وفاداری و محبّت، لازمۀ زندگی سؤال 99. اگر مردي به زن خود خيانت کند و بعد پشيمان شود و از درگاه خدا توبه کند و همسر او ناراضي باشد، آيا از لحاظ شرعي به زنش محرم است؟ آيا بايد در اينباره شوهرش را ببخشد و به زندگياش برگردد؟
پاسخ: شما به ايشان حلال بوده و هستيد و خيلي بهجاست او را ببخشيد و ثواب زياد دارد و اميدوارم او هم وفا کند و اين بخشش شما را جبران کند.
[="]سؤال 100. شوهرم چند ماهي است که به من ميگويد: راضي نيستم به مادرت سر بزني؛ ولي مادرم، زني است که بهتنهايي زندگي ميکند و ناراحتي قلبي دارد و براي من بسيار زحمت کشيدهاند. دليل ايشان براي نداشتن رضایت اين است که مادرم در زندگيمان دخالت ميکند. ميخواستم ببينم، اگر به مادرم سر بزنم، آيا گناه کردهام؟ تکليف من چيست؟
پاسخ: به اندازۀ ضرورت جایز است؛ ولي بايد مواظب باشيد ايشان دخالت در زندگي شما نکند؛ همچنانکه بايد مواظب باشيد غيبت شوهر شما نشود و بدبيني ايجاد نشود.
بدانيد که شما و شوهرتان باید نسبت به همدیگر وفادار باشید و مراعات اين امر براي زن و براي شوهر يک امر ضروري است.
تقاضا دارم مواظب باشيد ضربه به محبّت خانوادگي نخورد که قابل جبران نيست.
بالاترين خدمت پدران و مادران به دخترانشان و پسرانشان هم اين است که طوری رفتار کنند که وحدت و محبّت و وفاي خانوادگي روزبهروز تشديد شود.
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 101. به دلیل بعضی اختلاف نظرها و به دلیل اینکه پدر شوهرم در خانه حرفهای رکیک میزند، مدّتهاست که با قهر به خانۀ پدرم رفتهام؛ ولي متأسّفانه به تازگي متوجّه شدهام حامله هستم و کاري جز تسليمشدن ندارم. لذا شرط کردم از پدر و مادرهمسرم جدا زندگی کنیم. ولي شوهرم ميگويد تا آخر عمر بايد با پدر و مادرم زندگي کني و به تازگي مشاجرۀ لفظي شديدي بين من و شوهرم بهوجود آمده است. او در حين صحبتها ميگويد: کسي که از اوّل ميخواستم تو نيستي؛ چون وضعيت زندگي پدرم متوسط است. از اين زندگي به ستوه آمدهام و ديگر نميدانم چه بايد کنم؟ خواهش ميکنم مرا راهنمايي فرمايید.
پاسخ: نامۀ پر رنج، ولي کوچکهاي بزرگ شما را مطالعه نمودم و خيلي متأثر شدم از اينکه چرا بايد در زندگي شما اينقدر رنج باشد، براي چيزهايي که بسيار کوچک است و در همۀ زندگيهاي مردم هست؛ ولي شماها آن کوچکها را بزرگ نمودهايد و زندگي را پر از غصّه و مشقت نمودهايد. شما و شوهرتان بايد بدانيد، توافق اخلاقي صددرصد در زندگي کسي تا به حال پيدا نشده و نخواهد شد و اگر هفتاددرصد توافق اخلاقي باشد، بسيار خوب است و مابقي يعني آن سيدرصد را بايد با گذشت و ايثار و فداکاري جبران کرد و اگر زندگي شما پر رنج شده است، فقط و فقط براي همين است.
شما در مقابل شوهر و خويشان او بايد کوتاه بيایيد و آنچه ميگذرد، به دل نگيريد و تواضع در مقابل شوهر از لوازم اوّليه است. چنانکه مردانگي و فداکاري و بهدست آوردن دل زن از لوازم اوّليۀ يک مرد است و اگر نباشد، اسلام او و بلکه مروّت او نقص دارد. بنابراين اگر ميخواهيد زندگي پر نشاطي داشته باشيد، بايد هر دو گذشت و فداکاري داشته باشيد و اين سرمشق قرآن کريم است بهطور مکرّر: «وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحيمٌ»[1]
[1]. تغابن، 14: «و اگر ببخشاييد و درگذريد و بيامرزيد، به راستى خدا آمرزندۀ مهربان است.»[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 102. خانم بنده به خواستۀ شرعي اينجانب تمکين نمیکند. تقاضا دارم بهطور واضح و ساده توضيحي براي حل مشکل من بفرمایيد. همچنين اصلاح موي سر و طرز لباس پوشيدن همسر در مقابل شوهر باید چگونه باشد؟
پاسخ: زن بايد در غريزۀ جنسي کاملاً از شوهر تمکين کند و مستحب مؤکد است، زن براي شوهر زينت کند و پاک و پاکيزه باشد و آنچه از همۀ اينها بالاتر است، رفاقت با يکديگر است و بايد در خانه عفو و گذشت و فداکاري حکمفرما باشد. بنابراین اگر شما به اندازۀ کافی به همسر خود محبّت کنید، حتماً او خواستۀ شما را اجابت میکند. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 103. مدّت ده سال است ازدواج کردهام. همسرم حدود یک سال است میل جنسی ندارد و من را ارضاء نمیکند. راه حل چیست؟
باید با او بسازید و مدارا کنید و او هم، باید شما را با کمال رضایت ارضا کند، و الا زندگی به خطر جدّی میافتد. امّا توجّه داشته باشید که اگر محبّت و دلسوزی و یکرنگی در زندگی حاکم باشد، اینگونه چیزها پیدا نمیشود. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 104. اگر مردی بخواهد مدّت زمان زیادی (مثلاً چند ماه) بدون زن و فرزند به سفر برود، ولی زنش راضی به این کار نباشد، آیا سفر مرد معصیت است؟ (با توجّه به اینکه در این مدّت نمیتواند با زنش همبستر شود.)
اگر مجبور است مسافرت کند، جایز است. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 105. آيا براي مرد متأهل جايز است براي دو ماه خانواده و شريك خود را در ايران بگذارد و براي كمك به بازسازي عتبات عاليات به عراق برود؟
پاسخ: اگر زن و بچّه، سرپرست معتمد داشته باشند و راضی باشند و از نظر معيشت در رفاه باشند و ضرر كاري نداشته باشد و شريك او راضي باشد، جایز است؛ بلكه كار مقدّسي است. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 106. حکم زني که به شوهرش تهمتهاي ناروا بسته و ناسزا گفته را بيان فرمایيد.
پاسخ: اگر مرد تقصير نداشته باشد، گناه زن خيلي بزرگ است و اگر مرد تقصير داشته باشد، هر دو گناهکارند و گناه هر دو بزرگ است. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 107. حدّ شرعي تنبيه بدني همسر چيست و زدن زن چه حکمي دارد؟
کتکزدن زن جایز نیست و گناه آن خیلی بزرگ است. کلمۀ «ضرب» هم که در اینباره در قرآن آمده است، تفسیر دارد و در شرایط خاصّی موضوعیّت پیدا میکند که شرح آن در پاسخ سؤال نمیگنجد. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 108. هرگاه احساس ميکنم به همسرم احتياج دارم، همسرم امتناع ميکند و خود را مشغول به نماز و دعاي مستحبي قبل از نماز صبح ميکند و خاطر مرا نگران ميکند. وقتي به او ميگويم از تو راضي نيستم يا اينکه اين نماز و دعاي مستحب تو به درگاه خدا قبول نيست؛ چرا که به خواستۀ من توجّه نميکني، او ميگويد راضي نباش. فکر ميکند اعمالش قبول درگاه خداست. حالا شما بگویيد اين کارها صحيح است؟
پاسخ: او بايد حرف شما را بشنود؛ مخصوصاً در مسئلۀ زناشویي و اگر هم نشنود، گناهش خيلي بزرگ است و متابعت از شما در مسئلۀ زناشويي ثوابش از همۀ عبادتها بالاتر و بهتر است، امّا شما هم باید با مهربانی و عطوفت با او رفتار کنید و با محبّت و صمیمیّت رفتار او را تغییر دهید و مزاحم نماز شب او نشوید. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 109. مدّت سهچهار سالي از ازدواجمان ميگذرد، خوب کار ميکنم، ولي بدهکاريهايم را نميتوانم بدهم. سؤال من اين است که آيا ميشود این وضعیّت بهخاطر ازدواج باشد؟ راستش را بخواهيد مدّتي است به اين فکر فرورفتهام. با اينکه خيلي همديگر را دوست داريم، ولي چند باري هم به او گفتهام که تا هنوز جوان است و بچّهاي نداريم و تا دير نشده و مرا بهخاطر بدهکاريهايم به زندان نبردهاند، به دنبال زندگي خود برود. حال آيا همۀ اين دردسرها ميشود بهخاطر ازدواج باشد؟
پاسخ: گرفتاريهاي شما قطعاً بهواسطۀ ازدواج نيست و اينگونه فکرها فکر شيطاني است و نبايد ترتيب اثر بدهيد. شما و خانمتان دعا کنيدکه گرفتاريهاي شما رفع شود، من هم به شما دعا ميکنم؛ امّا اينکه به فکر طلاق افتادهاید، فکر بسيار بدي است، مخصوصاً اينکه همديگر را دوست داريد.
تقاضا دارم بهجاي اين حرفها به خانمتان دلداري بدهيد. اميد است تا دلخوش باشد و مورد عنايت خداوند شويد. [/]
[="Tahoma"][="Black"]راهکار اصلاح اخلاق و رفتار همسر
سؤال110. من خيلي از زندگي خودم راضي هستم؛ چون خداوند بزرگترين نعمتها را به من داده که آن سلامتي و فرزندان صالح است و خدا را شکر ميکنم. امّا شوهرم در زندگي خيلي ناشکري ميکند و هميشه از نظر مالي به بالاتر از خودش نگاه ميکند که اين نگاه و کلمات، مرا خيلي ناراحت ميکند. ميخواستم ببينم وظيفۀ من در برابر او چيست؟ آيا سکوت کنم يا با او بحث کنم؟
پاسخ:با مهرباني و تواضع با او صحبت کنيد تا انشاءالله از اين کار بد دست بردارد.
از شما که چنين بندۀ شاکري هستيد، تشکر ميکنم و امیدوارم خداوند متعال به شما اجر و پاداش بزرگ عنايت کند؛ امّا در هر صورت با او مشاجره نکنید. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 111. شوهر من آنقدر بداخلاق است که بههيچ صورتی ديگر نميتوانم او را تحمّل کنم؛ خيلي خشک و سنگدل است و عاطفه ندارد. آرزو بهدل ماندهام که يکبار با او حرف بزنم و او با مهرباني و منطق به من جواب بدهد. خدا از او نگذرد و همانطور که روزگار مرا سياه کرد، خدا شب اوّل قبر، او را در آتش بسوزاند. ببخشيد که گستاخانه حرف زدم و سر شما را درد آوردم. بفرمائید باید چه کنم؟
پاسخ: بنابر آنچه نوشتهاید، او گناهکار است و رفتار او بد و زشت است، امّا اصلاح او به دست شماست. شما بايد با گذشت و فداکاري و تواضع، شوهر خود را جذب کنيد.
نگویيد نميشود؛ اگر مدّتی کوتاه آمديد و به جاي بديهاي او خوبي کرديد و غرور خود را شکستيد و هر چه گفت، عمل کرديد و به هرچه خواست، عمل کرديد و پرخاشگري نداشتيد و براي خدا و بهخاطر بچّهها و براي اينکه زندگي نپاشد، به آنچه نوشتم عمل کرديد، حتماً پيروز ميشويد و حتماً او را جذب ميکنيد و حتماً محبّت شما در دل او رسوخ ميکند و حتماً دست از کارهاي بدش بر میدارد و تابع شما هم خواهد شد.
