احکام صدقات ،رد مظالم ومجهول المالک

تب‌های اولیه

29 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
احکام صدقات ،رد مظالم ومجهول المالک

سلام
می دونم که بر گردنم دیونی هست که متاسفانه گذشت زمان باعث شده اونها را فراموش کنم. تکلیف چیست؟

حکم دیونی که بر گردن ما هست وما انها را فراموش کردیم ،چیست؟ :Gol:
ج:همه مراجع:اگر صاحبش را می شناسد باید از او رضایت بگیرد ولی اگر صاحبش را نمی شناسدومقدارش را نمیداند باید به مقداری که یقینا از این مقدار بیشتر نیست به اذن حاکم شرعی صدقه دهد

رد مظالم چیست وبه چه صورت انجام می گیرد؟

در استفتاآت حضرت آیت ا... فاضل لنکرانی در خصوص رد مظالم آمده است: مظالم عباد اصطلاحاً به اموال و بدهی هایی گفته می شودکه انسان از روی ظلم و بی عدالتی از بندگان خدا گرفته و نپرداخته است و حکم شرعی آن این است که اگر صاحب آن ها را می شناسد باید عین اموال را به آن ها بدهد و اگر عین، تلف و مصرف شده، باید مثل یا قیمت آن ها را بپردازد و اگر صاحب آن ها را نمی شناسد و معلوم نیستند این اموال و بدهی ها، ولو در ذمة شخص باشد،‌ از مصادیق مجهول المالک می شود. ضمناً آنچه در ماشین های عمومی و مسافربری ا طرف صاحبش جا می ماند یا در مغازه ها، از مشتر جا می ماند، یا در مسافرخانه و امثال آن جا م ماند و پولی که اشتباهاً و اضافی به انسان داده می شود و بعداً متوجه می شود، یا بدهی و خسارتی که شخص به دیگری وارد کرده و مثلاً ضرر مالی یا بدنی که موجب دیه شده و جبران نکرده و آنچه از این قبیل امور است، همه دَیْن است که اگر طرف را می شناسد واجب است به هر نحو او را راضی کند و اگر او را نمی شناسد باید پس از یأس از شناسایی صاحب آن، به عنوان مجهول المالک و مظالم عباد به فقیر غیر سید صدقه داده شود، و همچنین کلیة حقوق مالی که انسان به دیگران مدیون شده (مثل نفقة زن و اجرت کارگر و حتی کتک زدن به کودک خود که موجب دیه شده باشد) و دسترسی به آن ها یا ورثة آن ها ندارد یا نمی تواند آن ها را شناسایی کند. در تمام این موارد واجب است به مقدار یقینی، به عنوان مجهول المالک و مظالم عباد، به فقیر غیر سید صدقه بدهند و خود را بریء الذمه کنند.[33][33] جامع المسائل(استفتائات)، ج 2، ص 396 - 397.

در كتاب فقه الامام صادق در ج/4 ص:305 امده است.
رد مظالم همان مال حرام مخلوط به حلال استكه به مقدارش علم دارد ولي صاحبش را نمي شناسدومشهور می گویند همان مجهول المالک است
شكي نيست كه رد مظالم از نوع اموالي است كه به طور غير شرعی وارد مال شخص گرديده است وظالم بايد مالش را به صاحبش يابه كسي كه وارث او (بعد ازفوت خود شخص است )برگرداند.اگر عينش باقي است خود عين رابدهدواگر عينش تلف شد مثل يا قيمتش رابپردازد البته اگر از پيدا كردنش نا اميد شد از طرف صاحبش با اجازه حاكم شرع به فقير صدقه بدهد

