جمع بندی واجب آمد پاسداری از زبان فارسی (آرزوی دیرین امام خامنه ای)

تب‌های اولیه

18 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
واجب آمد پاسداری از زبان فارسی (آرزوی دیرین امام خامنه ای)


بسم الله الرّحمن الرّحیم



واُفَوِضُ امری اِلَی الله انَّ الله بصیرٌ بِالعِباد



آرزوی دیرین رهبر انقلاب

«یکی از آروزهای دیرین من، دنبال کردن همین کار است (گسترش زبان فارسی در دنیا)؛

این آرزو بحمدلله در حال برآورده شدن است و رور به روز ان‌شالله پیش خواهد رفت؛

چون کلمه‌ی طیبه‌ای است و اصل ثابتی دارد و همچنان که خدای متعال وعده فرموده است:

«أَلَم تَرَ کَیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصلُها ثابِتٌ وَفَرعُها فِی السَّماءِ»

زبان فارسی چنین وضعیتی دارد و ان‌شالله اصل ثابت و فروع و شاخه‌ها و گستره‌ی وسیعی

در همه جای عالم خواهد داشت و جهانیان از این زبان استفاده خواهند کرد».

اهمیت زبان فارسی و اهتمام ویژه به آن همیشه یکی از دغدغه‌های مهم رهبر انقلاب چه در سال‌های

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از پیروزی آن بوده است.

تا جایی که دلبستگی ایشان به زبان و ادبیات فارسی و تسلط رهبر انقلاب به شعر و ادب فارسی

و سخن گفتن فصیح و بلیغ و نگارش شیوا و ادیبات ایشان بر کسی پوشیده نیست.

ایشان گسترش زبان فارسی در دنیا را یکی از آرزوهای دیرین خود می‌دانند


زبان جهانی، به زبانی اطلاق می شود که در بیشترین کشورهای جهان صحبت و فهمیده شود، البته عوامل زیادی در میزان محبوبیت یک زبان خاص در میان جهانیان مهم است و این عوامل باعث شده تا ابتدا انگلیسی و سپس اسپانیایی با عنوان زبان های بین المللی شناسانده شوند.

_ جایگاه زبان فارسی در میان این حجم عظیم از زبان‌ها کجاست؟


زبان و ادبیات فارسی در سال‌های اخیر مورد تهدید قرار گرفته است؛ از استفاده روزمره در محاورات روزمره تا نامگذاری‌های مکان‌های تجاری و... زبان فارسی تحت هجمه قرار گرفته است.

_شما چه راهکاری را برای مصون ماندن زبان شیرین فارسی، که به تعبیری بعد از عربی دومین زبان اسلام

نیز می‌باشد، از این تهدیدات دارید؟


با توجه به روند جهانی شدن و اینکه رسانه‌های جدید می‌توانند زبان فارسی را مورد خدشه بسیار قرار دهد؛

_به نظر شما چه برنامه‌هایی لازم است که دانش‌آموزان و کودکان ما اهمیت و هویت این زبان

را درک کنند و به حفظ زبان فارسی پایبند باشند

?


_اهمیت حفظ و گسترش زبان فارسی، چه ابعادی از زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد؟


_نقش و جایگاه رسانه‌ها - اعم از دیداری، شنیداری و نوشتاری- را در حفظ و گسترش زبان فارسی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

_ آیا شما هم چنین آرزویی دارید(گسترش زبان فارسی در دنیا)؟

_ راهکار و اقدام عملی شما در این باره چیست ؟

کاربرانِ گرامی و کارشناسانِ محترم , نظرتونو بفرمایید

یازینبِ فاطمه;833577 نوشت:
_ آیا شما هم چنین آرزویی دارید؟


خیر ... من چنین آرزویی ندارم .
چرا باید چنین آرزویی داشته باشم .

در درون کشورهای خارجی هر کسی که مثلا 1000 تومان کار میکنه اقتصادشون طوری هست که ...
مثلا 500 تومنش خرج میشه و برای اون شخص 500 تومن میمونه ...
اون شخص با 500 تومن باقیمونده میتونه به آرزوهاش برسه ...

مثلا میتونه بره لاس وگاس ...
مثلا میتونه کشتی بخره ...
مثلا میتونه خونه بخره ...
مثلا میتونه ماشین با کلاس بخره ....
مثلا میتونه مسافرتهای خارجی و داخلی آنچنانی بره ...

ولی در کشور من اون چیزی که مهم هست آرزوی من نیست .... مهم آرزوهای دیگران هست و مهم این هست که دیگران به آرزوهاشون برسن ...

بنابراین اون 500 تومن ها رو از ما میگیرن ... تا خودشون به آرزوهای بزرگشون برسن ....

و ما هم زندگی کنیم به سبک زندگی اسلامی ...

بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم عجل لولیک الفرج
با عرض سلام خدمت دوستان
این کار باید حتماً صورت بگیرد تا ما هم بتوانیم آن بخش هایی از فرهنگمان را که می خواهیم به بقیه کشورها معرفی کنیم تا در بحث جنگ نرم و تهاجم فرهنگی فقط حالت تدافعی نداشته باشیم. در واقع با این کار ما هم می توانیم تهاجم فرهنگی کنیم.
برای تحقق این هدف کار های زیادی باید انجام شود که بخشی از آن بر عهده مسئولین است. اما برای ما به عنوان افرادی که قصد داریم به صورت داوطلبانه قدمی برداریم در راه رسیدن به این هدف، راهکارهایی وجود دارد.
چیزی که الان به ذهن بنده می رسد این است که زبان فارسی به علت فرهنگ گذشته ما مورد توجه بعضی از مردم دنیاست. اما برای این که به صورت کم هزینه بتوانیم این زبان را ترویج کنیم تا هم در زمینه سیاست های صدور انقلاب مؤثر باشیم و هم این که مردم را با فرهنگ گذشته خودمان (نه فعلی!) و بخش اسلامی فرهنگمان آشنا کنیم، بنده استفاده از نرم‌افزارهای آموزش زبان را توصیه می کنم. برای مثال در اپلیکیشن Duolingo تا جایی که بنده یادم می آید درس ها توسط خود کاربران سایت اضافه می شوند و بقیه کاربران استفاده می کنند. یعنی مایی که زبان مادریمان فارسیست می توانیم بیاییم و درس های مربوط به فارسی را اضافه کنیم و بعد مردم بقیه کشور ها استفاده کنند. و یا نرم‌افزار Memrise که البته از آنجایی که کاربر محورتر است باید هنگام استفاده از آن از نظر مسائل اخلاقی دقت کرد.
کافیست تیمی داشته باشیم که اولاً انگلیسی بلد باشند و ثانیاً ترویج فارسی را یک گام مهم بدانند و ثالثاً حاضر باشند وقت صرف کنند. چنین طرحی اگر با مخالفت مسئولین این اپلیکیشن ها مواجه نشود می تواند بسیار اثرگذار باشد و از طرفی کم هزینه است. متاسفانه طرح هست اما نیرویی که حاضر باشد این طرح ها را اجرا کند نیست. حقیر خودم حاضرم در اجرای این طرح همکاری کنم ولی وقتی کارهای اینچنینی بخواهد بصورت انفرادی و نه تیمی صورت بگیرد، عموماً منجر به شکست خواهد شد.

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
و من الله التوفیق

هرمیون;833628 نوشت:
خیر ... من چنین آرزویی ندارم .
چرا باید چنین آرزویی داشته باشم .

در درون کشورهای خارجی هر کسی که مثلا 1000 تومان کار میکنه اقتصادشون طوری هست که ...
مثلا 500 تومنش خرج میشه و برای اون شخص 500 تومن میمونه ...
اون شخص با 500 تومن باقیمونده میتونه به آرزوهاش برسه ...

