جمع بندی مطالعه مباحث معرفت شناسی قبل از خداشناسی

سلام و عرض ادب دوست عزیز، با شما موافقم که معرفت شناسی منطقا مقدم بر هستی شناسی است چرا که در معرفت شناسی از این مسائل می پرسیم که آیا اصولا تحصیل معرفت ممکن است یا نه؟ و اگر ممکن است حدود و منابعش چه چیزهایی هستند و ...؟ وقتی به این پرسشها پاسخ بگوییم، منطقا می توانیم به تحصیل معرفت در حوزه های مختلف بپردازیم. مثلا تا زمانی که حجیت و اعتبار معرفتی عقل را اثبات نکنیم، منطقا نوبت به تحصیل معرفت در فلسفه نمی رسد؛ یا تا زمانی که حجیت و اعتبار علم حضوری و درون بینی را اثبات نکنیم، منطقا نمی توانیم از تحصیل معرفت در حوزه نفس شناسی و خودشناسی سخن بگوییم.

البته همانطور که عرض شد، معرفت شناسی منطقا مقدم بر سایر علوم مذکور است؛ اما با این حال، هستند و بودند متفکرانی که قبل از بررسی مباحث مذکور، به تحصیل معرفت در سایر علوم اقدام کردند و یا مباحث معرفت شناسی را در ضمن مباحث فلسفی پی گرفتند اما چون به صورت ضمنی، مباحث فلسفی را مبتنی بر مبانی معرفتی درست پیش بردند، به دستاوردهای مطمئنی در فلسفه و خودشناسی دست یافتند.

جمع بندی   پرسش: آیا درست است که پیش از مباحث هستی شناسی و معرفت نفس و خودشناسی با مباحث معرفت شناسی آَشنا بشیم؛ چون به نظرم تا زمانی که از توانایی های شناختیمان خبردار نشویم و ندانیم که آیا شناخت هایمان درست هستند بقیه مطالب به درد نمیخورند. نظر شما چیه؟   پاسخ: دوست عزیز، با شما موافقم که معرفت شناسی منطقا مقدم بر هستی شناسی است چرا که در معرفت شناسی از این مسائل می پرسیم که آیا اصولا تحصیل معرفت ممکن است یا نه؟ و اگر ممکن است حدود و منابعش چه چیزهایی هستند و ...؟ وقتی به این پرسشها پاسخ بگوییم، منطقا می توانیم به تحصیل معرفت در حوزه های مختلف بپردازیم. مثلا تا زمانی که حجیت و اعتبار معرفتی عقل را اثبات نکنیم، منطقا نوبت به تحصیل معرفت در فلسفه نمی رسد؛ یا تا زمانی که حجیت و اعتبار علم حضوری و درون بینی را اثبات نکنیم، منطقا نمی توانیم از تحصیل معرفت در حوزه نفس شناسی و خودشناسی سخن بگوییم. البته همانطور که عرض شد، معرفت شناسی منطقا مقدم بر سایر علوم مذکور است؛ اما با این حال، هستند و بودند متفکرانی که قبل از بررسی مباحث مذکور، به تحصیل معرفت در سایر علوم اقدام کردند و یا مباحث معرفت شناسی را در ضمن مباحث فلسفی پی گرفتند اما چون به صورت ضمنی، مباحث فلسفی را مبتنی بر مبانی معرفتی درست پیش بردند، به دستاوردهای مطمئنی در فلسفه و خودشناسی دست یافتند.