بحثی در رابطه با اصالت ادراکات بشری...

با سلام و عرض ادب خدمت شما سروران گرامی :Gol:

خدمت دوست عزیزم، جناب manmehdiam:

خیر. بحث ما دقیقاً دربارۀ «خالق وصف نشدنی» است و هیچ جایی برای حذف خالق از مفهوم مورد بحث وجود ندارد. فرمودید:

«دوست عزيز حقير به خالق وصف نشدني اعتقاد و باور دارم. و ميتوانيم اين امر را جز مفروضات بدانيم.»

یعنی معتقدید که جهان خالقی دارد که وصف نشدنی است.

این تعریف با وصف نشدنی بودن خالق منافات اساسی دارد. اگر خالق را چنین موجودی بدانیم، در آن صورت او را وارد زنجیرۀ علت و معلول کرده ایم و با این عمل او را شبیه به مخلوقات دانسته ایم و محدود کرده ایم به نظام حاکم بر مخلوقات، و تمامی این فرضها با وصف نشدنی بودن او متضاد است.

به هر حال اسلام هم به چنین خالقی اعتقاد ندارد و بحث حقیر هم سر چنین خالقی نبوده و نیست.

همانطور که عرض شد این تعریف ارتباطی به خالق وصف نشدنی مورد بحث ندارد.

ما معتقدیم که مخلوقات قائم به ذات خداوند هستند. به عبارتی وجود خودشان را از خداوند می گیرند. نه اینکه یک روزی روزگاری قبلاً خداوند آنها را آفریده باشد. بلکه ارتباط بین خالق و مخلوق ارتباطی است که در زمان و مکان نمی گنجد. اگر ارتباط بین خالق و مخلوق را زمانمند و از جنس رابطۀ علت و معلولی بدانیم، در آن صورت خود خالق را هم زمانمند دانسته ایم و چنین چیزی با وصف نشدنی بودن تضاد آشکار دارد.

در نتیجه تعریف شما از خالق با وصف نشدنی بودن نمی تواند جمع شود.

صفات خداوند همگی عین هم هستند. ولی عرض حقیر در واقع این است:

وصف نشدنی پس وحدانیت پس کمال...

در رابطه با خالق بودن، خالق بودن بخشی از فرض بحث است. در رابطه با صفات دیگر، قادر به نشان دادن ارتباط منطقی بین آنها و خالق وصف نشدنی نیستم. به هر حال برای نتیجۀ مورد نظرم، وحدانیت و کمال کفایت می کنند.

وحدانیت و کمال (به همان شکلی که تعریف شدند) استنباطهایی هستند که حاصل وصف نشدنی بودنِ خالق می باشند. متأسفانه شما حتی یک کلمه، تأکید می کنم حتی یک کلمه در ردِ منطقی توضیحات ارائه شده مطلبی ارسال نفرموده اید.

اتفاقاً این مفاهیم (کمال و وحدانیت) خیلی هم شناخت به دست می دهند. آنها نشان می دهند که موجود وصف نشدنی نمی تواند از اجزاء تشکیل شده باشد و محدودیتی هم به او وارد نیست. این یعنی شناخت: شناختی که حاصل وصف نشدنی دانستن خداوند است.

بعد از جستجو مغالطه ای به نام «توضیحات مرموز» نیافتم... شما با وارد ساختن اتهام مغالطه، آن هم بدون ارائۀ دلیل و مدرک و توضیح، خودتان دچار مغالطه ای دیگر شده اید:

«اتهام مغالطه: مغالطه‌آمیز معرفی کردن سخنی که مغالطه‌آمیز نیست، بدون ارائه دلیل برای آن.»

و البته تکیۀ شما در پستهای اخیر بر تعاریف متعدد از واژۀ کمال خالی از مغالطه نبوده است:

«مغالطه تأکید لفظی: تکیه و تأکید بر برخی از الفاظ یک قضیه و استنباط معانی که موردنظر گوینده نیست.»

همچنین مرتباً طوری رفتار می فرمایید که گویا توضیحات حقیر بسیار گنگ است. بدونِ آنکه هیچ دلیلی برای مبهم دانستن آنها ارائه بفرمایید:

«اتهام ابهام: مبهم و نامفهوم شمردن سخنی که مبهم نیست.»

منبع: http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7

دیگر چه بگویم؟

به نظر می رسد برای بنده چاره ای جز این باقی نگذاشته اید که دست از صبر ایوب بردارم و بحث را در یک چارچوب بسیار خشک و غیر قابل انعطاف به زنجیر بکشم، طوری که دیگر حتی یک نوک سوزن جا برای سفسطه و بازی با کلمات و بافتن آسمان و ریسمان باقی نماند...

وحدانیت و کمالِ خداوند به آن معنایی که ذکر شد با استناد به وصف نشدنی بودن او منطقاً به اثبات می رسند. توضیحش مفصلاً ذکر شد.

نمی رسند؟ بر چه اساس؟ پاسخ دهید:

1- چطور ممکن است موجودی وصف نشدنی شبیه به موجودات وصف شدنی باشد و همچنان وصف نشدنی باقی بماند؟
2- چطور ممکن است موجود وصف نشدنی از اجزاء تشکیل شده باشد؟
3- چطور ممکن است به موجود وصف نشدنی محدودیتی وارد باشد؟

توضیح اضافی و بدیهی:

1- اگر موجود وصف نشدنی شبیه به موجودات وصف شدنی باشد در آن صورت همین شباهت باعث می شود وصف نشدنی بودنش باطل شود.

2- اگر موجود وصف نشدنی از اجزاء تشکیل شده باشد، شبیه به اشیائی خواهد بود که از اجزاء تشکیل شده اند که باعث برقرار شدن توضیح شمارۀ 1 خواهد شد. همچنین، اگر موجودی از اجزاء تشکیل شده باشد، با اتکاء به همین تشکل از اجزاء قابل شناخت خواهد بود که مجدداً چنین فرضی با وصف نشدنی بودن منافات دارد.

3- لازمۀ محدودیت داشتن، شباهت به موجود کامل تر است (یک کامل تری باید باشد تا محدودتر متصور باشد). پس برای آنکه موجود وصف نشدنی دارای محدودیتی باشد، باید به موجود کامل تری که مدنظر ماست (و در نتیجه وصف شدنی است) شباهت داشته باشد که باز هم چنین فرضی با وصف نشدنی بودن تضاد آشکار دارد.

مخالفید؟ به سؤالات مربوطه پاسخی مستقیم و روشن و البته غیر مرموز!!! دهید.

خدمت دوستان عزیزم، جناب متحیر، و مجدداً جناب manmehdiam:

هستی و نیستی هر دو زیرمجموعۀ نظام خلقت می باشند. خداوند برتر از آن است که باشد (همانطور که صندلی هست). همچنین برتر از آن است که نباشد (همانطور که فلان صندلیِ فرضی نیست).

موضوع روشن است. وجود از خداوند است. و البته خداوند شبیه به هیچ مخلوقی نیست. پس نمی توانیم وجودِ او را از جنس وجودِ میز و صندلی بدانیم. در نتیجه منطقاً نمی توانیم برای او واژۀ وجود را به همان معنای میز و صندلی به کار بریم.

از طرفی خودتان فرمودید:

خلق کردن به مفهوم ايجاد وجود از عدم براي ما قابل فهم و درک نيست.

ما خداوند را منشاء هستی و وجود می دانیم، از این رو ناچاریم او را وجودی بدانیم که از سنخ وجود به آن معنایی که ما می شناسیم نیست.

در نتیجه منطقاً باید او را موجود خطاب می کنیم. هرچند منظورمان از موجود، معنای متعارف آن نباشد.

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت شما دوست عزیز و گرامی :Gol:

حقیر همچنان منتظر پاسخ شما به آخرین پستی که خطاب به شما ارسال کردم می باشم:

http://www.askdin.com/showpost.php?p=121421&postcount=292

خواستم یادآوری کرده باشم تا مطلب به فراموشی سپرده نشود. :Cheshmak:

البته اینجانب هیچگاه ادعا نکردم که می توانم دین را به تمامی به اثبات می رسانم. ولی آن مطالبی که مد نظرم هست ان شاء الله به اثبات خواهند رسید. مشروط بر اینکه مخاطبین همراهی منطقی کرده، وقتی چیزی منطقاً به اثبات رسید دیگر مخالفت الکی نفرمایند!

پایدار یا ناپایدار، به هر حال منطقاً به اثبات رسید که آنچه شما به عنوان عالَم می بینید در ذهن خودتان است و به همین دلیل آن را نمی توان محیط بیرون خواند. بلکه بازتاب محیط بیرون است در ذهن شما... که یعنی آن پرنده ای که شما می بینید در اوج آسمان قرار دارد (آن هم آسمانی که مجدداً شما دارید می بینید) در واقع در آسمان ذهن شما در حال پرواز است.

اساساً هر چیزی که درک می کنید در ذهن شماست. مجدداً تأکید می کنم که این مطلب منطقاً به اثبات رسیده است. نرسیده؟ برچه اساس؟

وقتی اذهان گداخته هستند احتمال درک حقایق در آنها بیشتر است. اذهان غیر گداخته دچار این وهم هستند که نان بربری واقعاً همانی است که آنها می بینند. :Cheshmak:

آرامش حقیر برهم نخوردنی است. چرا که آنچه عرض کردم (و آنچه عرض نکردم) همگی مثل قطعات پازل کنار هم قرار گرفته اند و هیچ مشکل و تناقضی در آنها نیست.

در آن باب توضیحات مفصلی ارائه شده است و اینجانب قصد تکرار مکررات را ندارم.

اگر مایل به ادامۀ بحث هستید، همان دور جدیدی را که آغاز کرده بودیم از سر گیرید تا اگر قسمت بود به نتیجه برسیم.

اینجا بودیم که ثابت شد آن عالَمی که شما در ذهنتان تجربه می فرمایید، عالَم ذهنی شماست و هیچ قسمتی از آن محیط بیرون محسوب نمی شود؛ بلکه بازتاب واقعیت عالَم است در ذهن شما.

مخالفید؟ بر چه اساس؟

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت شما دوست عزیز و گرامی :Gol:

اول از همه چیز این نکته لازم به ذکر است که حقیر هیچگاه ادعای اثبات وقوع حتمی معجزات را نکردم. بلکه محتمل بودن وقوع آنها را به اثبات رساندم. اگر درست خاطرم باشد چندین بار هم این نکته را تذکر داده ام. جای تعجب دارد که شما مجدداً چنین ادعایی را به بنده نسبت می دهید.

قضیۀ X ثابت می کند که واقعاً ممکن است معجزات رخ داده باشند و در آینده هم بدهند. در نتیجه این فرمایش شما دیگر معتبر نیست:

[=&quot]اين گزاره (وقوع معجزات) مطابق خرد و ادراکي که هر انسان واجد آن باشد، خلاف تمامي قوانين طبيعت و مستلزم فساد قوانين لايتغير طبيعت است لذا ادراک بشري آن را غيرممکن ميداند واز اين ديدگاه گزاره فوق ارزش نادرست دارد.

و همچنین به اثبات رسید که قوانین طبیعت آن چیزی نیست که ما فکر می کنیم. به این ترتیب حقیر به وعدۀ خود (اثبات احتمال وقوع معجزات) عمل کرده ام و دیگر منطقاً هیچ جایی برای انکار معجزات باقی نمی ماند. هیچ انسانی که واجد خرد و ادراک باشد رویداد محتمل را «انکار» نمی کند.

از طرف دیگر، ما محدود به ادراک و عقل خودمان هستیم. در نتیجه منطقاً ناچاریم بر اساسِ آن عمل کنیم. به این ترتیب این پاراگراف از فرمایش شما هم معتبر نیست:

بستگی دارد که گزاره را در چه حیطه ای بررسی می کنیم. در حیطۀ ادراک ما، دو با دو می شود چهار معتبر است. مادامی که این گزاره را در حیطۀ ادراک خود بررسی کنیم و در آن حیطه از آن استفاده کنیم، معتبر محسوب خواهد شد.

مشکل زمانی پدید می آید که کسی بخواهد مدعی شود که گزارۀ منطقی مربوطه، ورای ادراک ما هم معتبر است. پر واضح است که چنین ادعایی غیر قابل اثبات (و البته غیر قابل رد) می باشد. پس اگر گزارۀ منطقی فوق را در حیطۀ واقعیت عالَم مورد بررسی قرار دهیم، در آن صورت فرمایش شما شامل حالش خواهد شد.

در نتیجه، خیر. قضیۀ X همۀ گزاره ها را در یک سطح نمی داند. بلکه بر اساس عقل و منطق، تا آنجاییکه به ما مربوط می شود دو با دو برابر با چهار است. آیا این گزاره ورای ادراک ما هم معتبر است؟ قضیۀ X می گوید نمی دانیم.

به این ترتیب تمامی گزاره های منطقی همچنان معتبر خواهند بود. مشروط بر آنکه پای خودشان را از گلیمشان درازتر نکنند! اگر این وسط خردگرایی پیدا شود و بر اساس نظرات نیوتون مدعی شود که همۀ سیبها همیشه، چه در گذشته، چه در حال و چه در آینده به صورتی خلل ناپذیر سقوط خواهند کرد، و این قانون را سنت الهی بداند، در آن صورت قضیۀ X بر علیه ادعای پوچ او به کار خواهد آمد. چرا که بر اساس قضیۀ X ما نمی دانیم واقعیت عالَم چیست؛ پس منطقاً نمی توانیم چنین ادعایی بکنیم.

از طرفی، اگر این وسط یک خردنگرایی!!! پیدا شود و با استناد به قضیۀ X مدعی شود که سقوط سیبها یک گزارۀ غلط است، باز هم قضیۀ X بر علیه او به کار می آید. چرا که ما منطقاً محدود به ادراک خود هستیم، و تا آنجاییکه به ادراک ما مربوط می شود، سیبها سقوط می کنند. طبیعی است که برنامه ریزی های ما بر اساس سقوط سیبها تنظیم شوند.

در نتیجه چه این طرف طیف، و چه آن طرف طیف، ادعای هر دو گروه منطقی نیست. بلکه منطق در وسط این طیف قرار می گیرد: هر چیزی سر جای خودش و روی گلیم خودش.

به این ترتیب، تمامی گزاره های منطقی که در ادراک ما به اثبات می رسند برای ما معتبرند و می توانند بنیان اثبات مطالب دیگر قرار گیرند. اگر غیر از این باشد، آنگاه خود قضیۀ X خودش را هم نفی خواهد کرد. چرا که وابستگی چگونگی ادراک ما به ساختار وجودمان هم خودش بخشی از ادراک ماست.

به این ترتیب هیچکدام از طرفین بحث منطقاً نمی توانند با استناد به قضیۀ X گزاره های منطقی اثبات شده را زیر سؤال ببرند. مشروط بر آنکه آن گزاره ها از گلیم خودشان فراتر نروند.

به همین دلیل است که وقتی جناب متحیر ادعای تفکیک میز و صندلی از یکدیگر در واقعیت عالَم را می کنند، حقیر با استناد به قضیۀ X آن را رد می کنم. چرا که تفکیک میز و صندلی و خود میز و صندلی بخشی از ادراک ایشان است.

از طرف دیگر، این رد کردن ادعای ایشان به هیچ عنوان به معنای رد کردن تفکیک میز و صندلی نیست... بلکه تا آنجاییکه به ادراک ما مربوط می شود، میز و صندلی از هم جدا هستند. در واقع تلاش بنده نشان دادن این موضوع است جهانی که می بینیم (و ماده هم زیرمجموعه ای از آن است) در واقع در عالَم ذهنی ما موجود است و بازتابی است از واقعیت ورای ادراک ما که نمی دانیم چیست.

این مطلبی است که جناب متحیر از پذیرش آن فراری هستند. هرچند که ظاهراً قادر به رد آن هم نیستند.

دوست عزیز. همانطور که اشاره کردم:

«به نظر می رسد برای بنده چاره ای جز این باقی نگذاشته اید که دست از صبر ایوب بردارم و بحث را در یک چارچوب بسیار خشک و غیر قابل انعطاف به زنجیر بکشم، طوری که دیگر حتی یک نوک سوزن جا برای سفسطه و بازی با کلمات و بافتن آسمان و ریسمان باقی نماند...»

خیلی رُک عرض کنم، پست اخیر شما بر اساس استانداردهای بحث منطقی نوعی فرار از پاسخ مستقیم به مطالب ارسال شدۀ قبلیِ اینجانب می باشد. با اجازه جملۀ پایانی فرمایشات اخیرتان را مورد بررسی دقیق قرار دهیم:

خوب دوست عزيزم، خداي کامل و واحد را بي اثبات بپذيريم يا امکان وقوع معجزه را مفروض بدانيم چه تفاوتي دارد؟

تأکید شما بر عبارت «بی اثبات» به طور ضمنی این مطلب را می رساند که: «ما که استدلالهای قبلی تو را نپذیرفتیم و معتبر نمی دانیم! حالا فرضاً که بپذیریم؛ خب که چه؟!!!»

دوست عزیز و گرامی. مطلب مورد نظر حقیر منطقاً به اثبات رسیده است. کمال و وحدانیت به آن معنایی که ذکر شد از وصف نشدنی بودنِ خداوند استنتاج می شود، و مجدداً تأکید می کنم: شما حتی یک کلمه در رد استدلال مربوطه ارسال نفرموده اید.

بی اثبات است؟ بر چه اساس؟ به سؤالات مربوطه پاسخ ندادید:

1- چطور ممکن است موجودی وصف نشدنی شبیه به موجودات وصف شدنی باشد و همچنان وصف نشدنی باقی بماند؟
2- چطور ممکن است موجود وصف نشدنی از اجزاء تشکیل شده باشد؟
3- چطور ممکن است به موجود وصف نشدنی محدودیتی وارد باشد؟

فرمودید چه تفاوتی دارد. تفاوتش روشن است: وقتی منطقاً به اثبات برسد که وقوع معجزه محتمل است (و البته به اثبات هم رسید)، دیگر هیچ جایی برای انکار آن باقی نمی ماند. در نتیجه موضع تمامی منکرین معجزات در هم کوبیده می شود.

از طرف دیگر، وقتی کمال و وحدانیت خدای وصف نشدنی به اثبات برسد، آنگاه مخلوق کامل و خیلی چیزهای دیگر هم به اثبات می رسند.

حالا شما تکلیف ما را روشن بفرمایید:

1- به خالق وصف نشدنی معتقدید و استدلالهای مربوطه (کمال و وحدانیت) را معتبر می دانید، که در آن صورت پذیرش خودتان را کاملاً رسمی و بدون حاشیه و دوپهلوگویی اعلام بفرمایید.

2- به خالق وصف نشدنی معتقدید ولی استدلالهای مربوطه (کمال و وحدانیت) را معتبر نمی دانید. در آن صورت منطقاً باید بفرمایید که بر چه اساسی آنها را معتبر نمی دانید. سه سؤالِ پرسیده شده کاملاً روشن و واضح هستند. مخالفت و در عین حال پاسخ ندادن به آن سؤالات بر اساس استانداردهای بحث منطقی، فرار از مباحثه محسوب می شود. ما قضاوتی نمی کنیم، صرفاً جهت اطلاع عرض شد... :Cheshmak:

3- اصلاً به خالق وصف نشدنی اعتقاد ندارید. در نتیجه استدلالهای وابسته به آن فرض را هم معتبر نمی دانید.

پر واضح است پاسخهای اینچنینی منطقاً قابل قبول نیست:

1- چطور ممکن است موجودی وصف نشدنی شبیه به موجودات وصف شدنی باشد و همچنان وصف نشدنی باقی بماند؟

پاسخ: ما که نمی دانیم خداوند چگونه است! شاید خداوند موجودی وصف نشدنی است که یک جوری که ما نمی دانیم چطور مثل موجودات وصف شدنی است، ولی در عین حال وصف نشدنی باقی می ماند!!! مگر نه اینکه ادراک ما عین واقعیت نیست؟!!!

