جمع بندی سیر مطالعاتی در مورد آیت الله بروجردی (ره)
تبهای اولیه
بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج سلام علیکم ورحمه الله و برکاته یک سیر مطالعاتی می خواهم از این مرجع عالم تشیع که با زندگی ایشان و افکار ایشان و ابعاد مختلف اعتقادی فقهی اخلاقی و عرفانی و مبارزاتی ایشان آشنا شوم و همچنین شاگردان شاخص ایشان چه کسانی بودند؟ و کدام موافق ایشان و کدام مخالف ایشان بودند و چرا؟ هم موضوعات عمومی برای فهم و هم سیر تخصصی البته اگر هم مقدور است در همین موضوع مطالبی از ایشان نقل شود. با تشکر:Gol: یا علی(ع)@};-
یک سیر مطالعاتی می خواهم از این مرجع عالم تشیع که با زندگی ایشان و افکار ایشان و ابعاد مختلف اعتقادی فقهی اخلاقی و عرفانی و مبارزاتی ایشان آشنا شوم
سلام علیکم
در مورد زندگی نامه آیه الله العظمی بروجردی کتاب های زیادی تالیف شده است از جمله:
یک: رایت دین(بررسی اندیشه و رفتار سیاسی آیه الله العمظمی بروجردی) نوشته علی اکبر عالمیان
دو: زندگي آية الله بروجردي و مكتب فقهى، اصولي حديثي وى نوشته واعظ زاده خراسانی
سه: سیمای فرزانگان نوشته آیه الله سبحانی نیز در مورد ایشان مطالبی دارد
چهار: اصول فقه- فقه، الهامی از شیخ الطائفه، مزایا و خدمات مرحوم آیهالله بروجردی، اصل اجتهاد در اسلام، امر به معروف و نهی از منکر، جهاد... نوشته شهید مطهری
پنج: الامامان بروجردي وشلتوت رائدالتقريب، که مجمع تقریب مذاهب آن را چاپ کرده است.
شش: الزعیم الاکبر آیه الله البروجردی نوشته عباس عبیری این کتاب به فارسی هم ترجمه شده است به نام آيت الله بروجردي زعيم بزرگ
هفت:سرگذشتهای ویژه حضرت آیت الله العظمی بروجردی از زبان علما و مراجع نوشته محمد علی آبادی
هشت:اندیشه سیاسی متفکران مسلمان - از ایت الله بروجردی (1254ش) تا محمد امین رسول زاده (1333ش) علی اکبر علیخانی و همکاران
نه: انقلاب اسلامی به روایت خاطره (از دوران زعامت ایت الله العظمی بروجردی تا قیام 15خرداد) تهیه کنند مرکز اسناد انقلاب اسلامی
ده: آیه الله بروجردی نوشته علی کاشفی خوانساری
یازده: آیه الله بروجردی نوشته مصطفی قلی زاده علیار
دوازده: آیه الله بروجردی عبدالرحیم اباذری
سیزده:آیت الله بروجردی و اتحاد دنیای اسلام نوشته تهوری
چهارده:ایت الله بروجردی با تاکید بر نقش ایشان در تحول حوزه های علمیه و سیاست تقریب مذاهب اسلام نوشته سید محسن شیخ الاسلامی
پانزده: آیه الله العظمی بروجردی قله رفیع فضیلت و تقوا نوشته علی محامد
شانزده: بررسی تطبیقی روش فقهی آیه الله بروجردی وآیه الله خویی مطالعه موردی کتاب الصلاه سید محمد حسین تقوی
هفده:پنجره ای رو به دوست: داستان هایی از زندگی آیه الله العظمی بروجردی قدس سره نوشته شهرام بیژن
نوزده:تاریخچه زندگانی و اثار مرحوم ایت الله العظمی اقای حاج اقا حسین طباطبایی بروجردی نوشته سید مصلح الدین مهدوی
بیست:تاریخچه زندگی وخدمات برجسته حضرت ایه ا... بروجردی
بست و یک:تاریخچه سامرا و زندگانی عسگریین علیهماالسلام و شمهای از زندگانی و آثار حضرت آیةالله العظمی مرحوم حاج آقاحسین بروجردی مهدی مصلح الدین
بیست و دو: تدوین مکتب اجتهادی آیه الله بروجردی با تکیه بر دیدگاه های حدیثی و رجالی وی زهرا اخوان صراف
بیست سه: خاندان ایه الله بروجردی نوشته آیه الله بروجردی با پاورقی استاد علی دوانی
بیست و چهار: تکامل اجتماعي انسان. بهضميمه هدف زندگي الهامي از شيخالطائفه مزايا و خدمات مرحوم آيهالله بروجردي شهید مطهری
بیست و پنج: چشم و چراغ مرجعیت - مصاحبه های ویژه مجله حوزه با شاگردان ایت الله بروجردی نوشته مجتبی احمدی و دیگران
بیست و شش:زندگاني زعيم بزرگ عالم تشيع آيتالله بروجردي نوشته علی دوانی
بیست و هفت: روحانیت- بهاییت( نیمه اول سال 1334) از سخنرانی های حجه الاسلام فلسفی تا قصد هجرت ایت الله بروجردی از ایران نوشته مسعود کوهستانی نژاد
بیست و هشت:سلسله مراجع تقلید شیعه از کلینی تا بروجردی جلال زرین
بیست و نه:شکوه فقاهت: يادنامه مرحوم آيهالله حاج آقا حسين بروجردي قدس سره
البته این بخشی از آثاری است که در مورد ایشان تالیف شده است و بنده توانستم به آنها دسترسی پیدا کنم قطعا بیش از این می توانید با جستجوی بیشتر بیابید.