جامع المسائل ج/2 صفحه 396
مظالم عباد اصطلاحاً به اموال و بدهی هایی گفته می شودکه انسان از روی ظلم و بی عدالتی از بندگان خدا گرفته و نپرداخته است و حکم شرعی آن این است که اگر صاحب آن ها را می شناسد باید عین اموال را به آن ها بدهد و اگر عین، تلف و مصرف شده، باید مثل یا قیمت آن ها را بپردازد و اگر صاحب آن ها را نمی شناسد و معلوم نیستند این اموال و بدهی ها، ولو در ذمة شخص باشد،‌ از مصادیق مجهول المالک می شود. ضمناً آنچه در ماشین های عمومی و مسافربری ا طرف صاحبش جا می ماند یا در مغازه ها، از مشتر جا می ماند، یا در مسافرخانه و امثال آن جا م ماند و پولی که اشتباهاً و اضافی به انسان داده می شود و بعداً متوجه می شود، یا بدهی و خسارتی که شخص به دیگری وارد کرده و مثلاً ضرر مالی یا بدنی که موجب دیه شده و جبران نکرده و آنچه از این قبیل امور است، همه دَیْن است که اگر طرف را می شناسد واجب است به هر نحو او را راضی کند و اگر او را نمی شناسد باید پس از یأس از شناسایی صاحب آن، به عنوان مجهول المالک و مظالم عباد به فقیر غیر سید صدقه داده شود، و همچنین کلیة حقوق مالی که انسان به دیگران مدیون شده (مثل نفقة زن و اجرت کارگر و حتی کتک زدن به کودک خود که موجب دیه شده باشد) و دسترسی به آن ها یا ورثة آن ها ندارد یا نمی تواند آن ها را شناسایی کند.
در تمام این موارد واجب است به مقدار یقینی، به عنوان مجهول المالک و مظالم عباد، به فقیر غیر سید صدقه بدهند و خود را بریء الذمه کنند.

ايا صدقه فقط بايد در راه مسلمانان نيازمند خرج شوديا اينكه ميتوان به افراد محتاج غير مسلمان ويا كافر نيزاهداكرد؟:Rose:

ايا صدقه فقط بايد در راه مسلمانان نيازمند خرج شوديا اينكه ميتوان به افراد محتاج غير مسلمان ويا كافر نيزاهداكرد؟سوال ازsetayesh
مصرف صدقات
باتشكر از سوال شما
صدقات دو قسم است
1)صدقات واجب: واين خود دو قسم است زكات فطره وزكات مال
زكات مال يكي از هشت مصرف ان موئلفة القلوب ميباشد (يعني كا فرهائي كه اگر زكات به انان بدهد به دين اسلام مايل مشوند يا در جنگ به اسلام كمك مي كنند ) بنابراين يكي ازموارد مصرف زكاتِ مال ،كفار شدند ولذا پرداخت ان به كفار شكالي ندارد واز قسيم موارد 8گانه است
زكات فطره : مورد مصرف ان يكي از موارد8گانه بالا برسانند كافي است ولي احتياط مستحب كه فقط به فقراي شيعه بدهند(بعضي از مراجع (مثل مكارم ،گلپايگاني،سيستاني ،صافي و بهجت : به احتياط واجب فقط به فقراي شيعه بدهند(
2)صدقات مستحبي (مثل صدقاتي كه براي رفع بلا مي پردازيم) به غير مسلمان مانعي ندارد ولي فقراي شيعه در اولويت هستند.

توضيح المسائل مراجع م/ 2014 و1925

[="blue"]بر سر در خانقاه "شيخ ابوالحسن خرقاني" چنين نوشته : هر که در اين سرا درآيد نانش دهيد . نانش دهيد و از ايمانش مپرسيد . چه آنکس که به درگاه باريتعالي به جان ارزد ؛ البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد[/]

اگر از کسی هدیه بگیرد وپس از مدتی معلوم شود از مال حرام بوده تکلیف چیست؟

اگر به اموال کسی که نمی شناسیم عمدا ضرر وارد کنیم چونه باید ادای دین کنیم؟

سلام

باید یا خودش ر وپیدا کنیم یا وراث یا اطرافیانش اگر هیچ کدام پیدا نشدند رد مظالم به میزانی که ضرر وارد کردید باید پرداخت نمائید

اگر موقع گرفتن میدونستید نباید میگرفتید اگر بعدا متوجه بشید گناهی بر شما نیست و لازم به پس دادن نیست

محمد;8977 نوشت:
اگر به اموال کسی که نمی شناسیم عمدا ضرر وارد کنیم چونه باید ادای دین کنیم؟


