جمع بندی آیا عصبانیت همیشه مذموم و ناپسند است؟

تب‌های اولیه

11 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
آیا عصبانیت همیشه مذموم و ناپسند است؟

سلام

گاهی از اوقات فردی عصبانی می شود به این دلیل که طرفش مخاطبش در مسیر غیر حق عمل می کند و یا اینکه طرز تفکر ناحق داشته و صحبت می کند. آیا با اینحال عصبانیت فرد مذموم است؟

چنانچه فرد مخاطب یک مسلمان باشد یا استاد دانشگاه و یا یکی از والدین؛ در این حالت عصبانیت در برابر آنها چطور؟

با تشکر

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد بصیر

[="Tahoma"][="Blue"]

مترصد;795030 نوشت:
گاهی از اوقات فردی عصبانی می شود به این دلیل که طرفش مخاطبش در مسیر غیر حق عمل می کند و یا اینکه طرز تفکر ناحق داشته و صحبت می کند. آیا با اینحال عصبانیت فرد مذموم است؟

باسلام و احترام
خداوند متعال چند قوا در درون انسان قرار داده که هر کدام طبق مصالحی است و هر کدام جنبه افراط و جنبه تفریطی دارد. یکی از این قوا قوّه ی غضبیه است که اگر در مسیر قرار گیرد، خیلی مفید و اگر افراط یا تفریط صورت گیرد، مخرب است.
قبل از هر چیز به توضیح این قوه می پردازیم:
قوّه غضبیّه یا قوّه دفع ؛ این قوّه هر آنچه را که نفس به ضرر انسان بداند از وی دور می سازد. عمل دفع از سوی این قوّه گاه با هجمه بر عوامل مزاحم است و گاه به فرار از آن ؛ لذا ترس ، تنفّر ، شجاعت ، بی باکی ، خشم و امثال این امور از نمودهای این قوّه اند. این قوّه نیز اگر زیر فرمان عقل باشد منشاء خیرات و از جنود رحمان خواهد ؛ امّا اگر تحت فرمان وهم رود از جنود ابلیس می شود.(برگرفته از معراج السعاده اثر ملا احمد نراقی)
اگر در انسان نبود، غیر از زوال، از بسیاری از کمالات و ترقیات باز می ماند. حد تفریط این نیرو از نقایص شمرده شده و کسی که کمبود غضب دارد دچار ترس، ضعف، سستی، طمع، بی صبری، راحت طلبی، خمودی، ظلم پذیری، رضا به رذایل و رسوایی ها، بی غیرتی و بی همتی می شود. خداوند در صفت مومنین می فرماید:
«اشداء علی الکفار رحماء بینهم»(فتح، 29)
انجام امر به معروف و نهی از منکر و اجرای حدود و تعزیرات و سایر برنامه های دینی و عقلی جز در سایه ی قوه غضب صورت نگیرد.(بر کرانه ی شرح چهل حدیث،ص۷۸.)
پس در هر صورت، این قوای عصبانیت یا غضب در انسان، مذموم نیست، اما بستگی به نحوه ی استفاده آن در انسان و شرایط وی دارد.

مترصد;795030 نوشت:
چنانچه فرد مخاطب یک مسلمان باشد یا استاد دانشگاه و یا یکی از والدین؛ در این حالت عصبانیت در برابر آنها چطور؟

این که در چه موقعیتی و در مقابل چه افرادی، چگونه برخورد کنیم، این هم بستگی به شرایط دارد که بسته به نوع خطای افراد، نحوه ی برخورد با آنها نیز فرق می کند. اگر بخواهیم بررسی کنیم، باید مورد را ذکر بفرمایید.[/]