مثلا میتونه بره لاس وگاس ...
مثلا میتونه کشتی بخره ...
مثلا میتونه خونه بخره ...
مثلا میتونه ماشین با کلاس بخره ....
مثلا میتونه مسافرتهای خارجی و داخلی آنچنانی بره ...

ولی در کشور من اون چیزی که مهم هست آرزوی من نیست .... مهم آرزوهای دیگران هست و مهم این هست که دیگران به آرزوهاشون برسن ...

بنابراین اون 500 تومن ها رو از ما میگیرن ... تا خودشون به آرزوهای بزرگشون برسن ....

و ما هم زندگی کنیم به سبک زندگی اسلامی ...


چه ربطی داشت :Gig:
البته می‌دانم چه ربطی داشت ... تعجب بالا صرفاً برای چند لحظه‌ی اول بعد از خواندن پست شما بود ...
شما می‌گویید این فرهنگ ارزش ذاتی ندارد، بنده هم موافقم ... بعد به دنبال ارزش اعتباری در آن می‌گردید و می‌گویید من در این فرهنگ ارزش خاصی سراغ ندارم که در فرهنگ‌های دیگر نباشد و در نتیجه کل این فرهنگ برایم جایگاهی ندارد تا چه برسد به زبانی که در این فرهنگ به آن تکلم می‌شود و وسیله‌ی انتقال و صدور این فرهنگ است ... یک نفر مثل حضرت آقا ممکن است به دلایلی به این زبان علاقه داشته باشند، مثل اینکه فارسی در این دوره و زمانه شده زبان دوم اسلام و آن هم شاخه‌ای از اسلام که حق است (به همین دلیل مالزیایی و ترکی و هندی و امثال آن جایگزینش نیست)، این همه تفسیر و شرح و منابع اعتقادی و غیره که برای شیعه به زبان فارسی نوشته شده است و ترجمه ندارند بهانه‌ی خوبی است برای ترویج فارسی میان مردم جهان بخصوص کسانی که دوست دارند با اسلام بیشتر آشنا شوند، همچنین مثل اینکه مفاخری مثل سعدی و مولوی و خواجه‌عبدالله انصاری و مانند ایشان منظومه‌هایی غنی از حکمت‌ها و درس‌های حاکی از اخلاق و انسانیت و عرفان را در این زبان سروده‌اند و با همه‌گیر شدن فارسی امید آن می‌رود که این درس‌ها هم همه‌گیر شود و وضع کلیت جامعه‌ی بین‌المللی در این بحران اخلاق و انسانیت کمی بهبود یابد و امثال آن ... اما شما این مسائل برایتان مهم نیست، مهم هست ان شاء الله ولی نه آنقدر که امثال حضرت آقا برایشان مهم است، شما در کنار این مسائل آرزوهای خودتان را دارید و دوست دارید خونه‌ی بزرگ و کشتی و شرکت داشته باشید و لاس‌وگاس بروید خوش بگذرانید و امثال آن ... اینکه این مسائل فرهنگی هم برایتان آنقدرها مهم نیست بخاطر این است که در فرهنگ جایی مثل انگلستان هم کم انسانیت سراغ ندارید، حتی در شخصی مثل ملکه‌ی انگلستان هم الگویی از انسانیت می‌بینید که جا دارد حتی علمای اخلاق و اسوه‌های تقوای ما از ایشان یاد بگیرند و در زندگی شخصی و اجتماعی‌اشان آن آموخته‌ها را به کار ببرند ...
به هر حال همگان یک جور فکر نمی‌کنند ... فقط گفتم اینها را بگویم که برای نفرات بعدی پست شما باربط‌تر به نظر برسد ...

هرمیون;833628 نوشت:
خیر ... من چنین آرزویی ندارم .
چرا باید چنین آرزویی داشته باشم .

به گزارش تسنیم؛ یکی از تهدیدات اصلی در پروژه نفوذ، نفوذ فرهنگی است به گونه‌ای که دشمن با سیاستگذاری‌های متعدد، نرم نرم و در طول سالیان متمادی، نسل جدید ایرانیان را مطابق با فرهنگ و خواسته خود تربیت می‌کند و اینگونه می‌شود که نوجوان و جوان ایرانی دیگر به فرهنگ و ارزش‌های ملی خود افتخار نمی‌کند و تمام آمال و آرزوهایش در غرب خلاصه می‌شود؛‌و گاهاً تحصیل در غرب و سکونت در کشورهای غربی منتهای آرزوهایش است.


نفوذ فرهنگی آنگاه معنا می‌یابد که پدر و مادر از همان سنین پایین حتی قبل از دبستان، فرزند خردسال خود را برای فراگیری زبان به مؤسسات مختلف می‌فرستند و گاه با صرف هزینه‌های کلان، فرزندشان را در دوره‌های آموزشی سفارتخانه‌ یکی از کشورهای غربی ثبت‌نام می‌کنند و از اینکه او هر روز بهتر از قبل زبان انگلیسی، آلمانی یا فرانسه را حتی بهتر از زبان فارسی صحبت می‌کند به خود می‌بالند و از همین سنین کودکی در این اندیشه هستند تا فرزندشان را برای ادامه تحصیل به یکی از کشورهای غربی بفرستند.

پروژه نفوذ فرهنگی اینبار کودکان و نوجوانان ایرانی را هدف قرار داده است به گونه‌ای که سفارتخانه‌های برخی کشورهای خارجی در ایران برای کودکان کشور از سن 4 سالگی ویژه برنامه‌های آموزشی مختلفی دارند که در صدر آنها آموزش زبان است البته می‌توان به آموزش‌های دیگری همچون آموزش موسیقی و آموزش‌های هنری دیگر اشاره کرد.

با مراجعه به سایت یکی از مؤسسات آموزش زبان مشاهده می‌کنیم که این مؤسسه آموزش زبان انگلیسی را به سبک سیستم آموزشی کانادا ویژه کودکان 4 سال به بالای ایرانی ارائه می‌دهد.

این مؤسسه برای این گروه سنی کتاب‌هایی را در نظر گرفته که مطابق با سیستم بریتانیایی British Accent است؛ در حقیقت از همان سنین پایین به جای اینکه کودک با فرهنگ و ادبیات خود آشنا شود با مفاهیم و متون انگلیسی آن هم به روش سیستم بریتانیایی آشنا می‌شود.

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد شعیب

با سلام خدمت همه دوستان
رهبر فرزانه انقلاب از سالیان پیش (حتی قبل از رهبری) در مورد حفظ و پاسداشت زبان و ادبیات فارسی و همچنین گسترش آن در عرصه بین الملل تاکیدات فراوانی داشته اند تا جایی که در سالیان اخیر با سخنرانی های پیوسته این نکته را به اهل فرهنگ و ادب همچنین فضلا و اندیشمندان حوزه و دانشگاه یاد آور شدند و به دنبال ایجاد یک جنبش فرهنگی ، اجتماعی در این راستا هستند. از این رو می توان ایشان را به عنوان پرچمدار این حرکت قلمداد کرد.
فرهنگ و جریان های ایرانی اسلامی مورد نظر رهبری با مهم نشان دادن زبان فارسی در این روند، سمت و سوی خود را بهتر یافته است چرا که زبان فارسی به عنوان زبان اصیل و با سابقه و تمدن ساز ایران به عنوان دومین زبان اسلام مورد توجه می باشد.
اتفاق عجیب در این جریان جبهه گیری و گارد گیری برخی از افراد در مقابل این جریان است که با رصد این افراد می بینیم که آنها آنها به دسته تقسیم میشوند یکی خودباختگان غرب و فرهنگ غرب که همه چیز را در فرنگی شدن می بینند و حتی زبانشان را هم متاثر از آن تغییر داده اند(در مجامع علمی) و گروه دیگر که دم از وطن و وطن پرستی می زنند ولی به خاطر این که در این جریان پرچم دار نیستند و باید پیرو باشند علم مخالفت برداشته اند همین افراد وقتی که رهبر درباره یادگیری زبان عربی سخن می گفتند دم از زبان اصیل ایرانی و وطن پرستی و تمدن ایرانی میزدند و امروز که رهبری به لزوم کمرنگ شدن زبان انگلیسی و احیاء زبان فارسی تاکید دارند جبهه مخالف گرفته اند.