جواب روشن است: ما محدود به ادراک خود هستیم و بر اساس آن تصمیم می گیریم. اگر بنا باشد این «ما که نمی دانیم ها» دلیلی بر اعتبار محالات عقلی باشد، سنگ روی سنگ بند نخواهد شد. بله شاید هم آنطور باشد. ولی مادامی که آن حالت منطقاً به اثبات نرسد، معتبر محسوب نمی شود و نمی تواند دلیلی برای رد مطالب اثبات شده قرار گیرد.

البته بنده خیلی خوب می دانم که شما در پست بعدی خودتان همین مطلب را در رابطه با معجزات به کار خواهید برد. پاسخ آن هم روشن است: ما ادعای اثبات وقوع حتمی معجزات را نکردیم. بلکه اعلام کردیم ممکن است معجزه ای رخ دهد یا داده باشد. انکار احتمال هم که منطقی نیست...

از طرف دیگر، مقایسۀ وقوع معجزه با مثال فوق منطقی نیست. چرا که معجزه قابل تصور است و به هیچ عنوان محال عقلی محسوب نمی شود. همانطور که مدتها پیش ذکر شد، هزاران سناریوی فرضی می توان نوشت که در آن ظاهر شدن یک اژدهای هفت سر توجیه شود. ولی هیچ سناریویی نمی توان نوشت که در آن دو با دو پنج بشود یا هر محال عقلی دیگری رخ دهد.

واضح است که شباهت موجود وصف نشدنی به موجودات وصف شدنی، و در عین حال وصف نشدنی ماندن آن محال عقلی می باشد. :Sham:

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت شما دوست عزیز و گرامی :Gol:

اختلاف نظر زمانی پدید می آید که شما عبارتی را که خودتان هم روی آن تأکید فرمودید نادیده می گیرید.

ظاهراً شما هر عبارتی که در آن حرفی از «ورای ادارک ما» باشد را فاقد اعتبار می دانید؛ و چنین چیزی مصداق بارز سفسطه از این نوع است:

http://en.wikipedia.org/wiki/Argument_from_ignorance

و البته مصداق بارز زیر پا گذاشتن همان اصلی است که به آن اشاره فرمودید:

ما محدود به ادراک و عقل خودمان هستيم

عقل و ادراک ما حکم می کند که ادراک از هیچ پدید نمی آید. پس تا همینجای کار منطق حکم می کند که واقعیت ورای ادراک ما باید باشد. معتبر ندانستن این گزارۀ منطقی و بدیهی، آن هم با اتکا به ورای ادراک بودن واقعیت عالَم همان سفسطه ای است که ذکر شد و به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست. :Sham:

معتبر ندانستن حکم منطق در باب واقعیت ورای ادراک، آن هم با استناد به ورای ادراک بودنِ آن جایی در یک بحث منطقی ندارد. در نتیجه بر خلاف ادعای شما، هیچ مشکلی پدید نیامده است.

ما هرگز ادعای اثبات وقوع حتمی معجزه را نکردیم. در نتیجه نمی توانیم بر اساس مطالبی که در آن باب عرض شد انتظار داشته باشیم کسی زندگی اش را بر آن مبنا برنامه ریزی کند. بلکه آنچه عرض شد در واقع نوعی خلعِ سلاحِ ملحدین و ماده گرایان می باشد.

عرض ما سه جنبه دارد:

اول، قضیۀ X آن هم به تنهایی؛ در این قضیه معلوم می شود که آنچه درک می کنیم واقعیت عالَم نیست. در نتیجه ماده و همچنین علوم تجربی همگی از اصالت می افتند و حکم آنها دیگر به هیچ عنوان حکم قطعی محسوب نمی شود (و البته کسی هم دیگر نمی تواند نظرات نیوتون را سنت الهی بداند). از طرف دیگر، این قضیه نشان می دهد که ادراک ما بازتاب واقعیتی است ورای ادراکمان... به این ترتیب وجودِ ماوراء الطبیعه هم به اثبات می رسد. نه تنها معلوم می شود که آنچه به عنوان عالَم می شناسیم ماورائی دارد، بلکه مفهوم «من حقیقی»، یعنی جنبۀ ماورائی وجود خود انسان هم به اثبات می رسد. این چیز کمی نیست. در کنار این مسئله، دست مخالفین و ماده گرایان از تمامی استدلالهایی که بر علیه دین به کار می بردند کوتاه می شود. در این حالت، دیگر صحبت از اتم و الکترون صحبت از واقعیت عالَم محسوب نخواهد شد.

جنبۀ دوم عرض ما، نوعی دعوت عمومی به سلوک است. درست است که قضیۀ X (به تنهایی) ادراک اصیل را به اثبات نمی رساند، ولی محتمل بودنش را نشان می دهد. آنچه ما به عنوان «من» می شناسیم بازتابی است از واقعیتی ورای ادراکمان: «من حقیقی». به عبارتی وجود ما در ادراکمان از «من حقیقی» می جوشد و حاصل می شود... این تصور که بعضاً از این «من حقیقی» یک چیزهای دیگری (از جمله ادراکاتی عمیق تر) بجوشد چندان دور از ذهن نیست. :Sham:

جنبۀ سوم عرض ما خطاب به موحدین است. با تلفیق توحید و قضیۀ X، مطالب متعددی استنباط می شوند که مخلوق کامل اولینِ آنها و بنیان و اساسِ آنهاست. انسان کامل، عصمت، شفاعت، کشف و شهود و غیره همگی جنبه هایی هستند که قضیۀ X توحیدی می تواند به آنها بپردازد و بعضاً مطالب ژرف و عمیقی را استنباط کند. قضیۀ X توحیدی می تواند بنیان نوعی بیان معارف شیعی قرار گیرد و حتی در بحث با برادران اهل سنت هم به کار آید. البته حقیر قصدم این نبوده و نیست که این بحث را به آنجا بکشانم؛ در حال حاضر آمادگی و دانش مورد نیاز را ندارم.

در رابطه با معجزه، معلوم شد که معجزه می تواند روی دهد و روی داده باشد. همین کافی است. دیگر کسی نمی تواند منکر آن شود. چرا که انکار احتمال منطقی نیست. اینکه چرا ما بر اساس وقوع معجزه برنامه ریزی کرده ایم، به خودمان مربوط می شود و ربطی به این بحث ندارد. در رابطه با دین پیشتر هم ذکر شد: حیطۀ دین حیطۀ بیا و ببین است.

در آن باب ما فقط می توانیم عموم را دعوت کنیم و محتمل بودنِ صحت آن را نشان دهیم. اینکه کسی حقیقت جوست یا بهانه جو به ما ربطی ندارد. مردم خودشان می دانند و خدایشان. باشد که رایحۀ ادراک اصیل در دلها بوزد و آنها را به نور ایمان روشن گرداند. آمین.

هرچند که این رایحه همواره در حال وزیدن است. اگر آن را حس نمی کنیم، مشکل از ماست. :Sham:

واقعاً این سؤال بسیار قابل تأمل است:

شما بزرگواران بالاخره متوجه عرض حقیر شدید یا نه؟ واقعاً جای تأمل دارد...

دوست عزیز. یعنی چه که چیزی از ورای ادراک وارد ادراک شود؟ همۀ چیزی که در ادراک ماست از ورای ادراکمان وارد ادراکمان شده است. چرا که همۀ جنبه های ادراک ما بازتاب واقعیت ورای ادراکمان است.

جهان موازی دیگر چیست؟ مگر ادراک ما و واقعیت ورای ادراک ما دو واقعیت همجنس هستند که آنها را به صورت دو جهان موازی در نظر بگیریم؟ ادراک ما در برابر واقعیت عالَم عملاً هیچ است. ادراک ما خارج از ذهن ما موجود نیست.

در عجبید که چطور خود را محدود به عقل و ادراک می دانیم؟ خب معلوم است: هرچیزی که تجربه کنیم بخشی از ادراک ماست که بازتاب واقعیت ورای ادراکمان در ذهنمان است. حتی آنچه به عنوان ذهن می شناسیم هم بازتاب واقعیت ورای ادراک است در ذهن ما...

برای جلوگیری از این مشکل می توانید در حین تایپ پست، هر از گاهی کل آن را انتخاب کرده، به نرم افزاری مثل word منتقل کرده و آن را ذخیره بفرمایید. البته توجه داشته باشید که انتقال متن از word به سایت باعث به هم ریختن آرایش متن (فاصلۀ بین خطوط و پاراگرافها) می شود. به همین دلیل بهتر است اصل متن در خودِ سایت تایپ شود. در رایانۀ بنده که به هم ریخت و هیچ جور نتوانستم آن را درست کنم.

ما که نگران نیستیم. منتظریم. :Cheshmak:

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت شما سروران عزیز و گرامی :Gol:

ابتدا پیشاپیش فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را خدمت تمامی اعضای محترم و عزیز سایت تبریک عرض می کنم. در لحظات ملکوتی ارتباط با خداوند، ما را هم به خاطر داشته باشید و از دعای خود بی بهره نفرمایید.

به نظرم آمد ذکر سه نکته لازم باشد:

اول اینکه لحظاتی پیش هنگامی که آخرین پست ارسالی خودم را بازخوانی می کردم تا ذهنیتی پیدا کنم که آخرین عرایضم چه بوده، توجهم به این بخش جلب شد:

"ما هرگز ادعای اثبات وقوع حتمی معجزه را نکردیم. در نتیجه نمی توانیم بر اساس مطالبی که در آن باب عرض شد انتظار داشته باشیم کسی زندگی اش را بر آن مبنا برنامه ریزی کند. بلکه آنچه عرض شد در واقع نوعی خلعِ سلاحِ ملحدین و ماده گرایان می باشد."

به ذهنم رسید که شاید مخاطبی فکر کند منظور حقیر ملحد یا ماده گرا خواندن دوستان عزیز، جنابان متحیر و manmehdiam بوده باشد... و یا حتی خود ایشان چنین برداشتی کرده باشند. حال آنکه مقصود این نبوده؛ چرا که ملحد یعنی کسی که کلاً به خدا اعتقاد ندارد، ماده گرا هم کسی است که ماده را اصیل ترین شکل وجود می داند. در حالی که بعید می دانم بر کسی پوشیده باشد که سروران گرامی چنین موضعی ندارند.

در هر صورت، اینجانب هیچگاه با ملحدین و ماده گرایان ده ها صفحه بحث نمی کنم. چرا که:

امام حسين عليه‏السلام: مِن عَلاماتِ أسبابِ الجَهلِ المُماراةُ لِغَيرِ أهلِ الفِكرِ ؛
امام حسين عليه‏السلام: از نشانه‏هاى نادانى ، جدل با بى‏فكران است. :Sham:
تحف العقول، ص 248

کسی که می گوید خدا نیست بی فکر است، چرا که چیزی را انکار می کند که به آن احاطۀ علمی ندارد و از بود و نبودش نمی تواند اطمینان حاصل کند. طبیعی است کسی هم که بعد از تمامی ادلۀ ارائه شده، همچنان بر این طبل بکوبد که ماده (آن چیزی که ما به عنوان ماده در ذهنمان می یابیم) اصیل ترین شکل وجود است و چیزی ورای آن نیست و نمی تواند باشد، او هم در حال دفاع از نظریه ای است که منطقاً (به شکلهای مختلف) رد می شود.

نکتۀ دوم اینکه، حقیر به خاطر مشاغلی که به تازگی برایم پیش آمده دیگر قادر به ادامۀ این بحث نیستم. به هر حال از تمامی دوستانی که در بحث مشارکت داشتند یا بحث را دنبال می فرمودند کمال سپاس را دارم و امیدوارم که در پناه حق، زیر پرچم امام زمان (عج) هر روز بر تقربشان به درگاه الهی افزوده گردد.

نکتۀ سوم و آخر اینکه در آستانۀ ماه مبارک رمضان هستیم. به همین دلیل حقیر مجدداً تمامی دوستان را دعوت به سلوک و برقراری رابطه با پروردگار می کنم. واقعاً اگر روزی خداوند از ما بپرسد که چرا هدایت را از خود او نخواستیم، چه پاسخی می توانیم بدهیم؟ آیا هیچ توجیهی دارد که کسی هدایت را از طریقی غیر از آنچه خداوند دستور داده و راهنمایی فرموده بجوید، و وقتی چیزی نیافت آن طریقی را که نپیموده خالی از هدایت بداند، یا انگشت اتهام را به سوی کس یا چیزی غیر از خودش و تصمیمات و اعمالش بگیرد؟ :Sham:

در انتها مجدداً التماس دعا دارم. :hamdel:
با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی سروران عزیز و گرامی :Gol:

همچنین خدمت دوست عزیزم، جناب aminjet :hamdel:

اینجانب در طول بحث تمامی استدلالات منطقی لازم برای گرفتن نتیجۀ مورد نظر را ارائه کردم، ولی متأسفانه دوستان بدون ردِ منطقی مسائل عنوان شده، مرتباً در دامِ «مخدوش دیدنِ مرزِ بین واقعیتِ ورای ادراک و خود ادراک» گرفتار شدند و به نظر می رسد حقیر در شناساندن چیزی که در ذهن دارم موفق نشدم. هرچند کماکان معتقدم آنچه عرض شد منطقاً بدیهی است...

شاید ظاهراً به نتیجه نرسیده باشد، ولی اگر کسی عرایض اینجانب را آنگونه که در ذهن دارم دریابد، خودش قادر خواهد بود نتیجه گیری مربوطه، و نتیجه گیریهایی که مستقیماً به آنها اشاره ای نشده است را استنتاج کند.

متأسفانه به خاطر مشغله های موجود برای حقیر این امکان وجود ندارد. ولی همانطور که عرض شد آنچه گفتنی بود گفته شد. نتیجه گیری به عهدۀ خواننده است. هرچند بهترین، و احتمالاً تنها راه دستیابی به نتیجه گیری های صحیح دربارۀ هستی و خالق آن مجاهدت در راه خدا و تزکیۀ نفس است. مادامی که ادراک ما پر از خواهشهاست، جایی برای دیدن حقایق باقی نمی ماند... :Sham:

به همین دلیل مجدداً همگان را به سیر و سلوک و تزکیۀ نفس فرا می خوانم.

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

نکته همین جاست. قضیۀ X به تنهایی اینکه عینِ واقعیتِ عالَم چیست را پشت پرده ای از تردید می برد و دست هر ناظری برای همیشه از شناخت واقعیت عالم کوتاه می شود. به این ترتیب همانطور که فرمودید خود قضیۀ X هم مورد تردید قرار می گیرد. ولی این تردید به هیچ عنوان به معنای رد شدن آن قضیه نیست. قضیۀ X محیط را به دو بخش تقسیم می کند:

1- عین واقعیت عالَم
2- ادراکات ناظر از عین واقعیت عالَم

این قضیه منطقاً برای ناظر ثابت می کند که آنچه در ادراکِ ناظر می گذرد احتمالاً عین واقعیت عالَم نیست. به عبارتی ثابت می کند که ناظر نمی تواند دربارۀ عین واقعیت عالَم حکمی قطعی صادر کند. در نتیجه صحت خود قضیۀ X به عنوان بخشی از عین واقعیت عالَم زیر سؤال می رود.

ولی قضیۀ X هیچگاه ادعا نکرده است که بخشی از عین واقعیت عالَم است! بلکه طبق این قضیه هرآنچه در ادراک ناظر می گذرد، از جمله خودِ قضیۀ X و استدلالهایش بخشی از ادراکات ناظر بوده، معلوم نیست عین واقعیت عالَم باشند.

از طرفی، از آنجا که ناظر محدود به ادراکات خودش است، ناچاراً باید بر اساس نظمِ حاکم بر ادراکاتش زندگی کند. در نتیجه هرچند قضیۀ X می گوید که معلوم نیست در «عین واقعیت عالَم» دو با دو برابر با چهار بشود، ولی تا آنجاییکه به ناظر مربوط می شود در حیطۀ ادراکات او این مطلب صحت دارد. در نتیجه تا آنجاییکه به ناظر مربوط می شود او منطقاً باید بر اساس صحت آن مطلب برنامه ریزی کند.

به همین ترتیب، ناظر منطقاً باید بپذیرد که قضیۀ X در ادراک او صحت دارد، چرا که این قضیه بر استدلالهای منطقی صحیح (از نظر ناظر) استوار است. البته ناظر باید به خاطر داشته باشد که صحت این استدلال در حیطۀ a و ادراکات او مطرح است و معلوم نیست که در A این قضیۀ مستدل باشد. به عبارتی ناظر باید بپذیرد که دستش از A کوتاه است و نمی تواند دربارۀ آن اظهارنظری کند (همان چیزی که قضیۀ X ثابت می کند).

با استناد به مطالب عنوان شده، معلوم می شود که معلوم نیست خود قضیۀ X عین واقعیت عالَم باشد. بلکه این قضیه ثابت می کند که ما نمی دانیم عین واقعیت عالم چیست. در نتیجه هر نوع عینِ واقعیتِ عالَم دانستنِ هر چیزی در حیطۀ a، از جمله خود این قضیه، فاقد بنیان منطقی بوده، پذیرفتنی نیست.

فرمودید: "خودش را نمی توان به استناد خودش رد کرد."

مطلب همین است که قضیۀ X چیزی را رد نمی کند... قضیۀ X فقط صحت و یا عدم صحت مطالب را زیر سؤال می برد، و دقیقاً این بلا را سر خودش هم می آورد. این به هیچ عنوان دور باطل نیست. این اثباتِ منطقیِ عدم آگاهی ما از عین واقعیت عالَم است. وقتی ثابت شود نمی دانیم، آنگاه یعنی نمی دانیم. وقتی ندانیم دیگر نمی توان چیزی را رد یا تأیید کرد. این شامل خود قضیۀ X هم می شود.

ولی همانطور که عرض شد، از آنجا که ناظر منطقاً باید بر اساس نظم حاکم بر ادراکش زندگی کند، در نتیجه منطقاً باید برقرار بودن قضیۀ X در حیطۀ ادراکش را بپذیرد. همانطور که باید صحتِ دو با دو می شود چهار را در حیطۀ ادراکش بپذیرد.

آنچه باعث پدید آمد مشکل منطقی در ذهن دوستان می شود این است که مرز بین a و A را مرتباً فراموش کرده، بر اساس عدم دسترسی ما به A، گزاره های صحیح در a را زیر سؤال می برند که نوعی سفسطه است.

اینکه ما نمی دانیم در A چه می گذرد، دلیل نمی شود که در حیطۀ a دو با دو چهار نشود... تا آنجاییکه به ما مربوط می شود، در ادراک ما این گزاره صحیح است. ولی اگر کسی مدعی شود که این گزاره در عین واقعیت عالَم هم صحیح است، آنگاه قضیۀ X ادعای او را منطقاً زیر سؤال می برد. (دقت بفرمایید، عرض شد زیر سؤال می برد. نگفتیم رد می کند.)

آنچه در بالا عرض شد چکیدۀ قضیۀ X به تنهایی بود. قضیۀ X توحیدی مطلب دیگری است که در پاسخ به این بخش از فرمایشاتتان به آن اشاره خواهد شد.

ان شاء الله در پست بعدی به این مسئله می پردازیم. فعلاً به دلیل مشغله ذهن قادر به نگارش این بخش از مطلب نیستم.