با سلام

خشم و عصبانيت در همه جا مذموم و ناپسند نيست و در برخي موارد لازم و ضروري است و اگر اين مسئله در همه جا ناپسند بود ما مسئله اي به نام موارد غضب خداوند در قران مجيد نداشتيم پس نكته اول اين است كه خشم در برخي از موارد پسنديده و در برخي از موارد نا پسند است .يك نمونه از خشم مقدس و پسنديده در اين آيه از قرآن مجيد بيان شده است وقتي خداوند متعال صفات پيامبر و ياران و پيروان حضرت را بيان مي كند مي فرمايد:

(مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سيماهُمْ في‏ وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوى‏ عَلى‏ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظيماً :

اگر خواسته باشيم يك معيار كلي براي خشم پسنديده بيان كنيم اين گونه مي گوئيم :خشم و غضبي كه كاملا موافق عقل و منطق است و فقط در مواردي كه لازم و ضروري است از آن استفاده مي شود نه زياده روي در آن ديده مي شود و نه كوتاهي و كاملا به اندازه است . و اين نوع خشم و غضب يكي از صفات پسنديده اي است كه خداوند در وجود هر انساني قرار داده است و يك صفت ضروري براي زندگي فردي و و اجتماعي انسان ها محسوب مي شود . چرا كه يك فرد در زندگي هم بايد جذبه داشته باشد و هم دافعه و خشم پسنديده يكي از مواردي است كه ميتواند سبب بروز دافعه در انسان شود . اما اگر اين صفت از حد اعتدال خارج شود و راه افراط و تفريط رو پيش بگيره يك صفت ناپسند است و بايد با ان مقابله كرد وگرنه اثرات مخربي در زندگي انسان از خود به جاي مي گذارد. يكي ديگر از مصاديق خشم پسنديده وقتي است كه انسان در صدد گرفتن حق خودش مي باشد:

لا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِمَ وَ كانَ اللَّهُ سَميعاً عَليماً :

خداوند، بانگ برداشتن به بدزبانى را دوست ندارد، مگر از كسى كه بر او ستم رفته باشد، و خدا شنواىِ داناست.

بصیر;795600 نوشت:
این که در چه موقعیتی و در مقابل چه افرادی، چگونه برخورد کنیم، این هم بستگی به شرایط دارد که بسته به نوع خطای افراد، نحوه ی برخورد با آنها نیز فرق می کند. اگر بخواهیم بررسی کنیم، باید مورد را ذکر بفرمایید.

با سلام و تشکر

بعنوان مثال فرزندی تمایل به انجام فلان عملی (مثلا غذا خوردن و ...) را ندارد اما والدین او را ملزم به این کار می کنند در این حالت ممکن است فرزند عصبانی شود.

مترصد;795848 نوشت:
با سلام و تشکر

بعنوان مثال فرزندی تمایل به انجام فلان عملی (مثلا غذا خوردن و ...) را ندارد اما والدین او را ملزم به این کار می کنند در این حالت ممکن است فرزند عصبانی شود.