باتشکر از سوال شما
اگر امکان دسترسی به صاحبش است باید به احکام لقطه به صاحبش برساند در غیر این صورت (امکان دسترسی به صاحبش نیست) باید به ورثه اش بدهد و اگر به ورثه اش هم دسترسی نداشته باشد حکم مجهول المالک رادارد که به عنوان رد مظالم با اجازه حاکم شرع به فقیر صدقه بدهد
كتاب الغصب و
بحث مجهول المالك جامع المسائل اقاي فاضل ج/2 ص396 و كتاب فقه الامام صادق ج/4 ص 305

یعنی به همین راحتی میشود مالک مال حرام شد؟

محمد;8962 نوشت:
اگر از کسی هدیه بگیرد وپس از مدتی معلوم شود از مال حرام بوده تکلیف چیست؟

اگر صاحب اصلي را مي شناسد بايد به صاحبش بدهد والاحكم مجهول المالك را دارد كه بايد با اجازه حاكم شرع به فقير صدقه بدهد
تحرير ج/1 مال حلال مخلوط به حرام م/28
بحث مجهول المالك جامع المسائل اقاي فاضل ج/2 ص396 و كتاب فقه الامام صادق ج/4 ص 305

در رساله هاي عمليه حكم مسائلي بيان شده كه در حال حاضر كاربرد آنچناني ندارند مانند عرق شتر نجاستخوار،آزاد كردن بنده يا مسائلي از اين قبيل ،آيا اين موارد نياز به تجديد نظر ندارند؟

محمد;10709 نوشت:
در رساله هاي عمليه حكم مسائلي بيان شده كه در حال حاضر كاربرد آنچناني ندارند مانند عرق شتر نجاستخوار،آزاد كردن بنده يا مسائلي از اين قبيل ،آيا اين موارد نياز به تجديد نظر ندارند؟

با سلام

اين كه نياز به تجديد نظر دارد يا نه به نظرم بحث تخصصي است و بين علما و اهل تخصص بايد ان را مطرح كرد و يحث عمومي نيست

از طرفي ذكر احكام و بيان مسايل فقهي حاكي از غناي احكام و مسايل ديني است لازم نبودن يا پيدا نكردن مصاديقي براي انها دليلي بر نبودن و يا مطرح نكردن انها نيست

اين مسايل بايد مطرح باشد شايد يك درصد هم و يا يك نفر در عالم باشد كه نياز به اين احكام داشته باشد وظيفه علما ذكر كردن انها است اگر تنها يك نفر هم در عالم باشد بايد بداند كه نياز او در جايي بر طرف مي شود

بنده سوال دارم اگر زماني اين مساله پيش امد و فردي نيازي پيدا كرد و جواب مساله را پيدا نكرد خرد به علما نمي كيريم كه چرا اين مسايل را حذف كرديد

البته اينها دليل نمي شود كه تجديد نظر نشود و يا مسايل جديد در رساله ها مطرح نشود ولي به نظر بنده جاي بحث حوزه اي به عموميت اين سايت نمي طلبد و بحث كاملا تخصصي است

شايد برخي معتقد باشند كه نه انچنان هم تخصصي نيست چون كه يك طرف قضيه مردم هستند و مردم بايد ابراز نظر بكنند ودر اين كه اين رساله ها به چه نحوي باشد

در اين صورت هم بنده معتقدم كه بحث عوض شد يعني مردم مي توانند در اين نظر بدهند كه چطور مسولين ذي ربط تمهيداتي بينديشند كه مسايل به راحتي به دست انها برسد ولي نمي توانند نظر بدهند كه كدام احكام حذف شود يا نشود چون بحث تخصصي است

مثل اين است كه مردم نظر بدهند كه كدام دارو در جامعه باشد يا نباشد ايا اين را مي شود از مردم سوال كرد ؟؟؟

محمد;10709 نوشت:
در رساله هاي عمليه حكم مسائلي بيان شده كه در حال حاضر كاربرد آنچناني ندارند مانند عرق شتر نجاستخوار،آزاد كردن بنده يا مسائلي از اين قبيل ،آيا اين موارد نياز به تجديد نظر ندارند؟