همچنین شاگردان شاخص ایشان چه کسانی بودند؟ و کدام موافق ایشان و کدام مخالف ایشان بودند و چرا؟
در مورد شاگردان ایشان اکثر مراجع فعلی جزء شاگردان ایشان محسوب می شوند.
مخالفت و موافقت در چه چیزی؟
[="Tahoma"][="DarkSlateGray"]در مورد شاگردان ایشان اکثر مراجع فعلی جزء شاگردان ایشان محسوب می شوند.
مخالفت و موافقت در چه چیزی؟
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم عجل لولیک الفرج
سلام علیکم ورحمه الله وبرکاته
در مراتب مختلف فقهی اخلاقی عرفتنی و عقیدتی
البته خواندم که امام خمینی(ره) در تشیه جنازه ایشان شرکت نکردند گفتند برای این بوده که ذهنین مردم این نباشد که ایشان را زعیم حوزه کنند درسته؟ یا دلیل دیگری داشته است؟
بعد می خواهم بدانم از شاگردان ایشان که می گویید در بعد اخلاق و عرفان کدام یک در حال حاضر بر طریق ایشان عمل می کنند؟
یا علی(ع)@};-[/]
البته خواندم که امام خمینی(ره) در تشیه جنازه ایشان شرکت نکردند گفتند برای این بوده که ذهنین مردم این نباشد که ایشان را زعیم حوزه کنند درسته؟ یا دلیل دیگری داشته است؟
حجتالاسلام حاج شیخ محمدرضا توسلی رئیس دفتر حضرت امام(ره) ماجرا را این گونه نقل میکند:
«بعد از فوت مرحوم آیتالله بروجردی درصدد شدیم که در تشییع جنازه آقای بروجردی از امام خمینی رحمة الله تجلیل کنیم و به این طریق در عمل بفهمانیم که عده کثیری از طلاب حوزه علمیه طرفدار مرجعیت امام هستند. شاگردان مترصد بودند که امام در تشییع جنازه هر جا باشند، اطراف ایشان را بگیرند و سلام و صلوات راه بیندازند و به این طریق ارادت قلبی خودشان را به ایشان ابراز کنند و ایشان را هم به مردم معرفی کنند. متأسفانه هرچه در تشییع جنازه گشتیم، ایشان را پیدا نکردیم. بعد از چند روز معلوم شد که اصلاً امام به تشییع جنازه نیامده بود! پس از چند روز یکی از آقایان در محضر امام از یکی از دوستان امام شکایت کرد که ایشان به عنوان تجلیل از شما به من توهین کرده است. امام پاسخ فرمود: «من راضی نیستم کسانی که به من علاقه دارند، علاقهشان از قلبشان تجاوز کند و آن را ابراز نمایند. هرکسی که به من علاقه دارد، بگذارد در همان محدوده قلبش بماند. کسی برای ریاست من، حتی یک وجب هم قدم برندارد.» بعد این جمله را فرمود: «من که به تشییع جنازه آقای بروجردی رحمةالله نیامدم، برای این نبود که کسالتم آن قدر شدید بود که نمیتوانستم به تشییع بیایم. نیامدنم برای این بود که دیدم تشییع جنازه تبعاتی دارد، آنجا مسائلی مطرح خواهد شد و من برای خاطر آنکه از آن مسائل دور بمانم و کنار باشم، از تشییع جنازه صرف نظر کردم».