اگر آنچه را که نوشتم قبول نداريد، يک سال عمل کنيد؛ يعني يک سال امتحان کنيد تا معلوم شود.
ولی در هر صورت، نفرینهای شما خیلی بد است و اجر شما را از بین میبرد و اثر بدی در زندگی شما باقی میگذارد. بهجای نفرین دعا کنید که خداوند متعال او را هدایت کند. [/]
سؤال 112. عيالم تندخوست و در يک کلمه لجباز است. پسرم نيز که هجده سال دارد، اکثر نمازهاي صبح او قضا ميشود. اگر او را صدا بزنيم، بيدار نميشود و اگر بيدار شود، با سبکسري نماز ميخواند و مراعات نميکند و نمازش رضايتبخش نيست. دخترم هم که بسيار تندخو و پرخاشگر است و مطابق ميل من روي خود را نميگيرد؛ البته حجاب شرعی را رعايت ميکند. با فرزندان و همسرم چگونه باید رفتار کنم؟
پاسخ:اوّلاً شما بايد با گذشت و ايثار و فداکاري خانم خود را بسازيد و اين آيۀ شريفه هميشه نصبالعين شما باشد: «وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحيمٌ» [1] گذشت، نه، بالاتر از اين، نديده گرفتن، نه، بالاتر از اين، خوبي بهجاي بدي، اين خواست خداي متعال است که اگر چنين شد، البته خانه جاي برکت و رحمت حق و نزول ملائکه شده، محبّت و مودّت در خانه حکمفرما خواهد شد.
ثانياً راجع به اولاد بايد اين آيۀ شريفه در خانۀ شما حکمفرما باشد: «وَإِذْ قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظيم» [2]. بهصورت موعظه، نه تحميل، با حالت تلطّف، نه خشونت، به شیوۀ استدلالی، به فراخور حال طرف، نه تعبّد، از آنها بخواهيد و مکرّر بخواهيد که رفتار خود را تغییر دهند؛ امّا اگر نشد، با نديده گرفتن و به رو نياوردن مشکل را حل کنید و اگر بازهم نشد، چون تکلیف ساقط است، با بياعتنايي، آنها را بسازيد؛ يقيناً تأثير دارد.
و در هر دوصورتي که بیان شد، با دعا و توسّل و راز و نياز، از خداوند تعالی بخواهيد شما را خشنود کند؛ زيرا تربيت از آنِ خداي متعال است. [1]. تغابن، 14. [2]. لقمان، 13.
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 113. چهار سال است با مردي ازدواج کردهام. ابتدا فکر کردم خانوادۀ خوبي دارد، ولي بعداً متوجّه شدم زياد به دستورات اسلامي مقيّد نيستند. مادر شوهرم نيز ميان ما اختلاف مياندازد و من از دوران عقدم متوجّه عقايد آنها شدم و بارها از شوهرم خواستم مرا طلاق بدهد. مشکل دیگر اینکه احساس میکنم او دروغگو و چشمچران است و میبینم با نامحرمهای فامیل نشست و برخاست میکند. ديگر نميدانم چه کنم؟ ولي باید بگويم که او محاسني هم دارد؛ از جمله اينکه هيچ وقت در مخارج خانه کوتاهی نمیکند و تمام مايحتاج خانه را تأمين ميکند. با اينکه حقوق زيادي ندارد، ولي خرج تحصيل مرا هم ميدهد. هرچه بخواهم و در توانش باشد، برايم ميخرد؛ از خوردني تا پوشاک. حُسن ديگرش احترام گذاشتن فراوانش به من در مقابل خانواده و اقوام خودش ميباشد. تو را به خدا بگوييد چه کنم؟ از او جدا شوم يا با او زندگي کنم يا بميرم؟
پاسخ: شما بنابر آنچه نوشتهاید، بسيار آدم بيوفایي هستيد. نوشتۀ شما جداً مايۀ تعجب است. الحمدلله شوهر خوب، زندگي خوب، اقتصاد خوب و دين خوب داريد و با اين وصف، با اخلاق بد خود ميخواهيد همه را به باد فنا بدهيد.
طلاقي که از نظر اسلام مبغوضترين چيزها است، شما به سادگي و با حرفهاي پوچ ميخواهيد و اسم از آن ميبريد.
از واجبترين چيزها براي شما شوهرداري است و اينکه کاري کنيد که شوهر از شما کمال رضايت را داشته باشد و شما و شوهرتان بايد مادر شوهر را راضي نگاه داريد.
شما باید بعد از اينکه حکومت بر دل شوهر پيدا کرديد، با تلطف و مهرباني او را وادار کنيد از گناهان و اعمال زشتي که نوشتهايد، دست بردارد.
به شما بگويم که در مواجهه با گناهان او نیز سختگیری نداشته باشيد تا عکسالعمل نشان ندهد. اميد است هر چه زودتر بچّهدار شويد و شما هم دست از حرفهاي خرافي که نوشتهايد، برداريد. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 114. شوهرم از همان روز اوّل به من بدبين بود؛ امّا اين مسئله را با من مطرح نکرد و من هم متوجّه نبودم تا اينکه ايشان معتاد شد و من پرسيدم که چرا اين کار را کردي؟ ايشان گفت: من فکر ميکنم که شما قبلاً با کسي دوست بودهاي. ايشان موفّق شد ترک کند و الان حدود سه سال است که ترک کرده است. در اين مدّت توفيق الهي شامل حال من شد که من به خدا ايمان پيدا کردم و از گناهان گذشتۀ خود توبه کردم؛ امّا شوهرم اصلاً نماز نميخواند و با حجاب من هم مخالف است. او ميگويد بايد روسري بپوشي. به هر حال از اين نظر خيلي اختلاف با هم داريم. حاج آقا، من ميخواهم رو به سوي خدا باشم و فقط و فقط بندۀ خدا باشم و بندۀ شيطان نباشم. شما هر دستوري بفرمایید، من انجام ميدهم.
پاسخ:اوّلاً بايد در مقابل او کوتاه بيايد و تا ميتوانيد با صبر، حوصله، با گذشت، ايثار، مهرباني و با نصيحت در موقعی که میپذيرد و با ارضاء کردن او مخصوصاً در غريزۀ جنسي، او را راضي کنيد تا انشاءالله دست از اين کارها و اين حرفها بردارد؛
ثانياً رابطۀ خود را با خداي متعال محکم کنید؛ مخصوصاً به نماز اوّل وقت، اهمیّت بدهید. حجاب کامل و عفّت خداپسند داشته باشید و به مستحبّات اهميّت بدهید؛ مخصوصاً خدمت به ديگران و به خصوص خدمت به همين شوهر و کوتاه آمدن در مقابل همين ناملايمات او، شما را به هدف میرساند؛
از گناه، مخصوصاً از فساد اخلاقي اجتناب داشته باشید.
سپس، با دعا و توسّل، مشکل خود را حل کنيد و يقين داشته باشيد اگر رابطۀ شما با خدا محکم شود، دعا و توسّل شما کارساز خواهد شد؛
ثالثاً به او گوشزد کنيد اگر رابطۀ او با خدا قطع شود، مخصوصاً با ترک نماز و ظلم به ديگران، دوباره در فساد اعتياد و نظير آن غوطهور خواهد شد که خطرناک است.
در خاتمه زندگي خوبي را براي شما و ايشان از خداي متعال خواهانم. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 115. همسرم خوب و سادهدل و مهربان است، خساست ندارد، خلق خوبي دارد، اهل مطالعه و علمدوست است و با پدر و مادرش متواضع است؛ ولي مشکلي دارد که بهخاطر آن، مشکلات زيادي برايم درست کرده است. ساعتها به اينترنت ميرود و متوجّه شدم صحنههاي مستهجن را نگاه ميکند، سيديها و فيلمهاي خارجي را به خانه ميآورد که همۀ آنها مستهجن است. از ابتداي زندگي به شوخي ميگفت ميخواهم زن بگيرم و حالا جدّاً مطرح ميکند که يک نفر برايم کم است. من چه وظیفهای دارم و با او باید چه برخوردی داشته باشم؟
پاسخ: بنابر آنچه نوشتهاید، کار او و برخورد او با شما زشت و نابجاست و باید ترک کند، امّا شما اگر خواستههاي او را راجع به غريزۀ جنسي است، جواب صددرصد با مهرباني و تسليم بدهيد؛ به مرور زمان خوب ميشود؛ مخصوصاً اگر در مقابل کارها و حرفهاي بد او کوتاه بيايید و به او محبّت کنید، تأثیر خوبی دارد. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 116. شوهرم در مسائل ديني و مذهبي هيچگونه اعتقادي ندارد و از انجام خلاف و کارهاي غيرشرعی، هيچ ابايي ندارد. نماز نميخواند، مغازۀ لباسفروشي دارد و با زنها و دخترهاي نامحرم ارتباط دارد. با آثاري که خودم ديدهام و با گفتههاي خودش عمل خلاف عفت زياد انجام میدهد. با آنکه امر به معروف و نهي از منکر کردهام، هيچ اثري نداشته است. حال خدا شاهد است رغبت از زندگيام برداشته شده و از او نفرت پيدا کردهام. سؤال من از شما بهعنوان يک مرجع تقليد اين است که تکليف من با اين شوهر چسيت؟ در ضمن من یک پسر هم دارم.
پاسخ: از نامۀ شما متأثر شدم. شما فعلاً جز مدارا و ساختن با او و به رو نياوردن بديهاي او، چارهاي نداريد. بهعنوان پدرِ بچّههايتان او را دوست داشته باشيد. شما براي نپاشيدن زندگيتان با او مدارا و به وی محبّت کنيد و او را در جهت زناشویي و زندگي ارضاء کنيد.
از دعا و توسّل کمک بگیرید و بدانید که اگر تقوا داشته باشید، خداوند به شما کمک میکند.
بهاميد اينکه خداوند متعال فرج حاصل کند و زندگي خوبي پيدا کنيد؛ دعا ميکنم خداوند تعالی او را هدايت کند و شما را شاد و خشنود سازد. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 117. رفتارم با همسري که در محيط غيرديني تربيت يافته و به نماز و حجاب اهمیّت نميدهد و هرچه ميگويم توجّهي نميکند، بايد چگونه باشد؟ بهتازگي خداوند فرزندي به ما عطا کرده است. چه کنم که فرزندم مانند او نشود؟
پاسخ: سختگیری نکنید؛ زیرا بدتر میشود؛ ولی در مواقعی که حال دارد، به او با مهربانی بگویید و اگر تأثیر نداشت، آن هم لازم نیست. از خداوند بخواهید فرزند شما را در راه اسلام بیندازد و هرچه میتوانید به هردوی آنها محبّت کنید تا عقیدۀ شما را قبول کنند. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 118. همسرم از سادات است، ولي متأسّفانه دربارۀ حجاب هرچه به ایشان تذکر میدهم، رعايت نميکند و با ملایمت که به ایشان میگویم، ميگويد اصلاً دوست ندارم حجاب را رعایت کنم. حال تکلیف من چیست؟ مدّتي است قهر کرده و به خانۀ پدری رفته است، نمیدانم چه بکنم که هم همسرم را نگه دارم و هم او را باحجاب کنم؟ لطفاً مرا راهنمایی بفرمایید.
