ظلمه ي شکم و رحم و مشيمه است. :Sham:(18)
[=Century Gothic]بعضي علما منظور از ظلمه ي مشيمه را کيسه ي مخصوصي که جنين در آن قرار دارد و آن سه پرده ضخيم است که بر روي جنين کشيده مي شود دانسته اند. (19)
[=Century Gothic]

[=Century Gothic]2. 1. اهميت پوشش هاي جنيني
[=Century Gothic]ذکر ظلمات ثلاث در قرآن به نظر مي رسد که سه لايه پوششي جنيني در داخل رحم مادر مي باشد و شامل رحم و دو لايه پرده هاي پوشاننده جنيني باشد که نه تنها در حفاظت آن نقش دارد، بلکه از نظر بيولوژيکي فعال است و نه نتها در رشد و تکوين آن نقش دارد بلکه در ايجاد فضاي تاريک دخالت دارد.
[=Century Gothic]2. 1. 1. شکم
[=Century Gothic]عضلات شکم در حفاظت مکانيکي محتويات شکمي و پس از بارداري که جنين رشد مي کند و از داخل لگن به فضال شکم کشيده مي شود، موثر است.
[=Century Gothic] در عين حال ساختمان الاستيکي آن مانع از رشد جنين نمي شود.
[=Century Gothic]

[=Century Gothic]2. 1. 2. رحم
[=Century Gothic]بافت پوششي رحم بافتي (آندومتر) بي همتا مي باشد و داراي اعمال بسيار مهمي جهت بارداري مي باشد. تماس سلول به سلول بين بلاستوسيست و آندومتر مادر پس از 6 روز پس از باروري انجام مي گيرد.
[=Century Gothic] در اين زمان، بلاستوسيست در تماس اپي تليوم آندومتر قرار مي گيرد.
[=Century Gothic] پس از آن بلاستوسيست به آندومتر مي چسبد. به بافت پوششي رحم پس از بارداري دسيدوا مي گويند که داراي اعمال ذيل است:
[=Century Gothic]الف: پاسخ هورموني و تغييرات شکل اندومتريوم جهت جايگزيني بلاستوسيست. يعني در غياب اين تغييرات جايگزيني محال خواهد بود و حاملگي به وقوع نخواهد پيوست.
[=Century Gothic]ب: بافت مخصوص ايمنولوژيکال است. زيرا بلاستوسيست يک جسم خارجي براي بافت هاي مادر به حساب مي آيد و در غياب اين عمل کرد، سيستم ايمني مادر بر عليه اين بافت خارجي عکس العمل نشان مي داد و وي را دفع مي کند.
[=Century Gothic]ج: شريان هاي مارپيچي و مخصوص دسيدوا در تغذيه جنين نقش دارد.
[=Century Gothic]د: دسيدوا موادي از جمله سيتوکين ها و فاکتورهاي رشد را توليد مي کند و به همين سبب در رشد و عملکرد جفت نقش دارد و از مرگ سلولي ممانعت مي کند.
[=Century Gothic]ذ: جفت خود از دو قسمت جنيني و مادري تشکيل مي شود. قسمت مادري همان دسيدواي زير ناحيه جايگزيني بلاستوسيست است.
[=Century Gothic]

[=Century Gothic]2. 1. 3. پرده هاي جنيني
[=Century Gothic]همان طور که قبلا گفته شد پرده داخلي که آمنيون ناميده مي شود، فضايي پر از مايع پيرامون جنين تشکيل مي دهد که با گذشت زمان آمنيون نيز رشد کرده تا به سطح داخلي کوريون مي رسد و با تحليل مايع موجود در فضاي کوريوني که به آن سلوم خارجي سلومي گويند، اين دو پرده در انتهاي سه ماهه اول بارداري به هم مي چسبند ولي به نحوي که پس از زايمان دو پرده قابل تشخيص هستند. اعمالي که به آمنيون نسبت مي دهند شامل:
[=Century Gothic]الف: سنتز کلاژن که آمنيون را مي پوشاند و آن مسئول خاصيت کشيدگي اين غشا است و در عين اينکه باعث تسهيل حرکات جنين مي شود در حفاظت او نيز نقش دارد.
[=Century Gothic]ب: از نظر متابوليکي فعال است و توليد موادي از جمله فاکتورهاي رشد، پپتيدهاي وازواکتيو و سيتوکين ها مي شود.
[=Century Gothic] از جمله پپتيدها مي توان از پپتيد ناترويتيک (20) و هورمون آزاد کننده کورتيکو تروپين (21) که اين مواد سبب شل شدن عضلات صاف رحم شده و از زايمان زودرس جلوگيري مي کند و هم چنين اين مواد در مراحل فيزيولوژيکي شامل تقسيم سلولي و متابوليسم کليسم نقش دارد، که در مايع آمنيون وارد شده و توسط جنين بلعيده مي شود.
[=Century Gothic]ج: توليد مايع آمنيون (101- 3. Gray Gunningham)