با سلام

ما والدین عادت داریم از رفتار بد بچه ها برنجیم، انگار هر کاری آنها انجام می دهند انتقاد از ما ویا اعتقادات ماست، یک دلخوری شخصی. به همین دلیل خشمگین می شویم. عصبانیت کمکی نمی کند، اما همانطور که ذکر شد ما تصور می کنیم آنها برعلیه ما رفتار می کنند. آنها واقعا" کاری بر علیه ما انجام نمی دهند، آنها بچه هستند و نمی دانند وقتی چیزی می خواهند یا عصبانی هستند چطور رفتار کنند. موضوع سر این است که آنها چه مشکلی راپشت سر می گذارند، وفقط اگر دائم سوال پیچشان نکنیم، می توانیم منصفانه تر با مشکلشان برخورد کنیم و کمکشان کنیم. وقتی کارها بر وفق مرادشان نیست، وقتی عصبانی هستند، وقتی ترسیده اند... واقعا " بچه های شما به چه چیزی نیاز دارند؟ فریاد زدن و تهدید کردن های شما کمکی نمی کند- خودتان را جای آنها بگذارید (و تصور کنید که بچه هستید ) و از خودتان بپرسید آیا دوست داشتید، وقتی آشفته اید، دیگران سر شما فریاد بزنند؟ واکنش شما چه بود اگر فردی بزرگتر و قدرتمند تر از شما فریاد می زد و تهدیدتان می کرد؟ مطمئنا" دوست نداشتید، و از آن بزرگتر دلخور می شدید. در این لحظات چی چیزی کمک می کند؟ شاید کمی تسلی دادن؟ یا اینکه در آرامش درباره مسئله گفتگو کردن، دنبال راه حل گشتن. یک کم همدلی و همدردی. وبله، اگر واقعا" پای آسیب زدن به خودشان در میان باشد، باید حرفهای جدی زد و اختیارات آنها رامحدود کرد. بچه ها باید یاد بگیرند که راهشان را در این دنیا پیدا کنند، چون ما همیشه نیستیم که به آنها بگوییم چطور رفتار کنند. پس بهترین روش آموزش به آنها این نیست که دائم قوانین وضع کنیم و غر بزنیم که چطور رفتار کنند. اگر تمام رفتارشان را برایشان دیکته کنیم، هیچ گاه تصمیم گیری برای زندگی خود را یادنمی گیرند.باید به آنها فرصت داد که خودشان، البته با رعایت حد و مرزهایی، تصمیم گیرنده زندگی خود باشند و در زمان نیاز راهنمایشان باشیم. تصور کنید که آموزگار هستید نه دیکتاتور قبض روح کننده

[="Tahoma"][="Blue"]

مترصد;795848 نوشت:
بعنوان مثال فرزندی تمایل به انجام فلان عملی (مثلا غذا خوردن و ...) را ندارد اما والدین او را ملزم به این کار می کنند در این حالت ممکن است فرزند عصبانی شود.

در اینصورت اگر عصبانی شد باید سکوت کند و هیچ نگوید و غضب خود را فرو برد و نگاه غضب آلود به آنها نداشته باشد هر چند حرف آنها حرفِ زور و بی جایی است اما منشاءِ آن عاطفی و احساسی است آنها فکر می کنند که به صلاح ما کار میکنند.
لذا در حدیث داریم که حتی اگر آنها به شما ظلم کردند و حق هم با شماست، شما حق ندارید به آنها نگاه غضب آلود بکنید که در اینصورت نمازهایتان قبول نخواهد بود.
مَنْ نَظَرَ إِلَى وَالِدَيْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ لَهُمَا وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاةً.(مشکاه الانوار، ص 164)[/]

بصیر;795903 نوشت:
شما حق ندارید به آنها نگاه غضب آلود بکنید که در اینصورت نمازهایتان قبول نخواهد

با عرض شلام خدمت استاد بصیر گرامی:Gol:
در رابطه با فرمایش بالا: اگر فرضا انجام داد چه کند که نمازش قبول شود؟
استاد گرامی حلیم به چه کسی می گویند؟ آیا شخص حلیم آنقدر روحش قوی هست که کلا عصبانی نمی شود یا اینکه عصبانی می شود ولی عصبانیت خود را بروز نمی دهد یا ...؟

مکیال;796120 نوشت:
در رابطه با فرمایش بالا: اگر فرضا انجام داد چه کند که نمازش قبول شود؟

اگر کسی به والدینش بی احترامی کرد یا نگاهی غضب آلود به آنها داشت، باید استغفار کند و سعی در جلب رضایت آنها و احسان بیشتر به آنها داشته باشد و تصمیم بگیرد این اتفاق دیگر رخ ندهد.