پاسخ: باید با مهربانی و صبر به او بفهمانید، تو که سیدی باید حضرتزهرا«سلاماللهعلیها» را راضی کني و رضایت ایشان در حجاب است؛ ولی سختگیری هم نکنید که بدتر میشود. از خداوند بخواهید به حقّ حضرت زهرا«سلاماللهعلیها» به شما کمک کند. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 119. شوهرم به زنان نامحرم نگاه ميکند و بعضاً با آنها حرف ميزند. من از کار او خيلي ناراحت ميشوم و با او بداخلاقي ميکنم. آيا کار من با شوهرم صحيح است؟
پاسخ: کار او صحیح نیست و باید مراعات کند، ولی شما هم باید دست از این حالت بردارید و با مهربانی او را اصلاح کنید. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 120. شوهرم از اوّل زندگي هميشه حرف خود را ملاک ميدانسته و حرف کسي را گوش نداده است. زندگي ما هيچ پيشرفتي نداشته و هر کاري که دلش ميخواهد انجام ميدهد. هر وقت ميخواهم حرفي بزنم، ميگويد تو حقّ دخالت نداري. حالا ميخواهم از جنابعالي بپرسم که آيا من ميتوانم به کارهای او اعتراض کنم؟
پاسخ: تذکّر با ملايمت و مهرباني خوب است، ولي دخالت خوب نيست و تأثير ندارد. بنابر آنچه نوشتهايد، گفتههاي شما در او اثر ندارد، بلکه اثر بد دارد؛ لذا او را به حال خودش وا گذاريد و جدّاً دعا کنيد، انشاءالله همه چيز اصلاح شود.
اگر متّقی باشید، خداوند به شما کمک میکند. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 121. به استحضار ميرساند، همسر اينجانب مدّتي است بهطور يکجانبه متارکۀ زناشویی کرده و تمکين نميکند. آن را به او گوشزد کردهام، ولي تاکنون ارشاد نشده است. استدعا دارم ضمن راهنمايي لازم، تکليف اخلاقی حقير را بيان بفرمایيد.
پاسخ: بايد با نصيحت و مهرباني او را از اين عمل منع کنید؛ زيرا اگر زن در مقابل شوهر متواضع نباشد و تمکين نکند، گناه او خيلي بزرگ است و بايد توجّه داشته باشيد که ريشهيابي در اين امور لازم است.
اميد است با ريشهيابي و نصيحت با مهربانی، مشکل شما حل شود. از بزرگان هم در کارتان مشورت بگیرید تا با کمک آنها مشکل حل شود.
مطلبی که باید توجّه شود این است که شما باید تقصیر نداشته باشید؛ وگرنه اوّل باید خود را اصلاح کنید. [/]
عاقبت سوء تندخویی و بداخلاقی در خانه
سؤال 122. پنج سال است ازدواج کردهام. مسائلی در زندگی من است که باعث میشود برخی مواقع بسیار عصبانی شوم. این مواقع کم پیش میآید، ولی وقتی پیش میآید خیلی شدید است و اکثراً با همسرم بداخلاق میشوم. میخواهم این حس سراغم نیاید و با همسرم بداخلاقی نکنم. ممنون میشوم مرا در اين زمينه راهنمايي فرمایيد.
پاسخ: در آن موقع صحنه را ترک کنید و حالت دیگری پیدا کنید.
آیۀ شریفۀ «لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمين» را ذکر خود قرار دهید و مرتّب بخوانید.
در موقع عصبانیّت به یاد غضب خداوند باشید و به این فکر کنید که ممکن است دل او بسوزد و شما فلج شوید و محتاج او شوید یا درآخرت، شما را عفو نکند که حتماً جهنّمی میشوید.
بدانید غضب بر خانم گناهش خیلی بالاست و انسان را به سقوط میکشاند.
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 123. تا به حال بارها به خود قول دادهام که دیگر زنم را کتک نزنم، ولی نمیشود. هر روز به خانۀ مادرش ميرود و وقتي به او ميگويم بيا خانۀ مادرم برويم، نميآيد. خيلي اوقات فحشهاي زشتي که از گفتن آنها شرمسارم، به من و خانوادهام ميگويد و من او را کتک ميزنم که شايد خوب شود، ولي نشده است. ميخواهم از او جدا شوم، ولي دلم برايش ميسوزد. به نظر شما بايد چه کنم؟ به دادم برسيد.
پاسخ: هر دوی شما باید دست از این کارهای شیطانی بردارید که زندگی شما را از بین میبرد و عاقبت بدی در دنیا و آخرت دارد؛ امّا در هر حال، زدن او جایز نیست و گناه آن بزرگ است و شما باید با مدارا با او رفتار کنید. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 124. مردی داراي مدرک دکترا هستم و دو فرزند خردسال دارم. همسرم بدون توافق اينجانب براي خود کاري پيدا کرده و بهطور موقت هر سال در محلي مشغول به کار ميشود. هنگام بازگشت از محلّ کار با ابراز خستگي و پرخاش و گاه توهين با من و بچّهها رفتار کرده و ناراحتيهاي زيادی به ما تحميل ميکند. با توجّه به اينکه شرط ضمن عقد ما اين بوده که من با ادامۀ طرح درسی او موافقت کنم و اکنون طرح او تمام شده است، آیا میتوانم مانع رفتن او به سرکار بشوم یا نه؟
پاسخ: بايد با مدارا و مهرباني با ايشان رفتار کنيد والا نتيجه نميگيريد و بدتر هم خواهد شد. بدانيدکه قانون تنها نميتواند در خانه حکمفرما شود؛ بلکه اگر بخواهيد خانه و زندگي از هم نپاشد، از هر دو طرف، رفاقت ميخواهد؛ تواضع، عفو، گذشت و ايثار ميخواهد. [/]
سؤال 125. چرا مردها مجازند بيش از يک همسر داشته باشند؟
پاسخ: تعدّد زوجات که هميشه در همه جا بوده است و اسلام با مراعات شرايطي آن را تجويز نموده است، نوعی طرفداري از زنهاست؛ زيرا مردهایی که همسران متعدد دارند، از آسمان و کرات ديگر آن زنها را نياوردهاند؛ بلکه از ميان همين زنها که بيشوهر بودهاند، انتخاب نمودهاند و اگر اين تعدد زوجات نبود، آن زنها بدون شوهر ميماندند.
بنابراين اگر حسّ سودگرایي جاي خود را به حسّ ديگرگرايي بدهد، زنها اينگونه اشکالات را نخواهند کرد. عقل انسان چنین رهنمودی دارد و اسلام عزيز هم که تجويز نموده، براي غريزۀجنسي نبوده است؛ زيرا ارضاء غريزۀ مرد با يک زن و ارضاء غريزۀ زن با يک مرد کفايت ميکند و هوسراني در اسلام عزيز، بلکه در ميان عقلا نيست و اگر اسلام قانوني را وضع ميکند، براي مصالح کلّی ملّتها و جوامع انسانی است.
از این گذشته باید بدانید که تعدّد زوجات، یکی از قوانین اسلام است که باید درجای خود استفاده شود و معنای تجویز، این نیست که هرکس به دلخواه خود و برای مقاصد خود و برای هوسرانی، از قانون استفاده یا سوء استفاده کند.
به طور کلی قانون منهای اخلاق دردسرها دارد و در مواقع خاصّی قابل استفاده است و مراعات اخلاق در زندگی لازم است.
سؤال 126. چرا مردها در حالت تأهّل حقّ ازدواج مجدّد را دارند، ولي خانمها خير؟
پاسخ: اين امر عرفاً و شرعاً و عقلاً براي زنان، بيعفتي و ابتذال محسوب میشود، ولي براي مردان در صورتیکه هوسران نباشند، ابتذال و بيعفّتي نيست. تشکیل خانواده امر مقدّسی است که قرآن کریم آن را آرامش دل میداند[1] و تشکیل آن با یک زن و دو مرد، موجب پریشانی است و ممکن نیست خانه و خانوادهای به این صورت باقی بماند. از همه چیز که بگذریم، نسل آینده متوقّف بر یک شوهری است، وگرنه نسل آینده که بهترین سرمایههاست، نسل کمونیستی میشود.
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 127. آیا مردی که دو همسر دارد، شرعاً میتواند به دلخواه خودش ده روز از ماه را نزد یکی از همسرانش و بیست روز را نزد همسر دیگرش بماند؟
پاسخ: میتواند، ولی اخلاق میگوید باید در همه چیز عدالت مراعات شود. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 128. مدّتی است شوهرم از من خواسته به ازدواج مجدّدش رضایت دهم. من از اوّل خیلی جدّی مخالفت نکردم؛ ولی بعد از مدّتی اوضاع روحیهام به هم ریخت و مخالفت کردم. برای من فقط رضایت خدا مهم است. خواهش میکنم مرا راهنمایی کنید که چه کنم؟
پاسخ: اگر شما به خوبی وظیفهشناس باشید و بتوانید شوهر را ارضاء کنید و احتیاج جنسی نداشته باشد، او نباید اخلاقاً چنین خواستهای از شما داشته باشد و اینگونه خواستهها به اساس محبّت که اساس زندگی است، ضربۀ شدید میزند.
امیدوارم هر دو زندگی آرام خود را تنشزا نکنید. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 129. آیا زن زناکار حتماً باید به عقد مردی درآید تا گناه او بخشیده شود؟
پاسخ: اگر جدّي توبه کند و از عمل خود پشيمان باشد و خود را اصلاح کند، پروردگار عالم او را ميآمرزد و لازم نيست غير از اين، کاري انجام بدهد. [/]
سؤال 130. با دعاي خير شما، خداوند لطف خود را شامل حال ما کرده است و به ما فرزندي عطا کرده که البته هنوز به دنيا نيامده است، امّا باز هم از شما ميخواهيم که ما را از دعاي خير خود محروم نسازيد. ما به شما علاقۀ خاصي داريم و شما را از صميم قلب دوست داريم و هميشه دعاگويتان هستيم، شما هم ما را از دعاي خيرتان محروم نسازيد.
پاسخ : اميدوارم اين بچّهاي که در راه داريد، قدمش مبارک باشد و سالم و عاقبت به خير به دنيا بيايد و اميدوارم خدا توفيق تربيت صحيح ديني و اخلاقی راجع به او به شما عنايت کند و از باقياتالصّالحات شما باشد و نور چشم دنيا و آخرت شما گردد.
شما باید مواظب غذای حلال باشید و خانم باید متّقی باشد، تا بچّه سالم شود و امیدوارم خداوند متعال، توفیق تربیت او را به هردوی شما عنایت کند. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 131. همسر اينجانب با بچّهدار شدن مخالف است. آيا حتماً بايد بچّهدار شویم و بچّهدار نشدن گناه است؟
پاسخ: این مخالفت صحیح نیست و به صلاح زندگی شما هم نیست. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 132. با امید به خدا ميخواهم صاحب دوّمين فرزند شوم؛ لذا نيّت کردهام که انشاءالله اگر دختر شد، اسم او را از القاب حضرت فاطمۀ زهرا«سلاماللهعلیها» بگذارم. از حضرتعالي تقاضامندم راهنمايي فرمایيد براي بهدست آوردن فرزند سالم و مؤمن و دختر چه کنم؟
پاسخ: خوردن غذاي حلال و ارتباط با خداوند و اجتناب از گناه، شرط اساسي است که بايد مراعات شود. اميد است حضرت زهرا«سلاماللهعلیها» عنايت کند و فرزند شايستهاي نصيب شما شود. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 134. آدابي را كه انسان قبل از فرزنددار شدن و همچنين موقع انعقاد نطفه و در حين بارداري و بعد از آن بايد رعايت كند، بیان فرماييد.
پاسخ: بحث آن مفصل است و بايد در اين باره به كتابهایی نظیر حلیةالمتقین علامه مجلسی را بخوانيد؛ امّا آنچه توصيۀ جدّی ميكنم، غذاي حلال و اجتناب از گناه است. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 135. پنج ماه است زندگي مشترکم را آغاز کردهام و چون از تربيت بچّه واقعاً ميترسم، با شوهرم توافق کردهايم پنج الي شش سال ديگر بچّه نخواهيم تا آمادگي کامل را پيدا کنيم؛ آمادگي فرزند خوب و صالح؛ ولي متأسّفانه حامله شدم. از شما ميخواهم به من دعا کنيد که اين بچّه به دنيا نيايد و با عنايت خدا خودش بميرد.