با تشکراز سوال شما
باید توجه داشت در رساله همه مسائل را نمی توان نوشت ولی باید جامعیت داشته باشد یعنی برای همه مکلفین نوشته شود حتی برای مکلفینی که در اهواز و خوزستان وشهرهای دیگر که باشتر سروکار دارند باید مسائل کاربردی انها هم نوشته شود بنده خودم شاهد بودم که افراد زیادی به خاطر سرو کارداشتن با شتر به مرکز ملی پاسخ گوئی در قسمت تلفنی این سوال را مطرح کردند وجوابش را گرفتند البته جناب محمد اقا به عنوان مثال مطرح کردند ودر مثال جای مناقشه نیست واین بیان بنده، نفی کامل کلام این کاربر نیست ولی به هر حال فقه بایدبه همه امور زندگی فردی واجتماعی وغیره شخص پاسخگو باشد
بله خیلی از مسائل کاربردی در جامعه هست مثل امور بانکی وازدواج ونفقه وغیره.. باید از منابع اتخاذ شود و در رساله فارسی پررنگ شود

به نظر می رسد جواب دوست عزیز طاها درست باشد که امری تخصصی است ولی 90درص رساله به درد ما نمی خورد زیرا که در حکومت اسلامی مردم موظف به اطاعت از قانون هستند وقانون در حکم شرع است . مثلا شما درباره نکاح یا حدود یا مضاربه یا ... اگر اختلافی با شخصی داشته باشید قانون حل وفصل می کند نه رساله مرجع تقلید و طبق فتوی حاکم شرع.پس کاربرد رساله ها محدود میشود در مسائل فردی مثل نماز و روزه و.. بنابراین بهتر است رساله ها با سبک جدید در موضوعات مورد نیاز نگارش شوند نه مسائلی که عملا به درد مردم نمی خورند

-البته ما می توانیم در دو حوزه توضیح المسایل داشته باشیم یکی مانند همین زحمات مراجع. نوع دوم این که ما می توانیم متناسب با جنسیت، صنف، سن، و...توضیح المسایل خاص و کاربردی داشته باشیم
. البته این به عهده دیگران است نمی‌توان از مراجع انتظار داشته باشیم همه کار را یک تنه به عهده بگیرند.
- از سویی دیگر. شما اگر به سایت مراجع رجوع کنید می‌توانید راحت بحث خود را پیدا کنید و یا بپرسید.
- نهاد رهبری رساله دانشجویی، نگاه و پوشش، احکام ازدواج و...منتشر کرده و نظر همه مراجع را آورده(جالب و کاربردی).

[=Georgia]

حامی;10826 نوشت:
نهاد رهبری رساله دانشجویی، نگاه و پوشش، احکام ازدواج و...منتشر کرده و نظر همه مراجع را آورده(جالب و کاربردی).[/quote]
[=Georgia]باتشكر از كاربران محترم وهمچنين از كارشناس محترمِ مشاوره جناب (حامي)
[=Georgia]احتراما خدمتِ حامي عرض شود
[=Georgia]كتابهائي كه شما ادرس داده اييد ضمن اينكه كاركرد خوبي است و سوالات را به روز در اورده ولي متاسفانه در جواب اشتباهات فاحش داردكه به مولف متذكر شده ايم ولي همچنان در چاپهاي بعدي اين اشتباهات تكرار مي شود وظاهرا در صدد اصلاح نيستند ولذا پيشنهاد مي دهيم كه( علي التجربه)اين كتابها رابه ديگران معرفي نكرده و به عنوان جواب قطعي نگيرند.
[=Georgia]در صددنقد كتاب نبوديم ولي شماچون در سايت داريد به ديگران ادرس ميدهيد لازم ديديم كه متذكر شويم.
[=Georgia]باتشكر:Gol:

من بیشتر سبک و سیاق کاربردی بودنش مد نظرم بود البته توجه به نظر همه مراجع کار را دشوارتر می کند ولی در کل من وارد نظر تخصصی نمی شوم و کار را به عهده شما کارشناسان محترم واگذار می کنم چرا که نظر شما در این جا صائب است.
ممنون از تذکر شما

با تشكر از كارشناس عزيز اسرا كه سوالاتم را بي جواب نمي كذارند

سوال داشتم در مورد صدقه

صدقه چيست؟ و به چه كساني تعلق مي گيرد؟ و موارد مصرف ان چيست؟

براي كساني كه در امر صدقه رساني كار ميكنند مثل كارمندان كميته امدادو...... و كارمند هستند مي توان حقوق انها را از همان صدقه پرداخت كرد؟؟؟