مکیال;796120 نوشت:
استاد گرامی حلیم به چه کسی می گویند؟ آیا شخص حلیم آنقدر روحش قوی هست که کلا عصبانی نمی شود یا اینکه عصبانی می شود ولی عصبانیت خود را بروز نمی دهد یا ...؟

در تفسیر«حلیم» گفته اند: کسى است که در عین توانایى، در هیچ کارى قبل از وقتش شتاب نمى کند و در کیفر مجرمان عجله اى به خرج نمى دهد، روحى بزرگ دارد و بر احساسات خویش مسلّط است.
راغب در مفردات مى گوید: حلم به معنى خویشتن دارى به هنگام هیجان غضب است و از آن جاکه این حالت از عقل و خرد ناشى مى شود گاه به معنى عقل و خرد نیز به کار رفته است.
ممکن است حلیم در خیلی موارد که مردم عادی عصبانی می شوند، عصبانی نشده و خودش را کنترل کند و نگرشی دیگر به وقایع داشته و اصلا ناراحت نشود. ولی حلیم هم ممکن است عصبانی شود اما آن را کنترل کند.

[="Tahoma"][="Blue"]

مترصد;795030 نوشت:
گاهی از اوقات فردی عصبانی می شود به این دلیل که طرفش مخاطبش در مسیر غیر حق عمل می کند و یا اینکه طرز تفکر ناحق داشته و صحبت می کند. آیا با اینحال عصبانیت فرد مذموم است؟

چنانچه فرد مخاطب یک مسلمان باشد یا استاد دانشگاه و یا یکی از والدین؛ در این حالت عصبانیت در برابر آنها چطور؟


باسلام و احترام خدمت شما دوست عزیز
قوه غضبیه، یکی از قوایی است که خداوند متعال ارزانی بشر کرده برای این که بتواند ناملایمات و اموری که برای او ضرر دارد، از خود دفع کند پس می توان گفت اصل این قوه بد نیست و عاملی است برای دفاع از خویش یا دفاع از حق.
اما این قوه باید توسط قوه ی دیگری به اسم عقل، کنترل شود که از حق، خارج نگردد و دچار قضاوت نادرست نشود.
یعنی جایی که ببیند می تواند حقی را بگیرد یا حقی را به کسی بدهد یا ضرری را از خود دور کند، این قوه فعال می شود. منتها ممکن است انسان گاهی اوقات هوای نفس خود را دخیل کند و رسیدن به خواسته های خود عصبانیت و قوه ی غضب خود را بروز دهد.
وقتی قوه ی عاقله دخیل شد، با توجه به مخاطب و شرایط حاصل شده تصمیم می گیرد که چگونه فضا را مدیریت کند.
مثلا در مورد والدینی که خطا می کنند نمی شود با تندی و غضب باآنها برخورد کرد و نمی توان سرشان داد کشید و نگاه غضب آلود داشت بلکه باید آنها را سفارش به حق و نیکی و اجتناب از بدیها نمود.[/]

[=times new roman]جمع بندی

سوال: گاهی از اوقات فردی عصبانی می شود به این دلیل که طرفش مخاطبش در مسیر غیر حق عمل می کند یا حرف ناحقی می زند. آیا با اینحال عصبانیت در برابر او مذموم است؟