ناگفته نماند که ایشان به آیت الله بروجردی رحمةالله خیلی معتقد بود. در همان روزهای فوت ایشان بود که دیدم در یکی از نوشتهها امام از ایشان به عنوان آیتالله العظمی نام برده بود و همیشه میفرمود: «آقای بروجردی رحمة الله برای عالم اسلام و جامعه مدرسین دیوار بلندی بود که فرو ریخت.» و خیلی به ایشان علاقهمند بود. با وجود این، به تشییع جنازه ایشان حاضر نشد که مبادا برای مرجعیت ایشان اقدامی شود».
منبع: میرستار مهدیزاده، داستانهای مبارزه با نفس، چاپ اول 1388، قم، ناشر: دفتر عقل نوبت، تهیهکننده: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما
بعد می خواهم بدانم از شاگردان ایشان که می گویید در بعد اخلاق و عرفان کدام یک در حال حاضر بر طریق ایشان عمل می کنند؟
آنچه در مورد شاگردان بزرگانی از جمله آیه الله بروجردی که در فقه و اصول سرآمد بودند گفته می شود بیشتر در فقه و اصول است. در فقه اصول نیز زبده شاگردان ایشان که به درجه مرجعیت رسیدند عبارتند از آیات عظام سیستانی، شبیری زنجانی، فاضل لنکرانی، علی صافی گلپایگانی، لطف الله صافی گلپایگانی، سیستانی، منتظری، مکارم شیرازی و سبحانی هستند.
البته هم آیه الله بروجردی و هم برخی شاگردان ایشان از نظر تقوا و اخلاق زبانزد بوده و هستند اما از آنجا که مشهوریت آنان به دلیل فقه و اصول است مسئله اخلاقی- عرفانی آنان تحت الشعاع قرار گرفته و خود نیز در این زمنیه شکسته نفسی کرده و بیان نمی کنند.
جمع بندی
پرسش:
آیه الله بروجردی که بود؟ شاگردان ایشان در زمنیه های عقاید، فقه، اخلاق و عرفان چه کسانی هستند؟ چه کتابهایی در مورد ایشان به چاپ رسیده است؟
پاسخ:
آیه الله العظمی بروجردی یکی از مراجع تقلید بزرگ جهان تشیع در سال1292 هجری قمری در شهرستان بروجرد متولد شده و در سال1339 هجری شمسی در قم رحلت کرد. ایشان به 32 واسطه به امام حسن مجتبی (علیه السلام) می رسد.(1)
ایشان پس از مسافرت های علمی به مشهد و نجف سر انجام در 26صفر سال 1364 هجری قمری به قم عزیمت نموده و برخی از علماء از جمله امام خمینی همراه با شاگردان خود در درس ایشان شرکت می کردند تا اهمیت حضور ایشان در قم را مطرح نمایند(2)
اخلاص، اشتیاق به فراگیری علم(3)، سعه صدر(4)، اهتمام به دین(5)، مقابله با عوام زدگی(6)، کظم غیظ(7) و آرزوی شهادت(8) از جمله ویژگی های اخلاقی ایشان است.
آنچه در مورد شاگردان بزرگانی از جمله آیه الله بروجردی که در فقه و اصول سرآمد بودند گفته می شود بیشتر در فقه و اصول است. در فقه و اصول نیز زبده شاگردان ایشان که به درجه مرجعیت رسیدند عبارتند از آیات عظام سیستانی، شبیری زنجانی، فاضل لنکرانی، علی صافی گلپایگانی، لطف الله صافی گلپایگانی، سیستانی، منتظری، مکارم شیرازی و سبحانی هستند.(9)
البته هم آیه الله بروجردی و هم برخی شاگردان ایشان از نظر تقوا و اخلاق زبانزد بوده و هستند اما از آنجا که مشهوریت آنان به دلیل فقه و اصول است مسئله اخلاقی- عرفانی آنان تحت الشعاع قرار گرفته و خود نیز در این زمنیه شکسته نفسی کرده و بیان نمی کنند.
کتابهای زیادی به معرفی ایشان پرداخته اند از جمله
1: رایت دین(بررسی اندیشه و رفتار سیاسی آیه الله العمظمی بروجردی) نوشته علی اکبر عالمیان
2: زندگي آية الله بروجردي و مكتب فقهى، اصولي حديثي وى نوشته واعظ زاده خراسانی
3: سیمای فرزانگان نوشته آیه الله سبحانی نیز در مورد ایشان مطالبی دارد
4: اصول فقه- فقه، الهامی از شیخ الطائفه، مزایا و خدمات مرحوم آیهالله بروجردی، اصل اجتهاد در اسلام، امر به معروف و نهی از منکر، جهاد... نوشته شهید مطهری
5: الامامان بروجردي وشلتوت رائدالتقريب، که مجمع تقریب مذاهب آن را چاپ کرده است.