پاسخ: اينگونه افکار، افکار شيطاني است، نه رحماني. خيلي خوشحال باشيد که خداوند به شما فرزند عنايت فرموده است. به اين فکرها هم اصلاً نباشيد.
هردو مواظب تقوا و غذای حلال باشید؛ اهميت به واجبات مخصوصاً نماز اوّل وقت بدهید و از گناه پرهيز داشته باشيد؛ انشاءالله فرزند خوبي خواهد شد. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 136. من و همسرم دارای یک فرزند هستیم و با توجّه به شرایط موجود، با هم تصمیم گرفتهایم که فرزندان بیشتری داشته باشیم. نظر حضرتعالی در اینباره چیست؟ آیا انتخابمان درست است؟
پاسخ: تکثير نسل و فرزندآوري، امري پسنديده و نيکو است، بهشرط آنکه پدر و مادر، پيش از فرزندآوري، شايستگي و لياقت برخورداري از فرزند صالح و نيز آمادگي تربيت و ادارۀ صحيح فرزند خود را داشته باشند. از اينرو، بهطور کلّی باید گفت: لازم است در جامعۀ اسلامي، پيش از طراحي براي تکثير و ازدياد نسل، براي اصلاح اخلاق جامعه و تغيير روحيّات و صفات والدين، فکر، برنامهريزي و اقدام اساسي شود و در همۀ ابعاد و شئون، تأثير جدّي قانون وراثت در نظر گرفته شود تا در آينده شاهد نسلي شايسته و صالح باشيم. [/]
[="Tahoma"][="Black"]ارزش محبّت به فرزند سؤال 137. در جايي خواندم اگر از فرزند تا سن پانزده سالگي مواظبت داشته باشيد كه به راه بد نرود، ديگر نميرود. حالا اگر فرزندي در اين سنين به راه بد رفت، آيا ديگر اميدي به صالح بودنش نيست؟
پاسخ: مراد این است که تربیت در کودکی بسیار مؤثر است و شکّی نیست که باید همیشه از فرزند مواظبت داشته باشیم. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 138. راه جبران كمبود محبّت در دوران كودكي براي فرزندمان چيست؟ آيا اكنون كه او در سن سیزده سالگي است، جبرانپذیر هست يا نه؟
پاسخ: احسان به او و احترام به شخصیت او جبران میکند و برای جبران و رفع عقده باید این کار بشود. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 139. آیا بوسیدن و اشک ریختن پدر برای فرزند، کراهت دارد؟
پاسخ: جایز است و پدر و مادر هرچه میتوانند باید به فرزندان خود محبّت کنند. [/]
[="Tahoma"][="Black"]روش رویارویی با معضلات فرزندان سؤال 140. پسري دارم که در مقطع سوم هنرستان تحصيل ميکند. بهتازگي متوجّه شدهام، دچار سيگار و قليان و دوستان ناباب شده و روزه و واجبات را کنار گذاشته و به موسيقي علاقۀ زيادي دارد. خواهش ميکنم، ضمن دعاي خير براي او، ما راهنمايي فرمایيد.
پاسخ: با تلطّف و مهرباني و با موعظه بايد جلوگيري کنيد و مراقب باشید شدّت عمل و خشونت به خرج ندهید که عکسالعمل نشان میدهد.
روش قرآن کریم در موعظه، نصیحت با عطوفت و مهربانی و همراه با استدلال است.
خودتان دعا کنيد، من هم دعا ميکنم، انشاءالله مشکل حل میشود. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 141. متأسّفانه پسرم مدّت چهار سال است که بر اثر فضای مسموم جامعه و دوستان نااهل بهتدریج از ارزشهای دینی فاصله گرفته و بنده هر آنچه از اصول تربیت و حقوق شرعی ونظایر آن میدانستم، بهکار گرفتم تا او را اصلاح کنم، ولی نشد. بارها او را تا سر حدّ مرگ کتک زدم، ولی این هم اثر نکرد. حتّی چند نوبت او را از منزل بیرون کردم، ولی با وساطت فامیل و اطرافیان و عذرخواهی او، به قصد اصلاح پذیرفته و راهش دادم. خلاصه گناهی نبوده که انجام نداده باشد که من از بیان آنها شرم دارم. تصمیم دارم، تنها پسرم را برای همیشه از زندگی خود خارج کنم، انگار که اصلاً از ابتدا پسری نداشتهام. مرا راهنمایی بفرمایید.
پاسخ: شما حق برخورد تند با او را ندارید. فقط و فقط با تسلّط بر اعصاب و تلطّف و مهربانی، گاهی، نه مداوم با او حرف بزنید، انشاءالله درست میشود و اگر هم نشد، شما پاداش بزرگی در آخرت دارید و برخورد تند و آن نحو که نوشتهاید، عکسالعمل دارد و در عکسالعمل او، شما هم شریک هستید.
همچنین بدانید که اخراج او از خانه یا متارکه با او، خطر بزرگی دارد و اگر آن خطرها جلو آمد، شما هم شریک هستید. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 142. دختر سیزدهسالهاي دارم كه سر به راه نيست، حرف ما را گوش نميدهد و دلايل خوبي براي كارهاي بدش دارد. آيا كوتاهي از ماست؟ وظيفۀ ما بهعنوان پدر و مادر چيست؟
پاسخ: با مهربانی، اشتباهات او را گوشزد کنید و از خداوند بخواهید صالحه شود.
مواظب باشید برخورد تند با او خطرناک است و شما و همسرتان باید از چنین برخوردی بپرهیز ید. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 143. دختري هفدهساله دارم که حدود دو سال است درسش را ترک کرده و دوستان ناباب اطراف او را گرفتهاند. هنگام بيرون رفتن آرايشهاي گوناگون ميکند و لباسهاي جلف ميپوشد و آبروي ما را برده است.
ضمناً پسری هم دارم که معتاد بود و اکنون زنداني است. هرچه ملاقات او ميروم ميگويد، پشيمان است و ديگر دنبال اعتياد نميروم. دخترم بسيار از او ميترسد. من حدس ميزنم اگر برای پسرم مرخصي بگيرم، شايد دخترم از ترس او در خانه بماند و بيرون نرود. نمي دانم چه کنم؟
پاسخ: چارهاي نيست، جز مدارا و با مهرباني و با استدلال با او حرف بزنيد و اگر نشد، اقدام جدّي بکنید و اگر مرخصي برادرش اثر داشته باشد، اين کار را بکنيد؛ امّا مشروط بر اينکه دردسر درست نکند و با مهرباني و الا با تهديد، از رفتار بد او جلوگيري کند.
چيزي که مهمتر از همۀ اينهاست، دعا و توسّل و تضرّع است.
اميدوارم با دعا و توسّل بتوانم براي شما کاري بکنم؛ زيرا از نامۀ شما خيلي متأثر شدم. خداوند انشاءالله براي شما هرچه زودتر فرج برساند.
تقاضا دارم اینگونه معضلات را ریشهیابی کنید تا از تکرار آن در خانۀ شما و دیگران جلوگیری شود و ریشۀ اینگونه چیزها معمولاً به رفتار و نوع برخورد پدر و مادر یا اطرافیان مربوط میشود. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 144. داراي سه فرزند هستم. بر اثر اينکه شوهرم از نظر دینی ضعیف بود، نتوانستیم فرزندانمان را ولايتي تربيت کنيم و از محراب و منبر فراري هستند. اکنون که بزرگ شدهاند، چه کنم؟ البته شوهرم مصيبت به اين بزرگي را مصيبت نميداند و من هم ميبينم حرفزدن با او فايدهاي ندارد. تمام وجودم را غم و غصّه گرفته و چه بسا روزها در خلوت که بچّهها نبينند، مينشينم و گريهها ميکنم. بچّههايم نماز ميخوانند، امّا نماز خوب نمیخوانند. هميشه ميگويند شما چادر را به ما تحميل کردهايد و ما دوست نداريم چادر بپوشيم. اصلاً اهل مجالس مذهبی و قرآن نيستند. نميدانم با اين مصيبت چه کنم؟ نميتوانم آنها را امر به معروف و نهي از منکر کنم.
پاسخ: از قرآن شريف چنین استفاده میشود که شما باید مواظب خود باشيد و شکر اين را که خودتان هدايتشده هستيد، بنمایيد و ازاينکه نميتوانيد آنها را هدايت کنید، هيچ ناراحت نباشيد و با همۀ آنها کوتاه بيایيد؛ آنجا که بشود، بدون حرص خوردن و بدون پرخاشگري حرف خودتان را بزنيد و اگر نميشود، ساکت بمانيد و در هر دو صورت، پاداش بزرگ در آخرت داريد و انشاءالله براي شما فرج پيدا ميشود.
بهجای گریه و حرص خوردن و غم و غصّه، از تقوا و دعا و توسّل کمک بگیرید و بدانید که اگر متّقی باشید، حتماً اثر میگذارد. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 145. آيا فرزند ذکور با سنّ بيش از بیست سال، برومند و کاملاً سالم، شرعاً مجاز به دريافت نفقه از وليّ خود است؟
پاسخ: اگر بتواند خود را اداره کند، حقّ نفقه ندارد؛ ولي بايد مواظب باشيد اينگونه حرفها موجب تفرقه بين پدر و پسر يا دختر و همچنين اختلاف خانوادگي نشود. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 146. سه فرزند مجرد دارم و به شغلی با درآمد اندک و ناچيز مشغول هستم. دختران من شاغل هستند و درآمد مکفي و توان ادارۀ امورخود را دارند. آيا بر بنده واجب است که مخارج و شهريۀ تحصيل آنها در دانشگاه را بپردازم؟ آيا اصولاً اين مخارج جزء نفقه محسوب میشود؟
پاسخ: آنها بنابر آنچه نوشتهايد، واجبالنّفقۀ شما نيستند؛ چنانکه اينگونه مخارج که نوشتهايد بر شما واجب نيست؛ ولي تعجب ميکنم اين چه سؤالهايي است که پدر راجعبه اولادش دارد؟ يک پدر عرفاً و اخلاقاً موظّف است وسایل رفاه و آسایش بچّههاي خود را فراهم کند و به مقدار ممکن زندگی خوبی برای اولاد خود اعم از پسر و دختر تهيه کند تا مستقل شوند و آيندۀ آنها خوب شود. [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 147. دو نفر از فرزندانم دچار اعتياد هستند و در رابطه با مسائل شرعي خود از قبيل روزه و نماز کاملاً بيتوجّه بوده، مرتکب اعمال ناشايست همانند دزدي ميشوند. به پدر و مادر و خواهران و برادران ديگرشان هم کاملاً بياعتنا هستند. آيا من ميتوانم دست به قتل اين دو فرزندم بزنم يا نه؟ درصورتي که جواب منفي است، چارۀ من چيست؟
پاسخ: اين کار حرام است و بايد شما فکر اين کار را از خودتان دور کنید؛ زيرا قرآن ميفرمايد: کيفر آن، خلود در جهنّم است و بايد با مهرباني با آنها حرف بزنيد و اگر نشد، آنها را به دست مسئولين مربوطه بدهيد تا هرطور صلاح ميدانند، عمل کنند. [/]
ضرورت صبر، گذشت و تواضع در برابر والدین سؤال 148. مادرمن بسیار بددهن، اهل دروغ، تهمت و توهین میباشد، به نحوی که کسی از او رضایت ندارد. بین من و خانوادۀ شوهرم ناراحتی بزرگی ایجاد کرده و مایۀ سرشکستگی بنده شده است. نمیدانم با او چگونه رفتار کنم؟ اصلاً اصلاحپذیر نیست. لطفاً راهنماییام کنید.