باسلام و احترام
خداوند متعال چند قوا در درون انسان قرار داده که هر کدام طبق مصالحی است و هر کدام جنبه افراط و جنبه تفریطی دارد. یکی از این قوا قوّه ی غضبیه است که اگر در مسیر قرار گیرد، خیلی مفید و اگر افراط یا تفریط صورت گیرد، مخرب است.
قبل از هر چیز به توضیح این قوه می پردازیم:
قوّه غضبیّه یا قوّه دفع ؛ این قوّه هر آنچه را که نفس به ضرر انسان بداند از وی دور می سازد. عمل دفع از سوی این قوّه گاه با هجمه بر عوامل مزاحم است و گاه به فرار از آن ؛ لذا ترس ، تنفّر ، شجاعت ، بی باکی ، خشم و امثال این امور از نمودهای این قوّه اند. این قوّه نیز اگر زیر فرمان عقل باشد منشاء خیرات و از جنود رحمان خواهد ؛ امّا اگر تحت فرمان وهم رود از جنود ابلیس می شود.[1]
حد تفریط این نیرو از نقایص شمرده شده و کسی که کمبود غضب دارد دچار ترس، ضعف، سستی، طمع، بی صبری، راحت طلبی، خمودی، ظلم پذیری، رضا به رذایل و رسوایی ها، بی غیرتی و بی همتی می شود. خداوند در صفت مومنین می فرماید: دربرابر کفار خیلی سرسخت هستند و با مومنان مهربان و رحیم هستند.
«اشداء علی الکفار رحماء بینهم»[2]
انجام امر به معروف و نهی از منکر و اجرای حدود و تعزیرات و سایر برنامه های دینی و عقلی جز در سایه ی قوه غضب صورت نگیرد.[3]
پس در هر صورت، این قوای عصبانیت یا غضب در انسان، مذموم نیست، اما بستگی به نحوه ی استفاده آن در انسان و شرایط وی دارد.
سوال : چنانچه فرد مخاطب یک مسلمان باشد یا استاد دانشگاه و یا یکی از والدین؛ در این حالت عصبانیت در برابر آنها چطور؟
این که در چه موقعیتی و در مقابل چه افرادی، چگونه برخورد کنیم، این هم بستگی به شرایط دارد که بسته به نوع خطای افراد، نحوه ی برخورد با آنها نیز فرق می کند. اگر بخواهیم بررسی کنیم، باید مورد را ذکر بفرمایید.
مثلا اگر والدینی با اصرار بر علمی، فرزند خود را غضبناک کنند، فرزند باید سکوت کند و هیچ نگوید و غضب خود را فرو برد و نگاه غضب آلود به آنها نداشته باشد هر چند حرف آنها حرفِ زور و بی جایی است اما منشاءِ آن عاطفی و احساسی است آنها فکر می کنند که به صلاح ما کار میکنند.
لذا در حدیث داریم که حتی اگر آنها به شما ظلم کردند و حق هم با شماست، شما حق ندارید به آنها نگاه غضب آلود بکنید که در اینصورت نمازهایتان قبول نخواهد بود.
مَنْ نَظَرَ إِلَى وَالِدَيْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ لَهُمَا وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاةً.[4]
اگر کسی به والدینش بی احترامی کرد یا نگاهی غضب آلود به آنها داشت، باید استغفار کند و سعی در جلب رضایت آنها و احسان بیشتر به آنها داشته باشد و تصمیم بگیرد این اتفاق دیگر رخ ندهد
.

[=times new roman]سوال: استاد گرامی حلیم به چه کسی می گویند؟ آیا شخص حلیم آنقدر روحش قوی هست که کلا عصبانی نمی شود یا اینکه عصبانی می شود ولی عصبانیت خود را بروز نمی دهد یا ...؟

در تفسیر«حلیم» گفته اند: کسى است که در عین توانایى، در هیچ کارى قبل از وقتش شتاب نمى کند و در کیفر مجرمان عجله اى به خرج نمى دهد، روحى بزرگ دارد و بر احساسات خویش مسلّط است.
راغب در مفردات مى گوید: حلم به معنى خویشتن دارى به هنگام هیجان غضب است و از آن جاکه این حالت از عقل و خرد ناشى مى شود گاه به معنى عقل و خرد نیز به کار رفته است.
ممکن است حلیم در خیلی موارد که مردم عادی عصبانی می شوند، عصبانی نشده و خودش را کنترل کند و نگرشی دیگر به وقایع داشته و اصلا ناراحت نشود. ولی حلیم هم ممکن است عصبانی شود اما آن را کنترل کند.


[/HR][1] (برگرفته از معراج السعاده اثر ملا احمد نراقی)

[2] (فتح، 29)

[3] (بر کرانه ی شرح چهل حدیث،ص۷۸.)

[4] (مشکاه الانوار، ص 164)

موضوع قفل شده است