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

همانطور که حدس می زدم همان مشکل ذهنی همیشگی مانع از روشن شدن مطلب می شود. خودآگاهی وهم شماست. بین شما و اشیاء بیرون از شما فرقی نیست. همگی a هستند. خودآگاهیِ فعلی و متکثر هم از جنس همان صندلی است. :Sham:

شما و دیگران از یک جنس هستید. تفاوتش این است که دیگران حجابهای سطح پایینتری هستند تا خودتان. حجاب اکبر خود مفهوم «من» است. البته آن «من» که از جنس a است...

اتفاقاً حقیر حدس می زنم شاید با بررسی روندی که «فردِ در حال فنا» منطقاً طی می کند مسئله روشن شود:

تکلیف با این «خودآگاهی جعلی» روشن است. این من از جنس a بوده، وهم است. اصالت ندارد. خطای ادراک است. وقتی خطا برطرف شود، دیگر پرسش از اینکه چه بلایی سر خطا آمده بی معناست... :Sham:

فرمودید: اگر من آنقدر کمال یابم تا به A برسم چطوری میشوم؟

مسئله از اینجا آغاز می شود که ناظری که به سمت فنا حرکت می کند با استناد به قضیۀ X توحیدی به این نتیجه می رسد که آنچه در اطرافش می بیند وهم و جلوه های A است. در نتیجه متوجه می شود فضا و زمان هم همین خاصیت را دارند. از این رو برایش معلوم می شود که آنچه در دیروز رخ داده و آنچه اکنون هست و آنچه در آینده خواهد بود (حالا هرچه که باشد) باز هم جلوه های همان حقیقت واحد هستند.

در نتیجه دیگر دلیلی ندارد برای آنچه که به دست می آورد و آنچه که از دست می دهد خوشحال یا ناراحت شود. :Sham:

او به این مسئله پی می برد که هر حالت و وضعیتی که در a پدید آید به هر حال جلوۀ A است و A به صورتی بی تغییر و ثابت با همۀ عظمت و کمالش پشت صحنۀ ادراک ناقص او همیشه بوده و هست و خواهد بود.

تا به اینجای کار ناظر مربوطه به اصیل نبودنِ «محیط اطراف» پی می برد و به عبارتی «لاحول و لاقوة الا بالله العلی العظیم» برای او تا حدی محقق می شود. او دیگر اطرافیان و حوادث را اصل نمیگیرد و می داند که فقط در برابر الله مسئول است و باید مطیع او باشد.

در مرحلۀ بعد، او متوجه می شود که محیط اطراف و محیط درون هردو از جنس ادراکاتند (مخلوقاتند). او به این مسئله پی می برد که حتی افکار او هم جلوه های A هستند در ادراک او؛ حتی اگر این افکار در محیط بیرون وجود نداشته باشند. مثل یک اسب بالدار فرضی که ظاهراً نیست، ولی در ذهن می تواند باشد. او پی می برد که اشیاء بیرون، در واقع تصاویر ذهنی در ادراک او هستند و باطناً آنها هم بخشی از تصورات او می باشند. به این ترتیب او بیش از پیش به وهم بودنِ ادراکش پی می برد و متوجه می شود که منطقاً مرزی بین ذهنیات و اشیاء به ظاهر واقعی نمی توان کشید. :Sham:

او می فهمد که همواره درگیر نوعی رؤیاست. حال گاهی این رؤیا ظاهراً از قوانین خاصی پیروی می کند (ظاهراً واقعیت و بیداری) و گاهی هم حالات عجیبی به خودش می گیرد (خواب و رؤیا). در این حالت او عملاً می فهمد که خداوند از رگ گردن به او نزدیکتر است. همچنین می فهمد که چیزی در ادراکش نیست که در خودِ او (یعنی ناظر) نباشد. :Sham:

در مرحلۀ بعدی او سراغ آخرین مفهوم باقی مانده در ادراکش می رود: خودِ ناظر.

او از خود می پرسد که این همه وهم از کجا می آید؟ چرا من هستم؟ و به عبارتی: این کیست در درون من که جهان را به نظاره نشسته است؟

گذشتن از این حجاب سخترین مرحلۀ کار است... ناظر در این مرحله باید به این موضوع پی ببرد که این کسی که ظاهراً به نظارۀ جهان نشسته، در واقع به نظارۀ وهم نشسته و خودش هم بخشی از همان وهم است. این من هم زاییدۀ ادراک وهمی است. این من هم a است.

این من مرتباً از خودش می پرسد که وقتی من هم از سر راه برداشته شدم، چه می ماند؟ این من از خودش می پرسد: «قرار است من از سر راه چه کسی برداشته شوم؟»

این من با خود می گوید: «اگر من وهم هستم، پس آن منِ اصلی که من حجابش شده ام کیست؟ آیا حواس او پرت شده که من پدید آمده ام؟»

ولی حقیقت این است که این سؤالات همگی منطقاً بی معنا هستند. وقتی پرسنده می پرسد: «آن «منِ اصلی» حواسش پرت شده که وهم پدید آمده؟» در واقع دارد فرض می کند که آن «منِ اصلی» در ابتدای زنجیرۀ علت و معلولی قرار دارد و در اثر تحول در آن، وهم پدید آمده است.

آن ذاتِ اقدس دچار تغییر و تحولی نمی شود که چیزی از آن پدید آید... لم یلد و لم یولد... :Sham:

ناظری که دچار وهم است مرتباً می خواهد برای «پیش از پدید آمدن وهم» علتی بیابد. می خواهد ببیند در A چه تحولی رخ داده که a پدید آمده. از خود می پرسد a از چه زمانی پدید آمد؟

ولی همانطور که عرض شد زمان هم بخشی از a است و فقط مادامی که وهم برقرار است می توان چنین سؤالاتی پرسید. وقتی وهم برطرف شود دیگر سؤالی نمی ماند. هرچه می ماند A است.

همین نکته دربارۀ مکان هم برقرار است. ناظری که دچار وهم است مرتباً می خواهد ببیند وقتی به A رسید چه بلایی سرش می آید. برایش عجیب است که دو نفر به A برسند و یکی باشند. با خود می گوید اگر من و فلانی به A برسیم، آنگاه چطور یکی می شویم؟ آیا دیگر نمی توانیم یکدیگر را تشخیص دهیم؟

مسئله این است که در A فقط A هست و این چیز تازه ای نیست. به صورتی لازمان همیشه اینطور بوده و هست و خواهد بود. تحولی برای آن متصور نیست. در واقع اصلاً قرار نیست موجودیتی از a وارد A شود. :Sham:

سؤال این است که برای کسی که از وهم «خودآگاهی جعلی» خلاصی یابد چه می شود؟ پاسخ این است که هر آنچه از جنس a است از بین می رود. آنگاه فقط A می ماند. همانطور که از اول هم فقط A بود. :Sham:

حال ببینیم این از دست دادنِ a واقعاً چیز وحشتناکی است؟ پاسخ روشن است. هر نوع a که متصور است، یعنی هر گذشتۀ متصور، هر حالِ متصور، و هر آیندۀ متصوری جلوۀ A است. به عبارتی A حقیقتی است که ادراکی که آن را به خطا و نقص دریابد، می تواند آن را هر طوری دریابد. هر احتمال متصوری جلوۀ A است.

با توجه به مطلب فوق، من از شما می پرسم: از دست دادن ادراکات خطا و ناقص چیز وحشتناکی است؟ آن حقیقتی که ادراکات ناقص ما با آن عظمتشان جلوه های ناقص اویند (یعنی A) برتر است، یا خودِ ادراکات ناقص؟

وقتی ادراکی را از وهم و خطا خالی کنیم، جز حقیقت چیز دیگری می ماند؟ :Sham:

با توجه به لازمان بودن ذات اقدس الله، ناظری که تمامی جنبه های اوهامش را از دست بدهد و دیگر خبری از خودش هم نباشد، «لحظه ای لازمان» را تجربه می کند. فنای او یک فرایند لازمان است که طی آن با از دست رفتن a، ادراکی اصیل از حقیقت باقی می ماند؛ ادراکی که به خطا نرفته. در این ادراک دیگر خبری از a نیست. دیگر «منِ مجازی» نیست که چیزی بپرسد. بلکه در آن لحظۀ لازمان، آنچه هست به بالاترین شکل جلوه می کند.

آنچه در آن لحظه جلوه می کند، آن چیزی است که هر نوع a متصور جلوه اش است. اگر ناظری از حیطۀ a از وهم رهایی یابد، با فانی شدن «خودش» در واقع «لحظه ای لازمان» را تجربه می کند که در آن «از هر دری که خواهد به پروردگارش نظر کند». او «زنده ای می شود که هرگز نمی میرد» نه به این معنا که بینهایت سال زندگی کند. بلکه به این معنا که از حجاب زمان خلاصی یابد. :Sham:

او حقیقتی را می یابد که هر a جلوه اش است. پس او در «لحظۀ لازمان فنا» از هر a با خبر می شود، نه به این معنا که «در ذهنش بتواند اشیاء را یک به یک تصور کند و به آنها علم پیدا کند» بلکه به این معنا که «او تمام اشیاء متصور در تمام زمانهای متصور را در یک نقطه خواهد یافت».

ناظرِ دچار وهم می گوید: «چطور می شود همۀ اشیاء و تمام زمانها در یک نقطه جمع شوند! اینطوری که همگی له می شوند! اینطوری که جا نیست!»

شاید مثالهایی که اطرافمان می یابیم ذهن ما را به آن حقیقت نزدیک کند... هرچند این مثالها حق مطلب را ادا نمی کنند و عملاً آن حقیقت چیز دیگری است.

در پاسخ می توان گفت: همانطور که تمام نورهای رنگی در نور سفید هستند، بی آنکه از هم جدا باشند. :Sham:

در آن لحظۀ لازمان، زمانی که علم و عالم و معلوم همگی در یک نقطۀ لازمان و لامکان جمع گردند، آنگاه پایان کار است... چه لحظۀ لازمان جاودانی:

انا لله و انا الیه راجعون

وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿۸۸﴾
و معبود ديگري را با خدا مخوان كه هيچ معبودي جز او نيست، همه چيز جز وجه پاک او فنا شدنی است، حاكميت از آن اوست و همه به سوي او بازمي گرديد. (سوره 28)

عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا ﴿۲۱﴾
بهشتيان را] جامه‏هاى ابريشمى سبز و ديباى ستبر در بر است و پيرايه آنان دستبندهاى سيمين است و پروردگارشان باده‏اى پاك به آنان مى‏نوشاند (سوره 76)

تفسیر: يطهّرهم عن کلّ شيءٍ سوي الله، اذ لا طاهر من تدنّسٍ بشيءٍ من الاکوان الّا الله ؛ رووه عن جعفربن محمدٍ عليه‌السّلام.
از امام صادق عليه‌السّلام روايت شده است: « خداوند آنان را آن‌چنان تطهير مي‌کند که از غير خدا پاکيزه شوند؛ زيرا هيچ موجودي جز خداوند از آلودگي‌ها و نقايص امکاني مبرا نيست. مجمع / ج 5 / 411

بله. ناظر به کمال رسیده از غیر خدا تطهیر می شود... مگر نه اینکه خودش هم بخشی از غیرِ خداست؟ :Sham:

پر واضح است که گفتگو در این باب به تنهایی تأثیر چندانی ندارد. رهایی از وهم یک کار عملی است. وقتی ذهن بینام پر باشد از آرزوهای باطل، عملش پر باشد از خود محوری، چه جایی برای رهایی از غیر خدا می ماند؟

به نظرم در طول این تاپیک به اندازۀ کافی دلیل و سند ارائه شده تا نشان داده شود که شاید دین حق، واقعاً حق است... حتی بر اساسِ روش علمی مرسوم در غرب هم عقل حکم می کند نظریۀ ارائه شده را بیازماییم. :Sham:

عدم اصالت ادراک، احتمال توحیدی بودنِ ورای ادراک، نتایج منطقی ناشی از صحت این احتمال، و حتی راه آزمایش آن همگی به صورت کلی و کاملاً منطقی مطرح شده اند.

فقط یک فرق هست... لابراتوار آزمایشات مادی میکروسکوپ و تلسکوپ دارد، لابراتوار آزمایش این مطلب سجاده و تسبیح دارد. برای جمع آوری داده های مورد نیاز برای آزمایشات مادی باید نمونه جمع شود، ولی در این مورد باید نمونه رها شود. باید از هرچه که «من» را قوی می کند گذشت.

اگر واقعاً کسی مرد این راه است، این سجاده و تسبیح، این همه راه کمک به غیر از «خود»، این همه وسوسه برای نه گفتن به «خود»، این همه موقعیت برای پاک کردن ادراک از نمونه های «خود پرستانه» از a. وقتی کسی به فکر خودش نباشد خود به خود ادراکش به سمت اخلاص می رود.

مَن أَعرَضَ عَن مُحَرَّمٍ أَبدَلَهُ اللّه‏ُ بِهِ عِبادَةً تَسُرُّهُ؛
حضرت محمد (ص): هر كس از حرام دورى كند، خداوند به جاى آن عبادتى كه او را شاد كند نصيبش مى‏گرداند.

اَفضَلُ العِبادةُ اِدمانُ التَّفکُّرفی اللهِ و فی قُدرَتهِ؛
امام صادق (ع): برترین عبادت مداومت نمودن بر تفکر درباره خداوند و قدرت اوست.

مَن أصعَدَ إلی اللهِ خالِصَ عِبادَته، أهبَطَ اللهُ عَزوجَلَّ إلیهِ أفضَلَ مَصلَحَتِه؛
حضرت زهرا (س): هر کس عبادت خالصش را برای خدا بالا بفرستد، خدا بهترین مصلحت را برای او نازل می کند.

بالاترین مصلحت برای یک بنده چیست؟ :Sham:

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

همچنین خدمت دوست عزیزم، جناب ABCDEFG :hamdel:

لازم به ذکر است در سؤالات مربوطه، همواره به طور ضمنی بین الله و مخلوقات شباهتی فرض شده است که با اصل مسئله در تناقض است. به همین خاطر است که صورت این قبیل سؤالات خود به خود پاک می شوند.

به عنوان مثال، اگر حقیر فرض کنم که دو با دو می شود پنج، و سپس بر اساس این فرض غلط سؤالاتی را پیش بکشم، طبیعی است سؤالات مربوطه به هیچ عنوان پاسخ مشخصی ندارند... تنها پاسخی که به همۀ آنها می توان داد این است که دو با دو پنج نمی شود؛ و این موضوع صورت آن سؤالات را پاک می کند. :Sham:

در چنین مواردی تنها کاری که از دست پاسخ دهنده بر می آید این است که مخاطب را متوجه اشتباه بودنِ فرض سؤال بکند.

هیچ چیزی در برابر خداوند رسمیت ندارد. آنچه وجه الله را اصیل می کند، بالاترین جلوۀ خداوند بودن است. وگرنه حتی وجه الله هم در برابر الله چیزی از خود ندارد.

اگر ما از A به عنوان ادراک اصیل یاد می کنیم، علتش این است که A ادراکِ به خطا نرفته است. به عبارتی محتوای ادراکِ مربوطه چنین می باشد: «جز الله کسی نیست.» مسلماً این ادراک با حقیقت عالَم سازگار است؛ از این رو بین آن و الله فرقی قائل نمی شویم، جز اینکه A هم کماکان ادراک است؛ پس مخلوق است.

به عبارتی، مادامی که حقیقت عالَم ادراک شود، مخلوق است. وقتی ادراک نشود، خالق است.

همانطور که عرض کردم مرز بین الله و وجه الله مرز ظریفی است...

رسول خدا (صلی الله عليه و آله) فرموده اند : اِنَّ لی مَعَ الله حالاتٌ لا يَحتَمِلُها مَلَکٌ مُقَرَبٌ وَ لا نَبیٌّ مُرسَلٌ
مرا با خدای ، حالاتی چند است که هيچ ملک مقربی و پيغمبر مرسلی طاقت و توانايی آن را ندارد. :Sham:

بله.

در فرض این سؤال خالق در برابر مخلوق قرار گرفته است، به طوری که گویا خالق کاری انجام می دهد و حاصل آن می شود مخلوق. چنین خلقتی (خلقت چیزی از چیز دیگر) به معنای شباهت خالق مربوطه با خلق می باشد. در خطبۀ اول نهج البلاغه اشارات دقیقی به این مسئله شده است:

http://fa.wikisource.org/wiki/%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87%D9%94_%DB%B1:_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B4_%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D8%A2%D8%AF%D9%85

ابتدای آن را نقل کرده، با رنگی کردن قسمتهایی از آن توجه شما را به نکاتی جلب می نمایم:

سپاس خدایى را كه سخنوران در ستودن او بمانند و شمارگران شمردن نعمتهاى او ندانند، و كوشندگان حقّ او را گزاردن نتوانند. خدایى كه پاى اندیشه تیزگام در راه شناسایى او لنگ است، و سر فكرت ژرف رو به دریاى معرفتش بر سنگ. صفتهاى او تعریف ناشدنى است و به وصف در نیامدنى، و در وقت ناگنجیدنى، و به زمانى مخصوص نابودنى. به قدرتش خلایق را بیافرید، و به رحمتش بادها را بپراكنید، و با خرسنگها لرزه زمین را در مهار كشید. سر لوحه دین شناختن اوست، و درست شناختن او، باور داشتن او، و درست باور داشتن او، یگانه انگاشتن او، و یگانه انگاشتن، او را بسزا اطاعت نمودن، و بسزا طاعت نمودن او، صفتها را از او زدودن، چه هر صفتى گواه است كه با موصوف دو تاست و هر موصوف نشان دهد كه از صفت گواه است كه با موصوف دوتاست و هر موصوف نشان دهد كه از صفت جداست، پس هر كه پاك خداى را با صفتى همراه داند او را با قرینى پیوسته، و آن كه با قرینش پیوندد، دوتایش دانسته، و آن كه دوتایش خواند، جزء جزءاش داند، و آن كه او را جزء جزء داند، او را نداند، و آن كه او را نداند در جهتش نشاند، و آن كه در جهتش نشاند، محدودش انگارد، و آن كه محدودش انگارد، معدودش شمارد. و آن كه گوید در كجاست؟ در چیزیش در آرد، و آن كه گوید فراز چه چیزى است؟ دیگر جایها را از او خالى دارد. بوده و هست، از نیست به هستى در نیامده است. با هر چیز هست، و همنشین و یار آن نیست، و چیزى نیست كه از او تهى است. هر چه خواهد پدید آرد، و نیازى به جنبش و وسیلت ندارد. از ازل بیناست و تا به ابد یكتاست، دمسازى نداشته است تا از آن جدا افتد و بترسد كه تنهاست.

آفرینش را آغاز كرد و آفریدگان را به یكبار پدید آورد، بى‏آنكه اندیشه‏اى به كار برد، یا از آزمایشى سودى بردارد، یا جنبشى پدید آرد یا پتیاره‏‌ای را به خدمت گمارد. از هر چیز بهنگام بپرداخت، و اجزاى مخالف را با هم سازوار ساخت، و هر طبیعت را اثرى بداد و آن اثر را در ذات آن نهاد. از آن پیش كه بیافریند به آفریدگان دانا بود، و بر آغاز و انجامشان بینا، و با سرشت و چگونگى آنان آشنا.

...