پاسخ: باید با او مدارا کنید و بدانید پاداش میگیرید و عاقبتبهخیر میشوید. میتوانید رفت و آمد با او را کم کنید، ولی قهر و بدزبانی و اذیت جایز نیست و قرآن امر میکند با این گونه افراد مدارا کنید و تا میتوانید به آنها خوبی کنید.
وفاداری و محبّت، لازمۀ زندگی
سؤال 99. اگر مردي به زن خود خيانت کند و بعد پشيمان شود و از درگاه خدا توبه کند و همسر او ناراضي باشد، آيا از لحاظ شرعي به زنش محرم است؟ آيا بايد در اينباره شوهرش را ببخشد و به زندگياش برگردد؟
پاسخ: شما به ايشان حلال بوده و هستيد و خيلي بهجاست او را ببخشيد و ثواب زياد دارد و اميدوارم او هم وفا کند و اين بخشش شما را جبران کند.
[="]سؤال 100. شوهرم چند ماهي است که به من ميگويد: راضي نيستم به مادرت سر بزني؛ ولي مادرم، زني است که بهتنهايي زندگي ميکند و ناراحتي قلبي دارد و براي من بسيار زحمت کشيدهاند. دليل ايشان براي نداشتن رضایت اين است که مادرم در زندگيمان دخالت ميکند. ميخواستم ببينم، اگر به مادرم سر بزنم، آيا گناه کردهام؟ تکليف من چيست؟
پاسخ: به اندازۀ ضرورت جایز است؛ ولي بايد مواظب باشيد ايشان دخالت در زندگي شما نکند؛ همچنانکه بايد مواظب باشيد غيبت شوهر شما نشود و بدبيني ايجاد نشود.
بدانيد که شما و شوهرتان باید نسبت به همدیگر وفادار باشید و مراعات اين امر براي زن و براي شوهر يک امر ضروري است.
تقاضا دارم مواظب باشيد ضربه به محبّت خانوادگي نخورد که قابل جبران نيست.
بالاترين خدمت پدران و مادران به دخترانشان و پسرانشان هم اين است که طوری رفتار کنند که وحدت و محبّت و وفاي خانوادگي روزبهروز تشديد شود.
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 101. به دلیل بعضی اختلاف نظرها و به دلیل اینکه پدر شوهرم در خانه حرفهای رکیک میزند، مدّتهاست که با قهر به خانۀ پدرم رفتهام؛ ولي متأسّفانه به تازگي متوجّه شدهام حامله هستم و کاري جز تسليمشدن ندارم. لذا شرط کردم از پدر و مادرهمسرم جدا زندگی کنیم. ولي شوهرم ميگويد تا آخر عمر بايد با پدر و مادرم زندگي کني و به تازگي مشاجرۀ لفظي شديدي بين من و شوهرم بهوجود آمده است. او در حين صحبتها ميگويد: کسي که از اوّل ميخواستم تو نيستي؛ چون وضعيت زندگي پدرم متوسط است. از اين زندگي به ستوه آمدهام و ديگر نميدانم چه بايد کنم؟ خواهش ميکنم مرا راهنمايي فرمايید.
پاسخ: نامۀ پر رنج، ولي کوچکهاي بزرگ شما را مطالعه نمودم و خيلي متأثر شدم از اينکه چرا بايد در زندگي شما اينقدر رنج باشد، براي چيزهايي که بسيار کوچک است و در همۀ زندگيهاي مردم هست؛ ولي شماها آن کوچکها را بزرگ نمودهايد و زندگي را پر از غصّه و مشقت نمودهايد. شما و شوهرتان بايد بدانيد، توافق اخلاقي صددرصد در زندگي کسي تا به حال پيدا نشده و نخواهد شد و اگر هفتاددرصد توافق اخلاقي باشد، بسيار خوب است و مابقي يعني آن سيدرصد را بايد با گذشت و ايثار و فداکاري جبران کرد و اگر زندگي شما پر رنج شده است، فقط و فقط براي همين است.
شما در مقابل شوهر و خويشان او بايد کوتاه بيایيد و آنچه ميگذرد، به دل نگيريد و تواضع در مقابل شوهر از لوازم اوّليه است. چنانکه مردانگي و فداکاري و بهدست آوردن دل زن از لوازم اوّليۀ يک مرد است و اگر نباشد، اسلام او و بلکه مروّت او نقص دارد. بنابراين اگر ميخواهيد زندگي پر نشاطي داشته باشيد، بايد هر دو گذشت و فداکاري داشته باشيد و اين سرمشق قرآن کريم است بهطور مکرّر: «وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحيمٌ»[1]
[1]. تغابن، 14: «و اگر ببخشاييد و درگذريد و بيامرزيد، به راستى خدا آمرزندۀ مهربان است.» [/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 102. خانم بنده به خواستۀ شرعي اينجانب تمکين نمیکند. تقاضا دارم بهطور واضح و ساده توضيحي براي حل مشکل من بفرمایيد. همچنين اصلاح موي سر و طرز لباس پوشيدن همسر در مقابل شوهر باید چگونه باشد؟
پاسخ: زن بايد در غريزۀ جنسي کاملاً از شوهر تمکين کند و مستحب مؤکد است، زن براي شوهر زينت کند و پاک و پاکيزه باشد و آنچه از همۀ اينها بالاتر است، رفاقت با يکديگر است و بايد در خانه عفو و گذشت و فداکاري حکمفرما باشد. بنابراین اگر شما به اندازۀ کافی به همسر خود محبّت کنید، حتماً او خواستۀ شما را اجابت میکند.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 103. مدّت ده سال است ازدواج کردهام. همسرم حدود یک سال است میل جنسی ندارد و من را ارضاء نمیکند. راه حل چیست؟
باید با او بسازید و مدارا کنید و او هم، باید شما را با کمال رضایت ارضا کند، و الا زندگی به خطر جدّی میافتد. امّا توجّه داشته باشید که اگر محبّت و دلسوزی و یکرنگی در زندگی حاکم باشد، اینگونه چیزها پیدا نمیشود.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 104. اگر مردی بخواهد مدّت زمان زیادی (مثلاً چند ماه) بدون زن و فرزند به سفر برود، ولی زنش راضی به این کار نباشد، آیا سفر مرد معصیت است؟ (با توجّه به اینکه در این مدّت نمیتواند با زنش همبستر شود.)
اگر مجبور است مسافرت کند، جایز است.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 105. آيا براي مرد متأهل جايز است براي دو ماه خانواده و شريك خود را در ايران بگذارد و براي كمك به بازسازي عتبات عاليات به عراق برود؟
پاسخ: اگر زن و بچّه، سرپرست معتمد داشته باشند و راضی باشند و از نظر معيشت در رفاه باشند و ضرر كاري نداشته باشد و شريك او راضي باشد، جایز است؛ بلكه كار مقدّسي است.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 106. حکم زني که به شوهرش تهمتهاي ناروا بسته و ناسزا گفته را بيان فرمایيد.
پاسخ: اگر مرد تقصير نداشته باشد، گناه زن خيلي بزرگ است و اگر مرد تقصير داشته باشد، هر دو گناهکارند و گناه هر دو بزرگ است.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 107. حدّ شرعي تنبيه بدني همسر چيست و زدن زن چه حکمي دارد؟
کتکزدن زن جایز نیست و گناه آن خیلی بزرگ است. کلمۀ «ضرب» هم که در اینباره در قرآن آمده است، تفسیر دارد و در شرایط خاصّی موضوعیّت پیدا میکند که شرح آن در پاسخ سؤال نمیگنجد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 108. هرگاه احساس ميکنم به همسرم احتياج دارم، همسرم امتناع ميکند و خود را مشغول به نماز و دعاي مستحبي قبل از نماز صبح ميکند و خاطر مرا نگران ميکند. وقتي به او ميگويم از تو راضي نيستم يا اينکه اين نماز و دعاي مستحب تو به درگاه خدا قبول نيست؛ چرا که به خواستۀ من توجّه نميکني، او ميگويد راضي نباش. فکر ميکند اعمالش قبول درگاه خداست. حالا شما بگویيد اين کارها صحيح است؟
پاسخ: او بايد حرف شما را بشنود؛ مخصوصاً در مسئلۀ زناشویي و اگر هم نشنود، گناهش خيلي بزرگ است و متابعت از شما در مسئلۀ زناشويي ثوابش از همۀ عبادتها بالاتر و بهتر است، امّا شما هم باید با مهربانی و عطوفت با او رفتار کنید و با محبّت و صمیمیّت رفتار او را تغییر دهید و مزاحم نماز شب او نشوید.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 109. مدّت سهچهار سالي از ازدواجمان ميگذرد، خوب کار ميکنم، ولي بدهکاريهايم را نميتوانم بدهم. سؤال من اين است که آيا ميشود این وضعیّت بهخاطر ازدواج باشد؟ راستش را بخواهيد مدّتي است به اين فکر فرورفتهام. با اينکه خيلي همديگر را دوست داريم، ولي چند باري هم به او گفتهام که تا هنوز جوان است و بچّهاي نداريم و تا دير نشده و مرا بهخاطر بدهکاريهايم به زندان نبردهاند، به دنبال زندگي خود برود. حال آيا همۀ اين دردسرها ميشود بهخاطر ازدواج باشد؟
پاسخ: گرفتاريهاي شما قطعاً بهواسطۀ ازدواج نيست و اينگونه فکرها فکر شيطاني است و نبايد ترتيب اثر بدهيد. شما و خانمتان دعا کنيدکه گرفتاريهاي شما رفع شود، من هم به شما دعا ميکنم؛ امّا اينکه به فکر طلاق افتادهاید، فکر بسيار بدي است، مخصوصاً اينکه همديگر را دوست داريد.
تقاضا دارم بهجاي اين حرفها به خانمتان دلداري بدهيد. اميد است تا دلخوش باشد و مورد عنايت خداوند شويد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]راهکار اصلاح اخلاق و رفتار همسر
سؤال110. من خيلي از زندگي خودم راضي هستم؛ چون خداوند بزرگترين نعمتها را به من داده که آن سلامتي و فرزندان صالح است و خدا را شکر ميکنم. امّا شوهرم در زندگي خيلي ناشکري ميکند و هميشه از نظر مالي به بالاتر از خودش نگاه ميکند که اين نگاه و کلمات، مرا خيلي ناراحت ميکند. ميخواستم ببينم وظيفۀ من در برابر او چيست؟ آيا سکوت کنم يا با او بحث کنم؟
پاسخ:با مهرباني و تواضع با او صحبت کنيد تا انشاءالله از اين کار بد دست بردارد.
از شما که چنين بندۀ شاکري هستيد، تشکر ميکنم و امیدوارم خداوند متعال به شما اجر و پاداش بزرگ عنايت کند؛ امّا در هر صورت با او مشاجره نکنید.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 111. شوهر من آنقدر بداخلاق است که بههيچ صورتی ديگر نميتوانم او را تحمّل کنم؛ خيلي خشک و سنگدل است و عاطفه ندارد. آرزو بهدل ماندهام که يکبار با او حرف بزنم و او با مهرباني و منطق به من جواب بدهد. خدا از او نگذرد و همانطور که روزگار مرا سياه کرد، خدا شب اوّل قبر، او را در آتش بسوزاند. ببخشيد که گستاخانه حرف زدم و سر شما را درد آوردم. بفرمائید باید چه کنم؟
پاسخ: بنابر آنچه نوشتهاید، او گناهکار است و رفتار او بد و زشت است، امّا اصلاح او به دست شماست. شما بايد با گذشت و فداکاري و تواضع، شوهر خود را جذب کنيد.
