قرآن
تب‌های اولیه
سلام
خداوند در سوره مبارکه نجم می فرمایید
آنان كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها جز لغزشهاى كوچك خوددارى مىورزند پروردگارت [نسبت به آنها] فراخآمرزش است وى از آن دم كه شما را از زمين پديد آورد و از همانگاه كه در شكمهاى مادرانتان [در زهدان] نهفته بوديد به [حال] شما داناتر است پس خودتان را پاك مشماريد او به [حال] كسى كه پرهيزگارى نموده داناتر است (32)
منظور از "إِلَّا اللَّمَمَ "چیست و شامل چه می شود
الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ فَلَا تُزَكُّوا أَنفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى ﴿32﴾
با سلام خدمت دوست عزيز
منظور از "إِلَّا اللَّمَمَ "چیست و شامل چه می شود
" لمم" (بر وزن قلم) به گفته" راغب" در" مفردات" به معنى نزديك شدن به گناه است، و از گناهان صغيره نيز تعبير به لمم مىشود، اين واژه در اصل از ماده" المام" گرفته شده كه به معنى نزديك شدن به چيزى بدون انجام آن است و گاه به اشياء قليل و كم نيز اطلاق شده است (اطلاق آن بر گناه صغيره نيز به همين جهت است).
مفسران نيز تفسيرهايى در همين حدود براى" لمم" ذكر كردهاند، بعضى آن را به" گناه صغيره"، و بعضى به" نيت معصيت بدون انجام آن"، و بعضى به" معاصى كم اهميت" تفسير كردهاند.
گاه نيز گفته شده است كه" لمم" هر گونه گناه را اعم از صغيره و كبيره شامل مىشود مشروط بر اينكه عادت نشده باشد، و گاه گاه اتفاق بيفتد، و انسان متذكر گردد و توبه كند.
در روايات اسلامى نيز تفسيرهاى گوناگونى براى اين واژه آمده است، در حديثى از امام صادق مىخوانيم كه در تفسير اين آيه فرمود:
هو الذنب يلم به الرجل فيمكث ما شاء اللَّه، ثم يلم به بعد:
" منظور گناهى است كه انسان به سراغ آن مىرود سپس مدتى از گناه خوددارى كرده بار ديگر به آن آلوده مىشود" (و هرگز كار هميشگى او نيست) «1».
در حديث ديگرى نيز از همان امام ع مىخوانيم:
اللمم الرجل يلم به الذنب فيستغفر اللَّه منه:
" لمم آن است كه انسان به سراغ گناهى رود سپس از آن استغفار كند" «2».
روايات ديگرى نيز به همين معنى نقل شده است.
قرائن موجود در آيه نيز گواهى مىدهد كه" لمم" به معنى گناهانى است كه احيانا از انسان سر مىزند، سپس متوجه مىشود و آن را ترك مىگويد، زيرا استثناء" لمم" از" كبائر" (با توجه به اينكه ظاهر استثناء، استثناء متصل است) گواهى است بر اين معنا.
بعلاوه در جمله بعد قرآن مىگويد:" آمرزش پروردگار تو گسترده است" (إِنَّ رَبَّكَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ).
اين نيز دليلى است بر اينكه گناهى از او سر زده كه نياز به غفران پروردگار دارد، نه تنها قصد و نيت و نزديك شدن به گناه بى آنكه آن را مرتكب شده باشد.
به هر حال منظور اين است كه نيكوكاران ممكن است لغزشى داشته باشند، ولى گناه بر خلاف طبع و سجيه آنهاست، روح و قلب آنها همواره پاك است و آلودگيها جنبه عرضى دارد، و لذا به محض ارتكاب گناه پشيمان مىشوند و از خدا تقاضاى بخشش مىكنند، چنان كه در آيه 201 اعراف مىخوانيم:
إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ:
" پرهيزگاران هنگامى كه گرفتار وسوسههاى شيطانى كه پيرامون وجود آنها در گردش است مىشوند به ياد خدا مىافتند و بينا مىگردند (و توبه مىكنند)".
تفسير نمونه، ج22، ص: 538
__________________________________________________
(1 و 2) كافى جلد دوم كتاب الايمان و الكفر باب اللمم (صفحه 320).