محيا;11168 نوشت:
با تشكر از كارشناس عزيز اسرا كه سوالاتم را بي جواب نمي كذارند



سوال داشتم در مورد صدقه


صدقه چيست؟ و به چه كساني تعلق مي گيرد؟ و موارد مصرف ان چيست؟

الا حسان بالمال علي وجه القربة: بخشش و نيكي بوسيله مال همراه با قصد قربه را صدقه گويند(منهاج اقاي وحيد ج/3 كتاب الوقف صدقه واحكامها
رساله امام م/1925و2014
صدقه دوقسم است صدقه واجب ومستحب :
صدقه مستحب را هم به فقير ميتوان داد وهم غني ولي فقير در اولويت است
صدقه واجب دو قسم است:زكات فطره وزكات مال كه هركدام از اينها را مي توان در 8 مورد مصرف كند
1)فقير 2 )مسكين 3)كسي كه از طرف امام يا نائب امام مامور است كه زكات را جمع اوري كند 4)كافراني كه اگر زكات را به انان بدهند به دين اسلام مايل يادر جنگ به به مسلمانان كمك مي كنند 5)خريداري بنده ها وازاد كردن انها 6)بدهكاري كه نمتواند قرض خود را بدهد 7)سبيل الله كاري كه منفعت عمومي دارد
Dirol ابن السبيل مسافري كه در راه مانده است.







محيا;11168 نوشت:
براي كساني كه در امر صدقه رساني كار ميكنند مثل كارمندان كميته امدادو...... و كارمند هستند مي توان حقوق انها را از همان صدقه پرداخت كرد؟؟؟

جناب محيا با عرض سلام وخسته نباشيد ؛
نظر رهبري
پول صدقات متعلق به فقراء است وجايز نيست براي حقوق كارمندان قرار داده شود.

نقل نوشته اصلی توسط : محيا براي كساني كه در امر صدقه رساني كار ميكنند مثل كارمندان كميته امدادو...... و كارمند هستند مي توان حقوق انها را از همان صدقه پرداخت كرد؟؟؟

با سلام :پرداخت مقداری از اموال صندوقهای صدقات به کارکنان و کارمندان کمیته امداد به عنوان پاداش ،علاوه بر حقوق ماهیانه ای که از آن کمیته می گیرند، اشکال دارد بلکه تا رضایت صاحبان اموال به این کار احراز نشده ، جایز نیست ، ولی دادن مقداری از آن به کسانی که در جمع آوری موجودی صندوق ها کمک می کنند به عنوان اجرت المثل کارشان اشکال ندارد ، به شرطی که برای جمع آوری ورساندن صدقات به افراد مستحق به کمک آنها نیاز باشد، بخصوص اگر ظاهر امر نشان دهد که صاحبان اموال راصی به این کار هستند :Gol:

اجوبه الاستفتائات ص467س1820

سلام، ما در زندگی روزانه با انسانهای زیادی سروکار داریم ، مثلا در تاکسی ، اتوبوس ، در مغازه ها و ادارات و غیره ، اگر حق یکی از افراد ناآشنا را ضایع کنیم ، و بعد بهش دسترسی نداشته باشیم ، چگونه می توانیم حق ضایع شده شخص رو جبران کنیم؟؟؟؟ :Gig:

یا مواردی هست که ما اصلا فکر نمی کنیم که حق کسی را ضایع کردیم ، در حالی که عملا حق شخص رو ضایع کردیم، باید چیکار کرد؟؟ :Gig:

نیایش سبز;13877 نوشت:
سلام، ما در زندگی روزانه با انسانهای زیادی سروکار داریم ، مثلا در تاکسی ، اتوبوس ، در مغازه ها و ادارات و غیره ، اگر حق یکی از افراد ناآشنا را ضایع کنیم ، و بعد بهش دسترسی نداشته باشیم ، چگونه می توانیم حق ضایع شده شخص رو جبران کنیم؟؟؟؟ :gig:

یا مواردی هست که ما اصلا فکر نمی کنیم که حق کسی را ضایع کردیم ، در حالی که عملا حق شخص رو ضایع کردیم، باید چیکار کرد؟؟ :gig:

سلام در مورد سوالی که فرمودید اگر همه راه ها ر ا رفتید یعنی به هیچ طریقی نتوانستید کسی را که حق انرا ضایع کردید به جای حق می توان صدقه داد به نیت طرف که انشا الله خداوند قبول می فرماید