نگویيد نميشود؛ اگر مدّتی کوتاه آمديد و به جاي بديهاي او خوبي کرديد و غرور خود را شکستيد و هر چه گفت، عمل کرديد و به هرچه خواست، عمل کرديد و پرخاشگري نداشتيد و براي خدا و بهخاطر بچّهها و براي اينکه زندگي نپاشد، به آنچه نوشتم عمل کرديد، حتماً پيروز ميشويد و حتماً او را جذب ميکنيد و حتماً محبّت شما در دل او رسوخ ميکند و حتماً دست از کارهاي بدش بر میدارد و تابع شما هم خواهد شد.
اگر آنچه را که نوشتم قبول نداريد، يک سال عمل کنيد؛ يعني يک سال امتحان کنيد تا معلوم شود.
ولی در هر صورت، نفرینهای شما خیلی بد است و اجر شما را از بین میبرد و اثر بدی در زندگی شما باقی میگذارد. بهجای نفرین دعا کنید که خداوند متعال او را هدایت کند.
[/]
سؤال 112. عيالم تندخوست و در يک کلمه لجباز است. پسرم نيز که هجده سال دارد، اکثر نمازهاي صبح او قضا ميشود. اگر او را صدا بزنيم، بيدار نميشود و اگر بيدار شود، با سبکسري نماز ميخواند و مراعات نميکند و نمازش رضايتبخش نيست. دخترم هم که بسيار تندخو و پرخاشگر است و مطابق ميل من روي خود را نميگيرد؛ البته حجاب شرعی را رعايت ميکند. با فرزندان و همسرم چگونه باید رفتار کنم؟
پاسخ:اوّلاً شما بايد با گذشت و ايثار و فداکاري خانم خود را بسازيد و اين آيۀ شريفه هميشه نصبالعين شما باشد: «وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحيمٌ» [1]
گذشت، نه، بالاتر از اين، نديده گرفتن، نه، بالاتر از اين، خوبي بهجاي بدي، اين خواست خداي متعال است که اگر چنين شد، البته خانه جاي برکت و رحمت حق و نزول ملائکه شده، محبّت و مودّت در خانه حکمفرما خواهد شد.
ثانياً راجع به اولاد بايد اين آيۀ شريفه در خانۀ شما حکمفرما باشد: «وَإِذْ قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظيم» [2].
بهصورت موعظه، نه تحميل، با حالت تلطّف، نه خشونت، به شیوۀ استدلالی، به فراخور حال طرف، نه تعبّد، از آنها بخواهيد و مکرّر بخواهيد که رفتار خود را تغییر دهند؛ امّا اگر نشد، با نديده گرفتن و به رو نياوردن مشکل را حل کنید و اگر بازهم نشد، چون تکلیف ساقط است، با بياعتنايي، آنها را بسازيد؛ يقيناً تأثير دارد.
و در هر دوصورتي که بیان شد، با دعا و توسّل و راز و نياز، از خداوند تعالی بخواهيد شما را خشنود کند؛ زيرا تربيت از آنِ خداي متعال است.
[1]. تغابن، 14.
[2]. لقمان، 13.
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 113. چهار سال است با مردي ازدواج کردهام. ابتدا فکر کردم خانوادۀ خوبي دارد، ولي بعداً متوجّه شدم زياد به دستورات اسلامي مقيّد نيستند. مادر شوهرم نيز ميان ما اختلاف مياندازد و من از دوران عقدم متوجّه عقايد آنها شدم و بارها از شوهرم خواستم مرا طلاق بدهد. مشکل دیگر اینکه احساس میکنم او دروغگو و چشمچران است و میبینم با نامحرمهای فامیل نشست و برخاست میکند. ديگر نميدانم چه کنم؟ ولي باید بگويم که او محاسني هم دارد؛ از جمله اينکه هيچ وقت در مخارج خانه کوتاهی نمیکند و تمام مايحتاج خانه را تأمين ميکند. با اينکه حقوق زيادي ندارد، ولي خرج تحصيل مرا هم ميدهد. هرچه بخواهم و در توانش باشد، برايم ميخرد؛ از خوردني تا پوشاک. حُسن ديگرش احترام گذاشتن فراوانش به من در مقابل خانواده و اقوام خودش ميباشد. تو را به خدا بگوييد چه کنم؟ از او جدا شوم يا با او زندگي کنم يا بميرم؟
پاسخ: شما بنابر آنچه نوشتهاید، بسيار آدم بيوفایي هستيد. نوشتۀ شما جداً مايۀ تعجب است. الحمدلله شوهر خوب، زندگي خوب، اقتصاد خوب و دين خوب داريد و با اين وصف، با اخلاق بد خود ميخواهيد همه را به باد فنا بدهيد.
طلاقي که از نظر اسلام مبغوضترين چيزها است، شما به سادگي و با حرفهاي پوچ ميخواهيد و اسم از آن ميبريد.
از واجبترين چيزها براي شما شوهرداري است و اينکه کاري کنيد که شوهر از شما کمال رضايت را داشته باشد و شما و شوهرتان بايد مادر شوهر را راضي نگاه داريد.
شما باید بعد از اينکه حکومت بر دل شوهر پيدا کرديد، با تلطف و مهرباني او را وادار کنيد از گناهان و اعمال زشتي که نوشتهايد، دست بردارد.
به شما بگويم که در مواجهه با گناهان او نیز سختگیری نداشته باشيد تا عکسالعمل نشان ندهد. اميد است هر چه زودتر بچّهدار شويد و شما هم دست از حرفهاي خرافي که نوشتهايد، برداريد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 114. شوهرم از همان روز اوّل به من بدبين بود؛ امّا اين مسئله را با من مطرح نکرد و من هم متوجّه نبودم تا اينکه ايشان معتاد شد و من پرسيدم که چرا اين کار را کردي؟ ايشان گفت: من فکر ميکنم که شما قبلاً با کسي دوست بودهاي. ايشان موفّق شد ترک کند و الان حدود سه سال است که ترک کرده است. در اين مدّت توفيق الهي شامل حال من شد که من به خدا ايمان پيدا کردم و از گناهان گذشتۀ خود توبه کردم؛ امّا شوهرم اصلاً نماز نميخواند و با حجاب من هم مخالف است. او ميگويد بايد روسري بپوشي. به هر حال از اين نظر خيلي اختلاف با هم داريم. حاج آقا، من ميخواهم رو به سوي خدا باشم و فقط و فقط بندۀ خدا باشم و بندۀ شيطان نباشم. شما هر دستوري بفرمایید، من انجام ميدهم.
پاسخ:اوّلاً بايد در مقابل او کوتاه بيايد و تا ميتوانيد با صبر، حوصله، با گذشت، ايثار، مهرباني و با نصيحت در موقعی که میپذيرد و با ارضاء کردن او مخصوصاً در غريزۀ جنسي، او را راضي کنيد تا انشاءالله دست از اين کارها و اين حرفها بردارد؛
ثانياً رابطۀ خود را با خداي متعال محکم کنید؛ مخصوصاً به نماز اوّل وقت، اهمیّت بدهید. حجاب کامل و عفّت خداپسند داشته باشید و به مستحبّات اهميّت بدهید؛ مخصوصاً خدمت به ديگران و به خصوص خدمت به همين شوهر و کوتاه آمدن در مقابل همين ناملايمات او، شما را به هدف میرساند؛
از گناه، مخصوصاً از فساد اخلاقي اجتناب داشته باشید.
سپس، با دعا و توسّل، مشکل خود را حل کنيد و يقين داشته باشيد اگر رابطۀ شما با خدا محکم شود، دعا و توسّل شما کارساز خواهد شد؛
ثالثاً به او گوشزد کنيد اگر رابطۀ او با خدا قطع شود، مخصوصاً با ترک نماز و ظلم به ديگران، دوباره در فساد اعتياد و نظير آن غوطهور خواهد شد که خطرناک است.
در خاتمه زندگي خوبي را براي شما و ايشان از خداي متعال خواهانم.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 115. همسرم خوب و سادهدل و مهربان است، خساست ندارد، خلق خوبي دارد، اهل مطالعه و علمدوست است و با پدر و مادرش متواضع است؛ ولي مشکلي دارد که بهخاطر آن، مشکلات زيادي برايم درست کرده است. ساعتها به اينترنت ميرود و متوجّه شدم صحنههاي مستهجن را نگاه ميکند، سيديها و فيلمهاي خارجي را به خانه ميآورد که همۀ آنها مستهجن است. از ابتداي زندگي به شوخي ميگفت ميخواهم زن بگيرم و حالا جدّاً مطرح ميکند که يک نفر برايم کم است. من چه وظیفهای دارم و با او باید چه برخوردی داشته باشم؟
پاسخ: بنابر آنچه نوشتهاید، کار او و برخورد او با شما زشت و نابجاست و باید ترک کند، امّا شما اگر خواستههاي او را راجع به غريزۀ جنسي است، جواب صددرصد با مهرباني و تسليم بدهيد؛ به مرور زمان خوب ميشود؛ مخصوصاً اگر در مقابل کارها و حرفهاي بد او کوتاه بيايید و به او محبّت کنید، تأثیر خوبی دارد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 116. شوهرم در مسائل ديني و مذهبي هيچگونه اعتقادي ندارد و از انجام خلاف و کارهاي غيرشرعی، هيچ ابايي ندارد. نماز نميخواند، مغازۀ لباسفروشي دارد و با زنها و دخترهاي نامحرم ارتباط دارد. با آثاري که خودم ديدهام و با گفتههاي خودش عمل خلاف عفت زياد انجام میدهد. با آنکه امر به معروف و نهي از منکر کردهام، هيچ اثري نداشته است. حال خدا شاهد است رغبت از زندگيام برداشته شده و از او نفرت پيدا کردهام. سؤال من از شما بهعنوان يک مرجع تقليد اين است که تکليف من با اين شوهر چسيت؟ در ضمن من یک پسر هم دارم.
پاسخ: از نامۀ شما متأثر شدم. شما فعلاً جز مدارا و ساختن با او و به رو نياوردن بديهاي او، چارهاي نداريد. بهعنوان پدرِ بچّههايتان او را دوست داشته باشيد. شما براي نپاشيدن زندگيتان با او مدارا و به وی محبّت کنيد و او را در جهت زناشویي و زندگي ارضاء کنيد.
از دعا و توسّل کمک بگیرید و بدانید که اگر تقوا داشته باشید، خداوند به شما کمک میکند.
بهاميد اينکه خداوند متعال فرج حاصل کند و زندگي خوبي پيدا کنيد؛ دعا ميکنم خداوند تعالی او را هدايت کند و شما را شاد و خشنود سازد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 117. رفتارم با همسري که در محيط غيرديني تربيت يافته و به نماز و حجاب اهمیّت نميدهد و هرچه ميگويم توجّهي نميکند، بايد چگونه باشد؟ بهتازگي خداوند فرزندي به ما عطا کرده است. چه کنم که فرزندم مانند او نشود؟
پاسخ: سختگیری نکنید؛ زیرا بدتر میشود؛ ولی در مواقعی که حال دارد، به او با مهربانی بگویید و اگر تأثیر نداشت، آن هم لازم نیست. از خداوند بخواهید فرزند شما را در راه اسلام بیندازد و هرچه میتوانید به هردوی آنها محبّت کنید تا عقیدۀ شما را قبول کنند.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 118. همسرم از سادات است، ولي متأسّفانه دربارۀ حجاب هرچه به ایشان تذکر میدهم، رعايت نميکند و با ملایمت که به ایشان میگویم، ميگويد اصلاً دوست ندارم حجاب را رعایت کنم. حال تکلیف من چیست؟ مدّتي است قهر کرده و به خانۀ پدری رفته است، نمیدانم چه بکنم که هم همسرم را نگه دارم و هم او را باحجاب کنم؟ لطفاً مرا راهنمایی بفرمایید.