[=Century Gothic]

[=Century Gothic]3. تاريکي براي رشد جنين لازم است
[=Century Gothic]معني لغوي ظلمه، عدم النور و جمع آن ظلمات است و منظور آن در اين آيه البطن و الرحم و المشيمه است. (22):Sham:[=Century Gothic]و به نظر مي رسد که منظور از ظلمات ثلاث، سه فضاي تاريکي که جنين در آن قرار دارد و رشد و تکوين مي يابد و غير از اعمالي که قبلا براي آن ذکر شد، فضاي تاريک در آن نيز ضروري است.

[=Century Gothic]

[=Century Gothic]ذکر ظلمات ثلاث در قرآن به نظر مي رسد که سه لايه پوششي جنيني در داخل رحم مادر مي باشد و شامل رحم و دو لايه پرده هاي پوشاننده جنيني باشد که نه تنها در حفاظت آن نقش دارد، بلکه از نظر بيولوژيکي فعال است و نه نتها در رشد و تکوين آن نقش دارد بلکه در ايجاد فضاي تاريک دخالت دارد.

[=Century Gothic]3. 1. نور مرئي از رشد جنين جلوگيري مي کند
[=Century Gothic]در مطالعات علمي که بر روي نور قابل رويت و رشد جنين حيوانات انجام شد، اثرات مهاري آن بر روي تکامل جنين هاي 2- 8 سلولي مشاهده شد که ارتباط قوي با طول مدت نور داشت.
[=Century Gothic] يوموکو اظهار داشت که در مراحل اوليه جنيني در معرض نور قرار گرفتن بر روي رشد جنين موثر است و توصيه کرده است که حفاظت جنين ها در معرض نور، در تمامي مراحل کار بر روي جنين از جمع آوري تا کشت آن الزامي است. (043- 1054. Umoka)
[=Century Gothic] ناکاياما ملاحظه کرد که جنين هامستر به نور قابل رويت بسيار حساس است و بيان کرد که در معرض نور قرار گرفتن حتي با زمان بسيار کم (يعني حتي نيم دقيقه) باعث افزايش توليد پراکسيد هيدروژن (23) که ماده اي سمي مي باشد در جنين ها مي گردد. (499- 510. Nakayma)
[=Century Gothic]پاگوريا نشان داد که تحريک نور مرئي راديکال هاي آزاد را توليد مي کند که با اکسيژن آزاد (24) واکنش نشان داده و انواع محصولات اکسيژن فعال را توليد مي کند. o2 يک عامل اکسيداتيو بسيار قوي است که يا يک الکترون را پذيرفته و تشکيل سوپر اکسيد اکسيژن (25) را داده يا دو الکترون را گرفته و تشکيل H2O2 مي دهد.
[=Century Gothic] O2 در محيط محلول در آب بسرعت به H2O2 تبديل مي شود و در حضور فلزات انتقالي مثل آهن و مس توليد راديکال سمي هيدروکسيل (26) را مي دهد.
[=Century Gothic] غير از آن H2O2 نسبت به O2 بديل شارژ خنثي به راحتي از غشاء سلولي عبور مي کند و به اين صورت اثرات مهاري بر رشد سلول را اعمال مي کند. (6136- 6142. Pagoria)

[=Century Gothic]نتايج

[=Century Gothic]از اشارات علمي قرآن در مورد علم جنين شناسي، قبل از اين که هنوز شناخت دقيقي از مراحل پيچيده و کاملا دقيق زندگي رحمي به وجود آيد همين آيه است که بيان کننده مراحل تدريجي و پشت سر هم و مستمر تکامل در رحم مادر مي باشد.

[=Century Gothic] و وجود پوششهاي سه گانه در رشد و تکوين و تکامل آن ضروري است و قرار گيري جنين در سه فضاي تاريکي لازمه رشد وي مي باشد. و وجود نور مرئي سبب فساد جنين مي شود که تمام اين نکات امروزه کاملا توسط پژوهشگران مورد توجه قرار گرفته است.

