عدم یقین به کپی رایت 2

کارشناس بحث: استاد سجاد

با عرض سلام و احترام

1. در فرض سؤال نیازی به پی گیری نیست و تا نمی دانید می توانید استفاده کنید.

2. غیر از کفار حربی ، اموال دیگر کفار محترم است و در حق کپی رایت باید احتیاط شود.

3. در متون مستند به ایشان ، نام کشور خاصی را به عنوان کافر حربی پیدا نکردیم.

4. مهم صاحب حق است و معیار همو خواهد بود.

5. اگر عرفا کپی کردن محسوب نشود ، مانعی ندارد.

6. همان حکم را دارد و مال احترام دارد.

7. اگر صاحب آن برای دانلود گذاشته ، با ذکر منبع مانعی ندارد.

در پناه حضرت حق باشید

پی نوشت:
استفتاء از دفتر حضرت آیت الله بهجت در قم

کپی‌رایت یک قانون است. در این که license agreement و امثال آن چه قدر اجازۀ شرعی محسوب می‌شود جای بحث است، چرا که حدود قانونی در استفاده را تعیین می‌کنند و اگر جایی قانون اجازۀ برخی محدودیت‌ها را ندهد آن license agreement ملاک نیست. یعنی صاحب اثر در قرارداد نمی‌"وید من قلباً راضیم یا قلباً ناراضیم.

از نظر شرعی که صاحبان اثر، اگر واقعاً صاحب اثر باشند، حرفی نگفته‌اند و شاید اصلاً متوجه این معنی هم نشوند.

می‌ماند بحث اخلاقی. به نظر می‌آید وقتی چیزی از نظر اخلاقی اشکال دارد که امکان خرید مستقیم باشد و کسی بدون خریداری کپی برداری کند. در واقع این به جامعه و شرایطش بر می‌گردد. البته اگر ناظر خارج از ایران این رفتار را دزدی حساب کند خلاف اخلاق است.

اما این بحث‌ها زیاد به آنچه مراجع تقلید فعلی از فقه و دیگر چیزها می‌دانند مرتبط نیست و در این جا این سوال جدی است که آیا تقلید از مراجع در احکامی که بی شک آشنایی عمیقی با موضوع و شرایط آن ندارند (به سبب دخیل بودن بحث قانون، نرم افزار، رسومات بین المللی و... ) و با این حال حکمی در خصوصش صادر کرده‌اند، جایز است یا خیر. چرا که تقلید باید از اعلم باشد و آن‌ها در این امور اعلم نیستند؛ بلکه شاید یک روحانی جوانی که با این مسائل آشناست عالم‌تر باشد.

اما در خصوص این که آمریکا دارالحرب است و آنچه از آن حاصل شود، غنیمت، چندان قابل قبول نیست. چرا که اولاً آمریکا چه دارالحربی است که ایران می‌رود با او توافق می‌کند. ثانیاً چه درالحربی است که مایکروسافت اجازۀ آپدیت و دانلود به آی دی ایران می‌دهد و مناسباتی با او وجود دارد که ربطی به حرب ندارد. ثالثاً به فرض این که دار الحرب باشد، همۀ اجزای محصولات نرم افزاری و کتاب و عکس و امثال این‌ها از خود آمریکا نیست بلکه بخش‌هایی از محصولات واسطۀ قراردادهای شرکت‌های آمریکایی با شرکت‌های دیگر کشورها یا مسلمانان یا افراد دیگر تهیه شده‌اند و مالکیت اصلی از آنِ آن شرکت‌ها و افراد است. رابعاٌ این که برخی فروشندۀ مستقیم محصولات آمریکایی از جمله محصولات مایکروسافت هستند. خامسا آیا اگر یک پنکۀ ساخت آمریک در خانۀ کسی دیدید می‌روید آن را می‌دزدید می‌گویید غنیمت آمریکاست؟ در مورد کتاب و نرم افزار هم همین است اگر شما بروید مستقیم از خود آمریکا بدزدید این می‌شود غنیمت گیری اما اگر با واسطه باشد که دیگر غنیمت نیست بلکه دزدی است. پس این که آمریکا دارالحرب است پس همه چیزش حلال است زیاد عالمانه نیست (بلکه یک حرف کاملاً سیاسی است).

در کل می‌شود خیلی انسانی‌تر برخورد کرد. اگر کسی نرم افزاری می‌خواهد از نسخه‌های متن باز استفاده کند و اگر کتابی می‌خواهد یا بخرد یا از خیرش بگذرد. البته این که دانشگاه فشار بیاورد به فرد این می‌شود عسر و حرج و ظاهرا اشکالی در این مورد نیست.

[="Black"]

با سلام و عرض ادب
اگر بحث را از نگاه عقلانی و قانونی بخواهیم بررسی کنیم نتیجه این می شود که آمریکا قانون کپی رایت بین الملل را قبول دارد و به قانونهم باید تمکین کند، اما ایران قبول ندارد و می تواند تمکین نکند.اما در مثال غنیمت گیری(دزدی) از خانه یک آمریکایی هر دو طرف قبول دارند که این کار قانونی نیست.
ضمن اینکه بسیاری از کشورها از جمله همین آمریکا که در بحث اشاره کردید، بنظر می رسد خیلی با بحث اخلاق کاری ندارند. مثلا میلیاردها دلار از پول های ایران در آمریکا بدون رضایت ایران بلوکه شدند آن هم بدون رضایت ایران اما آن ها می گویند کارشان قانونی و حتی اخلاقی است! یا مثلا شرکت ادوبی محدودیت های زیادی برای ایران قائل هست یا حتی بسیاری از امکانات گوگل(به دلیل تحریم) آن ها فقط تابع قانوند! بنابراین ماهم تابع قانون هستیم(قانون کشورمان که کپی رایت بین الملل را قبول ندارد!)[/]

[="Tahoma"][="Black"]

با تشکر از اظهار نظر شما

در این حکم فقهی ، گفتن یا نگفتن صاحب اثر ملاک نیست و شرعا نمی توان به صرف اینکه صاحب حق چیزی نمی داند یا متوجه نشده است ، حق او را از بین برد بنابراین حق کپی رایت ، یک حق کاملا فقهی است که فقیه می تواند (بنابر دیدگاه و مبنای خود یعنی به رسمیت شناختن یا نشناختن حقوق معنوی) در اینجا هم اظهار نظر فقهی داشته باشد.

در پناه حضرت حق باشید[/]

بله آن‌ها تابع قانوند. ما هم هیچ منع قانونی نداریم. اما بحث سر دین است. دین هم از ما اخلاق می‌خواهد. بحث سر این است که تابع دین باشیم.

اساساً قانون و شرع دو ساختار قانونی موازی هستند که تداخلاتشان دردسر ساز می‌شود.

[="Black"]

با سلام. به نظر بنده اخلاق مرحله ای بالا از احکام دینی محسوب میشه. مثلا در بحث همین کپی رایت، از نظر بسیاری از فقها یا مال(در این بحث نرم افزار) کفار حربی احترام نداره و یا استفاده از اون تابع قانون هست.یعنی به عبارتی نظر برخی از فقها این هست که کپی رایت تابع قانون هست نه اخلاق! و این حکم هم دینی است. شاید عدم رعایت کپی رایت کار اخلاقی نباشد اما غیر دینی نیز نیست[/]