بنده صیانت و ترویج زبان فارسی را در همه عرصه ها - ادبیات، رسانه، مدارس، دانشگاه ها، ادارات، پژوهش ، پزشکی و همه عرصه های علمی- بایسته می دانم و در این هجمه همه جانبه فرهنگی به ایران اسلامی آن را یک جهاد قلمداد می کنم که با کارهای قرار گاهی باید در مقابل آن ایستادگی کرد.

همانگونه که در جنگ سخت و نظامی اگر دشمن به خاک کشور نفوذ کرد باید با دفاع عاقلانه و فداکارانه دشمن را از سرزمین خویش بیرون کرد و برای مقاله همه جانبه با او باید در صورت امکان به خاک او نیز نفوذ کرد در جنگ نرم و فرهنگی که یکی از نمونه های آن جنگ زبان ها برای تسلط بر دیگری است اگر زبان و ادب فارسی به عنوان زبان رسمی ایران زمین مورد دستبرد دشمن و نگاه طمع آلود او قرار گرفت باید اولا از زبان فارسی در همه عرصه های داخلی دفاع کرد و هرگونه روزنه نفوذ فرهنگ و زبان بیگانه را به فرهنگ و زبان فارسی بست و در مرحله دوم به فکر نفوذ به دل فرهنگ مهاجم بود.

اما در چگونگی این دفاع و حمله باید دید دیدبان بصیر و علمدار و پاسبان این فرهنگ یعنی رهبر عزیزمان چه راهکارهایی را بیان فرموده اند و بعد به تبیین آن پرداخت
در ادامه به فرمایشات رهبر عزیز انقلاب می پردازیم:

1- واژه سازی برای واژه های بیگانه زبان فارسی، توان بالقوهای در واژهسازی دارد و میتواند از ساز و کارهای گوناگونی چون وندافزایی، اشتقاق، ترکیب و... برای واژهسازی بهره گیرد و تاکنون با توجه به ظرفیتهایش در تولید واژه شاید بتوان گفت به تنهایی توانسته است در موج هجوم سیلوار واژه ها و مفاهیم بیگانه ایستادگی کند.

البته بالفعل نشدن این توان و تخطی از برخی اصول واژه گزینی و نیز غفلت برخی مسئولان مربوطه موجب شده است که رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در 19 آذر 1392 از وضعیت زبان فارسی ابراز نگرانی کنند و به مسئولان چنین متذکر شوند:

«خیلی نگران زبان فارسی ام؛ خیلی نگرانم... کار درستی در این زمینه انجام نمی گیرد و تهاجم به زبان زیاد است. همینطور دارند اصطلاحات خارجی [به کار میبرند]. ننگش میکند کسی که فلان تعبیر فرنگی را به کار نبرد و به جایش یک تعبیر فارسی یا عربی به کار ببرد؛ این خیلی چیز بدی است؛ این جزو اجزای فرهنگ عمومی است که باید با این مبارزه کرد...

ما در کانون زبان فارسی، داریم زبان فارسی را فراموش میکنیم؛ برای تحکیم آن، برای تعمیق آن، برای گسترش آن، برای جلوگیری از دخیل های خارجی هیچ اقدامی نمیکنیم. یواش یواش [در] تعبیرات ما یک حرفهایی میزنند - هر روزی هم که میگذرد یک چیز جدیدی میآید- ما هم نشنیده ایم.

گاهی میآیند یک کلمه ای میگویند، بنده میگویم معنای آن را نمیفهمم، میگویم معنای آن چیست؟ معنا [که] میکنند، تازه ما اطلاع پیدا میکنیم که این کلمه آمده؛ [این] یواش یواش کشانده شده به طبقات و توده مردم؛ این خطرناک است.» و نیز تأکید میگذارند که «زبان فارسی باید گسترش پیدا کند. باید نفوذ فرهنگیِ زبان فارسی در سطح جهان روزبه روز بیشتر شود. فارسی بنویسید، فارسی واژه سازی کنید و اصطلاح ایجاد کنید.»

2- استفاده نکردن از واژههای بیگانه

علت ورود واژه های بیگانه در داخل زبان به عواملی چون برتری های فنی و علمی، اشتراکات مذهبی، نزدیکی زبانها به یکدیگر، روابط اقتصادی، سیاسی، افراد تحصیلکرده در خارج از کشور، حس برتری جویی، یادگیری زبان و... مرتبط است.

اما امروزه یکی از مهمترین دلایل هجوم واژگان بیگانه بویژه واژگان زبان انگلیسی، تمایل به یادگیری و استفاده از این زبان است. البته درعصر حاضر آموزش زبان به مثابه یک ابزار جنگ نرم به شمار میرود و صرفاً به منظور ارتباط متقابل نیست.

بسیاری از اندیشمندان حیطه آموزش زبان نیز معتقدند که اکنون تسخیر مرزهای جغرافیایی بنا به دلایل گوناگون امکانپذیر نیست، استعمار نو با مطرح کردن مباحثی چون زبان واحد و فرهنگ واحد به دنبال تسخیر فرهنگها، از بین بردن زبانهای محلی و خلق هویت جدید برای کشورهای دیگر خصوصاً کشورهای رو به توسعه است.

کشور ایران از دیرباز تحت تسلط استعمارگری انگلیس و فرهنگ غرب بوده است. با پیروزی انقلاب اسلامی این وابستگی از لحاظ سیاسی و اقتصادی رو به انحطاط رفت اما از لحاظ فرهنگی از این خطر غفلت شد. رهبر فرزانه انقلاب این تهاجم فرهنگی سیاستمداران غربی را بخوبی و بموقع متذکر شدند و در دیدار با استادان دانشگاهها در 15مرداد 1392 استفاده از واژههای بیگانه را رنج آور توصیف کردند:

«بنده از پیش از انقلاب، از اینکه واژههای بیگانه بیدریغ در دست و زبان مردم ما به کار میرفت و به آنها افتخار میکردندـ مثل این که کسی اگر چنانچه یک مطلبی را با یک تعبیر فرنگی بیان کند، این را یک افتخاری میدانست همیشه رنج می بردم.

متأسفانه تا امروز هم این باقی است! خیلی از سنتهای غلط پیش از انقلاب، با انقلاب از بین رفت؛ این یکی متأسفانه از بین نرفت! یک عده ای افتخار میکنند که یک حقیقتی را، یک عنوانی را با یک واژه فرنگی بیان کنند؛ درحالیکه واژه معادل فارسی برای آن عنوان وجود دارد، دوست میدارند از تعبیرات غربی استفاده کنند. بعد حالا یواش یواش این دیگر به دامنه های گسترده ای در سطوح پایین و سطوح عوامانه هم رسیده، که واقعاً رنج آور است.»

ایشان در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در آذر ماه 1392به کاربردن خط و زبان لاتین در تبلیغات را حیرت آور دانسته و بیان داشتند:

«اسم فارسی را با خط لاتین مینویسند! خب چرا؟ چه کسی میخواهد از این استفاده کند؟ آن کسی که زبانش فارسی است یا آن کسی که زبانش خارجی است؟ اسم فارسی با حروف لاتین! یا اسمهای فرنگی روی محصولات تولید شده داخل ایران که برای من عکسهایش را و تصویرهایش را فرستادند! خب چه انگیزه ای داریم ما این کار را بکنیم؟ بله، یک وقت شما یک محصول صادراتی دارید، آنجا در کنار زبان فارسی- فارسی هم باید باشد البتّه؛ هرگز نبایستی از روی محصولات ما زبان فارسی برداشته بشود - البته زبان خارجی هم به آن کشورهایی که خواهد رفت، اگر زبان دیگری دارند نوشته بشود، امّا محصولی در داخل تولید میشود، در داخل مصرف میشود، چه لزومی دارد؟ روی کیف بچه های دبستانی چه لزومی دارد که یک تعبیر فرنگی نوشته بشود؟ روی اسباب بازیها همینجور؛ من واقعاً حیرت میکنم.»