سپس میان آسمانهاى زبرین را بگشود و از گونه گون فرشتگانش پر نمود: گروهى از آنان در سجده‏اند و ركوع نمى‏گزارند، و گروهى در ركوعند و یاراى ایستادن ندارند. گروهى ایستاده و صف ناگسسته، و گروهى بى‏هیچ ملالت لب از تسبیح نابسته. نه خواب دارند و نه بیهوشى، نه سستى گیرند و نه فراموشى، و گروهى از آنان امینان وحى اویند، كه كلام خدا را به پیامبرانش مى‏رسانند، و قضاى الاهى را بر مردمان مى‏رانند، و گروهى نگاهبان بندگان اویند و دربانان درهاى جنان او، و گروهى از آنان پایهاشان پایدار در زمین است، و گردنهاشان برگذشته از آسمان برین. تنومندى و ستبرى‏شان از حد برون است، و دوشهاشان براى برداشتن عرش متناسب و موزون. دیده‏ها از هیبت برهم و پرها به خود فراهم. در پس حجاب عزّت و پرده‏هاى قدرت مستور - و دست نامحرمان از ساحت قدس آنان دور -. نه براى پروردگار در وهم خود صورتى انگارند، و نه صفتهاى او را چون صفتهاى آفریدگان پندارند. نه او را در مكانى دانند، و نه وى را همانندى شناسند و بدان اشارت رانند.

بله خداوند خالق است، ولی نه به آن معنا که او با صفت خالقیت همراه باشد که به معنای دوتا انگاشتن و جزء جزء دانستنش باشد.

در این سؤال هم خلق به عنوانی چیزی افزون بر الله انگاشته شده و سپس علتش مورد سؤال قرار گرفته است. باطن این سؤال همان سؤال جناب aminjet است: چه میشه که a بوجود میاد.

پاسخ روشن است: زنجیرۀ علت و معلول در a معنا دارد و هر تلاشی به منظور یافتنِ ادامۀ این زنجیره در ورای a محکوم به شکست است.

همانطور که در خطبۀ حضرت علی (ع) آمده، خداوند خلق را آفرید، بدون اینکه جنبشی پدید آورد. :Sham:

همانطور که عرض شد صورت سؤال منطقاً خود به خود پاک می شود. البته حقیر با این ناآرامی ذهن آشنایی دارم. ولی وسیلۀ آرام کردن آن در استدلال نیست. چرا که هر استدلالی هرچه قدر هم محکم همواره می تواند مورد شک قرار گیرد.

مثل مسائل ریاضی؛ انسان گاهی یک مسئله ریاضی را هم فهمیده هم نفهمیده؛ به طوری که مرتباً شک می کند که شاید یک جای کار می لنگد. کماکان در ذهنش گنگ است.

گاهی هم به شهود ریاضی می رسد، به طوری که مسئله را در چنگ دارد و اثبات آن برایش کاملاً مشخص است. حتی در این حالت هم این امکان هست که نکتۀ جدیدی در مسئله به چشمش بخورد و پایه های احاطۀ ذهنی او به موضوع را بلرزاند.

گاهی هم آنقدر به موضوع احاطه دارد که نه تنها خود مسئله برایش روشن است، بلکه مرتباً قضایای جدید و یا ارتباط آن موضوع با قضایای دیگر به چشمش می خورد و بر گسترۀ احاطۀ ذهنیش بر مسئله افزوده می شود.

در مسئلۀ خداشناسی، ما با یک موضوع استدلالیِ صرف سر و کار نداریم، به همین دلیل استدلال به تنهایی نمی تواند احاطۀ ذهنی کافی را فراهم آورد.

خودتان معترفید ورای ادراک، زمانمند و جزء جزء نیست ولی کماکان سؤالاتی را پیش می کشید که برای برقرار ماندنشان نیاز به متشکل از اجزاء بودنِ ورای ادراک است.

آن آرامش فکری که به دنبالش هستید فقط با سیر و سلوک عملی میسر می شود:

دانستیم که هرچه هست از اوست... پس چطور میتوانیم نگران فردا باشیم؟ چطور می شود که از دست دادن چیزها ما را اندوهگین می کند، و به دست آوردنشان خوشحال؟ مگر ندانستیم که چه به دست آید و چه از دست برود، هر دو تجلی همان ذات واحد است؟ پس چرا اینقدر حرص و جوش می زنیم؟

همۀ اینها نشان از این است که به آنچه ظاهراً می دانیم عمل نمی کنیم. تا قدم اول را برنداشته ایم، چطور انتظار داریم قدم دوم از راه برسد؟ :Sham:

همۀ اینها همین حالا هم نیست. :Sham:

اشتباه همین جاست. این «من» یکی دیگر است... آن A اصل است.

همانطور که در پست قبل اشاره شد، فنا لحظه ای لازمان (جاودان) است که در آن چیزی محقق می شود که هر نوع a جلوه ای از آن است. چرا به یک a چسبیده اید و «هر a ممکن» را رها می کنید؟

به قول امام خمینی (ره): این من شیطان است. :Sham:

دقت بفرمایید: هم اکنون یکی دیگر است.

این «من» که الآن هست، حجاب است. خودتان می گویید وقتی حجاب کنار رود... خب وقتی حجاب کنار رود «من» هم کنار می رود. دیگر باقی نمی ماند...

حقیر نمی توانم ادعا کنم معنای آیات مربوطه را می دانم. بهشت درجات دارد. شاید اشاره به درجات نازلتر باشد. شاید هم این اوصاف در باطن همگی به معنای همان جایگاه باشند.

زمانی دور به وجود می آید که زنجیرۀ علت و معلول را تا خود A ادامه دهیم. جملات بعدی شما همگی مشخصاً حاوی فرضهایی هستند که با اصل مسئله تناقض منطقی دارند:

«انگار A طوری آفریده شده که کلی اوهام ایجاد میکند و همه اش ادراکات وهمی خودش است که در این صورت من همان A هستم و وقتی به A رسیدم میبینم که خود A هستم و خاطرات a بودن رو هم دارم وکلی به خودم میخندم که چه بدبخت بودم.

اونوقت این قسمتش سخت میشه که شما هم A هستی و خاطرات a بودن خودت هم داری.»

یک به یک مسئله را بررسی می کنیم:

مورد اول: برای A چگونگی قائل شده اید.
مورد دوم: A را در ابتدای زنجیرۀ علت و معلولی قرار داده اید.
مورد سوم: a را متعلق به A دانسته اید، به طوری که گویا a جزئی از A است.
مورد چهارم: مفهوم «من مجازی» را که متعلق به a است برابر با A دانسته اید و فرض را بر این گذاشته اید که این من قرار است به A برسد و کاری انجام دهد.
مورد پنجم: خاطرات مربوط به دوران a را که در واقع بخشی از تعلقات «من مجازی» می باشند حتی تا مرحلۀ A هم باقی دانسته اید و فرض را بر این گذاشته اید که وقتی حجاب بیافتد، کماکان نقش و نگار روی حجاب باقی است.
مورد ششم: استقلال وجودی «من مجازی» را تا A ادامه داده اید، به طوری که «منِ حقیقی» به «منِ مجازی خودش» می خندد.
مورد هفتم: برای یک شخص دیگر که بخشی از اوهام شماست استقلال وجودی قائل شده اید و «منِ مجازی آن شخص دیگر» را هم برابر A دانسته اید. همچنین خاطرات آن شخص دیگر را هم مستقلاً اصیل دانسته و فرض را بر این گذاشته اید که اگر آن شخصِ دیگر هم از اوهام رهایی یابد، مجدداً در A «منِ مجازی خودش» را حفظ کرده، خاطرات خودش را دارد، و «منِ حقیقی او» به «من مجازی خودش» می خندد.

نتیجه: اگر فرض سؤالات را صحیح بدانیم که در آن صورت اثری از عدم تشابه بین «ورای ادراک» و ادراک باقی نمی ماند. :Sham:

صورت سؤالات خود به خود پاک می شوند...

جوابش این است که زنجیرۀ علت و معلول در a برقرار است. اصولاً برای پدید آمدنِ a چیزی در A رخ نمی دهد.

آفرینش را آغاز كرد و آفریدگان را به یكبار پدید آورد، بى‏آنكه اندیشه‏اى به كار برد، یا از آزمایشى سودى بردارد، یا جنبشى پدید آرد...

علت و معلولی بودن، نشانۀ تشکل از اجزاء و محدودیت است. محدود بودنِ ادراک من و شما دلیل بر آن نیست که این محدودیت، ورای ادراک ما هم برقرار باشد.

خود ناظر هم مثل سایر اشیاء است. منطقاً مرزی بین آنها نمی توان کشید. از طرفی شما یک ناظر تنها هستید در ادراکتان، همیشه اینطور بوده. شما هیچگاه جای کس دیگری نبوده اید. پس منطقاً نمی توانید برای خودتان ثابت کنید که اطرافیان شما هم ادراک دارند؛ چه رسد به اینکه ثابت کنید ادراک شما و ایشان مشترک است. :Sham:

این «باید» از جنس زنجیرۀ علت و معلولی بوده، خودش وهم است. پدید آورنده در ابتدای این زنجیره، و اوهام در انتهای آن نیستند. بلکه از منظر اوهام، پدید آورندۀ اوهام احاطه ای لازمان و لامکان به هر وهم ممکن دارد. حال آنکه حقیقتاً اصلاً وهم بی معناست. :Sham:

خیر. حقیر معتقدم در ذات عالَم اصلاً وهم بی معناست. اگر ما درگیر وهم هستیم، این مشکل ماست و این «ما» خودش وهم است.

از منظر چه کسی؟ از منظر وهم، وهم حقیقی می نماید. ولی حقیقتاً وهمی نیست.

پس در مرحلۀ آخرِ مخلوقات، باید کاملاً خداگونه باشیم. من از شما می پرسم، با خدا چیز دیگری هم متصور است؟ آیا در برابر خدا چیز دیگری هم رسمیت دارد؟

کاملاً منطقی است که در مرحلۀ آخرِ خداگونه شدن، برای موجودِ خداگونه چیزی جز خدا نماند... «من» هم چیزی غیر از خداست... نیست؟

منطقاً بالاترین مرتبه، باید فنا باشد. وگرنه نمی توان نام آن را بالاترین مرتبه گذاشت. همانطور که ذکر شد آنچه در این مرتبه ادراک می شود به خاطر عدم تشابه به اوهام متکثر از هرچه که در اوهام متکثر می گذرد برتر است؛ نزدیکترین حالت به الله است.

تصور رایج از زمان حتی در عالَم ماده هم بی معناست. چه رسد به حقیقت عالَم.

حتماً از اثر جاذبه بر زمان آگاهی دارید. طبق نظریۀ نسبیت هرجا جاذبه بیشتر باشد، از دید ناظرهای بیرون از آن محیط زمان در آنجا کندتر می گذرد. حال آنکه از دیدِ خود ناظری که در حیطۀ آن میدان جاذبه قرار گرفته است گذر زمان طبیعی است.

به عبارتی، اگر من در یک میدان شدید جاذبه قرار گیرم، و شما بیرون از آن باشید و به ساعت من نگاه کنید، می بینید که ساعت من کندتر حرکت می کند؛ ولی از دیدِ من تغییری در سرعت حرکت عقربه های ساعت مشاهده نمی شود.

در افراطی ترین شکل، یعنی در یک سیاهچاله، پدیدۀ جالبی رخ می دهد. اگر من در حال سقوط در یک سیاهچاله باشم و شما از بیرون مرا نظاره کنید، می بینید که هرچه من به مرکز سیاهچاله نزدیکتر می شوم، ساعتم کندتر حرکت می کند و سقوطم آهسته تر پیش می رود، حال آنکه از دیدِ من هیچ اتفاق خاصی برای ساعتم رخ نداده است! کار به جایی می رسد که شما شاهد توقف کامل من و ساعتم خواهید بود... فرقی نمی کند چه قدر منتظر شوید؛ از دیدِ شما بینام هرگز به سیاهچاله سقوط نخواهد کرد. حال آنکه از دیدِ بینام تغییری در زمان حس نخواهد شد و روند سقوط ادامه خواهد داشت!

آیا در چنین شرایطی هیچ جایی برای مفاهیمی مثل دیروز و امروز و فردا باقی می ماند؟

همین بلا را سر زنجیرۀ علت و معلول بیاورید تا صورت سؤالاتی که ذهنتان را به خودشان مشغول کرده اند پاک شود.

هرچند که آرامش فکری و یقین با تزکیۀ نفس به دست می آید. :Sham:

با تشکر فراوان
التماس دعا
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز :Gol:

متأسفانه مجدداً بحث به انحراف کشیده شد و اصل مسئله نادیده انگاشته شده و همان تهمت همیشگی سفسطه را مطرح می فرمایند:

قضیۀ X به تنهایی ثابت کرد که شما منطقاً نمی توانید هیچکدام از این مطالب را اثبات شده بدانید. شما هرگز نمی توانید مطمئن باشید که من در ذهنم چیزی دارم یا نه. این امر بدیهی است و در این باب دیگر حرفی نیست.

از یک سری مقدمات برهانی (قضیۀ X) و پذیرش یک فرض (توحید) نتایجی گرفته شدند. صورت مسائلِ نامربوط خود به خود پاک می شوند.

مادامی که شما بین الله و مخلوقاتش اشتراکی فرض کنید، مشکلات ذهنی ادامه خواهند داشت.

دقیقاً نکته همینجاست. بودن خدا هیچ ربطی به بودن مخلوقات ندارد. وقتی شما وجود خدا را مشابه وجود مخلوقات بگیرید، خود به خود وجه اشتراکی بین آنها فرض کرده اید و چنین کاری با توحید منافات دارد.

وجود و عدم به آن معنایی که ما ادراک می کنیم از جنس a هستند و خداوند برتر از آن است که به «آن معنایی که ما در ذهن داریم» وجود داشته باشد یا نداشته باشد. :Sham:

وجود هم از جلوه های الله است، نه خاصیتی در ذات او.

در نتیجه:

جهان ما سراسر اوهام است و این شامل وجود به آن معنایی که در ذهن داریم هم می شود.

کسی نگفت شما وجود ندارید. عرض ما این بود که وجود شما در برابر الله وهم است. به عبارتی وجود هم از جلوه های الله است، نه خاصیتی در ذات او.

منطقاً ثابت شد نزدیک ترین حالت به ذات عالَم فنای اوهام است. وقتی اوهام نباشند، جز حقیقت چیز دیگری می ماند؟

اگر این کثرت از جنس A باشد، آنگاه A باید چگونگی داشته باشد. حال آنکه این کثرت کاملاً مجازی است.

مجدداً فرضتان این است که A در ابتدای زنجیرۀ علت و معلول قرار دارد و a در انتهای آن. حال آنکه کل زنجیرۀ علت و معلول در a است و در بیرون از آن مصداقی ندارد. البته در این باب فرمودید:

پاسخ روشن است: آن خدایی که به زنجیر علت و معلول کشیده شده خدای اینجانب نیست. :Sham:

بله، ما در استانداردهای ذهنی خودمان در ادراکمان می دانیم آنچه هست پدید آورنده ای دارد، ولی نه به این معنا که پدید آورنده قبلاً آن را پدید آورده باشد. بلکه به این معنا که آنچه هست در باطن به مبدأیی وصل است. این اتصال در طول محور زمان یا زنجیرۀ علت و معلول نباید باشد، که اگر باشد آنگاه پدید آورنده و پدید آمده از یک جنس می شوند و فرض عدم تشابه باطل می گردد.

ناچاراً از این پس از پاسخ به قسمتهایی که فرض قضیۀ X توحیدی را آشکارا نادیده میگیرند یا منطقی نیستند خودداری می کنم تا مطلب بیهوده طولانی نشود.

این وجود و عدمی که از آن صحبت می کنید هر دو در a معنا دارند.

مطالب ذکر شده منطقاً از عدم تشابه استنباط می شوند. فرضهایی که عدم تشابه بین الله و مخلوقات را نادیده می گیرند آشکارا با قرآن و روایات تضاد دارند.

ادراک وهم ناظر است... پاسخ همانی است که خودتان در پرانتز به آن اشاره کردید. مادامی که a برقرار است ناظر و ادراک و غیره برقرارند. همینکه حجاب a بیافتد همگی بی معنا می شوند. به همین راحتی. :Sham:

اینکه چیزی اشکالی پدید نیاورد (تازه اگر نیاورد)، دلیل نمی شود که با حقیقت همراه باشد. در ثانی، حقیر هیچگاه ادعا نکردم رسیدن به کمال به معنای فنا، همان معاد است. مگر وقتی پیامبر اکرم (ص) به معراج رفت، معاد برایش محقق شد که ما کمال را برابر با معاد بدانیم؟

در ثانی:

اهل آخرت در حدیث معراج پیامبر ـ صلی الله علیه وآله ـ چنین توصیف شده اند:

...
دنیا و آخرت در نظر آنان یکسان است؛
...

منبع:
http://www.hawzah.net/fa/magart.html?MagazineID=6433&MagazineNumberID=6656&MagazineArticleID=78664

عرض ما نشان میدهد که درجات دنیا و آخرت که نازلتر از کمال محض باشند، همگی مظاهر و جلوه های وجه الله هستند.

این چطور با مسئله فناشدنی بودن هر چیز غیر از وجه الله سازگار است؟

در ثانی، صحبت حقیر دربارۀ کمال نهایی هر مخلوق نبود. مطالب ارائه شده دربارۀ مقام وجه الله هستند.

این استقلال وهم است. اینکه «ما» وحدت داریم هم حرف کاملاً بیمعنایی است. اشکالی هم که پیش می آورد این است که بین الله و مخلوقاتش وجه اشتراکی به نام «وجود» قائل شده است.

شما یا به قرآن و اسلام اعتقاد دارید یا ندارید. اگر دارید، خداوند در قرآن مجید می فرماید (سوره 75):

لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ ﴿۱۶﴾
زبانت را بخاطر عجله براى خواندن آن [= قرآن] حركت مده (۱۶)

إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ ﴿۱۷﴾
چرا كه جمع‏كردن و خواندن آن بر عهده ماست (۱۷)

فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ ﴿۱۸﴾
پس هر گاه آن را خوانديم از خواندن آن پيروى كن (۱۸)

ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ ﴿۱۹﴾
سپس بيان و توضيح آن نيز بر عهده ماست (۱۹)

که یعنی اول عمل، سپس نتیجۀ آن علم؛ آن هم علمی که بیانش برعهدۀ صاحب قرآن است. :Sham:

پیامبر اکرم (ص) هم می فرماید:

که یعنی اول عمل، سپس نتیجۀ آن علم؛ آن هم علمی که خداوند ارزانی می کند. پس دیگر هیچ جایی برای عمل نکردن باقی نمی ماند. تزکیۀ نفس و دل بریدن از دنیا برای کسی که قرآن و اسلام را قبول دارد نیازی به اثبات ندارد و هرکس هم که آن راه را آغاز کند زود تأثیرش را خواهد دید و به صحت راهش یقین خواهد کرد.

اگر هم به قرآن اعتقاد ندارید (که خیلی بعید می دانم اینطور باشد)، باید گفت مطالب ارائه شده اثبات حقانیت قرآن نیستند. تزکیۀ نفسی که در پرتوی قرآن نباشد راه به جایی نمی برد، مگر آنکه در نیمۀ راه خداوند به سالک به خاطر نیت خالصش لطف کند و او را به قرآن راهنمایی کند که در آن صورت مسیر او اصلاح شده، در صراط مستقیم قرار می گیرد.

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْمِنْقَرِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ هَاشِمِ بْنِ الْبَرِيدِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ لِى عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا الزُّهْدُ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ أَعْلَى دَرَجَةِ الزُّهْدِ أَدْنَى دَرَجَةِ الْوَرَعِ وَ أَعْلَى دَرَجَةِ الْوَرَعِ أَدْنَى دَرَجَةِ الْيَقِينِ وَ أَعْلَى دَرَجَةِ الْيَقِينِ أَدْنَى دَرَجَةِ الرِّضَا
اصول كافى ج : 3 ص : 102 رواية :10
على بن الحسين صلوات الله عليهما فرمود: زهد را ده جزء است ، بالاترين درجه زهد پست ترين درجه ورع است ، و بالاترين درجه ورع پست ترين درجه يقين است ، و بالاترين درجه يقين پست ترين درجه رضاست.