پاسخ: باید با مهربانی و صبر به او بفهمانید، تو که سیدی باید حضرتزهرا«سلاماللهعلیها» را راضی کني و رضایت ایشان در حجاب است؛ ولی سختگیری هم نکنید که بدتر میشود. از خداوند بخواهید به حقّ حضرت زهرا«سلاماللهعلیها» به شما کمک کند.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 119. شوهرم به زنان نامحرم نگاه ميکند و بعضاً با آنها حرف ميزند. من از کار او خيلي ناراحت ميشوم و با او بداخلاقي ميکنم. آيا کار من با شوهرم صحيح است؟
پاسخ: کار او صحیح نیست و باید مراعات کند، ولی شما هم باید دست از این حالت بردارید و با مهربانی او را اصلاح کنید.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 120. شوهرم از اوّل زندگي هميشه حرف خود را ملاک ميدانسته و حرف کسي را گوش نداده است. زندگي ما هيچ پيشرفتي نداشته و هر کاري که دلش ميخواهد انجام ميدهد. هر وقت ميخواهم حرفي بزنم، ميگويد تو حقّ دخالت نداري. حالا ميخواهم از جنابعالي بپرسم که آيا من ميتوانم به کارهای او اعتراض کنم؟
پاسخ: تذکّر با ملايمت و مهرباني خوب است، ولي دخالت خوب نيست و تأثير ندارد. بنابر آنچه نوشتهايد، گفتههاي شما در او اثر ندارد، بلکه اثر بد دارد؛ لذا او را به حال خودش وا گذاريد و جدّاً دعا کنيد، انشاءالله همه چيز اصلاح شود.
اگر متّقی باشید، خداوند به شما کمک میکند.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 121. به استحضار ميرساند، همسر اينجانب مدّتي است بهطور يکجانبه متارکۀ زناشویی کرده و تمکين نميکند. آن را به او گوشزد کردهام، ولي تاکنون ارشاد نشده است. استدعا دارم ضمن راهنمايي لازم، تکليف اخلاقی حقير را بيان بفرمایيد.
پاسخ: بايد با نصيحت و مهرباني او را از اين عمل منع کنید؛ زيرا اگر زن در مقابل شوهر متواضع نباشد و تمکين نکند، گناه او خيلي بزرگ است و بايد توجّه داشته باشيد که ريشهيابي در اين امور لازم است.
اميد است با ريشهيابي و نصيحت با مهربانی، مشکل شما حل شود. از بزرگان هم در کارتان مشورت بگیرید تا با کمک آنها مشکل حل شود.
مطلبی که باید توجّه شود این است که شما باید تقصیر نداشته باشید؛ وگرنه اوّل باید خود را اصلاح کنید.
[/]
عاقبت سوء تندخویی و بداخلاقی در خانه
سؤال 122. پنج سال است ازدواج کردهام. مسائلی در زندگی من است که باعث میشود برخی مواقع بسیار عصبانی شوم. این مواقع کم پیش میآید، ولی وقتی پیش میآید خیلی شدید است و اکثراً با همسرم بداخلاق میشوم. میخواهم این حس سراغم نیاید و با همسرم بداخلاقی نکنم. ممنون میشوم مرا در اين زمينه راهنمايي فرمایيد.
پاسخ: در آن موقع صحنه را ترک کنید و حالت دیگری پیدا کنید.
آیۀ شریفۀ «لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمين» را ذکر خود قرار دهید و مرتّب بخوانید.
در موقع عصبانیّت به یاد غضب خداوند باشید و به این فکر کنید که ممکن است دل او بسوزد و شما فلج شوید و محتاج او شوید یا درآخرت، شما را عفو نکند که حتماً جهنّمی میشوید.
بدانید غضب بر خانم گناهش خیلی بالاست و انسان را به سقوط میکشاند.
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 123. تا به حال بارها به خود قول دادهام که دیگر زنم را کتک نزنم، ولی نمیشود. هر روز به خانۀ مادرش ميرود و وقتي به او ميگويم بيا خانۀ مادرم برويم، نميآيد. خيلي اوقات فحشهاي زشتي که از گفتن آنها شرمسارم، به من و خانوادهام ميگويد و من او را کتک ميزنم که شايد خوب شود، ولي نشده است. ميخواهم از او جدا شوم، ولي دلم برايش ميسوزد. به نظر شما بايد چه کنم؟ به دادم برسيد.
پاسخ: هر دوی شما باید دست از این کارهای شیطانی بردارید که زندگی شما را از بین میبرد و عاقبت بدی در دنیا و آخرت دارد؛ امّا در هر حال، زدن او جایز نیست و گناه آن بزرگ است و شما باید با مدارا با او رفتار کنید.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 124. مردی داراي مدرک دکترا هستم و دو فرزند خردسال دارم. همسرم بدون توافق اينجانب براي خود کاري پيدا کرده و بهطور موقت هر سال در محلي مشغول به کار ميشود. هنگام بازگشت از محلّ کار با ابراز خستگي و پرخاش و گاه توهين با من و بچّهها رفتار کرده و ناراحتيهاي زيادی به ما تحميل ميکند. با توجّه به اينکه شرط ضمن عقد ما اين بوده که من با ادامۀ طرح درسی او موافقت کنم و اکنون طرح او تمام شده است، آیا میتوانم مانع رفتن او به سرکار بشوم یا نه؟
پاسخ: بايد با مدارا و مهرباني با ايشان رفتار کنيد والا نتيجه نميگيريد و بدتر هم خواهد شد. بدانيدکه قانون تنها نميتواند در خانه حکمفرما شود؛ بلکه اگر بخواهيد خانه و زندگي از هم نپاشد، از هر دو طرف، رفاقت ميخواهد؛ تواضع، عفو، گذشت و ايثار ميخواهد.
[/]
بنابراين اگر حسّ سودگرایي جاي خود را به حسّ ديگرگرايي بدهد، زنها اينگونه اشکالات را نخواهند کرد. عقل انسان چنین رهنمودی دارد و اسلام عزيز هم که تجويز نموده، براي غريزۀجنسي نبوده است؛ زيرا ارضاء غريزۀ مرد با يک زن و ارضاء غريزۀ زن با يک مرد کفايت ميکند و هوسراني در اسلام عزيز، بلکه در ميان عقلا نيست و اگر اسلام قانوني را وضع ميکند، براي مصالح کلّی ملّتها و جوامع انسانی است.
از این گذشته باید بدانید که تعدّد زوجات، یکی از قوانین اسلام است که باید درجای خود استفاده شود و معنای تجویز، این نیست که هرکس به دلخواه خود و برای مقاصد خود و برای هوسرانی، از قانون استفاده یا سوء استفاده کند.
سؤال 126. چرا مردها در حالت تأهّل حقّ ازدواج مجدّد را دارند، ولي خانمها خير؟
پاسخ: اين امر عرفاً و شرعاً و عقلاً براي زنان، بيعفتي و ابتذال محسوب میشود، ولي براي مردان در صورتیکه هوسران نباشند، ابتذال و بيعفّتي نيست. تشکیل خانواده امر مقدّسی است که قرآن کریم آن را آرامش دل میداند[1] و تشکیل آن با یک زن و دو مرد، موجب پریشانی است و ممکن نیست خانه و خانوادهای به این صورت باقی بماند. از همه چیز که بگذریم، نسل آینده متوقّف بر یک شوهری است، وگرنه نسل آینده که بهترین سرمایههاست، نسل کمونیستی میشود.
[/HR][1]. روم، 21.
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 127. آیا مردی که دو همسر دارد، شرعاً میتواند به دلخواه خودش ده روز از ماه را نزد یکی از همسرانش و بیست روز را نزد همسر دیگرش بماند؟
پاسخ: میتواند، ولی اخلاق میگوید باید در همه چیز عدالت مراعات شود.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 128. مدّتی است شوهرم از من خواسته به ازدواج مجدّدش رضایت دهم. من از اوّل خیلی جدّی مخالفت نکردم؛ ولی بعد از مدّتی اوضاع روحیهام به هم ریخت و مخالفت کردم. برای من فقط رضایت خدا مهم است. خواهش میکنم مرا راهنمایی کنید که چه کنم؟
پاسخ: اگر شما به خوبی وظیفهشناس باشید و بتوانید شوهر را ارضاء کنید و احتیاج جنسی نداشته باشد، او نباید اخلاقاً چنین خواستهای از شما داشته باشد و اینگونه خواستهها به اساس محبّت که اساس زندگی است، ضربۀ شدید میزند.
امیدوارم هر دو زندگی آرام خود را تنشزا نکنید.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 129. آیا زن زناکار حتماً باید به عقد مردی درآید تا گناه او بخشیده شود؟
پاسخ: اگر جدّي توبه کند و از عمل خود پشيمان باشد و خود را اصلاح کند، پروردگار عالم او را ميآمرزد و لازم نيست غير از اين، کاري انجام بدهد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]فرزندآوری
سؤال 130. با دعاي خير شما، خداوند لطف خود را شامل حال ما کرده است و به ما فرزندي عطا کرده که البته هنوز به دنيا نيامده است، امّا باز هم از شما ميخواهيم که ما را از دعاي خير خود محروم نسازيد. ما به شما علاقۀ خاصي داريم و شما را از صميم قلب دوست داريم و هميشه دعاگويتان هستيم، شما هم ما را از دعاي خيرتان محروم نسازيد.
پاسخ : اميدوارم اين بچّهاي که در راه داريد، قدمش مبارک باشد و سالم و عاقبت به خير به دنيا بيايد و اميدوارم خدا توفيق تربيت صحيح ديني و اخلاقی راجع به او به شما عنايت کند و از باقياتالصّالحات شما باشد و نور چشم دنيا و آخرت شما گردد.
شما باید مواظب غذای حلال باشید و خانم باید متّقی باشد، تا بچّه سالم شود و امیدوارم خداوند متعال، توفیق تربیت او را به هردوی شما عنایت کند.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 131. همسر اينجانب با بچّهدار شدن مخالف است. آيا حتماً بايد بچّهدار شویم و بچّهدار نشدن گناه است؟
پاسخ: این مخالفت صحیح نیست و به صلاح زندگی شما هم نیست.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 132. با امید به خدا ميخواهم صاحب دوّمين فرزند شوم؛ لذا نيّت کردهام که انشاءالله اگر دختر شد، اسم او را از القاب حضرت فاطمۀ زهرا«سلاماللهعلیها» بگذارم. از حضرتعالي تقاضامندم راهنمايي فرمایيد براي بهدست آوردن فرزند سالم و مؤمن و دختر چه کنم؟
پاسخ: خوردن غذاي حلال و ارتباط با خداوند و اجتناب از گناه، شرط اساسي است که بايد مراعات شود. اميد است حضرت زهرا«سلاماللهعلیها» عنايت کند و فرزند شايستهاي نصيب شما شود.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 133. آیا فرزندآوری حقّ زوج است یا زوجه یا حقّ زوجین؟
پاسخ: حقّ هر دو است و باید با رضایت یکدیگر باشد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 134. آدابي را كه انسان قبل از فرزنددار شدن و همچنين موقع انعقاد نطفه و در حين بارداري و بعد از آن بايد رعايت كند، بیان فرماييد.
پاسخ: بحث آن مفصل است و بايد در اين باره به كتابهایی نظیر حلیةالمتقین علامه مجلسی را بخوانيد؛ امّا آنچه توصيۀ جدّی ميكنم، غذاي حلال و اجتناب از گناه است.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 135. پنج ماه است زندگي مشترکم را آغاز کردهام و چون از تربيت بچّه واقعاً ميترسم، با شوهرم توافق کردهايم پنج الي شش سال ديگر بچّه نخواهيم تا آمادگي کامل را پيدا کنيم؛ آمادگي فرزند خوب و صالح؛ ولي متأسّفانه حامله شدم. از شما ميخواهم به من دعا کنيد که اين بچّه به دنيا نيايد و با عنايت خدا خودش بميرد.
پاسخ: اينگونه افکار، افکار شيطاني است، نه رحماني. خيلي خوشحال باشيد که خداوند به شما فرزند عنايت فرموده است. به اين فکرها هم اصلاً نباشيد.