اما رد مظالم نیز برای مواردی می باشد که انسان نمیداند ایا حق کسی گردن خود دارد یا خیر از این مورد استفاده می نماید که ا نشا الله هیچ حقی گردنمون نماند

نیایش سبز;13877 نوشت:
سلام، ما در زندگی روزانه با انسانهای زیادی سروکار داریم ، مثلا در تاکسی ، اتوبوس ، در مغازه ها و ادارات و غیره ، اگر حق یکی از افراد ناآشنا را ضایع کنیم ، و بعد بهش دسترسی نداشته باشیم ، چگونه می توانیم حق ضایع شده شخص رو جبران کنیم؟یا مواردی هست که ما اصلا فکر نمی کنیم که حق کسی را ضایع کردیم ، در حالی که عملا حق شخص رو ضایع کردیم، باید چیکار کرد؟؟

با عرض سلام وتشكر از سوال شما:
اگر صاحب اصلي را مي شناسد بايد به صاحبش بدهد والاحكم مجهول المالك را دارد كه بايد با اجازه حاكم شرع به فقير صدقه بدهد
تحرير ج/1 مال حلال مخلوط به حرام م/28
بحث مجهول المالك جامع المسائل اقاي فاضل ج/2 ص396 و كتاب فقه الامام صادق ج/4 ص 305

نیایش سبز;13877 نوشت:
سلام، ما در زندگی روزانه با انسانهای زیادی سروکار داریم ، مثلا در تاکسی ، اتوبوس ، در مغازه ها و ادارات و غیره ، اگر حق یکی از افراد ناآشنا را ضایع کنیم ، و بعد بهش دسترسی نداشته باشیم ، چگونه می توانیم حق ضایع شده شخص رو جبران کنیم؟؟؟؟ یا مواردی هست که ما اصلا فکر نمی کنیم که حق کسی را ضایع کردیم ، در حالی که عملا حق شخص رو ضایع کردیم، باید چیکار کرد؟؟

با عرض سلام وتشكر از سوال شما
در كتاب فقه الامام صادق در ج/4 ص:305 امده است.
رد مظالم همان مال حرام مخلوط به حلال استكه به مقدارش علم دارد ولي صاحبش را نمي شناسدومشهور می گویند همان مجهول المالک است
شكي نيست كه رد مظالم از نوع اموالي است كه به طور غير شرعی وارد مال شخص گرديده است وظالم بايد مالش را به صاحبش يابه كسي كه وارث او (بعد ازفوت خود شخص است )برگرداند.اگر عينش باقي است خود عين رابدهدواگر عينش تلف شد مثل يا قيمتش رابپردازد البته اگر از پيدا كردنش نا اميد شد از طرف صاحبش با اجازه حاكم شرع به فقير صدقه بدهد

جامع المسائل ج/2 صفحه 396
مظالم عباد اصطلاحاً به اموال و بدهی هایی گفته می شودکه انسان از روی ظلم و بی عدالتی از بندگان خدا گرفته و نپرداخته است و حکم شرعی آن این است که اگر صاحب آن ها را می شناسد باید عین اموال را به آن ها بدهد و اگر عین، تلف و مصرف شده، باید مثل یا قیمت آن ها را بپردازد و اگر صاحب آن ها را نمی شناسد و معلوم نیستند این اموال و بدهی ها، ولو در ذمة شخص باشد،‌ از مصادیق مجهول المالک می شود. ضمناً آنچه در ماشین های عمومی و مسافربری ا طرف صاحبش جا می ماند یا در مغازه ها، از مشتر جا می ماند، یا در مسافرخانه و امثال آن جا م ماند و پولی که اشتباهاً و اضافی به انسان داده می شود و بعداً متوجه می شود، یا بدهی و خسارتی که شخص به دیگری وارد کرده و مثلاً ضرر مالی یا بدنی که موجب دیه شده و جبران نکرده و آنچه از این قبیل امور است، همه دَیْن است که اگر طرف را می شناسد واجب است به هر نحو او را راضی کند و اگر او را نمی شناسد باید پس از یأس از شناسایی صاحب آن، به عنوان مجهول المالک و مظالم عباد به فقیر غیر سید صدقه داده شود، و همچنین کلیة حقوق مالی که انسان به دیگران مدیون شده (مثل نفقة زن و اجرت کارگر و حتی کتک زدن به کودک خود که موجب دیه شده باشد) و دسترسی به آن ها یا ورثة آن ها ندارد یا نمی تواند آن ها را شناسایی کند.
در تمام این موارد واجب است به مقدار یقینی، به عنوان مجهول المالک و مظالم عباد، به فقیر غیر سید صدقه بدهند و خود را بریء الذمه کنند.