همانطور که می بینید، زهد (که چیز کمی هم نیست) پایین تر از یقین است. از شرایط اساسی زهد انجام واجبات و ترک محرمات است. چطور ممکن است کسی زهد را طی نکند ولی به یقین برسد؟

آرامشی که به دنبالش هستید یقین است. یقین مقدماتی می طلبد. آنها را فراهم کنید تا مطلوبتان حاصل آید. :Sham:

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت همگی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

لطفاً سر و ته حرف حقیر را قیچی نکنید:

عرض شد: «وجود و عدم به آن معنایی که ما ادراک می کنیم از جنس a هستند و خداوند برتر از آن است که به «آن معنایی که ما در ذهن داریم» وجود داشته باشد یا نداشته باشد.»

فرمودید: «نه اینکه وجود را مخلوق بدانید و بگویید خداوند برتر از آن است که وجود داشته باشد. (نعوذ بالله این چه حرفیست بینام جان)»

هرکه نداند فکر می کند بنده منکر الله شده ام! بگذریم:

اگر وجود اعتباری اشیاء را از جنس همان وجود خدا بدانیم، این به معنای تشابه بین الله و مخلوقاتش است و این فرض با آیات و روایات تناقض دارد.

پس اگر منظور این است که وجودِ حقیقی یک امری است ورای وجودِ اعتباری و بی شباهت به آن، در آن صورت عرض ما هم همان بود: وجودِ خداوند به وجودِ صندلی شباهتی ندارد.

ولی اگر منظور این است که وجود یک امر واحد است، چه برای خدا و چه برای صندلی، در آن صورت باید گفت این منظور با قرآن و روایات در تضاد آشکار است. :Sham:

در هر صورت این بازیِ الفاظ است. منظور حقیر روشن است: بین الله و مخلوقات شباهتی نیست.

حال چه نام الله را بگذاریم وجودِ محض و نام مخلوقات را بگذاریم وجودِ اعتباری؛ یا هر چیز دیگر، فرقی در استدلال ارائه شده پدید نمی آید. اجزای این استدلال به هم متصلند و نیازی به اصطلاحاتی از بیرون خودشان ندارند.

وقتی می گوییم ناظر فانی شود، منظور این است که هر چیزی در ادراک او که باعث می شود غیرِ الله مصداق داشته باشد حذف شود. این شامل خودِ مفهوم «من» هم می شود. در آن صورت الله می ماند و اضافات حذف می شوند. حال اگر شما الله را خودِ وجود بدانید، در آن صورت مشکلی پدید نمی آید، مشروط بر آنکه دیگر ناظر و باقی اضافات را وجود ندانید.

اینطور نیست که حقیر هرگاه دلم خواست از آن قضیه استفاده کنم، بلکه هرگاه کسی چیز اثبات نشده ای را اثبات شده بداند، و با استناد به آن بخواهد استنتاجی از قضیۀ X را زیر سؤال ببرد، حقیر به او یادآوری می کنم که منطقاً مجاز به این کار نیست.

تقریباً اوضاع از همین قرار است ولی نه به آن معنا که برای هر a مجزا، یک A مجزا متصور باشد. بلکه بالاترین مرتبۀ ادارک از الله، یک مرتبۀ مشخص است.

هر مرتبۀ عمیقتر از ادراک نسبت به مراتب نازلتر از ادراک حکمِ «وجودی اصیلتر» را دارد. به همین دلیل وجودِ A (ادراک کامل) نسبت به وجودِ a (هر ادراک نازلتر از A) حکم وجود حقیقی نسبت به وجود مجازی را دارد. از این رو وقتی می گوییم (با استناد به توحید) در A خبری از a نیست، هیچ اشکال منطقی پیش نیامده است. چرا که وجودِ A از سنخ وجودِ a نیست.

در هر صورت، برای جلوگیری از انحراف بحث، استدلالها را فشرده و خلاصه از ابتدا تا انتها ذکر می کنم، و هر گاه به نقطۀ کلیدی رسیدم، بر بی ربط بودن سؤال دربارۀ «ناظرِ وهم کننده» تأکید می کنم تا مطلب روشن تر شود (ان شاء الله):

از دو حال خارج نیست:

1- ادراک ما اصیل است.
2 - ادراک ما اصیل نیست.

پذیرش فرض 2 پذیرش قضیۀ X است و جایی برای بررسی ندارد. ولی اگر فرض 1 را بپذیریم، آنگاه:

بر اساس ادراکی که اصیل دانستیم، خروجی مغز به ساختارش وابستگی دارد. دخالت مغز باعث می شود ورودی با خروجی فرق کند. پس:

ادراک ما اصیل نیست.

در نتیجه از هر جا که شروع کنیم در نهایت به این مسئله می رسیم که ادراک ما اصیل نیست.

با استناد به مسئلۀ فوق معلوم می شود هرچه در ادراک ما هست وهمی است وابسته به حقیقتِ عالَم و ما مطلقاً نمی توانیم چیزی را دربارۀ حقیقت عالَم ثابت شده بدانیم، چرا که دستمان از آن کوتاه است.

پر واضح است وجود داشتن و نداشتن هم دو جنبه از ادراک ما هستند. :Sham:

حال برای راحتی کلام ممکن است کسی برای حقیقت عالَم وجود قائل شود و بگوید: «حقیقتِ عالَم وجودِ اصلی است. ادراک ما وجودِ مجازی است.»

ولی این به این معنا نیست که حقیقت عالَم وجود دارد، به همان معنا که صندلی وجود دارد... بلکه حقیقت عالَم حقیقتی است که وجود داشتن و نداشتنِ صندلی جلوۀ اوست.

تا اینجای کار، قضیۀ X تنهاست که ناظر را در اقیانوس نمی دانمها غرق می کند. حقیقت عالَم ممکن است یک اژدهای هفت سر باشد که از دهانش اوهام بیرون می آید. ممکن هم هست که یک شبیه سازی رایانه ای باشد. شاید هم...

فرضی را به قضیۀ X اضافه می کنیم: حقیقت عالَم هیچ شباهتی به آنچه در ادراکمان می یابیم ندارد.

نتایج این فرض (که یک فرض صد در صد قرآنی است):

حقیقت عالَم متشکل از اجزاء نیست؛ ورای زمان و مکان است. ادراکات ما از اوست ولی او آلودۀ ادراکاتمان نیست. واضح است که این حقیقت باید ورای علت و معلول باشد. علت و معلول یعنی «دو». :Sham:

از این پس حقیقتِ عالَم را الله می نامیم.

با توجه به مطالب عنوان شده، هرچه ادراکی به الله نزدیکتر شود، منطقاً باید از تکثر و دوگانگی دورتر شود. به این ترتیب لایه های متعددی از a متصور است؛ هرکدام والاتر از دیگری و از کثرت و وهم دورتر. در انتهای این مراتب یک مرتبۀ نهایی متصور است. وضعیتی را که این مرتبه از ادراک باید داشته باشد منطقاً مورد بررسی قرار می دهیم:

در بالاترین نقطۀ قلۀ مراتب ادراکات، ادراکی قرار دارد که آن را وجه الله می نامیم. با توجه به اینکه این ادراک نزدیکترین ادراک به الله است، باید از هر دوگانگی به دور باشد. در نتیجه باید ورای زمان و مکان باشد؛ واضح است که باید ورای علت و معلول هم باشد. این ادراک به نوعی حلقۀ رابط بین الله و ادراکات متکثر است. یعنی هر a که به الله نزدیکتر شود، در واقع به وجه الله نزدیکتر شده است. نمی شود ادراکی به الله نزدیک شود ولی به وجه الله نزدیک نشود. همچنین نمی شود ادراکی از الله دور شود ولی از وجه الله دور نشود.

به این ترتیب کمال به معنای نزدیک شدن به الله، منطقاً باید با حذف مصادیق a (تکثر) همراه باشد. هرچه a فانی تر شود، به A نزدیکتر می شویم. بنیادی ترین جنبه در ادراک هر ناظری «خودِ ناظر» است. در نتیجه فنای خودِ ناظر به معنای حذف آخرین حجاب از جنس a و رسیدن به A می باشد. در ادراکِ A چیزی جز الله معنا ندارد. :Sham:

با توجه به اینکه این نتایج از فرضِ عدم تشابه الله با مخلوقات گرفته شده اند، هر سؤالی که فرض مربوطه و استنتاجات منطقی اش را نادیده بگیرد، خود به خود منتفی است و موردِ بحث قضیۀ X توحیدی نیست. چرا که بر فرضی استوار است که این قضیه نپذیرفته است. به نظرم این مطلب کاملاً منطقی و بدیهی است.

حال سؤال بنیادی شما را مجدداً بررسی می کنیم:

سؤال: وقتی یک وهمی هست، پس یک کسی باید باشد که دارد وهم می کند. آن شخص کیست؟

پاسخ: در حیطۀ a آن شخص ناظر است. در حیطۀ A ناظر فانی است و دیگر پرسش از آن معنایی ندارد.

سؤال: حال شما این پاسخ را بیمعنا می دانید، چرا که از نظر شما تا کسی نباشد نمی تواند وهمی باشد.

پاسخ روشن است: در a تا کسی نباشد وهمی نمی تواند باشد. این مطلب کاملاً با مشاهدات سازگار است، چرا که من و شما هستیم و اوهام هم داریم.

ولی طبق تعریفِ قضیۀ مربوطه، A یعنی نزدیکترین ادراک به الله، که یعنی فنای غیر الله (a). پس صحبت از اینکه من و شما در A کجا هستیم کاملاً بیمعنا و غیر منطقی است.

سؤال: مجدداً شما این پاسخ را هم منطقی نمی دانید و می پرسید اگر a نیست پس اینها چیست. A چگونه a را پدید می آورد؟

پاسخ: اینها وهم است و در برابر A هیچ است. از طرفی A ورای علت و معلول است. این در a است که یک چیزی علتِ چیز دیگر است. تا آنجاییکه به A مربوط می شود، جز الله کسی نیست.

سؤال: مجدداً می فرمایید اگر جز الله کسی نیست، پس من که هستم.

پاسخ: شما وهم هستید.

سؤال: وهم چه کسی؟

سؤال و جواب ادامه می یابد و شما هیچگاه قانع نمی شوید. نه بخاطر اینکه دور باطلی پدید آمده. بلکه صرفاً به خاطر اینکه شما این مطلب را در نظر نمی گیرید که سؤالات مطرح شده فرض مسئله را نادیده می گیرند.

تا آنجاییکه به a مربوط می شود، A علتِ a است. تا آنجاییکه به A مربوط می شود، جز الله کسی نیست. :Sham:

دست از مخلوط کردن A و a بردارید تا منتفی بودنِ سؤال برایتان روشن گردد.

این مطلب را با وجودِ محض دانستنِ الله سازگار می کنم تا شبهۀ احتمالی در باب وجود حل گردد:

اگر الله را همان وجود بدانیم در آن صورت غیر الله، باید غیر وجود باشد. به عبارتی آنچه در ادراکاتمان میابیم وجود است همراه با اضافاتی بر آن (انحرافِ ادراک). هرگاه اضافات حذف گردند (که مفهومِ «منِ مستقل» هم بخشی از آنهاست) آنگاه در ادراک مربوطه فقط وجود می ماند بدونِ اضافاتی بر آن، که یعنی ادراک اصیل (A).

در این صورت باز هم صحبت از اینکه در ادراک اصیل بینام و aminjet کجا هستند کاملاً بیمعناست. چرا که در آن ادراک، فقط «وجود» معنا دارد بدونِ هیچ وهمی اضافه بر آن.

بینام و aminjet و کلاً ناظر بخشی از اوهام اضافه بر وجود هستند.

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

حقیر پیش از آغاز گفتگو با شما آن بحث را دیده بودم.

عجله ای نیست. هرگاه فراغت داشتید با ذهنی باز مطالب را بررسی بفرمایید.

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

پس از سپری شدن چند روز، حقیر جز آنچه عرض شد مطلب دیگری ندارم. از این رو به پرسیدن سؤالاتی اکتفا می کنم:

فرمودید: یعنی صندلی همانقدر وجود دارد که صادر اول وجود دارد اما ادراک ناقص ما همان صادر اول را صندلی ادراک کرده است.

که یعنی فقط صادر اول هست و صندلی همان صادر اول است که صندلی دیده شده است. در این صورت دیگر صحبت از وجود داشتنِ «صندلی» چه معنایی دارد؟

از طرفی می فرمایید: ساختار ادراک ما سبب می شود حقیقت را اینگونه وهم کنیم. ولی اینکه ما صندلی را جدا از خودکار ادراک می کنیم بیانگر تفاوتی در مراتب وجودی است که در ادراک ما به شکل ماهیتی مجزا ادراک شده نه اینکه نه صندلی وجود داشته باشد و نه خودکار و هر دو وهم باشند واصلا نباشند.

که یعنی اینقدرها هم فقط صادر اول نیست، بلکه صندلی هم برای خودش کسی است... بنا بر نظر فوق تکثر ادراک ما حکایت از تکثر یا مراتبی ورای ادراک ما دارد.

در ادامه می فرمایید: اما چه می شود که این ادراک ما یک چیز واحد را دو چیز (یکی را صندلی و دیگری را خودکار) ادراک می کند حکایت از تفاوتی در آن طرف دارد که انعکاسش در ادراک ما سبب جدایی شده. این تفاوت به دلیل وحدت باید به یکپارچگی و بسیط بون حقیقت ورای ادراک ما لطمه وارد نکند و یک مثال جهت تقریب اذهان موج و قله های موج است که کثیر ادراک شده ولی یک پارچه هستند ولی به هر حال در آن سمت ادراک ما مراتبی هست که سبب ادراک کثرات می شود.

که نشان می دهد برداشت حقیر از مطالب شما درست است. بحث مراتبی ورای ادراک مطرح است. در پاسخ باید گفت هر مرتبه ای پایین تر از A که وحدت کامل و فنای هر وهم اضافی از جمله استقلال ناظر می باشد، از جنس a محسوب می شود. به همین دلیل نمی دانم صحبت از این مراتب چه ارتباطی به بحث دربارۀ A دارد. بله تا A مراتبی متصور است، ولی این مراتب a هستند. آخرین مرتبۀ بین a و A کماکان به قوت خودش باقی خواهد بود. مشکلی که در ذهن شماست از بین نمی رود.

آخرین مرتبۀ a هم تکثری دارد. پس طبق فرض شما این تکثر هم باید حکایت از مراتبی ورای خودش کند. که یعنی A هم باید مراتبی داشته باشد. در این حالت دیگر چه جایی برای وحدت می ماند؟

همچنین لازم به ذکر است بر اساسِ قضیۀ X منطقاً نمی توان بر اساس چیزی در این طرف حکمی قطعی برای آن طرف صادر کرد. از این رو، این فرض که تکثرِ این طرف حکایت از مراتب یا تکثراتی در آن طرف دارد منطقاً یک فرض غیر قابل اثبات محسوب می شود.

همچنین با مطرح کردنِ این فرض، شما عملاً فرضِ عدم تشابه آن طرف با این طرف را زیر سؤال برده اید که به معنای عدم پذیرش قضیۀ X توحیدی است. طبیعی است اگر فرض مسئله ای پذیرفته نگردد، احکام استنباط شده از آن فرض هم زیر سؤال بروند. به همین دلیل عدم تناسب استنتاجات قضیۀ X توحیدی با ساختار ذهنی شما به خاطر وجود تناقضی منطقی در این قضیه نیست، بلکه صرفاً به خاطر این است که شما عملاً فرض اصلی قضیۀ مربوطه، یعنی عدم تشابه حقیقت عالَم با ادراکات ناظرین را نادیده گرفته اید:

اگر حقیقتِ عالَم هیچ شباهتی به ادراکات ناقص ما نداشته باشد، چطور ممکن است چیزی در ادراک ما حکایت کنندۀ چیزی در حقیقتِ عالَم باشد؟

حال آنکه الله از هر وصفی برتر است. :Sham:

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز :Gol:

به علت مشغله ارسال پاسخ مدت زیادی است که به تأخیر افتاده؛ از این رو بر آن شدم چکیدۀ آنچه قصد دارم ارسال کنم را هم اکنون بفرستم تا شما ذهنیتی از آن داشته باشید تا ان شاء الله سر فرصت اگر عمری بود مطلب اصلی ارسال شود.

فرمودید: «ببینید قضیه وقتی کامل است که از هر دو طرف به هم برسیم یعنی اگر از خدا شروع کنید بتوانید به مخلوقات برسید و اگر از مخلوقات شروع کنید بتوانید به خدا برسید.»

بنا بر روایات این مخلوقات هستند که به خدا شناخته می شوند، و خدا را به مخلوقات نمی توان شناخت.

به عبارتی به خاطر عدم تشابه بین الله و مخلوقات، هر تلاشی برای رسیدن از مخلوقات به الله محکوم به شکست است، چرا که آنچه مخلوق می شناساند خودش مخلوق، و نوعی توصیف است. الله برتر از آن است که به چیزی توصیف شود.

آنچه عرض شد چکیدۀ مطلبی است که حقیر در پی نگارش آن هستم ولی متأسفانه فرصت و حال روحی مناسب پیش نمی آید.

وقتی یک شئ کثیر باشد، یک شئ دیگر هم کثیر باشد، آنگاه این دو شئ از حیث کثرت به هم شباهت دارند. پس عدم تشابه خود به خود فرض کثیر بودن را باطل می کند. پس اگر عدم تشابه پذیرفته گردد، خود به خود فرض کثرت منطقاً باید حذف گردد.

ان شاء الله اگر عمری باشد و فرصت مناسب پیش آید پاسخ اصلی را همراه با روایات مربوطه ارسال خواهم نمود.

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت دوستان عزیز و گرامی :Gol:

حقیر قصد ارائۀ استدلال خاصی در آن باب را ندارم. ذکر چند روایت مبنی بر عدم شناسایی خداوند بر اساس مخلوقات را کافی می دانم. هرچند که عقل هم حکم می کند خدایی که به مخلوقات هیچ شباهتی ندارد را نشود بر اساسِ مخلوقاتی که به او هیچ شباهتی ندارند شناخت. چطور ممکن است بدون باطل شدنِ فرض عدم تشابه چنین چیزی میسر شود؟

ان شاء الله در فرصت مناسب مطلب مربوطه را تهیه خواهم کرد.

دقت بفرمایید، ما برای کثرت ضدیتی تعریف نکردیم. فقط خداوند را از کثرت بری دانستیم. به عبارتی، عدم کثرت خداوند چیز ملموس و قابل تصوری نیست، بلکه همان عدم تشابه است به بیانی دیگر.

مجدداً تأکید می کنم، ضدِ آنچه این طرف است اصولاً برای ساکنین این طرف چیز ملموس و شناخته شده ای نیست. آنچه عرض شد صرفاً مبرا کردن خداوند از آنچه در مخلوق است می باشد.

ما برای هر مفهومی که این طرف است یک ضد تعریف نکردیم که آن را به خداوند نسبت دهیم. فقط گفتیم خداوند کثیر نیست و این عدم کثرت را «وحدانیت» تعبیر کردیم تا وحدانیت خداوند با «یکپارچگی» و «یک دانه» بودن اشتباه نشود.

اتفاقاً حقیر یقین کامل دارم شناخت خداوند بر عدم تشابه استوار است و هر شناختی که بر اساسِ مخلوقات به خالقی برسد، تنها به یک «منشاء» رسیده، و اینجانب علتی که بر اساسِ معلولش «شناخته» شود را الله نمی دانم.