3-زبان فارسی به عنوان زبان علم

اندیشه غالب در مجامع علمی همچون عرصههای پزشکی، علوم پایه و فنی مهندسی بر این مبناست که باید منابع و مطالب علمی به زبان خاص علم و تمدن غرب ارائه گردد. در عین حال برخی از محققان حوزه ادبیات معتقدند که باید هر علمی در هر سطحی به زبان فارسی آموخته شود. آنان براین باورند که وابستگی فرهنگی و رشد نیافتن زبان مادری و محدود شدن امکانات آن به تأمین ارتباطات غیرعلمی از مضرات علم آموزی به زبان بیگانه است.

مقام معظم رهبری در دیدار با استادان دانشگاهها در15 مرداد 1392نیز یکی از راههای گسترش و حفظ زبان فارسی را تلقی کردن زبان فارسی به عنوان زبان علم برشمردند:
«این افتخاری نیست که ما بگوییم حتماً زبان علمی کشور ما فلان زبان خارجی است. زبان فارسی اینقدر ظرفیت و گنجایش دارد که دقیقترین و ظریفترین علوم و دانشها میتوانند با این زبان بیان شوند. ما زبان پرظرفیتی داریم. کمااینکه بعضی از کشورهای اروپایی هم نگذاشتند زبان انگلیسی تبدیل شود به زبان علمی آنها، مثل فرانسه، مثل آلمان. اینها زبان خودشان را بهعنوان زبان علمی در دانشگاههایشان حفظ کردند.»

4-رابطه علم و صنعت با زبان فارسی

ایرانیان در دوران قاجار به خاطر کسب علم و دانش در رشته های مختلف به انگلستان اعزام شدند.
پس از فراغت تحصیل به کشور برگشتند و در نشر افکار نوین و تمدن غرب بسیاری از واژه ها و اصطلاحات بیگانه را به زبان فارسی وارد کردند.

اما امروزه با توجه به نقش ایرانیان در پیشرفت علم و دانش باید گفت این پیشرفت نه تنها پاسخگوی نیازهای داخلی است بلکه بسیاری از دانشجویان از سراسر دنیا هرساله برای کسب علم و دانش به ایران می آیند، ضمن آنکه از پیشرفت علم و دانش ایرانیان بهره میبرند، با زبان و فرهنگ و اندیشه ایرانیان نیز آشنا می شوند.

حضرت آیت الله خامنه ای به این نکته اشاره کرده اند و در ارتباط با ضرورت پیشرفت و توسعه علمی و فناوری در کشور با بیاناتی در دیدار با نخبگان جوان در 12 شهریور 1392 خطاب به آنان می فرمایند:

«ملت و کشور [باید]..در یک دوره ای، بتواند مرجع علمی و فناوری در همه دنیا باشد... هر دانشمندی اگر بخواهد به آخرین فرآورده های علمی دست پیدا کند، ناچار باشد زبان فارسی را که شما اثرتان را به زبان فارسی نوشته اید، یاد بگیرد؛ همچنانی‌که امروز شما برای دستیابی به فلان علم، مجبورید فلان زبان را یاد بگیرید تا بتوانید کتاب مرجع را پیدا کنید و بخوانید.

شما کاری کنید که در آینده، کشور (ایران) یک چنین وضعی پیدا کند؛ و میتوانید....(تا)مجبور(شوند) کتاب شما را ترجمه کنند یا زبان شما را یاد بگیرند.»

ایشان همچنین در دیداری که با استادان دانشگاه در 15 مرداد امسال داشتند یکی از راهکارهای گسترش زبان فارسی را پیشرفت علمی کشور دانسته و می فرمایند:

«از پیشرفت علمی در کشور برای گسترش و نفوذ زبان فارسی استفاده شود. زبان خیلی مهم است...اهمیت زبان ملی یک کشور برای خیلی ها هنوز دانسته و شناخته نیست.

کاری کنیم که در آینده، آن کسانی که از پیشرفت های علمی کشور ما استفاده میکنند، ناچار شوند بروند زبان فارسی را یاد بگیرند. این افتخاری نیست که ما بگوییم حتماً زبان علمی کشور ما فلان زبان خارجی است. زبان فارسی اینقدر ظرفیت و گنجایش دارد که دقیق ترین و ظریف ترین علوم و دانش ها میتوانند با این زبان بیان شوند.»

5- ادبیات غنی فارسی راهی برای گسترش زبان فارسی


زبان و ادبیات فارسی سرشار از مضامین ادبی، عرفانی، اخلاقی، تاریخی، فرهنگی و هنری است و آن را باید کلید ورود به فرهنگ و هنر ایرانی، اسلامی و انقلاب اسلامی دانست.

بی شک هر فردی که بتواند به زبان فارسی صحبت کند و بنویسد علاقه مند خواهد بود با محتوا و ادبیات غنی زبان فارسی آشنا شود. از سوی دیگر، ادبیات فارسی از دیرباز در مشرق زمین جایگاه والایی داشته است و در ماوراء النهر، آسیای صغیر و تا حدودی در بالکان و بویژه در شبه قاره هند، جزئی از فرهنگ ادبی به شمار میرفته است.

با توجه به مضامین و مفاهیم بالای ادبیات فارسی علاقه مندان بسیاری در سرتاسر جهان به خواندن و درک ادبیات فارسی تشویق و ترغیب میشوند.

مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای گروه ادب و هنر صدای جمهوری اسلامی ایران در5 اسفند 1370 با اشاره به جایگاه ادبیات فارسی در خارج از مرز و بوم ایران، یکی از راهکارهای حفظ و گسترش زبان فارسی را از طریق گسترش ادبیات ذکر کردند:


«ادبیات، فقط یک سرگرمی و یک امر تشریفاتی و زایدهای در زندگی نیست؛ بلکه یک چیز ضروری است. فرض بفرمایید ما امروز مایلیم که آن ملت هایی که در اطراف عالم با فرهنگ و ادبیات ایرانی آشنا بودند، این ارتباط و اتصالشان محفوظ بماند.


میدانید که استعمار ده ها سال متمادی- شاید در بعضی جاها قرنها- تلاش کرد تا آثار فرهنگ ایرانی را که در خیلی از نقاط دنیا وجود داشت، بزداید؛ مثلاً در هند این معنا کاملاً واضح است.

آن وقتی که کمپانی انگلیسی هند شرقی وارد هند شد، یکی از نخستین تلاش هایش این بود که زبان فارسی را کنار بزند. این زبان اردو را که ملاحظه میکنید، ابتدا رسمی کردند، برای اینکه زبان فارسی را کنار بگذارند؛ بعد خودِ زبان اردو را هم کنار زدند و زبان انگلیسی را زبان رسمی کردند! از اوایل قرن نوزدهم این کار شروع شده و تا امروز هم ادامه دارد.

اگر شما امروز به هند تشریف ببرید و با مردم غیرطبقات پایین انگلیسی حرف بزنید، همه آن را میدانند، چون زبانشان است. زبان رسمی، زبان دولتی و زبان اداری، زبان انگلیسی است؛ یک روز همین ها زبان فارسی بوده است؛ یعنی زبان رسمی، زبان حکومت، زبان دیوان، زبان مراسلات و احکام و قوانین، فارسی بوده است.