مردى خدمت امام محمد تقى علیه السلام رسید با حالى كه شادى و خرسندى از ظاهرش آشكار بود. آن جناب فرمود:

ترا شادمان مى بینم سبب چیست ؟

- یا بن رسول الله صلى الله علیه و آله شنیدم از پدرت كه مى فرمود: شایسته ترین روزى كه انسان باید شادمان باشد روزى است كه او را صدقات و نیكى و نفع به برادران دینى از طرف خداوند نصیب شده باشد. امروز ده نفر از برادران دینیم بر من وارد شدند همه بى بضاعت و عیالمند. آنها را پذیرایى كردم به هر یك مقدارى كمك نمودم از این رو خرسندم .
فرمود: بجان خودم سوگند ترا شایسته است این شادمانى به شرط اینكه آن عمل را نابود نكرده باشى یا بعد از این نابود نكنى .

عرض كرد: چگونه ممكن است از بین ببرم با اینكه من از شیعیان خالص ‍ شمایم ؟
فرمود: هم اكنون نابود كردى آن نیكى و كمك به برادران را.
پرسید: به چه چیزى از بین بردم ؟

امام علیه السلام فرمود: این آیه را بخوان :

لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى(بقره/264)

صدقه هاى خود را با منت نهادن و آزار كردن باطل نكنید.

عرض كرد: به اشخاصى كه آنها را صدقه و كمك نمودم نه منت گذاردم و نه آنها را آزردم .
آنجناب تفصیل داد كه : در آیه ولاتبطلواصدقاتكم یالمن والاذى خداوند نفرمود باطل نكنید به منت گذاردن و آزردن كسانى كه به آنها صدقه داده اید، (بلکه مطلق آزردن را فرمود و )منظور هر نوع اذیتى است . در نظر تو آزردن آنهایى كه صدقه داده اى بزرگتر است یا فرشتگانى كه ماءمور هستند و یا آزردن ما؟

جواب داد: آزردن شما و ملائكه .
حضرت جواد علیه السلام فرمود: به راستى مرا آزردى و صدقه خود را باطل كردى .
پرسید با چه كارم شما را آزردم یا بن رسول الله ؟

آنجناب شرح داد: با همین سخنت كه گفتى چگونه باطل مى كنم آن را با اینكه از شیعیان خالص شمایم ! مى دانى شیعه خالص ما كیست ؟

با تعجب عرض كرد: نه .
حضرت فرمود: حزبیل مؤ من آل فرعون و صاحب یس كه خداوند مى فرماید: و جاءرجل من اقصى المدینه یسعى سلمان ، ابوذر، مقداد و عمار خود را با چنین اشخاصى برابر داشتى آیا با این سخن ملائكه و ما را نیازردى ؟

عرض كرد: استغفرالله و اتوب الیه یا بن رسول الله پس چه بگویم ؟

فرمود: بگو من از دوستان شمایم و دشمن دشمنانتان و دوست دوستانتان
.

عرض كرد: و همین را مى گویم و همینطور نیز هستم و از آنچه گفتم كه بواسطه نپسندیدن خدا مورد پسند شما و فرشتگان نیز نبود، توبه كردم .

امام علیه السلام فرمود: اكنون ثوابهاى از بین رفته صدقه ات بازگشت نمود

ره نیكمردان آزاده گیر
چو ایستاده اى دست افتاده گیر
ببخشاى كانان كه مرد حقند
خریدار بازار بى رونقند
جوانمرد اگر راست خواهى ولیست
كرم ، پیشه شاه مردان علیست

سعدى

برگرفته از:

داستانها و پندها جلد چهارم ، مصطفى زمانى وجدانى

موضوع قفل شده است