همانطور که عرض شد وقتی عدم تشابه را برقرار بدانیم، خود به خود ناچاریم کثرت را نفی کنیم. این یعنی وحدانیت و حقیر هیچگاه در استفاده از این واژه منظور دیگری نداشته ام. حضرت امیرالمؤمنین (ع) می فرمایند:

کمال توحيده الاخلاص له و کمال الاخلاص له نفى الصفات عنه
کمال توحيد او (خدا)، اخلاص براى اوست و کمال اخلاص، نفى صفات از اوست.

قضیۀ X توحیدی با استناد به فرض عدم تشابه، حقیقت عالَم را از هر تصوری که ما داشته باشیم بری می داند. اهل بیت (ع) هم کمال خداشناسی را نفی صفات از او می دانند و در روایاتی مفصل به این مسئله پرداخته شده است.

بله، عقل ما حکم می کند که ادراک ما از یک جایی بیاید. ولی این که آنجا کجاست و چگونه است دری است که به روی ما بسته است و کاملترین شناخت نسبت به آن ذات همین است که «دری است که به روی ما بسته است». به عبارتی، مخلوقات به عنوان معلولهای موجود در ادراکِ ما، صرفاً به وجودِ دلیلی ورای خودشان اشاره می کنند، بدونِ اینکه هیچ چیزی از آن را آشکار کنند. برای هر ناظری این مسئله منطقاً کاملاً بدیهی است که ادراکش باید منشأیی داشته باشد، ولی با استناد به قوانین حاکم بر اجزای ادراکش ناچار است منطقاً نتیجه بگیرد که درِ شناختِ چگونگی آن منشأ به روی ادراک او کاملاً بسته است (قضیۀ X).

قرآن و اهل بیت (ع) به هیچ عنوان قائل به امکان باز شدنِ درِ شناخت ذات الله به روی هیچکس نیستند.

مسلماً چنین چیزی برای کسی که خواسته و ناخواسته به دنبال یافتن نوعی چگونگی برای آن ذات اقدس باشد اصلاً خوشایند نیست. حال آنکه بالاترین علم از دلِ همین بسته دانستنِ درِ شناخت او بیرون می آید و کسی که چنین چیزی را حقیقتاً با علم حضوری در یابد به اصیل ترین علم رسیده و اگر بگوید باش، می شود، چرا که امکان ندارد چیزی بگوید که خلاف خواست خدا باشد. :Sham:

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

به خاطر تأخیر در پاسخگویی پوزش می طلبم.

حقیر کماکان نمی فهمم که اگر صندلی در کار نیست، صحبت از حقیقت وجودِ صندلی چه معنایی دارد؟ اگر منظور از حقیقت وجودِ صندلی همان صادر اول باشد، که دیگر نامش حقیقتِ وجودِ صندلی نیست، نامش صادر اول است. و اگر منظور چیزی نازلتر از صادر اول باشد، که در آن صورت بحث دربارۀ چیزی در قلمروی a بوده، بحث دربارۀ A و صادر اول نیست.

بله، می توان برای ادراک مراتبی قائل شد که در آنها با حقایق «باطنی تر» اشیاء سر و کار داشته باشیم، ولی مادامی که با «اشیاء» سر و کار داریم هنوز درگیر وهم a هستیم. پس تا زمانی که صحبت از «صندلی» در میان باشد، بحث راجع به a است.

مُحَمّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللّهِ ع إِنّي نَاظَرْتُ قَوْماً فَقُلْتُ لَهُمْ إِنّ اللّهَ جَلّ جَلَالُهُ أَجَلّ وَ أَعَزّ وَ أَكْرَمُ مِنْ أَنْ يُعْرَفَ بِخَلْقِهِ بَلِ الْعِبَادُ يُعْرَفُونَ بِاللّهِ فَقَالَ رَحِمَكَ اللّهُ‏
اصول كافى جلد 1 ص :115 رواية: 3

منصوربن حازم گويد: به امام صادق عليه‏السلام عرض كردم: با مردمى مناظره كردم و بايشان گفتم: خداى جل جلاله، بزرگوارتر و ارجمندتر و گراميتر است از اينكه بسبب مخلوقش شناخته شود بلكه بندگان بسبب خدا شناخته شوند. فرمود: خدايت رحمت كناد.

مُحَمّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمّدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عَبْدِ الرّحْمَنِ بْنِ الْحَجّاجِ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللّهِ ع إِنّ اللّهَ عَزّ وَ جَلّ يَقُولُ وَ أَنّ إِلى‏ رَبّكَ الْمُنْتَهى‏ فَإِذَا انْتَهَى الْكَلَامُ إِلَى اللّهِ فَأَمْسِكُوا
اصول كافى جلد 1 ص :125 رواية: 2

امام صادق عليه‏السلام گويد: خداى عزوجل مى‏فرمايد (43 سوره 53) همانا پايان و سرانجام سوى پروردگارت باشد. پس چون سخن به خدا رسيد باز ايستيد.

عَلِيّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ أَبِي أَيّوبَ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللّهِ ع يَا مُحَمّدُ إِنّ النّاسَ لَا يَزَالُ بِهِمُ الْمَنْطِقُ حَتّى يَتَكَلّمُوا فِي اللّهِ فَإِذَا سَمِعْتُمْ ذَلِكَ فَقُولُوا لَا إِلَهَ إِلّا اللّهُ الْوَاحِدُ الّذِي لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‏ءٌ
اصول كافى جلد 1 ص :125 رواية: 3

و به محمد بن مسلم فرمود: اى محمد مردم هميشه و از هر درى سخن گويند تا آنجا كه درباره خدا هم سخن گويند چون شما آنرا شنيديد، بگوئيد: شايسته پرسش جز خداى يكتاى بيمانند نيست.

عِدّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْمَيّاحِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللّهِ ع يَقُولُ مَنْ نَظَرَ فِي اللّهِ كَيْفَ هُوَ هَلَكَ‏
كتاب‏كافى جلد 1 ص :126 رواية: 5

امام صادق عليه‏السلام فرمود: هركه درباره خدا فكر كند كه او چگونه است هلاك گردد.

مُحَمّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عَلِيّ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمّدِ بْنِ خَالِدِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع قَالَ اسْمُ اللّهِ غَيْرُهُ وَ كُلّ شَيْ‏ءٍ وَقَعَ عَلَيْهِ اسْمُ شَيْ‏ءٍ فَهُوَ مَخْلُوقٌ مَا خَلَا اللّهَ فَأَمّا مَا عَبّرَتْهُ الْأَلْسُنُ أَوْ عَمِلَتِ الْأَيْدِي فَهُوَ مَخْلُوقٌ وَ اللّهُ غَايَةٌ مِنْ غَايَاتِهِ وَ الْمُغَيّا غَيْرُ الْغَايَةِ وَ الْغَايَةُ مَوْصُوفَةٌ وَ كُلّ مَوْصُوفٍ مَصْنُوعٌ وَ صَانِعُ الْأَشْيَاءِ غَيْرُ مَوْصُوفٍ بِحَدٍّ مُسَمّى لَمْ يَتَكَوّنْ فَيُعْرَفَ كَيْنُونِيّتُهُ بِصُنْعِ غَيْرِهِ وَ لَمْ يَتَنَاهَ إِلَى غَايَةٍ إِلّا كَانَتْ غَيْرَهُ لَا يَزِلّ مَنْ فَهِمَ هَذَا الْحُكْمَ أَبَداً وَ هُوَ التّوْحِيدُ الْخَالِصُ فَارْعَوْهُ وَ صَدّقُوهُ وَ تَفَهّمُوهُ بِإِذْنِ اللّهِ مَنْ زَعَمَ أَنّهُ يَعْرِفُ اللّهَ بِحِجَابٍ أَوْ بِصُورَةٍ أَوْ بِمِثَالٍ فَهُوَ مُشْرِكٌ لِأَنّ حِجَابَهُ وَ مِثَالَهُ وَ صُورَتَهُ غَيْرُهُ وَ إِنّمَا هُوَ وَاحِدٌ مُتَوَحّدٌ فَكَيْفَ يُوَحّدُهُ مَنْ زَعَمَ أَنّهُ عَرَفَهُ بِغَيْرِهِ وَ إِنّمَا عَرَفَ اللّهَ مَنْ عَرَفَهُ بِاللّهِ فَمَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ بِهِ فَلَيْسَ يَعْرِفُهُ إِنّمَا يَعْرِفُ غَيْرَهُ لَيْسَ بَيْنَ الْخَالِقِ وَ الْمَخْلُوقِ شَيْ‏ءٌ وَ اللّهُ خَالِقُ الْأَشْيَاءِ لَا مِنْ شَيْ‏ءٍ كَانَ وَ اللّهُ يُسَمّى بِأَسْمَائِهِ وَ هُوَ غَيْرُ أَسْمَائِهِ وَ الْأَسْمَاءُ غَيْرُهُ‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 153 رواية 4

امام صادق عليه السلام فرمود: اسم خدا غير خود اوست و هر آنچه نام (چيز) بر آن صادق آيد مخلوقست جز خدا و اما آنچه بزبان تعبير شود (كلمه الله كه بزبان آيد) يا بدست انجام گيرد (وقتى بخط نوشته شود) آن مخلوق است و خدا مقصودى از مقاصد او است (يعنى آنكه لفظ «الله» را گويد يا نويسد مقصودش ذات خداست كه بوسيله لفظ و خط باو متوسل مى‏شود) (لفظ «الله» يكى از علامات بسوى خداست) و صاحب غير توصيف مى‏شود و هر چيز كه توصيف شود مصنوع است ولى صانع همه چيز بهيچ حدى كه قابل ذكر باشد توصيف نشود، پديد آورده نشده تا چگونگى پديد آمدنش از روى مصنوعى جز او شناخته شود (از روى ساختن سازنده‏اش شناخته شود) و مردم در شناسائى او بهر نهايتى كه رسند او غير از آنست، كسيكه اين حقيقت را بفهمد هرگز نلغزد، اينست توحيد خالص، با اجازه خدا آنرا بجوئيد (نگهداريد) و باور كنيد و درست بفهميد. هر كه گمان كند خدا را باحجاب يا صورت يا مثال شناخته است مشركست زيرا كه حجاب و مثال و صورت غير خود اوست زيرا او يگانه است و يكتا دانسته پس چگونه او را شناخته باشد كسى که عقيده دارد او را بغير او شناخته، كسيكه خدا را بخدا شناسد او را شناخته است و كسى كه او را بخود او نشناسد او را نشناخته است بلكه غير او را شناخته، ميان خالق و مخلوق چيز ديگرى نيست (چيزى نيست كه نه خالق باشد نه مخلوق) خدا خالق همه چيز است بدون ماده و مايه، و خدا باسماأش ناميده و خوانده شود، او غير اسماأش باشد و أسماء غير او.

با استناد به روایات فوق معلوم می شود که بنا نیست خدا به غیر خودش شناخته شود. در واقع ما تنها عقیدۀ درستی که دربارۀ الله می توانیم داشته باشیم این است که او را «بیمانند» بدانیم. همانطور که عرض شد از این بیمانند دانستن او، معنای حقیقی توحید استنباط می شود. لطفاً به این روایت دقت بفرمایید:

عَلِيّ بْنُ مُحَمّدٍ مُرْسَلًا عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرّضَا ع قَالَ قَالَ اعْلَمْ عَلّمَكَ اللّهُ الْخَيْرَ أَنّ اللّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدِيمٌ وَ الْقِدَمُ صِفَتُهُ الّتِي دَلّتِ الْعَاقِلَ عَلَى أَنّهُ لَا شَيْ‏ءَ قَبْلَهُ وَ لَا شَيْ‏ءَ مَعَهُ فِي دَيْمُومِيّتِهِ فَقَدْ بَانَ لَنَا بِإِقْرَارِ الْعَامّةِ مُعْجِزَةُ الصّفَةِ أَنّهُ لَا شَيْ‏ءَ قَبْلَ اللّهِ وَ لَا شَيْ‏ءَ مَعَ اللّهِ فِي بَقَائِهِ وَ بَطَلَ قَوْلُ مَنْ زَعَمَ أَنّهُ كَانَ قَبْلَهُ أَوْ كَانَ مَعَهُ شَيْ‏ءٌ وَ ذَلِكَ أَنّهُ لَوْ كَانَ مَعَهُ شَيْ‏ءٌ فِي بَقَائِهِ لَمْ يَجُزْ أَنْ يَكُونَ خَالِقاً لَهُ لِأَنّهُ لَمْ يَزَلْ مَعَهُ فَكَيْفَ يَكُونُ خَالِقاً لِمَنْ لَمْ يَزَلْ مَعَهُ وَ لَوْ كَانَ قَبْلَهُ شَيْ‏ءٌ كَانَ الْأَوّلَ ذَلِكَ الشّيْ‏ءُ لَا هَذَا وَ كَانَ الْأَوّلُ أَوْلَى بِأَنْ يَكُونَ خَالِقاً لِلْأَوّلِ ثُمّ وَصَفَ نَفْسَهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بِأَسْمَاءٍ دَعَا الْخَلْقَ إِذْ خَلَقَهُمْ وَ تَعَبّدَهُمْ وَ ابْتَلَاهُمْ إِلَى أَنْ يَدْعُوهُ بِهَا فَسَمّى نَفْسَهُ سَمِيعاً بَصِيراً قَادِراً قَائِماً نَاطِقاً ظَاهِراً بَاطِناً لَطِيفاً خَبِيراً قَوِيّاً عَزِيزاً حَكِيماً عَلِيماً وَ مَا أَشْبَهَ هَذِهِ الْأَسْمَاءَ فَلَمّا رَأَى ذَلِكَ مِنْ أَسْمَائِهِ الْقَالُونَ الْمُكَذّبُونَ وَ قَدْ سَمِعُونَا نُحَدّثُ عَنِ اللّهِ أَنّهُ لَا شَيْ‏ءَ مِثْلُهُ وَ لَا شَيْ‏ءَ مِنَ الْخَلْقِ فِي حَالِهِ قَالُوا أَخْبِرُونَا إِذَا زَعَمْتُمْ أَنّهُ لَا مِثْلَ لِلّهِ وَ لَا شِبْهَ لَهُ كَيْفَ شَارَكْتُمُوهُ فِي أَسْمَائِهِ الْحُسْنَى فَتَسَمّيْتُمْ بِجَمِيعِهَا فَإِنّ فِي ذَلِكَ دَلِيلًا عَلَى أَنّكُمْ مِثْلُهُ فِي حَالَاتِهِ كُلّهَا أَوْ فِي بَعْضِهَا دُونَ بَعْضٍ إِذْ جَمَعْتُمُ الْأَسْمَاءَ الطّيّبَةَ قِيلَ لَهُمْ إِنّ اللّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَلْزَمَ الْعِبَادَ أَسْمَاءً مِنْ أَسْمَائِهِ عَلَى اخْتِلَافِ الْمَعَانِي وَ ذَلِكَ كَمَا يَجْمَعُ الِاسْمُ الْوَاحِدُ مَعْنَيَيْنِ مُخْتَلِفَيْنِ وَ الدّلِيلُ عَلَى ذَلِكَ قَوْلُ النّاسِ الْجَائِزُ عِنْدَهُمُ الشّائِعُ وَ هُوَ الّذِي خَاطَبَ اللّهُ بِهِ الْخَلْقَ فَكَلّمَهُمْ بِمَا يَعْقِلُونَ لِيَكُونَ عَلَيْهِمْ حُجّةً فِي تَضْيِيعِ مَا ضَيّعُوا فَقَدْ يُقَالُ لِلرّجُلِ كَلْبٌ وَ حِمَارٌ وَ ثَوْرٌ وَ سُكّرَةٌ وَ عَلْقَمَةٌ وَ أَسَدٌ كُلّ ذَلِكَ عَلَى خِلَافِهِ وَ حَالَاتِهِ لَمْ تَقَعِ الْأَسَامِي عَلَى مَعَانِيهَا الّتِي كَانَتْ بُنِيَتْ عَلَيْهِ لِأَنّ الْإِنْسَانَ لَيْسَ بِأَسَدٍ وَ لَا كَلْبٍ فَافْهَمْ ذَلِكَ رَحِمَكَ اللّهُ وَ إِنّمَا سُمّيَ اللّهُ تَعَالَى بِالْعِلْمِ بِغَيْرِ عِلْمٍ حَادِثٍ عَلِمَ بِهِ الْأَشْيَاءَ اسْتَعَانَ بِهِ عَلَى حِفْظِ مَا يُسْتَقْبَلُ مِنْ أَمْرِهِ وَ الرّوِيّةِ فِيمَا يَخْلُقُ مِنْ خَلْقِهِ وَ يُفْسِدُ مَا مَضَى مِمّا أَفْنَى مِنْ خَلْقِهِ مِمّا لَوْ لَمْ يَحْضُرْهُ ذَلِكَ الْعِلْمُ وَ يَغِيبُهُ كَانَ جَاهِلًا ضَعِيفاً كَمَا أَنّا لَوْ رَأَيْنَا عُلَمَاءَ الْخَلْقِ إِنّمَا سُمّوا بِالْعِلْمِ لِعِلْمٍ حَادِثٍ إِذْ كَانُوا فِيهِ جَهَلَةً وَ رُبّمَا فَارَقَهُمُ الْعِلْمُ بِالْأَشْيَاءِ فَعَادُوا إِلَى الْجَهْلِ وَ إِنّمَا سُمّيَ اللّهُ عَالِماً لِأَنّهُ لَا يَجْهَلُ شَيْئاً فَقَدْ جَمَعَ الْخَالِقَ وَ الْمَخْلُوقَ اسْمُ الْعَالِمِ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَى عَلَى مَا رَأَيْتَ وَ سُمّيَ رَبّنَا سَمِيعاً لَا بِخَرْتٍ فِيهِ يَسْمَعُ بِهِ الصّوْتَ وَ لَا يُبْصِرُ بِهِ كَمَا أَنّ خَرْتَنَا الّذِي بِهِ نَسْمَعُ لَا نَقْوَى بِهِ عَلَى الْبَصَرِ وَ لَكِنّهُ أَخْبَرَ أَنّهُ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ شَيْ‏ءٌ مِنَ الْأَصْوَاتِ لَيْسَ عَلَى حَدّ مَا سُمّينَا نَحْنُ فَقَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ بِالسّمْعِ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَى وَ هَكَذَا الْبَصَرُ لَا بِخَرْتٍ مِنْهُ أَبْصَرَ كَمَا أَنّا نُبْصِرُ بِخَرْتٍ مِنّا لَا نَنْتَفِعُ بِهِ فِي غَيْرِهِ وَ لَكِنّ اللّهَ بَصِيرٌ لَا يَحْتَمِلُ شَخْصاً مَنْظُوراً إِلَيْهِ فَقَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَى وَ هُوَ قَائِمٌ لَيْسَ عَلَى مَعْنَى انْتِصَابٍ وَ قِيَامٍ عَلَى سَاقٍ فِي كَبَدٍ كَمَا قَامَتِ الْأَشْيَاءُ وَ لَكِنْ قَائِمٌ يُخْبِرُ أَنّهُ حَافِظٌ كَقَوْلِ الرّجُلِ الْقَائِمُ بِأَمْرِنَا فُلَانٌ وَ اللّهُ هُوَ الْقَائِمُ عَلَى كُلّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَ الْقَائِمُ أَيْضاً فِي كَلَامِ النّاسِ الْبَاقِي وَ الْقَائِمُ أَيْضاً يُخْبِرُ عَنِ الْكِفَايَةِ كَقَوْلِكَ لِلرّجُلِ قُمْ بِأَمْرِ بَنِي فُلَانٍ أَيِ اكْفِهِمْ وَ الْقَائِمُ مِنّا قَائِمٌ عَلَى سَاقٍ فَقَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ وَ لَمْ نَجْمَعِ الْمَعْنَى وَ أَمّا اللّطِيفُ فَلَيْسَ عَلَى قِلّةٍ وَ قَضَافَةٍ وَ صِغَرٍ وَ لَكِنْ ذَلِكَ عَلَى النّفَاذِ فِي الْأَشْيَاءِ وَ الِامْتِنَاعِ مِنْ أَنْ يُدْرَكَ كَقَوْلِكَ لِلرّجُلِ لَطُفَ عَنّي هَذَا الْأَمْرُ وَ لَطُفَ فُلَانٌ فِي مَذْهَبِهِ وَ قَوْلِهِ يُخْبِرُكَ أَنّهُ غَمَضَ فِيهِ الْعَقْلُ وَ فَاتَ الطّلَبُ وَ عَادَ مُتَعَمّقاً مُتَلَطّفاً لَا يُدْرِكُهُ الْوَهْمُ فَكَذَلِكَ لَطُفَ اللّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَنْ أَنْ يُدْرَكَ بِحَدٍّ أَوْ يُحَدّ بِوَصْفٍ وَ اللّطَافَةُ مِنّا الصّغَرُ وَ الْقِلّةُ فَقَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَى وَ أَمّا الْخَبِيرُ فَالّذِي لَا يَعْزُبُ عَنْهُ شَيْ‏ءٌ وَ لَا يَفُوتُهُ لَيْسَ لِلتّجْرِبَةِ وَ لَا لِلِاعْتِبَارِ بِالْأَشْيَاءِ فَعِنْدَ التّجْرِبَةِ وَ الِاعْتِبَارِ عِلْمَانِ وَ لَوْ لَا هُمَا مَا عُلِمَ لِأَنّ مَنْ كَانَ كَذَلِكَ كَانَ جَاهِلًا وَ اللّهُ لَمْ يَزَلْ خَبِيراً بِمَا يَخْلُقُ وَ الْخَبِيرُ مِنَ النّاسِ الْمُسْتَخْبِرُ عَنْ جَهْلٍ الْمُتَعَلّمُ فَقَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَى وَ أَمّا الظّاهِرُ فَلَيْسَ مِنْ أَجْلِ أَنّهُ عَلَا الْأَشْيَاءَ بِرُكُوبٍ فَوْقَهَا وَ قُعُودٍ عَلَيْهَا وَ تَسَنّمٍ لِذُرَاهَا وَ لَكِنْ ذَلِكَ لِقَهْرِهِ وَ لِغَلَبَتِهِ الْأَشْيَاءَ وَ قُدْرَتِهِ عَلَيْهَا كَقَوْلِ الرّجُلِ ظَهَرْتُ عَلَى أَعْدَائِي وَ أَظْهَرَنِي اللّهُ عَلَى خَصْمِي يُخْبِرُ عَنِ الْفَلْجِ وَ الْغَلَبَةِ فَهَكَذَا ظُهُورُ اللّهِ عَلَى الْأَشْيَاءِ وَ وَجْهٌ آخَرُ أَنّهُ الظّاهِرُ لِمَنْ أَرَادَهُ وَ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ شَيْ‏ءٌ وَ أَنّهُ مُدَبّرٌ لِكُلّ مَا بَرَأَ فَأَيّ ظَاهِرٍ أَظْهَرُ وَ أَوْضَحُ مِنَ اللّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لِأَنّكَ لَا تَعْدَمُ صَنْعَتَهُ حَيْثُمَا تَوَجّهَتْ وَ فِيكَ مِنْ آثَارِهِ مَا يُغْنِيكَ وَ الظّاهِرُ مِنّا الْبَارِزُ بِنَفْسِهِ وَ الْمَعْلُومُ بِحَدّهِ فَقَدْ جَمَعَنَا الِاسْمُ وَ لَمْ يَجْمَعْنَا الْمَعْنَى وَ أَمّا الْبَاطِنُ فَلَيْسَ عَلَى مَعْنَى الِاسْتِبْطَانِ لِلْأَشْيَاءِ بِأَنْ يَغُورَ فِيهَا وَ لَكِنْ ذَلِكَ مِنْهُ عَلَى اسْتِبْطَانِهِ لِلْأَشْيَاءِ عِلْماً وَ حِفْظاً وَ تَدْبِيراً كَقَوْلِ الْقَائِلِ أَبْطَنْتُهُ يَعْنِي خَبّرْتُهُ وَ عَلِمْتُ مَكْتُومَ سِرّهِ وَ الْبَاطِنُ مِنّا الْغَائِبُ فِي الشّيْ‏ءِ الْمُسْتَتِرُ وَ قَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَى وَ أَمّا الْقَاهِرُ فَلَيْسَ عَلَى مَعْنَى عِلَاجٍ وَ نَصَبٍ وَ احْتِيَالٍ وَ مُدَارَاةٍ وَ مَكْرٍ كَمَا يَقْهَرُ الْعِبَادُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً وَ الْمَقْهُورُ مِنْهُمْ يَعُودُ قَاهِراً وَ الْقَاهِرُ يَعُودُ مَقْهُوراً وَ لَكِنْ ذَلِكَ مِنَ اللّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى أَنّ جَمِيعَ مَا خَلَقَ مُلَبّسٌ بِهِ الذّلّ لِفَاعِلِهِ وَ قِلّةُ الِامْتِنَاعِ لِمَا أَرَادَ بِهِ لَمْ يَخْرُجْ مِنْهُ طَرْفَةَ عَيْنٍ أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ وَ الْقَاهِرُ مِنّا عَلَى مَا ذَكَرْتُ وَ وَصَفْتُ فَقَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَى وَ هَكَذَا جَمِيعُ الْأَسْمَاءِ وَ إِنْ كُنّا لَمْ نَسْتَجْمِعْهَا كُلّهَا فَقَدْ يَكْتَفِي الِاعْتِبَارُ بِمَا أَلْقَيْنَا إِلَيْكَ وَ اللّهُ عَوْنُكَ وَ عَوْنُنَا فِي إِرْشَادِنَا وَ تَوْفِيقِنَا
اصول كافى جلد 1 صفحه: 162 رواية: 2