حالا ما می خواهیم این را برگردانیم؛ به چه وسیله ای میشود این زبان را برگرداند؟ ما گلستان سعدی و دیوان حافظ و کتابهای فارسیِ همان چیزهایی که از نسلهای گذشته، این زبان و ادبیات و فرهنگ را دارند منتقل میکنند، میفرستیم؛ آنها هم استقبال میکنند و میخوانند؛ این نقش ادبیات است، که به نظر بنده بسیار حائز اهمیت است؛ این را شما باید در محیطهای ادبیاتی اثبات کنید.»

فرهنگ بهتر به هر حال غالب میشه ... نه اینکه جنگ داشته باشه ... بلکه انسانها عاشق فرهنگ و هنر هستند و به طبع اون چون خواستگاه فرهنگ و هنر روح انسان هست ... هیچ چیزی نمیتونه جلوی فرهنگ رو بگیره .

البته برخی از مسایل برای مدت زمانی میتونن عرض اندام کنن ...
مثلا جامعه ای مردمش رو مجبور کنه فرم بخصوصی حرف بزنن
فرم بخصوصی لباس بپوشن
و ...

ولی در نهایت به علت گفتگوی تمدن ها و وجود ماهواره ... انسانها با فرهنگ هم آشنا میشن و اون چیزی که پر ارزش تر هست رو میپذیرند .

تنها این وسط میلیاردها دلار هزینه صرف مقاومت جلویه این رویداد میشه ...

مثله حرام کررن ویدیو ... و ...

به قول استیو جابز ...
نباید دنبال توپ بیس بال دوید ... بلکه باید به انجایی حرکت کرد که توپ بیس بال در انجا می افتد .

هرمیون;878075 نوشت:
فرهنگ بهتر به هر حال غالب میشه ... نه اینکه جنگ داشته باشه ... بلکه انسانها عاشق فرهنگ و هنر هستند و به طبع اون چون خواستگاه فرهنگ و هنر روح انسان هست ... هیچ چیزی نمیتونه جلوی فرهنگ رو بگیره .

البته برخی از مسایل برای مدت زمانی میتونن عرض اندام کنن ...
مثلا جامعه ای مردمش رو مجبور کنه فرم بخصوصی حرف بزنن
فرم بخصوصی لباس بپوشن
و ...

ولی در نهایت به علت گفتگوی تمدن ها و وجود ماهواره ... انسانها با فرهنگ هم آشنا میشن و اون چیزی که پر ارزش تر هست رو میپذیرند .

تنها این وسط میلیاردها دلار هزینه صرف مقاومت جلویه این رویداد میشه ...

مثله حرام کررن ویدیو ... و ...

به قول استیو جابز ...
نباید دنبال توپ بیس بال دوید ... بلکه باید به انجایی حرکت کرد که توپ بیس بال در انجا می افتد .


منطق شما خیلی اشکال داره،
آدم‌ها جو زده‌ هم می‌شوند ... آدم‌ها بر اثر تلقین در بدیهیات خودشان هم شک می‌کنند یا به چیزهایی تمایل پیدا می‌کنند که همیشه به نظرشان زشت‌ترین و بدترین کارها بوده است ... انسان موجود عجیبی است ... اگر باور ندارید به راهکارهایی که در تبلیغات اجناس به کار می‌برند نگاه کنید، خواهید دید که پشت اکثر شعارهایی که می‌دهند از حقوق بشر گرفته تا فرهنگ خودشون را جای قناری جار زدن دارند از راهکارهایی مشابه استفاده می‌کنند ...
بله حرف شما وقتی درست است که همه به اندازه‌ی کافی عاقل و پخته باشند و جو زده نشوند و فریب نخورند و نشود آن‌ها را مدیریت ذهنی کرد، ولی این تصور شما هیچ سنخیتی با واقعیت موجود ندارد ... بعید می‌دانم شما در روان‌شناسی چیزی در مورد nlp نشنیده باشید ...
بعضی وقتها باید آدم‌های مسخ شده را تکان داد تا به خودشان بیایند ... بعضی وقت‌ها باید مثل پدرها و مادرها از روش قهر استفاده کرد ... باید شخص را از حالت رؤیایی که در ذهنش فرو رفته است درآورد ... مقاومت همیشه می‌تواند اثر داشته باشد ...
شما تنها می‌توانید شک کنید که آن‌هایی که دارند مقاومت می‌کنند خودشان از افراد عاقل و پخته‌ای باشند که با آموزه‌های دیگری مسخ نشده باشند ... اینجاست که بحث اصالت حقیقت و حقانیت دین و بخصوص اسلام پیش می‌آید ... این مسائل که حل بشود تازه می‌بینید که شخصی مثل حضرت آقا هر چیزی که در رابطه با مسائل روز می‌گویند درست است و کسانی که مخالف ایشان هستند هر چیزی که در راستای مخالفت با ایشان در مسائل روز می‌گویند اشتباه می‌کنند ... پس اول باید آن مسائل دیگر را حل کرد ... مگرنه که هر کسی با توجه به جوّی که در آن بزرگ شده است یک مسائلی را می‌گوید و خیال می‌کند حق همان است که او بگوید و نادان یا حق‌گریز و حق‌ستیز است هر کسی که با او موافق نباشد ...

هرمیون;878075 نوشت:
فرهنگ بهتر به هر حال غالب میشه ... نه اینکه جنگ داشته باشه ... بلکه انسانها عاشق فرهنگ و هنر هستند و به طبع اون چون خواستگاه فرهنگ و هنر روح انسان هست ... هیچ چیزی نمیتونه جلوی فرهنگ رو بگیره .

البته برخی از مسایل برای مدت زمانی میتونن عرض اندام کنن ...
مثلا جامعه ای مردمش رو مجبور کنه فرم بخصوصی حرف بزنن
فرم بخصوصی لباس بپوشن
و ...

ولی در نهایت به علت گفتگوی تمدن ها و وجود ماهواره ... انسانها با فرهنگ هم آشنا میشن و اون چیزی که پر ارزش تر هست رو میپذیرند .

تنها این وسط میلیاردها دلار هزینه صرف مقاومت جلویه این رویداد میشه ...

مثله حرام کررن ویدیو ... و ...

به قول استیو جابز ...
نباید دنبال توپ بیس بال دوید ... بلکه باید به انجایی حرکت کرد که توپ بیس بال در انجا می افتد .


با سلام
فطرت انسان همیشه گرایش به خوبی ها و زیبایی ها دارد و اگر مانعی راه او را سد نکند به آن سو خواهد رفت اما مشکل اساسی از همین جا شروع می شود
در دنیای امروزی آنقدر موانع فکری و تبلیغغاتی و حتی استعمار گری ها به وجود آمده که نه تنها انسان ها به سمت خوبی نمی روند بلکه بر اثر وارونه نمایی های دستگاه های تبلیغات استعماری جای خوب و بد عوض شده و مردم ناخواسته به سمت بدی ها و نا زیبایی ها می روند.
پاسبانی از ارزش ها این جا خود را نشان می دهد و الا ارزش های متعالی انسانی و فرهنگ برتر بدون پاسبانی و تبلیغ در راس قرار می گرفت در حالی که در طول تاریخ می بینیم که فرهنگ اصیل انسانی اکثرا مورد بی مهری قرار گرفته است و مردم فرهنگ بدتر را پسندیده اند. و گاها این وارونگی تا محو کامل یک فرهنک اصیل پیش رفته و فرهنگ نازل بر فرهنگ عالی غلبه یافته است.
یک مثال خیلی ساده می زنم : حتما در تاریخ و مطالعات فرهنگی خود نحوه و فرهنگ لباس پوشیدن ایرانی ها را دیده و شنیده اید. یک لباس گشاد ، بلند و متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی. عکس های آن و نقش های آن هنوز باقی است این نحوه لباس هم با بدن انسان سازگار بوده و هم با روح انسان و حفظ و صیانت انسان مطابق بوده است. اما می بینیم در سالیان گذشته با ورود فرهنگ فرنگی پوشش مردان ایرانی عوض می شود و پوشش انگلیسی غالب می شود به گونه ای که پوشش فرهنگ اصیل ایرانی کامل از دست می رود .
این یک نمونه از تحول فرهنگی بود که نشان می دهد فرهنگ پاسبان می خواهد و الا از بین می رود.
حال چه عواملی در تغییر و تبدیل فرهنگ ها تا ثیر دارد بحث جداگانه ای است که در جای خود باید بحث شود.
اما زبان و ادب یک کشور به عنوان فرد شاخص و راس یک فرهنگ در ایستایی و ماندگاری نماد یک فرهنگ به حساب می آید که رهبر روی آن دست گذاشته است.