پي نوشت ها:
1. علوم قرآني/ 289.
2. الاتقان في علوم القرآن، 2/ 384.
3. تفسير نمونه، 19/ 384.
4. علوم قرآني/ 342- 345.
6. الميزان في تفسير القرآن، 17/ 231- 239.
7. تفسير نمونه، 19/ 379.
8. مجمع البيان في تفسير القرآن، 8/ 763- 767؛ تفسير شبر/ 433؛ الميزان، 17/ 231، تفسير نمونه، 19/ 379.
9. Volcher Coiter
10. Antoni von Leeuwenhoek
11.fuse.
12.zygote.
13.inner cell mass.
14.outer cell mass.
15.fetal.
16. maturation.
17. مجمع البيان، 8/ 763.
18. الميزان، 17/ 231.
19. تفسير نمونه، 19/ 379.
20.natriuretic peptide.
21. cortcotropine - relasing hormone
22.مفردات الفاظ القرآن/ 537.
23. H2O2.
24.O2.
25. superoxide o2.
26.OH.
منابع و مآخذ:
1. راغب اصفهاني، حسين، مفردات الفاظ القرآن، قم، منشورات طليعه النور، 1426.
2. سيوطي، جلال الدين عبدالرحمن، الاتقان في علوم القرآن، ترجمه سيدمهدي حائري قزويني، تهران، موسسه انتشارات اميرکبير، 1363.
3. شبر، عبدالله، تفسير شبر، بيروت، دارالبلاغه و النشر و التوزيع، 1412.
4. طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، قم، موسسه اسماعيليان، بي تا.
5. طبرسي، ابوعلي فضل بن حسن طبرسي، مجمع البيان في تفسير القرآن، دارالمعرفه، بي تا.
6. معرفت، محمد هادي، علوم قرآني، قم، موسسه فرهنگي تمهيد، 1380.
7. مکارم شيرازي، تفسير نمونه، همکاران، دارالکتب الاسلاميه، بي تا.
8.Gray cunningham. F,el,William?s obsterics,Medical Publishing Division , 2001,21 Edition.
9.Nakayama. T,et al. Effects of visual light and other environmental factors on the production of oxygenradials by hamster embryos,Theriogenology;1994,41,499-510.
10.pagoria.D,etal, The effect of N-acety-L-cysteine acid and ascorbic acid on visible - light- irradiated camphorquinone - N,N- dimethyl-p-toluidine-induced oxidative stress in two immortalized cell lines, Biomaterials ; 2005,26,6136-6142.
Sabler,T,W,Langman?s medical embryiology, 8 edition.11.
12.Umaok. Y,et al, Effect of visual light on in vitro embryonic development in the hamster, Theriogenology:1992;38,1043-1054.
بر گرفته از: بينات، فرزانه محمد زاده، ص

باتشکر از پست مفید شما

همانطوری که در تصویر زیر می بینید

1. Decidua capsularis
2. Uterine wall
3. [="red"]Uterine cavity[/]
4. Placenta
5. Decidua parietalis
6. Decidua basalis
7. Chorion leave
8. Embryo
9. Connecting stalk
10. Yolk sac
11. Chorion frondosum
12. Amnion
13. [="red"]Chorionic cavity[/]
14. [="Red"]Amniotic cavity[/]

سه cavity (محفظه ) پوششی جنین را در بر گرفته اند که با [="red"]قرمز[/] مشخص کرده ام

ومی دانید یکی از خصوصیات محفظه ،تاریک بودن فضای درونی آن است

پس منظور از ظلمات ثلاث همین سه محفظه ی پوششی تودرتو است که اطراف جنین

را فراگرفته است نه شکم مادر یا تخمدان وغیره

با عرض سلام و سپاس از طرح این مطلب و پاسخگوئی اساتید محترم
بخش علمی جالبی در این موضوع مطرح شد

من رای دیگری در مورد تفسیر ظلمات سه گانه دارم تمنا دارم عنایت بفرمائید ضعف و قصوری هست متذکر گردید
منت دارتان می شوم

خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ يكَوِّرُ اللَّيلَ عَلَى النَّهَارِ وَيكَوِّرُ النَّهَارَ عَلَى اللَّيلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى أَلَا هُوَ الْعَزِيزُ الْغَفَّارُ(الزمر/5)
آسمانها و زمين را بحق آفريد؛ شب را بر روز مي‌پيچد و روز را بر شب؛ و خورشيد و ماه را مسخر فرمان خويش قرار داد؛ هر کدام تا سرآمد معيني به حرکت خود ادامه مي‌دهند؛ آگاه باشيد که او قادر و آمرزنده است!

خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَأَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ الْأَنْعَامِ ثَمَانِيةَ أَزْوَاجٍ يخْلُقُكُمْ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ خَلْقًا مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ فِي ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ(الزمر/6)
او شما را از يک نفس آفريد، و همسرش را از (باقيمانده گل) او خلق کرد؛ و براي شما هشت زوج از چهارپايان ايجاد کرد؛ او شما را در شکم مادرانتان آفرينشي بعد از آفرينش ديگر، در ميان تاريکيهاي سه گانه، مي‌بخشد! اين است خداوند، پروردگار شما که حکومت (عالم هستي) از آن اوست؛ هيچ معبودي جز او نيست؛ پس چگونه از راه حق منحرف مي‌شويد؟!

و

وَإِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِيبًا إِلَيهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِنْهُ نَسِي مَا كَانَ يدْعُو إِلَيهِ مِنْ قَبْلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَنْدَادًا لِيضِلَّ عَنْ سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ(الزمر/8)
هنگامي که انسان را زياني رسد، پروردگار خود را مي‌خواند و بسوي او باز مي گردد؛ اما هنگامي که نعمتي از خود به او عطا کند، آنچه را به خاطر آن قبلا خدا را مي خواند از ياد مي‌برد و براي خداوند همتاياني قرارمي‌دهد تا مردم را از راه او منحرف سازد؛ بگو: «چند روزي از کفرت بهره‌گير که از دوزخياني

و

قُلْ يا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ إِنَّمَا يوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيرِ حِسَابٍ(الزمر/10)
بگو: «اي بندگان من که ايمان آورده‌ايد! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهيزيد! براي کساني که در اين دنيا نيکي کرده‌اند پاداش نيکي است! و زمين خدا وسيع است، (اگر تحت فشار سران کفر بوديد مهاجرت کنيد) که صابران اجر و پاداش خود را بي‌حساب دريافت مي‌دارند!

به رای بنده
منظور از ظلمات سه گانه
1- رحم مادر برای انسان - پس از حضور در محضر نورانی حق تعالی (ظلمات نخست)

2- دنیا که انسان در ظلمات جهل خود مستغرق است بغیر از یوقنین ( ظلمات دوم)

3- برزخ ظلمات سوم است برای گناهکاران

می باشد همانطورکه در آیات قبل و بعد بدانها اشاره گردیده است.
یاحق

bina88;37368 نوشت:
با عرض سلام و سپاس از طرح این مطلب و پاسخگوئی اساتید محترم
بخش علمی جالبی در این موضوع مطرح شد

من رای دیگری در مورد تفسیر ظلمات سه گانه دارم تمنا دارم عنایت بفرمائید ضعف و قصوری هست متذکر گردید
منت دارتان می شوم

خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ يكَوِّرُ اللَّيلَ عَلَى النَّهَارِ وَيكَوِّرُ النَّهَارَ عَلَى اللَّيلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى أَلَا هُوَ الْعَزِيزُ الْغَفَّارُ(الزمر/5)
آسمانها و زمين را بحق آفريد؛ شب را بر روز مي‌پيچد و روز را بر شب؛ و خورشيد و ماه را مسخر فرمان خويش قرار داد؛ هر کدام تا سرآمد معيني به حرکت خود ادامه مي‌دهند؛ آگاه باشيد که او قادر و آمرزنده است!

خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَأَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ الْأَنْعَامِ ثَمَانِيةَ أَزْوَاجٍ يخْلُقُكُمْ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ خَلْقًا مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ فِي ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ(الزمر/6)
او شما را از يک نفس آفريد، و همسرش را از (باقيمانده گل) او خلق کرد؛ و براي شما هشت زوج از چهارپايان ايجاد کرد؛ او شما را در شکم مادرانتان آفرينشي بعد از آفرينش ديگر، در ميان تاريکيهاي سه گانه، مي‌بخشد! اين است خداوند، پروردگار شما که حکومت (عالم هستي) از آن اوست؛ هيچ معبودي جز او نيست؛ پس چگونه از راه حق منحرف مي‌شويد؟!

و

وَإِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِيبًا إِلَيهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِنْهُ نَسِي مَا كَانَ يدْعُو إِلَيهِ مِنْ قَبْلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَنْدَادًا لِيضِلَّ عَنْ سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ(الزمر/8)
هنگامي که انسان را زياني رسد، پروردگار خود را مي‌خواند و بسوي او باز مي گردد؛ اما هنگامي که نعمتي از خود به او عطا کند، آنچه را به خاطر آن قبلا خدا را مي خواند از ياد مي‌برد و براي خداوند همتاياني قرارمي‌دهد تا مردم را از راه او منحرف سازد؛ بگو: «چند روزي از کفرت بهره‌گير که از دوزخياني

و

قُلْ يا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ إِنَّمَا يوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيرِ حِسَابٍ(الزمر/10)
بگو: «اي بندگان من که ايمان آورده‌ايد! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهيزيد! براي کساني که در اين دنيا نيکي کرده‌اند پاداش نيکي است! و زمين خدا وسيع است، (اگر تحت فشار سران کفر بوديد مهاجرت کنيد) که صابران اجر و پاداش خود را بي‌حساب دريافت مي‌دارند!