حضرت امام رضا (ع) به يكى از اصحاب فرمود: بدان خدايت خير آموزد خداى تبارك و تعالى قديم است و قديم بودن صفتى است براى او كه خردمند را رهبرى مى‏كند به اينكه چيزى پيش از او نبوده و در هميشگى بودنش شريك ندارد، پس به اعتراف داشتن عموم خردمندان اين صفت معجزه را (يعنى قديم بودنى كه از درك آن عاجزند) براى ما روشن گشت كه چيزى پيش از خدا نبوده كه نسبت به دوامش هم چيزى به او نيست (همه چيز فانى شوند و او باقى است) و گفته آنكه معتقد است كه پيش از او يا همراه او چيزى بوده باطل گشت زيرا اگر چيزى هميشه با او باشد خدا خالق او نخواهد بود چونكه او هميشه با خدا بوده پس چگونه خدا خالق كسى باشد كه هميشه با او بوده و اگر چيزى پيش از او باشد او اول خواهد بود نه اين، و آن كه اول است سزاور است كه خالق ديگرى باشد، آنگاه خداى تبارك و تعالى خود را به نامهائى توصيف نموده كه چون مخلوق را آفريد و پرستش و آزمايشش آنرا خواست، ايشان را دعوت كرد كه او را به آن نامها بخوانند، پس خود را شنوا، بينا، توانا، قائم، گويا، آشكار، نهان، لطيف، آگاه، قوى، عزيز، حكيم، دانا و مانند اينها ناميد و چون بدخواهان تكذيب كننده اين اسماء را ملاحظه كردند و از طرفى از ما شنيده بودند كه از خدا خبر مى‏داديم كه چيزى مانند او نيست و مخلوقى حالش چون او نباشد گفتند: شما كه عقيده داريد خدا مانند و نظيرى ندارد پس چگونه در اسماء حسناى خدا را شريك او ساختيد و همه را نام خود پذيرفتيد، اين خود دليل است كه شما در تمام يا بعضى حالات مانند خدا هستيد زيرا نامهاى خوب را براى خودتان هم جمع كرديد.

ما به آنها جواب گوئيم همانا خداى تبارك و تعالى بندگانش را به اسمائى از اسماء خويش با اختلاف معانى الزام نموده است چنانكه يك اسم دو معنى مختلف دارد، دليل بر اين مطلب گفته خود مردم است كه نزد آنها پذيرفته و مشهور است و خدا هم مخلوقش را به همان گفته خطاب كرده و به آنچه مى‏فهمند با آنها سخن گفته تا نسبت به آنچه ضايع كردند حجت بر آنها تمام باشد، گاهى به مردى گفته مى‏شود: سگ، خر، گاو، شيلم، تلخ، شير، تمام اينها بر خلاف حالات مرد است، و اين اسمامى به معانى كه براى آنها نهاده شده بكار نرفته است، زيرا انسان نه شير است و نه سگ، اين را بفهم خدايت بيامرزد.

خدا هم كه عالِم ناميده مى‏شود، بواسطه علم حادثى نيست كه چيزها را به آن دادند و بر نگهدارى امر آينده‏اش و تفكر در آنچه آفريند تباه كند آنچه را از مخلوقش نابود كرده استعانت جويد كه اگر اين علم نزدش حاضر نبود و از او غيبت كرده بود نادان و ناتوان باشد، چنانكه علما مخلوق را مى‏بينيم براى علم پديد آمده آنها عالم ناميده شوند زيرا پيش از آن نادان بودند بسا باشد كه همان علم از آنها دورى كند و بنادانى برگردند، و خدا را عالم نامند زيرا به چيزى نادان نيست، پس خالق و مخلوق در اسم عالم شريك شدند و معنى چنانكه دانستى مخلتف بود.

و باز پروردگار ما شنوا ناميده شد نه به اين معنى كه سوراخ گوشى دارد كه با آن آواز را بشنود و با آن چيزى نبيند مانند سوارخ گوش ما كه از آن مى‏شنويم ولى با آن نتوانيم ديد، اما خدا خود خبر دهد كه هيچ آوازى بر او پوشيده نيست و اين بر طبق آنچه ما اسم مى‏بريم نيست، پس او هم در اسم شنيدن با ما شريك است، ولى معنى مختلف است، همچنين است ديدن او با سوراخ چشم نيست چنانكه ما با سوراخ چشم خود ببينيم و از آن استفاده ديگرى نكنيم ولى خدا بيناست و به هرچه توان نگاه كرد نادان نيست، پس در اسم بينائى با ماست و معنى مختلف است.

او قائم است ولى نه با اين معنى كه راست ايستاده و سنگينى روى ساق پا انداخته چنانچه چيزهاى ديگرى ايستند بلكه معنى آن اين است كه خدا حافظ و نگهدار است چنانكه كسى گويد فلانى قائم بامر ماست (مانند قيم صفار) و خدا بر هر جانى نسبت به آنچه انجام داده قائم است، و نيز (قائم) در زبان مردم بعضى باقى است و معنى سرپرستى را هم ميدهد، چنانكه بمردى گوئى: بامر فرزندان فلانى قيام كن يعنى سرپرستيشان نما، و قائم از ما كسى كه روى ساق ايستاده، پس در اسم شريك او شديم و در معنى شريك نگشتيم،

اما لطيف بودنش بمعنى كمى و باريكى و خردى نيست بلكه به معنى نفوذ در اشياء (علمش بهمه جا احاطه دارد) و ديده نشدن اوست، چنانكه بمردى گوئى: اين امر از من لطيف شد و فلانى در كردار و گفتارش لطيف است، باو خبر مى‏دهى عقلت در آن امر درمانده و جستن از دست رفته و بطورى عميق و باريك گشته كه انديشه دركش نكند، همچنين لطيف بودن خداى تبارك و تعالى از اين نظر است كه به حد و وصف درك نشود، و لطافت ما به معنى خردى و كمى است، پس در اسم شريك او شديم و معنى مختلف گشت.

و اما خبير (آگاه) كسى است كه چيزى بر او پوشيده نيست و از دستش نرفته، خبير بودن خدا از نظر آزمايش و عبرت گرفتن از چيزها نيست كه اگر آزمايش و عبرت باشد بداند و چون نباشد نداند زيرا كسى كه چنين باشد نادان است و خدا هميشه نسبت به آفريدگانش آگاه است ولى آگاه در ميان مردم كسى است كه از نادانى دانش آموز خبرگيرى كند (كه پس از نادانى آگاه و دانا شده) پس در اسم شريك او شديم و معنى مختلف شد.

اما ظاهر بودن خدا از آن نظر نيست كه روى چيزها بر آمده و سوار گشته و بر آنها نشسته و به پله بالا بر آمده باشد بلكه بواسطه غلبه و تسلط و قدرتش بر چيزهاست چنانچه مردى گويد (بر دشمنانم ظهور يافتم و خدا مرا بر دشمنم ظهور داد) او از پيروزى و غلبه خبر مى‏دهد همچنين است ظهور خدا بر چيزها، و معنى ديگر ظاهر بودنش اين است كه براى كسى كه او را طلب كند ظاهر است (و براى خدا هم همه چيز ظاهر است) و چيزى بر او پوشيده نيست و اوست مدبر و هر چه آفريده، پس چه ظاهرى از خداى تبارك و تعالى ظاهرتر و روشن‏تر است زيرا هر سو كه توجه كنى صنعت او موجود است و در وجود خودت از آثار او بقدر كفايت هست، و ظاهر از ما كسى است كه خودش آشكار و محدود و معين باشد پس در اسم شريكيم و در معنى شريك نيستيم.

بدرون چيزها راه دارد، چنانكه كسى گويد (ابطنته) يعنى خوب آگاه شدم و راز پنهانش دانستم و باطن در ميان ما كسى است كه در چيزى نهان و پوشيده گشته، پس در اسم شريكم و معنى مختلف است.

و اما قاهر بودن خدا به معنى رنج و زحمت و چاره جوئى و ملاطفت و نيرنگ نيست چنانكه بعضى از بندگان بر بعضى قهر كنند و مقهور قاهر شود و قاهر مقهور گردد، ولى قاهر بودن خداى تبارك و تعالى اين است كه تمام آفريدگانش را در برابر او كه آفريدگار است لباس خوارى و زبونى پوشيده‏اند، از آنچه خدا نسبت به آنها اراده كند قدرت سرپيچى ندارند، به اندازه چشم به هم زدنى از حكومت او كه گويد: باش و مى‏باشد خارج نشوند، قاهر در ميان آنگونه است كه بيان و وصف كردم، پس در اسم شريكيم و معنى مختلف است، همچنين است تمام اسماء خدا، و اگر ما تمام آنها را بيان نكرديم براى آنكه به مقدارى كه بتو گفتيم پند گرفتن و نيك انديشيدن كفايت كند خداست ياور تو و ياور ما در هدايت و توفيقمان.

حال قسمت قرمز رنگ پاراگراف فوق را همراه با روایت زیر در نظر بگیرید:

أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى قَالَ قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع أَخْبِرْنِي عَنِ الْإِرَادَةِ مِنَ اللّهِ وَ مِنَ الْخَلْقِ قَالَ فَقَالَ الْإِرَادَةُ مِنَ الْخَلْقِ الضّمِيرُ وَ مَا يَبْدُو لَهُمْ بَعْدَ ذَلِكَ مِنَ الْفِعْلِ وَ أَمّا مِنَ اللّهِ تَعَالَى فَإِرَادَتُهُ إِحْدَاثُهُ لَا غَيْرُ ذَلِكَ لِأَنّهُ لَا يُرَوّي وَ لَا يَهُمّ وَ لَا يَتَفَكّرُ وَ هَذِهِ الصّفَاتُ مَنْفِيّةٌ عَنْهُ وَ هِيَ صِفَاتُ الْخَلْقِ فَإِرَادَةُ اللّهِ الْفِعْلُ لَا غَيْرُ ذَلِكَ يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ بِلَا لَفْظٍ وَ لَا نُطْقٍ بِلِسَانٍ وَ لَا هِمّةٍ وَ لَا تَفَكّرٍ وَ لَا كَيْفَ لِذَلِكَ كَمَا أَنّهُ لَا كَيْفَ لَهُ‏
اصول كافى ج 1 صفحه: 148 رواية: 3

صفوان گويد: بحضرت ابوالحسن عليه السلام عرضكردم، اراده خدا و اراده مخلوق را برايم بيان كنيد، فرمود: اراده مخلوق ضمير و آهنگ درونى او است و آنچه پس از آن از او سر مى‏زند، و اما اراده خداى تعالى همان پديد آوردن اوست نه چيز ديگر، زيرا او نينديشد و آهنگ نكند و تفكر ننمايد، اين صفات در او نيست و صفات مخلوقست، پس اراده خدا همان فعل او است نه چيز ديگر، به هر چه خواهد موجود شود گويد «باش پس مى‏باشد» بدون لفظ و سخن بزبان و آهنگ و تفكر، و اراده خدا چگونگى ندارد چنانچه ذات او چگونگى ندارد.

مخلوقات به اندازۀ چشم بر هم زدنی از حکومت او (باش پس می شود) خارج نمی شوند و نمی توانند در برابر ارادۀ او سرپیچی کنند؛ اراده ای که چگونگی ندارد، چنانچه ذات او چگونگی ندارد. :Sham:

فرمودید: «همه ی آنچه گفتید برای من هم حل نشده. از نظری می توان گفت خدا فقط صادر اول آفرید و صادر اول بگونه ای آفریده شد که خود صادری کثیر تر داشته باشد و به صورت طولی کثیر تر می شود تا به ما برسد. ولی همه در صادر اول وحدت دارند.
از جهتی میتوان گفت صادر اول بگونه ای آفریده شده که مختلف جلوه کند و کثرات ایجاد شود وگرنه همه چیز همان صادر اول است.»

پاسخ روشن است؛ صادر اول همان ارادۀ خداست و چگونگی ندارد. منطقاً نمی توان گفت «به گونه ای آفریده شده که...» زیرا عبارتِ «به گونه ای...» مختص موجوداتی است که چگونگی دارند و ارادۀ خداوند ورای چنین چیزی است. به عبارتی:

«...پديد آورده نشده تا چگونگى پديد آمدنش از روى مصنوعى جز او شناخته شود... پس چگونه او را شناخته باشد كسى که عقيده دارد او را بغير او شناخته...»

وجود باطنی کثرات همان صادر اول است که ارادۀ خداوند می باشد؛ اراده ای که چگونگی ندارد و آنچه چگونگی ندارد دلیل نمی خواهد:

«...هر چيز كه توصيف شود مصنوع است ولى صانع همه چيز بهيچ حدى كه قابل ذكر باشد توصيف نشود پديد آورده نشده تا چگونگى پديد آمدنش از روى مصنوعى جز او شناخته شود...»

همچنین:

«...خدا خالق همه چيز است بدون ماده و مايه...»

وقتی به دنبال دلیلی برای کثرات حاصل از ارادۀ خداوند باشید، آن هم اراده ای که چگونگی ندارد، در واقع به دنبال ماده و مایه ای هستید که خداوند با آن کثرات را خلق کرده است.

حال آنکه وقتی صادر اول موضوع بحث باشد، اصلاً کثراتی در کار نیست که به دنبال علتشان بگردیم. کثرات وهم ناظرند. آنچه حقیقتاً هست همان است که چگونگی ندارد.

همانطور که نشان داده شد صورت مسئله خود به خود منتفی است.

«...و مردم در شناسائى او بهر نهايتى كه رسند او غير از آنست، كسيكه اين حقيقت را بفهمد هرگز نلغزد، اينست توحيد خالص، با اجازه خدا آنرا بجوئيد (نگهداريد) و باور كنيد و درست بفهميد...»