و این که :

در جهان رقابتي كنوني ،كشورهايي كه براي فرهنگ خود هدف و برنامه اي نداشته باشند ، توسط فرهنگ هاي ديگر كنار گذاشته خواهند شد.

كشورهايي كه براي فرهنگ خود برنامه اي نداشته باشند ، خود مشمول برنامه هاي فرهنگي ديگران و جزئي از آن خواهند شد.

در مورد كشورمان، علاوه بر ميراث فرهنگي قابل توجه، جايگاه فرهنگ به دليل وقوع انقلاب اسلامي كه نوعي تفكر و انديشه جديد به جهانيان عرضه داشت و ارزش هاي جديدي به منصه ظهور رساند و اصولا به اذعان صاحب نظران ، انقلابي فرهنگي است، بسيار رفيع است .

ازاين رو به منظور صيانت از ارزش هاي انقلاب اسلامي و آرمان هاي آن، نيازمند توجه جدي تری در عرصه فرهنگ هستيم .

نمونه ای از میراث فرهنگی ما شاهنامۀ فردوسی است:

ما ایرانیان فارسی زبان امروزه حق داریم به خود ببالیم و افتخار کنیم که کتاب شعر کهنی با60 هزار بیت باقی مانده از هزار سال پیش داریم و می توانیم آن را همه جا و نزد همه فارسی زبانان بخوانیم ، بفهمیم و از آن لذت ببریم.

[="Arial"][="Navy"]بنام خدا.

شعیب;878000 نوشت:
و گروه دیگر که دم از وطن و وطن پرستی می زنند ولی به خاطر این که در این جریان پرچم دار نیستند و باید پیرو باشند علم مخالفت برداشته اند همین افراد وقتی که رهبر درباره یادگیری زبان عربی سخن می گفتند دم از زبان اصیل ایرانی و وطن پرستی و تمدن ایرانی میزدند و امروز که رهبری به لزوم کمرنگ شدن زبان انگلیسی و احیاء زبان فارسی تاکید دارند جبهه مخالف گرفته اند.

این عده که باهاشون صحبت میکنید میگن چرا از زبان فارسی درمقابل زبان عربی حمایت نمیشه و چرا از زبان فارسی فقط درمقابل زبان علم یا همان زبان انگلیسی حمایت میشه؟

و البته این حمایتها را نوعی حمایت جابجا و برعکس میدانند که معتقدند متاثر از سیاست است و فقط دشمنی با امریکا و انگلیس باعث ان شده چه درغیر اینصورت قران مقدس است و درجای خودش اما زبان انگلیسی که فعلا زبان علمی چندین میلیارد انسان روی زمین است چرا کشور و حکومتی قصد مخالفت با ترویج انرا داشته باشند؟

بهرحال نظربرخی منتقدین بود که حسب وظیفه نیز عنوان شد.

عقیده خود منهم این است که باید سیاست را از پیشرفت جدا نمود و نباید بخاطر دشمنی های اعتقادی یا سیاسی جلوی پیشرفت خود یا حتی یک ملت را گرفت و با توجه به اهمیتی که رهبر فرزانه ما بزبان شیرین فارسی از یکسو و پیشرفت علم از دیگر سو دارند خوب است مسئولان سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی بیشتر به هدف مقام معظم رهبری توجه نشان دهند که مهم هدف است و الا الان چرا در همین اینترنت با بیش از هزاران برنامه و بازی و نرم افزار و با وجودی که از همه زبانها حمایت و پشتیبانی مینمایند اما از زبان فارسی هیچ حمایتی نکرده و نمیکنند و شهروند ایرانی و مخصوصا فارسی زبانان ناگزیرند بروند بدنبال یادگیری یک زبان دیگر یا دوم که فعلا و ترجیحا همان زبان انگلیسی بهترین گزینه میباشد.چون همه این برنامه ها و نرم افزارها بطورقطع به یقین زبان انگلیسی را پشتیبانی و حمایت کرده و یا میکنند اما بیشتر سازندگان این برنامه ها از زبان فارسی بدلیل دشمنی های سیاسی بین امریکا و ایران یا ایران با غرب یا جهان غرب {ازنگاه اونا} خیر،حمایت نمیکنند.[/]

سوال:
آیه الله خامنه ای(حفظه الله):یکی از آروزهای دیرین من، دنبال کردن همین کار است (گسترش زبان فارسی در دنیا)؛
راهکار های گسترش و صیانت از زبان فارسی چیست؟

جواب:
رهبر فرزانه انقلاب از سالیان پیش (حتی قبل از رهبری) در مورد حفظ و پاسداشت زبان و ادبیات فارسی و همچنین گسترش آن در عرصه بین الملل تاکیدات فراوانی داشته اند تا جایی که در سالیان اخیر با سخنرانی های پیوسته این نکته را به اهل فرهنگ و ادب همچنین فضلا و اندیشمندان حوزه و دانشگاه یاد آور شدند و به دنبال ایجاد یک جنبش فرهنگی ، اجتماعی در این راستا هستند. از این رو می توان ایشان را به عنوان پرچمدار این حرکت قلمداد کرد.

فرهنگ و جریان های ایرانی اسلامی مورد نظر رهبری با مهم نشان دادن زبان فارسی در این روند، سمت و سوی خود را بهتر یافته است چرا که زبان فارسی به عنوان زبان اصیل و با سابقه و تمدن ساز ایران به عنوان دومین زبان اسلام مورد توجه می باشد.
اتفاق عجیب در این جریان جبهه گیری و گارد گیری برخی از افراد در مقابل این جریان است که با رصد این افراد می بینیم که آنها به چند دسته تقسیم میشوند

یکی خودباختگان غرب و فرهنگ غرب که همه چیز را در فرنگی شدن می بینند و حتی زبان خود را هم متاثر از آن تغییر داده اند(در مجامع علمی) و گروه دیگر که دم از وطن و وطن پرستی می زنند ولی به خاطر این که در این جریان پرچم دار نیستند و باید پیرو باشند پرچم مخالفت برداشته اند

همین افراد وقتی که رهبر درباره یادگیری زبان عربی سخن می گفتند دم از زبان اصیل ایرانی و وطن پرستی و تمدن ایرانی میزدند و امروز که رهبری به لزوم کمرنگ شدن زبان انگلیسی و احیاء زبان فارسی تاکید دارند جبهه مخالف گرفته اند.

بنده صیانت و ترویج زبان فارسی را در همه عرصه ها - ادبیات، رسانه، مدارس، دانشگاه ها، ادارات، پژوهش ، پزشکی و همه عرصه های علمی- بایسته می دانم و در این هجمه همه جانبه فرهنگی به ایران اسلامی آن را یک جهاد قلمداد می کنم که با کارهای قرار گاهی باید در مقابل آن ایستادگی کرد.

