جمع بندی آیا بزرگترین عدد وجود دارد؟

بسم الله الرحمن الرحیم
سؤالی که شما مطرح فرمودید در حقیقت ارتباط با مبحث تسلسل داشته، که باید برای پاسخ به آن، تسلسل را تعریف و سپس شرائط و احکام آن را بیان نماییم.

تعريف تسلسل‏
تسلسل در لغت به معناى آن است كه امورى به دنبال هم زنجيروار واقع شوند، خواه حلقه‏ هاى اين زنجير متناهى باشد يا نامتناهى و خواه ميان آنها رابطه علّى و معلولى برقرار باشد، يا نباشد.
امّا در اصطلاح فلسفی عبارت است از؛ ترتب و توقف و وابستگى يك شى‏ء موجود، بر شى‏ء ديگری كه همراه با او بالفعل موجود مى‏باشد، و ترتب آن موجود دوم بر موجود سوم و ترتب موجود سوم بر موجود چهارم و به همين نحو تا بى‏ نهايت ادامه داشته باشد؛ خواه اين سلسله به همين ترتيب در هر دو طرف، يعنى هم در ناحيه علل و هم در ناحيه معلول‏ها، تا بى‏نهايت ادامه يابد، يا فقط در يك طرف تا بى‏ نهايت ادامه داشته باشد.

شروط تسلسل‏

تسلسل مصطلح، كه محال و ممتنع مى‏باشد، داراى سه ويژگىِ اساسى است، كه ازآن به شروط تسلسل تعبير مى‏شود. اگر زنجيره‏اى از حوادث، يكى از آن ويژگى‏ ها را نداشته باشد، تسلسل در آن زنجيره محال نبوده و ادله امتناع تسلسل شامل آن نخواهد شد. اين شروط عبارتند از:

1- بايد اجزاى سلسله بالفعل موجود باشند. با توجه به اين شرط، اگر چه سلسله اعداد نامحدود است و پس از هر عدد، عدد ديگرى را مى‏توان در نظر گرفت و هرگز به آخرين عدد و بزرگ ‏ترين عدد نمى‏توان دست يافت، اما نمی توان آن را از نوع تسلسل مصطلح و محال دانست، زيرا همه اجزاى اين سلسله ( یعنی سلسله اعداد ) بالفعل موجود نيستند و آن‏چه از اعداد به صورت بالفعل موجود هستند، هميشه محدود و متناهى است.

2- بايد اجزاى سلسله با هم موجود باشند. با توجه به شرط دوم، سلسله اجزاى زمان ونيز حوادث زمانى، اگرچه نامحدود و نامتناهى باشند، تسلسل مصطلح را تشكيل نمى‏دهند، زيرا اجزاى آن به تدريج تحقق مى‏يابند و وجود برخى از اجزاى آن همراه با عدم برخى ديگر مى‏باشد.

3- بايد ميان اجزاى سلسله ترتّب باشد. مقصود از ترتب اجزاى سلسله، توقف و وابستگى برخى ازآنها به برخى ديگر مى‏باشد، یعنی وجودى كه وجود ديگرى بر آن توقف دارد، وجود اول، علت ناميده مى‏شود و آن ديگرى معلول خوانده مى‏شود. بنابراين، مجموعه‏اى ازپديده‏هاى نامحدود كه ترتّب و وابستگى به یکديگر ندارند ( یعنی چنین نیست که یکی هستی و وجود خودش را از دیگری گرفته باشد) تسلسل مصطلح را تشكيل نمى‏دهند.

از مجموع اين امور نتيجه مى‏شود كه هر گونه تسلسلی ( حلقات زنجیره واری) محال نمی باشد بلکه تنها تسلسلی که ترتب علّی و معلولی بین حلقات آن ها وجود داشته باشد و تمامی سه شرط مذکور را دارا باشد، عقلا محال می باشد، و لذاست که در برخی از ادله اثبات وجود خدا از این نوع تسلسل سخن به میان می آید و ابطال آن را مقدمه ای برای برهان قرار می شود.
بنابراین؛ در پاسخ به سؤال شما باید گفت:

بله همان طور که شما اشاره کردید نمی توان بزرگ ترین عدد را تصور کرد، چون سلسله اعداد می تواند تا بی نهایت ادامه داشته باشد، و چنین تسلسلی، چون شروط تسلسل محال را دارا نیست، عقلا محال نمی باشد، اما نمی توان حکم این تسلسل را به تسلسل در علل و معالیل سرایت داد، زیرا مراد از تسلسل مطرح در سلسله علل و معالیل، که در اثبات علت نخستین از آن استفاده می گردد، تسلسلی می باشد که سه شرط مذکور را دارا بوده و عقلا محال می باشد، در نتیجه نمی توان گفت؛ چون تسلسل در اعداد را عقل محال نمی داند واشکال ندارد، پس تسلسل در علل و معالیل را هم باید جایز دانست.

اما جواب این که بیان داشتید که؛
از کجا میدانید مجموعه ی علت و معلول های هستی، نامتناهی نیست که میگویید علت اول باید وجود داشته باشد و آن علت اول خداست ؟

این است که:بنابر اصالت وجود و ربطى بودن وجود معلول نسبت به علت هستى ‏بخش، هر معلولى نسبت به علت ايجاد كننده ‏اش عين ربط و وابستگى است و هيچگونه استقلالى از خود ندارد، اگر علت مفروض نسبت به علت بالاترى معلول باشد همين وضعيت را نسبت به آن خواهد داشت، پس اگر سلسله ‏اى از علل و معلولها را فرض كنيم كه هر يك از علت‏ها معلولِ علت ديگرى باشد، سلسله ‏اى از وجودهاى وابسته خواهند بود، و بديهى است كه وجود وابسته بدون وجود مستقلى كه طرف وابستگى آن باشد تحقّق نخواهد يافت، يعنى فرض مجموعه ‏اى از موجودهاى وابسته بدون موجود ديگرى كه طرف وابستگى باشد معقول نيست، پس ناچارمى‏بايد (یعنی عقل حکم به باید می کند و این یک ضرورت عقلیست)وراى اين سلسله ربطها که الان تحقق بالفعل دارند، وجود مستقل مطلقى باشد كه همگى در پرتو او تحقق یابند. که این وجود مستقل و مطلق همان وجود خدای متعال خواهد بود[1].