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

خصوصاً سروران عزیز، متحیر و manmehdiam :hamdel:

پاسخ این سؤال به اشکال مختلف در این تاپیک موجود است. :Cheshmak:

گزاره هایی که به A چیزی نسبت نمی دهند منطقاً خدشه ناپذیرند، چرا که حکم اثبات شدۀ قضیۀ X را نقض نمی کنند. ولی آنهایی که به هر شکلی برای A چگونگی قائل شوند خدشه پذیرند، چرا که باید آن چگونگی را به اثبات برسانند (و از انجام این کار عاجزند).

ناظر و «من» هم از اشیاء موجود در a بوده، فرقی با بقیه ندارند. آنها هم وهم هستند. وقتی وهم برود، «من» هم می رود. در پست شمارۀ 329 مفصلاً به این مسئله پرداخته شده است:

http://www.askdin.com/post279098-329.html

بنده هم از شما کمال سپاس را دارم.

خوش آمدید. :Gol:

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت سروران گرامی :Gol:

اگر اشتباه نکنم قبلاً در این باره صحبت کرده بودیم. تا آنجاییکه به ادراک ما در a مربوط می شود، هستی a از منشأیی ورای خودش تأمین می شود. نام آن منشأ را A می گذاریم و طبق قضیۀ X ثابت می شود که کسی نمی تواند به آن چیزی نسبت دهد.

از طرفی از آنجا که در حین گفتگو دربارۀ یک «چیز» خود به خود مفهوم وجود برای آن تصور می شود، برای جلوگیری از اشتباه خواننده به این نکته اشاره می کنیم که موجودیت A هرچه که باشد شباهتی به موجودیت a ندارد.

بنابراین ما موجودیت خاصی برای A قائل نشده ایم، بلکه برعکس توجه مخاطب را به این مطلب جلب کرده ایم که A هرچه که باشد شباهتی به a ندارد، حتی از حیث وجود.

با تشکر فراوان
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی دوستان عزیز و گرامی :Gol:

خدمت دوست عزیزم، جناب متحیر:

قبلاً پاسخ این مطلب در بحث مفصلاً به شکلهای مختلف ارائه شده است. ما محدود به ادراک خود هستیم، و ناچاریم طبق استاندارد آن پیش برویم. از ادراک ما قضیۀ X استنباط شده، سپس از فرض عدم تشابه نتایجی منطقی گرفته می شود که با آموزه های قرآن کریم و معصومین (ع) سازگاری کامل دارد.

همانطور که نتایج نیوتون در پرتاب موشک به فضا کارسازی دارند، نتایج گرفته شده از قضیۀ X هم کارسازی خود را دارند و جهان بینی خاصی را پدید می آورند که شخص را به آموزه های قرآن کریم و معصومین (ع) نزدیک می سازد و به او شیوۀ خاصی از زندگی را نشان می دهد که در آن به سعادت راستین می رسد.

این ادعای شماست. اگر قضیۀ X دوای درد شما نباشد دلیل نمی شود دوای درد برخی از افراد دیگر نباشد.

فقط محض اطلاع، در پست شمارۀ 305 عرض شد:

«حقیر همچنان منتظر پاسخ شما به آخرین پستی که خطاب به شما ارسال کردم می باشم:

بحثی در رابطه با اصالت ادراکات بشری...

خواستم یادآوری کرده باشم تا مطلب به فراموشی سپرده نشود. :Cheshmak:»

منبع: http://www.askdin.com/post124301-305.html

و البته شما هیچگاه به آن مطلب پاسخی ندادید.

عرض حقیر منطقاً به اثبات می رسد، حال شما آن را عبث و بیهوده بدانید یا ندانید تأثیری در واقیعت ندارد.

خدمت دوست عزیزم جناب manmehdiam:

ظاهراً شما به کلی مطالب موجود در آخرین مکاتباتمان را فراموش کرده اید. محض یادآوری اشاراتی می کنم:

در پست شمارۀ 303 حقیر مطالبی ارسال کرده بودم که بنا بود شما به آنها پاسخ دهید. بخشی از نکات مهم آن پست از این قرار است:

فرمودید: ماهيت صفت و توصيف جز شناخت و فهم موصوف نيست. و بدون شناخت و فهم صفت و وصفي وجود نخواهد داشت.
[=&quot]تمام اين موصوفات هيچگونه شناختي را به دست نميدهد. بنابراين بکاربردن آنها بيهوده و غيرمجاز است.

عرض شد: «وحدانیت و کمال (به همان شکلی که تعریف شدند) استنباطهایی هستند که حاصل وصف نشدنی بودنِ خالق می باشند. متأسفانه شما حتی یک کلمه، تأکید می کنم حتی یک کلمه در ردِ منطقی توضیحات ارائه شده مطلبی ارسال نفرموده اید.

اتفاقاً این مفاهیم (کمال و وحدانیت) خیلی هم شناخت به دست می دهند. آنها نشان می دهند که موجود وصف نشدنی نمی تواند از اجزاء تشکیل شده باشد و محدودیتی هم به او وارد نیست. این یعنی شناخت: شناختی که حاصل وصف نشدنی دانستن خداوند است.»

فرمودید: اينگونه توصيفاتي که هيچ شناخت و فهمي را در پي ندارد ، در علم منطق از آن به عنوان مغلطه «توضيحات مرموز» نام ميبرند. تمام اين عبارات ، در حيطه استدلال منطقي نميگنجد و در اين حيطه جز موهومات هستند که غيرقابل شناخت و ارزيابي است.

عرض شد: «بعد از جستجو مغالطه ای به نام «توضیحات مرموز» نیافتم... شما با وارد ساختن اتهام مغالطه، آن هم بدون ارائۀ دلیل و مدرک و توضیح، خودتان دچار مغالطه ای دیگر شده اید:

«اتهام مغالطه: مغالطه‌آمیز معرفی کردن سخنی که مغالطه‌آمیز نیست، بدون ارائه دلیل برای آن.»

و البته تکیۀ شما در پستهای اخیر بر تعاریف متعدد از واژۀ کمال خالی از مغالطه نبوده است:

«مغالطه تأکید لفظی: تکیه و تأکید بر برخی از الفاظ یک قضیه و استنباط معانی که موردنظر گوینده نیست.»

همچنین مرتباً طوری رفتار می فرمایید که گویا توضیحات حقیر بسیار گنگ است. بدونِ آنکه هیچ دلیلی برای مبهم دانستن آنها ارائه بفرمایید:

«اتهام ابهام: مبهم و نامفهوم شمردن سخنی که مبهم نیست.»

منبع: http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%...8C%D9%87%D8%A7

دیگر چه بگویم؟

به نظر می رسد برای بنده چاره ای جز این باقی نگذاشته اید که دست از صبر ایوب بردارم و بحث را در یک چارچوب بسیار خشک و غیر قابل انعطاف به زنجیر بکشم، طوری که دیگر حتی یک نوک سوزن جا برای سفسطه و بازی با کلمات و بافتن آسمان و ریسمان باقی نماند...»

و البته مطالبی که در راستای دست برداشتن از صبر ایوب ارسال شدند به این قرار بودند:

«وحدانیت و کمالِ خداوند به آن معنایی که ذکر شد با استناد به وصف نشدنی بودن او منطقاً به اثبات می رسند. توضیحش مفصلاً ذکر شد.

نمی رسند؟ بر چه اساس؟ پاسخ دهید:

1- چطور ممکن است موجودی وصف نشدنی شبیه به موجودات وصف شدنی باشد و همچنان وصف نشدنی باقی بماند؟
2- چطور ممکن است موجود وصف نشدنی از اجزاء تشکیل شده باشد؟
3- چطور ممکن است به موجود وصف نشدنی محدودیتی وارد باشد؟

توضیح اضافی و بدیهی:

1- اگر موجود وصف نشدنی شبیه به موجودات وصف شدنی باشد در آن صورت همین شباهت باعث می شود وصف نشدنی بودنش باطل شود.

2- اگر موجود وصف نشدنی از اجزاء تشکیل شده باشد، شبیه به اشیائی خواهد بود که از اجزاء تشکیل شده اند که باعث برقرار شدن توضیح شمارۀ 1 خواهد شد. همچنین، اگر موجودی از اجزاء تشکیل شده باشد، با اتکاء به همین تشکل از اجزاء قابل شناخت خواهد بود که مجدداً چنین فرضی با وصف نشدنی بودن منافات دارد.

3- لازمۀ محدودیت داشتن، شباهت به موجود کامل تر است (یک کامل تری باید باشد تا محدودتر متصور باشد). پس برای آنکه موجود وصف نشدنی دارای محدودیتی باشد، باید به موجود کامل تری که مدنظر ماست (و در نتیجه وصف شدنی است) شباهت داشته باشد که باز هم چنین فرضی با وصف نشدنی بودن تضاد آشکار دارد.

مخالفید؟ به سؤالات مربوطه پاسخی مستقیم و روشن و البته غیر مرموز!!! دهید.»

منبع: http://www.askdin.com/post124066-303.html

شما در پست بعدی خودتان اشاره ای به مطالب مربوطه نکردید و در پاسخ به این طفره رفتن شما در پست شمارۀ 307 عرض شد:

«دوست عزیز. همانطور که اشاره کردم:

«به نظر می رسد برای بنده چاره ای جز این باقی نگذاشته اید که دست از صبر ایوب بردارم و بحث را در یک چارچوب بسیار خشک و غیر قابل انعطاف به زنجیر بکشم، طوری که دیگر حتی یک نوک سوزن جا برای سفسطه و بازی با کلمات و بافتن آسمان و ریسمان باقی نماند...»

خیلی رُک عرض کنم، پست اخیر شما بر اساس استانداردهای بحث منطقی نوعی فرار از پاسخ مستقیم به مطالب ارسال شدۀ قبلیِ اینجانب می باشد. با اجازه جملۀ پایانی فرمایشات اخیرتان را مورد بررسی دقیق قرار دهیم:»

و در ادامه سؤالات مربوطه مجدداً پرسیده شدند.

منبع: http://www.askdin.com/post124389-307.html

سپس شما در پست شمارۀ 308، یعنی آخرین پست ارسالی خودتان پیش از اتمام بحث فرمودید:

بينام عزيزم ، دقت بفرماييد:
ما محدود به ادراک و عقل خودمان هستيم
ما محدود به ادراک و عقل خودمان هستيم
ما محدود به ادراک و عقل خودمان هستيم

مشکل زماني پديد ميآيد که کسي مدعي شود که گزاره منطقي مربوطه ، وراي ادراک ما هم معتبر است؟؟؟!!!
وراي ادراک ما؟!!!! جناب بينام عزيزم «وراي ادراک ما» ؟؟؟
مشکل زماني پديد ميايد که کسي از «وراي ادراک ما» صحبت کند!
ما محدود به ادراک وعقل خودمان هستيم يعني «وراي ادراک ما» اين گزاره را نقض ميکند. مشکل اينجاست :Sham:

که دقیقاً مشابه آن چیزی است که در پست اخیر خودتان، پس از گذشت ماهها ارسال کرده اید.

در پست شمارۀ 309، یعنی آخرین مطلب ارسالی حقیر پیش از اتمام بحث، که شما پس از سپری شدن یک ماه به آن هیچ پاسخی ندادید، در پاسخ به مطالب مربوطه عرض شد:

«ظاهراً شما هر عبارتی که در آن حرفی از «ورای ادارک ما» باشد را فاقد اعتبار می دانید؛ و چنین چیزی مصداق بارز سفسطه از این نوع است:

http://en.wikipedia.org/wiki/Argument_from_ignorance

و البته مصداق بارز زیر پا گذاشتن همان اصلی است که به آن اشاره فرمودید:

ما محدود به ادراک و عقل خودمان هستيم

عقل و ادراک ما حکم می کند که ادراک از هیچ پدید نمی آید. پس تا همینجای کار منطق حکم می کند که واقعیت ورای ادراک ما باید باشد. معتبر ندانستن این گزارۀ منطقی و بدیهی، آن هم با اتکا به ورای ادراک بودن واقعیت عالَم همان سفسطه ای است که ذکر شد و به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست. :Sham:

معتبر ندانستن حکم منطق در باب واقعیت ورای ادراک، آن هم با استناد به ورای ادراک بودنِ آن جایی در یک بحث منطقی ندارد. در نتیجه بر خلاف ادعای شما، هیچ مشکلی پدید نیامده است.»

منبع: http://www.askdin.com/post124604-309.html

همانطور که واضح است، پاسخ مطالبی که اخیراً ارسال فرموده اید ماهها پیش داده شده اند.

و البته شما در همان پست گفته بودید:

در ضمن روز گذشته عرايض تايپ شده حقير بابت مطالب پست 303 که در پست اخير هم اشاره کرده ايد ، پريد! فرصت باشد در خدمت هستيم، نگران نباشيد :ok:

پس از گذشت ماهها شما هنوز هم به پست شمارۀ 303 هیچ پاسخی نداده اید و بر ادعای خودتان بدون ارائۀ دلایل منطقی پای می فشرید:

تکرار شما چیزی را تغییر نمی دهد. همانطور که ماهها پیش عرض شد:

«دوست عزیز و گرامی. مطلب مورد نظر حقیر منطقاً به اثبات رسیده است. کمال و وحدانیت به آن معنایی که ذکر شد از وصف نشدنی بودنِ خداوند استنتاج می شود، و مجدداً تأکید می کنم: شما حتی یک کلمه در رد استدلال مربوطه ارسال نفرموده اید.

بی اثبات است؟ بر چه اساس؟ به سؤالات مربوطه پاسخ ندادید:

1- چطور ممکن است موجودی وصف نشدنی شبیه به موجودات وصف شدنی باشد و همچنان وصف نشدنی باقی بماند؟
2- چطور ممکن است موجود وصف نشدنی از اجزاء تشکیل شده باشد؟
3- چطور ممکن است به موجود وصف نشدنی محدودیتی وارد باشد؟»

خدمت تمامی خوانندگان گرامی، از جمله دو سرور بزرگوار، جنابان متحیر و manmehdiam:

مطالب اخیر را برای آغاز دور جدیدی از بحث ارسال نکردم؛ انتظار ندارم کاری را که دوستان ماهها پیش انجام نداده اند، حالا انجام دهند. همان موقع هم انتظار دریافت پاسخی محیرالعقول و زیر سؤال رفتن مطالبم را نداشتم. برای حقیر کاملاً واضح و روشن است که حلقه های زنجیرۀ استدلالهای مربوطه محکم به هم بسته شده اند و ریشه در حقیقت دارند.

بنا به دلایل ارائه شده هر دیدگاهی که بر اصیل دانستن ادراک بشر استوار باشد محکوم به شکست است. این موضوع بعضاً افراد را آشفته می سازد، ولی از آنجا که به هیچ طریقی نمی توان بن بست منطقی پدید آمده در آن دیدگاه را برطرف ساخت، ناچارند صورت مسئله را پاک کنند یا آن را پوچ و عبث و بی تأثیر بدانند.

ولی این فرضها واقعیت اثبات شده را پاک نمی کنند. :Sham:

قضیۀ X خود به خود از ادراک ما استنتاج می شود، و وقتی فرض عدم تشابه را به آن اضافه کنیم منجر به یک جهان بینی توحیدی می شود که با آموزه های قرآن کریم و معصومین (ع) سازگاری دارد. تأثیر جهان بینی شخص بر شیوۀ زندگی او مسلم و قطعی است.

در پایان، همانطور که خدمت جناب aminjet هم عرض کردم:

«اینجانب در طول بحث تمامی استدلالات منطقی لازم برای گرفتن نتیجۀ مورد نظر را ارائه کردم، ولی متأسفانه دوستان بدون ردِ منطقی مسائل عنوان شده، مرتباً در دامِ «مخدوش دیدنِ مرزِ بین واقعیتِ ورای ادراک و خود ادراک» گرفتار شدند و به نظر می رسد حقیر در شناساندن چیزی که در ذهن دارم موفق نشدم. هرچند کماکان معتقدم آنچه عرض شد منطقاً بدیهی است...

آنچه گفتنی بود گفته شد. نتیجه گیری به عهدۀ خواننده است. هرچند بهترین، و احتمالاً تنها راه دستیابی به نتیجه گیری های صحیح دربارۀ هستی و خالق آن مجاهدت در راه خدا و تزکیۀ نفس است. مادامی که ادراک ما پر از خواهشهاست، جایی برای دیدن حقایق باقی نمی ماند... :Sham:

به همین دلیل مجدداً همگان را به سیر و سلوک و تزکیۀ نفس فرا می خوانم.»

منبع: http://www.askdin.com/post275592-313.html

ثابت شد آنچه در ذهن داریم عین واقعیت عالَم نیست. پس آنچه در ذهن داریم را پله به پله حذف کنیم تا قدم به قدم به واقعیت عالَم نزدیک شویم.

ضخیم ترین حجاب در این راه، حجاب خواهشهای نفسانی است. چرا که آرزوهای فرد مهمترین بخش از ادراک او را به خود اختصاص می دهند و کلِ ادراک او را تحت تأثیر قرار می دهند.

اینجانب دیگر قصد ادامۀ این بحث را ندارم. ترجیح می دهم به جای صحبت از این جهان بینی، بر اساس آن زندگی کنم. بحث و جدل کسی را به جایی نمی رساند. آنچه عرض شد برای فهم مطلب کافی است. از تمامی دوستان و خوانندگان عزیز کمال سپاس را دارم و امیدوارم زیر سایۀ امام زمان (عج) هر روز بر تقربشان به درگاه الهی افزوده شود. :Gol:

گر مرد رهی بسم الله... :Sham:

خیر پیش
یا حق

با سلام و عرض ادب خدمت تمامی سروران گرامی :Gol:

خصوصاً دوست عزیزم جناب متحیر :hamdel:

دوست عزیز، شما مرتباً بر این طبل می کوبید که A نمی تواند مسئله ما باشد و ما را با A کاری نیست و غیره و غیره و غیره. حال آنکه با پاک کردن صورت مسئله چیزی تغییر نمی کند.

دین مبین اسلام از خدایی صحبت می کند که همواره در پس حجاب است و احدی نمی تواند به ذات او راه یابد. از طرفی، همه چیز از اوست. مگر ما چه گفتیم؟ ما عقلاً اثبات کردیم که ذات عالَم حقیقتی است که احدی نمی تواند به آن راه یابد ولی ذره ذرۀ عالَم (ادراکمان) از اوست.

بله ما تا ابد مخلوقیم، ولی آیا الله نمی تواند مسئله ما باشد؟

سالیان سال است که فلاسفه و حکما دربارۀ منشاء هستی با هم بحث می کنند و نظریات متعددی در این باب وجود دارد. ما هم به نوبۀ خود از منظری دیگر به موضوع نگریستیم و مسئله را با آموزه های قرآنی و معصومین (ع) تطبیق دادیم. این کار عبث و بیهوده است؟

همه چیز در ادراک ما از اوست؛ آیا این امکان محتمل و متصور نیست که پس از تطهیر ادراک از شلوغکاری های مغز، جلوه های متعالی تری از او را درک کنیم؟

وقتی که مردیم و فعالیتهای مغزی متوقف شد چه می شود؟ :Sham:

اسلام می گوید الله شبیه به هیچ چیزی نیست و از هر وصفی برتر است. گفتیم وقتی A شبیه به a نباشد، پس نباید متکثر و مکانمند و زمانمند باشد. چرا که اینها همگی حکم شباهت با a را خواهند داشت و فرض ما را باطل می کنند.

مخالفید؟ بر چه اساس؟

دوست عزیز. تا به حال چندبار این سؤال از شما پرسیده شده است؟ بر چه اساس؟

با تکرار این حرف که ما را با A کاری نیست، وجدان ها آسوده نخواهند شد. :Sham:

عاقل را اشارتی کافی است.

با تشکر
یا حق