همانگونه که در جنگ سخت و نظامی اگر دشمن به خاک کشور نفوذ کرد باید با دفاع عاقلانه و فداکارانه دشمن را از سرزمین خویش بیرون کرد و برای مقاله همه جانبه با او باید در صورت امکان به خاک او نیز نفوذ کرد در جنگ نرم و فرهنگی که یکی از نمونه های آن جنگ زبان ها برای تسلط بر دیگری است

اگر زبان و ادب فارسی به عنوان زبان رسمی ایران زمین مورد دستبرد دشمن و نگاه طمع آلود او قرار گرفت باید اولا از زبان فارسی در همه عرصه های داخلی دفاع کرد و هرگونه روزنه نفوذ فرهنگ و زبان بیگانه را به فرهنگ و زبان فارسی بست و در مرحله دوم به فکر نفوذ به دل فرهنگ مهاجم بود.

اما در چگونگی این دفاع و حمله دیدبان بصیر و علمدار و پاسبان این فرهنگ یعنی رهبر عزیزمان چه راهکارهایی را بیان فرموده اند و بعد به تبیین آن پرداخت
در ادامه به فرمایشات رهبر عزیز انقلاب می پردازیم:

1- واژه سازی برای واژه های بیگانه زبان فارسی، توان بالقوهای در واژه سازی دارد و میتواند از ساز و کارهای گوناگونی چون وندافزایی، اشتقاق، ترکیب و... برای واژه سازی بهره گیرد و تاکنون با توجه به ظرفیت هایش در تولید واژه شاید بتوان گفت به تنهایی توانسته است در موج هجوم سیل وار واژه ها و مفاهیم بیگانه ایستادگی کند.

البته بالفعل نشدن این توان و تخطی از برخی اصول واژه گزینی و نیز غفلت برخی مسئولان مربوطه موجب شده است که رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی از وضعیت زبان فارسی ابراز نگرانی کنند و به مسئولان چنین متذکر شوند:

«خیلی نگران زبان فارسی ام؛ خیلی نگرانم... کار درستی در این زمینه انجام نمی گیرد و تهاجم به زبان زیاد است. همینطور دارند اصطلاحات خارجی [به کار میبرند]. ننگش میکند کسی که فلان تعبیر فرنگی را به کار نبرد و به جایش یک تعبیر فارسی یا عربی به کار ببرد؛ این خیلی چیز بدی است؛ این جزو اجزای فرهنگ عمومی است که باید با این مبارزه کرد...

ما در کانون زبان فارسی، داریم زبان فارسی را فراموش میکنیم؛ برای تحکیم آن، برای تعمیق آن، برای گسترش آن، برای جلوگیری از دخیل های خارجی هیچ اقدامی نمیکنیم. یواش یواش [در] تعبیرات ما یک حرفهایی میزنند - هر روزی هم که میگذرد یک چیز جدیدی میآید- ما هم نشنیده ایم.

گاهی میآیند یک کلمه ای میگویند، بنده میگویم معنای آن را نمیفهمم، میگویم معنای آن چیست؟ معنا [که] میکنند، تازه ما اطلاع پیدا میکنیم که این کلمه آمده؛ [این] یواش یواش کشانده شده به طبقات و توده مردم؛ این خطرناک است.» و نیز تأکید میگذارند که «زبان فارسی باید گسترش پیدا کند. باید نفوذ فرهنگیِ زبان فارسی در سطح جهان روزبه روز بیشتر شود. فارسی بنویسید، فارسی واژه سازی کنید و اصطلاح ایجاد کنید.»(1)

2- استفاده نکردن از واژه های بیگانه

علت ورود واژه های بیگانه در داخل زبان به عواملی چون برتری های فنی و علمی، اشتراکات مذهبی، نزدیکی زبانها به یکدیگر، روابط اقتصادی، سیاسی، افراد تحصیل کرده در خارج از کشور، حس برتری جویی، یادگیری زبان و... مرتبط است.

اما امروزه یکی از مهم ترین دلایل هجوم واژگان بیگانه به ویژه واژگان زبان انگلیسی، تمایل به یادگیری و استفاده از این زبان است. البته درعصر حاضر آموزش زبان به مثابه یک ابزار جنگ نرم به شمار میرود و صرفاً به منظور ارتباط متقابل نیست.

بسیاری از اندیشمندان حیطه آموزش زبان نیز معتقدند که اکنون تسخیر مرزهای جغرافیایی بنا به دلایل گوناگون امکان پذیر نیست، استعمار نو با مطرح کردن مباحثی چون زبان واحد و فرهنگ واحد به دنبال تسخیر فرهنگ ها، از بین بردن زبانهای محلی و خلق هویت جدید برای کشورهای دیگر خصوصاً کشورهای رو به توسعه است.

کشور ایران از دیرباز تحت تسلط استعمارگری انگلیس و فرهنگ غرب بوده است. با پیروزی انقلاب اسلامی این وابستگی از لحاظ سیاسی و اقتصادی رو به انحطاط رفت اما از لحاظ فرهنگی از این خطر غفلت شد. رهبر فرزانه انقلاب این تهاجم فرهنگی سیاستمداران غربی را بخوبی و به موقع متذکر شدند و در دیدار با استادان دانشگاهها استفاده از واژه های بیگانه را رنج آور توصیف کردند:

«بنده از پیش از انقلاب، از اینکه واژه های بیگانه بی دریغ در دست و زبان مردم ما به کار میرفت و به آنها افتخار میکردندـ مثل این که کسی اگر چنانچه یک مطلبی را با یک تعبیر فرنگی بیان کند، این را یک افتخاری میدانست همیشه رنج می بردم.

متأسفانه تا امروز هم این باقی است! خیلی از سنت های غلط پیش از انقلاب، با انقلاب از بین رفت؛ این یکی متأسفانه از بین نرفت! یک عده ای افتخار میکنند که یک حقیقتی را، یک عنوانی را با یک واژه فرنگی بیان کنند؛ درحالی که واژه معادل فارسی برای آن عنوان وجود دارد، دوست میدارند از تعبیرات غربی استفاده کنند. بعد حالا یواش یواش این دیگر به دامنه های گسترده ای در سطوح پایین و سطوح عوامانه هم رسیده، که واقعاً رنج آور است.»(2)

ایشان در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به کاربردن خط و زبان لاتین در تبلیغات را حیرت آور دانسته و بیان داشتند:

«اسم فارسی را با خط لاتین مینویسند! خب چرا؟ چه کسی میخواهد از این استفاده کند؟ آن کسی که زبانش فارسی است یا آن کسی که زبانش خارجی است؟ اسم فارسی با حروف لاتین! یا اسم های فرنگی روی محصولات تولید شده داخل ایران که برای من عکس هایش را و تصویرهایش را فرستادند! خب چه انگیزه ای داریم ما این کار را بکنیم؟
بله، یک وقت شما یک محصول صادراتی دارید، آنجا در کنار زبان فارسی- فارسی هم باید باشد البتّه؛ هرگز نبایستی از روی محصولات ما زبان فارسی برداشته بشود - البته زبان خارجی هم به آن کشورهایی که خواهد رفت، اگر زبان دیگری دارند نوشته بشود، امّا محصولی در داخل تولید میشود، در داخل مصرف میشود، چه لزومی دارد؟ روی کیف بچه های دبستانی چه لزومی دارد که یک تعبیر فرنگی نوشته بشود؟ روی اسباب بازیها همینجور؛ من واقعاً حیرت میکنم.»(3)

3-زبان فارسی به عنوان زبان علم

اندیشه غالب در مجامع علمی همچون عرصه های پزشکی، علوم پایه و فنی مهندسی بر این مبنا است که باید منابع و مطالب علمی به زبان خاص علم و تمدن غرب ارائه گردد. در عین حال برخی از محققان حوزه ادبیات معتقدند که باید هر علمی در هر سطحی به زبان فارسی آموخته شود. آنان براین باورند که وابستگی فرهنگی و رشد نیافتن زبان مادری و محدود شدن امکانات آن به تأمین ارتباطات غیرعلمی از مضرات علم آموزی به زبان بیگانه است.