هردو مواظب تقوا و غذای حلال باشید؛ اهميت به واجبات مخصوصاً نماز اوّل وقت بدهید و از گناه پرهيز داشته باشيد؛ انشاءالله فرزند خوبي خواهد شد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 136. من و همسرم دارای یک فرزند هستیم و با توجّه به شرایط موجود، با هم تصمیم گرفتهایم که فرزندان بیشتری داشته باشیم. نظر حضرتعالی در اینباره چیست؟ آیا انتخابمان درست است؟
پاسخ: تکثير نسل و فرزندآوري، امري پسنديده و نيکو است، بهشرط آنکه پدر و مادر، پيش از فرزندآوري، شايستگي و لياقت برخورداري از فرزند صالح و نيز آمادگي تربيت و ادارۀ صحيح فرزند خود را داشته باشند. از اينرو، بهطور کلّی باید گفت: لازم است در جامعۀ اسلامي، پيش از طراحي براي تکثير و ازدياد نسل، براي اصلاح اخلاق جامعه و تغيير روحيّات و صفات والدين، فکر، برنامهريزي و اقدام اساسي شود و در همۀ ابعاد و شئون، تأثير جدّي قانون وراثت در نظر گرفته شود تا در آينده شاهد نسلي شايسته و صالح باشيم.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]ارزش محبّت به فرزند
سؤال 137. در جايي خواندم اگر از فرزند تا سن پانزده سالگي مواظبت داشته باشيد كه به راه بد نرود، ديگر نميرود. حالا اگر فرزندي در اين سنين به راه بد رفت، آيا ديگر اميدي به صالح بودنش نيست؟
پاسخ: مراد این است که تربیت در کودکی بسیار مؤثر است و شکّی نیست که باید همیشه از فرزند مواظبت داشته باشیم.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 138. راه جبران كمبود محبّت در دوران كودكي براي فرزندمان چيست؟ آيا اكنون كه او در سن سیزده سالگي است، جبرانپذیر هست يا نه؟
پاسخ: احسان به او و احترام به شخصیت او جبران میکند و برای جبران و رفع عقده باید این کار بشود.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 139. آیا بوسیدن و اشک ریختن پدر برای فرزند، کراهت دارد؟
پاسخ: جایز است و پدر و مادر هرچه میتوانند باید به فرزندان خود محبّت کنند.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]روش رویارویی با معضلات فرزندان
سؤال 140. پسري دارم که در مقطع سوم هنرستان تحصيل ميکند. بهتازگي متوجّه شدهام، دچار سيگار و قليان و دوستان ناباب شده و روزه و واجبات را کنار گذاشته و به موسيقي علاقۀ زيادي دارد. خواهش ميکنم، ضمن دعاي خير براي او، ما راهنمايي فرمایيد.
پاسخ: با تلطّف و مهرباني و با موعظه بايد جلوگيري کنيد و مراقب باشید شدّت عمل و خشونت به خرج ندهید که عکسالعمل نشان میدهد.
روش قرآن کریم در موعظه، نصیحت با عطوفت و مهربانی و همراه با استدلال است.
خودتان دعا کنيد، من هم دعا ميکنم، انشاءالله مشکل حل میشود.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 141. متأسّفانه پسرم مدّت چهار سال است که بر اثر فضای مسموم جامعه و دوستان نااهل بهتدریج از ارزشهای دینی فاصله گرفته و بنده هر آنچه از اصول تربیت و حقوق شرعی ونظایر آن میدانستم، بهکار گرفتم تا او را اصلاح کنم، ولی نشد. بارها او را تا سر حدّ مرگ کتک زدم، ولی این هم اثر نکرد. حتّی چند نوبت او را از منزل بیرون کردم، ولی با وساطت فامیل و اطرافیان و عذرخواهی او، به قصد اصلاح پذیرفته و راهش دادم. خلاصه گناهی نبوده که انجام نداده باشد که من از بیان آنها شرم دارم. تصمیم دارم، تنها پسرم را برای همیشه از زندگی خود خارج کنم، انگار که اصلاً از ابتدا پسری نداشتهام. مرا راهنمایی بفرمایید.
پاسخ: شما حق برخورد تند با او را ندارید. فقط و فقط با تسلّط بر اعصاب و تلطّف و مهربانی، گاهی، نه مداوم با او حرف بزنید، انشاءالله درست میشود و اگر هم نشد، شما پاداش بزرگی در آخرت دارید و برخورد تند و آن نحو که نوشتهاید، عکسالعمل دارد و در عکسالعمل او، شما هم شریک هستید.
همچنین بدانید که اخراج او از خانه یا متارکه با او، خطر بزرگی دارد و اگر آن خطرها جلو آمد، شما هم شریک هستید.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 142. دختر سیزدهسالهاي دارم كه سر به راه نيست، حرف ما را گوش نميدهد و دلايل خوبي براي كارهاي بدش دارد. آيا كوتاهي از ماست؟ وظيفۀ ما بهعنوان پدر و مادر چيست؟
پاسخ: با مهربانی، اشتباهات او را گوشزد کنید و از خداوند بخواهید صالحه شود.
مواظب باشید برخورد تند با او خطرناک است و شما و همسرتان باید از چنین برخوردی بپرهیز ید.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 143. دختري هفدهساله دارم که حدود دو سال است درسش را ترک کرده و دوستان ناباب اطراف او را گرفتهاند. هنگام بيرون رفتن آرايشهاي گوناگون ميکند و لباسهاي جلف ميپوشد و آبروي ما را برده است.
ضمناً پسری هم دارم که معتاد بود و اکنون زنداني است. هرچه ملاقات او ميروم ميگويد، پشيمان است و ديگر دنبال اعتياد نميروم. دخترم بسيار از او ميترسد. من حدس ميزنم اگر برای پسرم مرخصي بگيرم، شايد دخترم از ترس او در خانه بماند و بيرون نرود. نمي دانم چه کنم؟
پاسخ: چارهاي نيست، جز مدارا و با مهرباني و با استدلال با او حرف بزنيد و اگر نشد، اقدام جدّي بکنید و اگر مرخصي برادرش اثر داشته باشد، اين کار را بکنيد؛ امّا مشروط بر اينکه دردسر درست نکند و با مهرباني و الا با تهديد، از رفتار بد او جلوگيري کند.
چيزي که مهمتر از همۀ اينهاست، دعا و توسّل و تضرّع است.
اميدوارم با دعا و توسّل بتوانم براي شما کاري بکنم؛ زيرا از نامۀ شما خيلي متأثر شدم. خداوند انشاءالله براي شما هرچه زودتر فرج برساند.
تقاضا دارم اینگونه معضلات را ریشهیابی کنید تا از تکرار آن در خانۀ شما و دیگران جلوگیری شود و ریشۀ اینگونه چیزها معمولاً به رفتار و نوع برخورد پدر و مادر یا اطرافیان مربوط میشود.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 144. داراي سه فرزند هستم. بر اثر اينکه شوهرم از نظر دینی ضعیف بود، نتوانستیم فرزندانمان را ولايتي تربيت کنيم و از محراب و منبر فراري هستند. اکنون که بزرگ شدهاند، چه کنم؟ البته شوهرم مصيبت به اين بزرگي را مصيبت نميداند و من هم ميبينم حرفزدن با او فايدهاي ندارد. تمام وجودم را غم و غصّه گرفته و چه بسا روزها در خلوت که بچّهها نبينند، مينشينم و گريهها ميکنم. بچّههايم نماز ميخوانند، امّا نماز خوب نمیخوانند. هميشه ميگويند شما چادر را به ما تحميل کردهايد و ما دوست نداريم چادر بپوشيم. اصلاً اهل مجالس مذهبی و قرآن نيستند. نميدانم با اين مصيبت چه کنم؟ نميتوانم آنها را امر به معروف و نهي از منکر کنم.
پاسخ: از قرآن شريف چنین استفاده میشود که شما باید مواظب خود باشيد و شکر اين را که خودتان هدايتشده هستيد، بنمایيد و ازاينکه نميتوانيد آنها را هدايت کنید، هيچ ناراحت نباشيد و با همۀ آنها کوتاه بيایيد؛ آنجا که بشود، بدون حرص خوردن و بدون پرخاشگري حرف خودتان را بزنيد و اگر نميشود، ساکت بمانيد و در هر دو صورت، پاداش بزرگ در آخرت داريد و انشاءالله براي شما فرج پيدا ميشود.
بهجای گریه و حرص خوردن و غم و غصّه، از تقوا و دعا و توسّل کمک بگیرید و بدانید که اگر متّقی باشید، حتماً اثر میگذارد.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 145. آيا فرزند ذکور با سنّ بيش از بیست سال، برومند و کاملاً سالم، شرعاً مجاز به دريافت نفقه از وليّ خود است؟
پاسخ: اگر بتواند خود را اداره کند، حقّ نفقه ندارد؛ ولي بايد مواظب باشيد اينگونه حرفها موجب تفرقه بين پدر و پسر يا دختر و همچنين اختلاف خانوادگي نشود.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 146. سه فرزند مجرد دارم و به شغلی با درآمد اندک و ناچيز مشغول هستم. دختران من شاغل هستند و درآمد مکفي و توان ادارۀ امورخود را دارند. آيا بر بنده واجب است که مخارج و شهريۀ تحصيل آنها در دانشگاه را بپردازم؟ آيا اصولاً اين مخارج جزء نفقه محسوب میشود؟
پاسخ: آنها بنابر آنچه نوشتهايد، واجبالنّفقۀ شما نيستند؛ چنانکه اينگونه مخارج که نوشتهايد بر شما واجب نيست؛ ولي تعجب ميکنم اين چه سؤالهايي است که پدر راجعبه اولادش دارد؟ يک پدر عرفاً و اخلاقاً موظّف است وسایل رفاه و آسایش بچّههاي خود را فراهم کند و به مقدار ممکن زندگی خوبی برای اولاد خود اعم از پسر و دختر تهيه کند تا مستقل شوند و آيندۀ آنها خوب شود.
[/]
[="Tahoma"][="Black"]سؤال 147. دو نفر از فرزندانم دچار اعتياد هستند و در رابطه با مسائل شرعي خود از قبيل روزه و نماز کاملاً بيتوجّه بوده، مرتکب اعمال ناشايست همانند دزدي ميشوند. به پدر و مادر و خواهران و برادران ديگرشان هم کاملاً بياعتنا هستند. آيا من ميتوانم دست به قتل اين دو فرزندم بزنم يا نه؟ درصورتي که جواب منفي است، چارۀ من چيست؟
پاسخ: اين کار حرام است و بايد شما فکر اين کار را از خودتان دور کنید؛ زيرا قرآن ميفرمايد: کيفر آن، خلود در جهنّم است و بايد با مهرباني با آنها حرف بزنيد و اگر نشد، آنها را به دست مسئولين مربوطه بدهيد تا هرطور صلاح ميدانند، عمل کنند.
[/]
ضرورت صبر، گذشت و تواضع در برابر والدین
سؤال 148. مادرمن بسیار بددهن، اهل دروغ، تهمت و توهین میباشد، به نحوی که کسی از او رضایت ندارد. بین من و خانوادۀ شوهرم ناراحتی بزرگی ایجاد کرده و مایۀ سرشکستگی بنده شده است. نمیدانم با او چگونه رفتار کنم؟ اصلاً اصلاحپذیر نیست. لطفاً راهنماییام کنید.
پاسخ: باید با او مدارا کنید و بدانید پاداش میگیرید و عاقبتبهخیر میشوید. میتوانید رفت و آمد با او را کم کنید، ولی قهر و بدزبانی و اذیت جایز نیست و قرآن امر میکند با این گونه افراد مدارا کنید و تا میتوانید به آنها خوبی کنید.