6: الزعیم الاکبر آیه الله البروجردی نوشته عباس عبیری این کتاب به فارسی هم ترجمه شده است به نام آيت الله بروجردي زعيم بزرگ
7:سرگذشت های ویژه حضرت آیت الله العظمی بروجردی از زبان علما و مراجع نوشته محمد علی آبادی
8:اندیشه سیاسی متفکران مسلمان - از ایت الله بروجردی (1254ش) تا محمد امین رسول زاده (1333ش) علی اکبر علیخانی و همکاران
9: انقلاب اسلامی به روایت خاطره (از دوران زعامت ایت الله العظمی بروجردی تا قیام 15خرداد) تهیه کنند مرکز اسناد انقلاب اسلامی
10: آیه الله بروجردی نوشته علی کاشفی خوانساری
11: آیه الله بروجردی نوشته مصطفی قلی زاده علیار
12: آیه الله بروجردی عبدالرحیم اباذری
13:آیت الله بروجردی و اتحاد دنیای اسلام نوشته تهوری
14:ایت الله بروجردی با تاکید بر نقش ایشان در تحول حوزه های علمیه و سیاست تقریب مذاهب اسلام نوشته سید محسن شیخ الاسلامی
15: آیه الله العظمی بروجردی قله رفیع فضیلت و تقوا نوشته علی محامد
16: بررسی تطبیقی روش فقهی آیه الله بروجردی وآیه الله خویی مطالعه موردی کتاب الصلاه سید محمد حسین تقوی
17:پنجره ای رو به دوست: داستان هایی از زندگی آیه الله العظمی بروجردی قدس سره نوشته شهرام بیژن
18:تاریخچه زندگانی و اثار مرحوم ایت الله العظمی اقای حاج اقا حسین طباطبایی بروجردی نوشته سید مصلح الدین مهدوی
19:تاریخچه زندگی وخدمات برجسته حضرت ایه ا... بروجردی
20:تاریخچه سامرا و زندگانی عسگریین علیهماالسلام و شمهای از زندگانی و آثار حضرت آیةالله العظمی مرحوم حاج آقاحسین بروجردی مهدی مصلح الدین
22: تدوین مکتب اجتهادی آیه الله بروجردی با تکیه بر دیدگاه های حدیثی و رجالی وی زهرا اخوان صراف
23: خاندان ایه الله بروجردی نوشته آیه الله بروجردی با پاورقی استاد علی دوانی
24: تکامل اجتماعي انسان. بهضميمه هدف زندگي الهامي از شيخالطائفه مزايا و خدمات مرحوم آيهالله بروجردي شهید مطهری
25: چشم و چراغ مرجعیت - مصاحبه های ویژه مجله حوزه با شاگردان ایت الله بروجردی نوشته مجتبی احمدی و دیگران
26:زندگاني زعيم بزرگ عالم تشيع آيتالله بروجردي نوشته علی دوانی
27: روحانیت- بهاییت( نیمه اول سال 1334) از سخنرانی های حجه الاسلام فلسفی تا قصد هجرت ایت الله بروجردی از ایران نوشته مسعود کوهستانی نژاد
28:سلسله مراجع تقلید شیعه از کلینی تا بروجردی جلال زرین
29:شکوه فقاهت: يادنامه مرحوم آيهالله حاج آقا حسين بروجردي قدس سره
البته این بخشی از آثاری است که در مورد ایشان تالیف شده است و قطعا بیش از این می توانید با جستجوی بیشتر بیابید.
پی نوشت ها:
1. علی دوانی، مفاخر اسلام، بنیاد فرهنگی امام رضا علیه السلام، تهران ج12، ص69-95
2. علی آبادی، محمد، الگوی زعامت، انتشارات هنارس، ص44، مجله حوزه، ش23ص42
3. مجله حوزه شماره43 و44ص262
4. شکوه فقاهت، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1379ش، ص30
5. علوی، سید محمد حسین، خاطرات زندگانی آیه الله بروجردی، انتشارات اطلاعات، خرداد1341، ص36
6. مجله حوزه، ش43-44، ص267
7. مجله حوزه، ش43-44،؛ ص268-66
8.شکوه فقاهت، ص28
9. برای آشنائی بیشتر با شاگردان ایشان به کتاب مفاخر اسلام استاد علی دوانی مراجعه فرمائید.