مقام معظم رهبری در دیدار با استادان دانشگاهها نیز یکی از راه های گسترش و حفظ زبان فارسی را تلقی کردن زبان فارسی به عنوان زبان علم برشمردند:
«این افتخاری نیست که ما بگوییم حتماً زبان علمی کشور ما فلان زبان خارجی است. زبان فارسی اینقدر ظرفیت و گنجایش دارد که دقیق ترین و ظریف ترین علوم و دانشها میتوانند با این زبان بیان شوند. ما زبان پرظرفیتی داریم. کما اینکه بعضی از کشورهای اروپایی هم نگذاشتند زبان انگلیسی تبدیل شود به زبان علمی آنها، مثل فرانسه، مثل آلمان. اینها زبان خودشان را به عنوان زبان علمی در دانشگاه هایشان حفظ کردند.»(4)

4-رابطه علم و صنعت با زبان فارسی

ایرانیان در دوران قاجار به خاطر کسب علم و دانش در رشته های مختلف به انگلستان اعزام شدند.
پس از فراغت تحصیل به کشور برگشتند و در نشر افکار نوین و تمدن غرب بسیاری از واژه ها و اصطلاحات بیگانه را به زبان فارسی وارد کردند.

اما امروزه با توجه به نقش ایرانیان در پیشرفت علم و دانش باید گفت این پیشرفت نه تنها پاسخگوی نیازهای داخلی است بلکه بسیاری از دانشجویان از سراسر دنیا هرساله برای کسب علم و دانش به ایران می آیند، ضمن آنکه از پیشرفت علم و دانش ایرانیان بهره میبرند، با زبان و فرهنگ و اندیشه ایرانیان نیز آشنا می شوند.

حضرت آیت الله خامنه ای به این نکته اشاره کرده اند و در ارتباط با ضرورت پیشرفت و توسعه علمی و فناوری در کشور با بیاناتی در دیدار با نخبگان جوان خطاب به آنان می فرمایند:

«ملت و کشور [باید]..در یک دوره ای، بتواند مرجع علمی و فناوری در همه دنیا باشد... هر دانشمندی اگر بخواهد به آخرین فرآورده های علمی دست پیدا کند، ناچار باشد زبان فارسی را که شما اثرتان را به زبان فارسی نوشته اید، یاد بگیرد؛ همچنانی‌که امروز شما برای دستیابی به فلان علم، مجبورید فلان زبان را یاد بگیرید تا بتوانید کتاب مرجع را پیدا کنید و بخوانید.

شما کاری کنید که در آینده، کشور (ایران) یک چنین وضعی پیدا کند؛ و میتوانید....(تا)مجبور(شوند) کتاب شما را ترجمه کنند یا زبان شما را یاد بگیرند.»(5)

ایشان همچنین در دیدار با استادان دانشگاه داشتند یکی از راهکارهای گسترش زبان فارسی را پیشرفت علمی کشور دانسته و می فرمایند:

«از پیشرفت علمی در کشور برای گسترش و نفوذ زبان فارسی استفاده شود. زبان خیلی مهم است...اهمیت زبان ملی یک کشور برای خیلی ها هنوز دانسته و شناخته نیست.

کاری کنیم که در آینده، آن کسانی که از پیشرفت های علمی کشور ما استفاده میکنند، ناچار شوند بروند زبان فارسی را یاد بگیرند. این افتخاری نیست که ما بگوییم حتماً زبان علمی کشور ما فلان زبان خارجی است. زبان فارسی اینقدر ظرفیت و گنجایش دارد که دقیق ترین و ظریف ترین علوم و دانش ها میتوانند با این زبان بیان شوند.»(6)

5- ادبیات غنی فارسی راهی برای گسترش زبان فارسی
زبان و ادبیات فارسی سرشار از مضامین ادبی، عرفانی، اخلاقی، تاریخی، فرهنگی و هنری است و آن را باید کلید ورود به فرهنگ و هنر ایرانی، اسلامی و انقلاب اسلامی دانست.

بی شک هر فردی که بتواند به زبان فارسی صحبت کند و بنویسد علاقه مند خواهد بود با محتوا و ادبیات غنی زبان فارسی آشنا شود. از سوی دیگر، ادبیات فارسی از دیرباز در مشرق زمین جایگاه والایی داشته است و در ماوراء النهر، آسیای صغیر و تا حدودی در بالکان و بویژه در شبه قاره هند، جزئی از فرهنگ ادبی به شمار میرفته است.

با توجه به مضامین و مفاهیم بالای ادبیات فارسی علاقه مندان بسیاری در سرتاسر جهان به خواندن و درک ادبیات فارسی تشویق و ترغیب میشوند.
مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای گروه ادب و هنر صدای جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به جایگاه ادبیات فارسی در خارج از مرز و بوم ایران، یکی از راهکارهای حفظ و گسترش زبان فارسی را از طریق گسترش ادبیات ذکر کردند.

«ادبیات، فقط یک سرگرمی و یک امر تشریفاتی و زایدهای در زندگی نیست؛ بلکه یک چیز ضروری است. فرض بفرمایید ما امروز مایلیم که آن ملت هایی که در اطراف عالم با فرهنگ و ادبیات ایرانی آشنا بودند، این ارتباط و اتصالشان محفوظ بماند.
میدانید که استعمار ده ها سال متمادی- شاید در بعضی جاها قرنها- تلاش کرد تا آثار فرهنگ ایرانی را که در خیلی از نقاط دنیا وجود داشت، بزداید؛ مثلاً در هند این معنا کاملاً واضح است.

آن وقتی که کمپانی انگلیسی هند شرقی وارد هند شد، یکی از نخستین تلاش هایش این بود که زبان فارسی را کنار بزند. این زبان اردو را که ملاحظه میکنید، ابتدا رسمی کردند، برای اینکه زبان فارسی را کنار بگذارند؛ بعد خودِ زبان اردو را هم کنار زدند و زبان انگلیسی را زبان رسمی کردند! از اوایل قرن نوزدهم این کار شروع شده و تا امروز هم ادامه دارد.

اگر شما امروز به هند تشریف ببرید و با مردم غیرطبقات پایین انگلیسی حرف بزنید، همه آن را میدانند، چون زبانشان است. زبان رسمی، زبان دولتی و زبان اداری، زبان انگلیسی است؛ یک روز همین ها زبان فارسی بوده است؛ یعنی زبان رسمی، زبان حکومت، زبان دیوان، زبان مراسلات و احکام و قوانین، فارسی بوده است.

حالا ما می خواهیم این را برگردانیم؛ به چه وسیله ای میشود این زبان را برگرداند؟ ما گلستان سعدی و دیوان حافظ و کتاب های فارسیِ همان چیزهایی که از نسل های گذشته، این زبان و ادبیات و فرهنگ را دارند منتقل میکنند، میفرستیم؛ آنها هم استقبال میکنند و میخوانند؛ این نقش ادبیات است، که به نظر بنده بسیار حائز اهمیت است؛ این را شما باید در محیطهای ادبیاتی اثبات کنید.»(7)

پاورقی:
1- دیدار با اعضای شورای انقلاب فرهنگی، 19 آذر 1392 .
2- دیدار با اساتید دانشگاه، 15مرداد 1392.
3- دیدار با اعضای شورای انقلاب فرهنگی، آذر ماه 1392.
4- دیدار با اساتید دانشگاه،15 مرداد 1392
5-دیدار با نخبگان جوان در 12 شهریور 1392 .
6- اساتید دانشگاه، 15 مرداد 94.
7- دیدار با اعضای گروه ادب و هنر صدای جمهوری اسلامی ایران، 5 اسفند 1370

موضوع قفل شده است