کاربردها و اصول اخلاق زیستی

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
کاربردها و اصول اخلاق زیستی

کاربردها و اصول اخلاق زیستی


مقدمه


فلسفه اخلاق (moral philosophy)، نوعى مطالعه فلسفى در باب اخلاق است.
فلسفه اخلاقى در پى یافتن پاسخ براى پرسش هاى بنیادین در حیطه مباحث اخلاقى است، از این رو با علم اخلاق متفاوت است.
فلسفه اخلاق در یک تقسیم بندى شامل سه بخش، اخلاق کاربردى، اخلاق هنجارى و فرااخلاق است؛
اخلاق کاربردى (Applied Ethics)، به کاربرد فلسفى اخلاق در زندگى واقعى توجه نشان مى دهد.
موضوعات اخلاقى خاصى همچون سقط جنین، حقوق حیوانات و قتل ترحمى، از جمله مباحث مطرح در اخلاق کاربردى است.
اخلاق زیستى و اخلاق پزشکى از عمده ترین بخش هاى اخلاق کاربردى است و به مسائل متنوعى مى پردازد که در مورد مراقبت هاى بهداشتى و بالینى مطرح مى شود.
این مختصر در پى تبین چیستى اخلاق زیستى است.



[=Microsoft Sans Serif]

[=microsoft sans serif]


[=microsoft sans serif]گفتار اول


[=microsoft sans serif]الف. مفهوم شناسى اخلاق زیستى

[=microsoft sans serif]اخلاق زیستى ( bioethics ) بخشى از اخلاق کاربردى است و معمولا با اخلاق پزشکى هم معناست .
اخلاق زیستى شاخه اى از اخلاق، فلسفه و تفسیرهاى اجتماعى است که به علوم زیستى و اثرات بالقوه آن بر جامعه مى پردازد.
از این رو لذا اخلاق زیستى تنها به اخلاق کلاسیک محدود نمى شود بلکه خط مشى سیاسى و اجتماعى نیز در بر مى گیرد.
به عبارتى اخلاق زیستى مى تواند، به همه چالش هاى هنجارى پدید آمده ؛ از رهگذر پیشرفت علوم زیستى شناختى اشاره داشته باشد؛ اما اینجا بر دو روش، تأکید بسیار دارد:
نخست تمرکز بر مسائلى که مستقیما با بهداشت و پزشکى ارتباط دارند،
دوم تمرکز بر چالش هاى اخلاقى که به سبب دلیل پیشرفت هاى زیست پزشکى شگفت انگیزى چون امور ژنتیک به وجود آمده است.
در تعریف دیگر، اخلاق زیستى مى توان "به پژوهش و عملکردى با ماهیت بین رشته اى که هدف آن تنقیح و حل مسایل اخلاقى ناشى از معرفى و اجراى مطالعات پزشکى زیستى و زیست شناختى است " تعریف کرد.

ادامه دارد...


[=Microsoft Sans Serif][=microsoft sans serif]

گفتار اول

[=microsoft sans serif]ب. تاریخچه اخلاق زیستى


[=microsoft sans serif]جنگ دوم جهانى، نقطه عطفى در اصول اخلاقى سنتى حاکم بر حرفه پزشکى بود.
پیشرفت سریع فناورى و اکتشافات انجام شده، به ویژه در زمینه مهندسى ژنتیک، پرسش هاى عمیق و جدیدى را درباره دانش بیولوژیکى و ارزش هاى انسانى مطرح ساخت. تعریف مرگ و زندگى و شروع حیات، محدوده ارزش ادامه حیات، دخالت انسان در امر تکامل، ابعاد اخلاقى آزمایشات ژنتیکى بر انسان و پیوند اعضا از جمله سؤالاتى بودند که همراه با وحشت و نگرانى هاى شدید از احتمال تولید سلاح هاى بیولوژیکى و تغییر در اشکال مختلف حیات و گونه ها، به پیدایش جنبش و نظام جدیدى به نام "اخلاق زیستى" منجر شد.

شاید بتوان نخستین اثر اخلاق زیستى را کتاب " اخلاقیات و پزشکى"، نوشته جوزف فلچر دانست که در سال 1954 منتشر شد .
فلچریک اسقف آمریکایى بود که رویکرد بحث بر انگیز اخلاق موقعیتى او به مسائل، بیشتر با اخلاق نتیجه گرا اشتراک داشت تا اخلاقیات مذهبى. به این ترتیب از دهه 1960 اخلاق پزشکى از حوزه رابطه محدود پزشک و بیمار، به حوزه فراگیر همه جنبه هاى اخلاقى سلامت و بیمارى در جامعه گسترش یافت؛ به عبارت دیگر، اخلاق پزشکى سنتى به رویکردى فلسفى و چند رشته اى به موضوعات اخلاقى، در کار بست بالینى و پذیرش رویکرد مفهوم جدید آن در گستره اخلاق زیستى نمود یافت.
آنچه زمینه ساز رویکرد جدید در حوزه اخلاق پزشکى و توجه به اخلاق زیستى در متن جوامع شد، احساس تعهد به تلاش براى رفع عوامل محیطى و اجتماعى بود که به گونه اى در سلامتى افراد مؤثرند؛ چه این عوامل به زندگى مربوط باشد، مانند :
رژیم غذایى ناسالم، سیگار کشیدن، ورزش نکردن،
و چه به آلودگى محیط زیست، مانند:
ازدحام جمعیت و سایر خطرات زیست محیطى
یا حتى به شکل سیاسى و بحث برانگیزتر، مانند:
فقر، بیکارى، جنایت و رفاه در اشکال گوناگون آن ارتباط داشته باشد.
به اخلاق پزشکى و زیستى، از دهه 1970 در ایالات متحده، به عنوان حوزه اى مشترک، توجه شد. به هر حال اخلاق زیستى از یک سو به عنوان جنبش مدنى براى احقاق حقوق بیماران، زنان و سایر اعضاى گروه هاى آسیب پذیر اجتماعى، و از طرفى به عنوان موضوعات اخلاقى ناشى از تکنولوژى پیشرفته زیست پزشکى و حتى اخلاق محیط زیستى مورد توجه و اهمیت است؛
از این رو، از دهه 1970 اخلاق زیستى، به عنوان رشته اى دانشگاهى نهادینه شد و به تدریج در سایر کشورها، به عنوان مباحثه اى دانشگاهى استقرار یافت.(7)
پیداست که انواع ایده ها، نظریه ها و مکتب ها در زمینه اخلاق زیستى در میان کشورها و سنت ها و نحله هاى فکرى مختلف وجود دارد.


[=Microsoft Sans Serif][=microsoft sans serif]
موضوع قفل شده است