به رای بنده
منظور از ظلمات سه گانه
1- رحم مادر برای انسان - پس از حضور در محضر نورانی حق تعالی (ظلمات نخست)

2- دنیا که انسان در ظلمات جهل خود مستغرق است بغیر از یوقنین ( ظلمات دوم)

3- برزخ ظلمات سوم است برای گناهکاران

می باشد همانطورکه در آیات قبل و بعد بدانها اشاره گردیده است.
یاحق

درود بر بینا
اگر محصورات و محذورات خود آیه نبود تفسیر عمیق شما عالی بود

اما آیه گفته شما را [="red"]در شکم مادرنتان[/] می آفریند در تاریکی های

سه گانه

بینای عزیز همانطوری که می بینی اینجا فقط حرف از آفرینش در شکم مادر است

و تاریکی های سه گانه را در شکم مادر بیان نموده و نه غیره

پس اگر این شکم مادران را نمی آورد بله برداشت شما خوب بود

بهر حال از اینکه تدبر کردی سپاسگزارم

اجرت با خدا

پرسش:
تفسیر روشن و قاطع ظلمان ثلاث چیست؟

پاسخ:
خداوند متعال در آیه 6 سوره زمر، به تطورات خلقت جنين اشاره کرده و می فرماید:
«او شما را در شکم مادرانتان خلقتى بعد از خلقت ديگر و آفرينشى بعد از آفرينش ديگر مى بخشد، در ميان تاريکي هاى سه گانه ، (يخلقکم فى بطون امهاتکم خلقا من بعد خلق فى ظلمات ثلث )».
تعبير به (ظلمات ثلاث ) (ظلمتهاى سه گانه ) اشاره به ظلمت شکم مادر، و ظلمت رحم ، و مشيمه (کيسه مخصوصى که جنين در آن قرار گرفته است ) مى باشد که در حقيقت سه پرده ضخيم است که بر روى جنين کشيده شده.

صورتگران معمولى بايد در مقابل نور و روشنائى کامل صورتگرى کنند، اما آفريدگار انسان در آن ظلمتگاه عجيب چنان نقش بر آب مى زند و صورتگرى مى کند که همه مجذوب تماشاى آن مى شوند، و در جائى که هيچ دسترسى از ناحيه هيچکس به آن نيست رزق و روزيش را که براى پرورش و رشد سريع سخت به آن نيازمند است به طور مداوم به او مى رساند.

سيد الشهداء امام حسين (عليه السلام ) در دعاى معروف عرفه که يکدوره کامل و عالى درس توحيد است به هنگام بر شمردن نعمت و قدرت خداوند به پيشگاه او چنين عرض مى کند: و ابتدعت خلقى من منى يمنى ، ثم اسکنتنى فى ظلمات ثلاث : بين لحم و جلد و دم ، لم تشهر بخلقى ، و لم تجعل الى شيئا من امرى ، ثم اخرجتنى الى الدنيا تاما سويا!: آغاز آفرينش مرا از قطرات ناچيز منى قرار دادى سپس مرا در ظلمتهاى سه گانه ، در ميان گوشت و پوست و خون ساکن نمودى آفرينش مرا آشکار نساختى ، و در آن مخفيگاه به تطورات خلقتم ادامه دادى ، و هيچيک از امور حياتى مرا به من واگذار نکردى ، سپس مرا به دنيا کامل و سالم منتقل ساختى .(1)

علامه طباطبایی در تفسیر آیه مورد بحث می فرماید:

مراد از (ظلمات ثلاث ) - به طورى که گفته اند - ظلمت شکم ، رحم ، و ظلمت مشيمه (تخمدان ) است ، و همين معنا را صاحب مجمع البيان از امام باقر (عليه السلام ) روايت کرده.

بعضى هم گفته اند: (مراد از آن ، ظلمت صلب پدر، و رحم مادر، و مشيمه اوست ) ولى اين اشتباه است ؛ چون آيه شريفه که مى فرمايد: (فى بطون امهاتکم ) صريح در اين است که مراد ظلمت هاى سه گانه در شکم مادران است ، نه پشت پدران .(2)

منابع:
1. تفسیر نمونه،ذیل آیه 6سوره زمر.
2. همان.

موضوع قفل شده است