چرا پیروزی رومیان بر ایرانیان باعث خوشحالی مؤمنان شد؟

تب‌های اولیه

4 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
چرا پیروزی رومیان بر ایرانیان باعث خوشحالی مؤمنان شد؟

باتوجه به سوره مبارکه روم چرا پیروزی رومیان بر ایرانیان باعث خوشحالی مؤمنان شد؟

آنچه كه از كتب تفسیری استفاده می شود این است كه زمان نزول سوره «روم» مربوط به زمانی است كه مسلمانان در مكه بوده و با مشركین مكه اختلاف و درگیری داشته اند.
از طرف دیگر اهل فارس در آن زمان مجوس بودند كه بر اثر انحراف از آیین خود مشرك شده بودند، و اهل روم، ازاهل كتاب بوده اند. و به طور كلی در میان رومیان و اهل فارس دو جنگ بزرگ به وقوع پیوست كه زمان این دو جنگ در مجموع 24 سال طول كشید.
در جنگ اول كه از سال 604 تا 616 به طول انجامید، امپراطوری روم از خسرو پرویز، پادشاه فارس و ایرانیان، شكست خورد و حتی تا مرز انقراض پیش رفت. این واقعه در حدود 7 سال بعثت اتفاق افتاد. پیروزی اهل فارس كه مشرك بودند بر رومیان كه اهل كتاب بودند، باعث خشنودی مشركین مكه شد و آنها به مسلمانان می گفتند كه سرانجام ما نیز بر شما پیروز می شویم.
این مسئله باعث نگرانی مسلمانان به ویژه آنها كه تازه به اسلام گرویده بودند و ضعف ایمانی داشتند می شد.
تا اینكه آیات سوره روم نازل شد و فرمود كه همه امور دست خداوند است و این باعث دلگرمی مسلمانان شد.
از طرفی خداوند بارها، وعده پیروزی اسلام را به مسلمانان داده بود و یك علامت آن این بود كه رومیان پس از اینكه شكست خوردند به پیروزی خواهند رسید.
تا اینكه جنگ دوم ایران و روم از سال 622 میلادی شروع و سرانجام در سال 628 میلادی، خسرو پرویز پادشاه ایران شكست سختی خورد و رومیان به پیروزی رسیدند.
این واقعه در سال 5 تا 6 هجری زمانی كه مسلمانان در مدینه بودند اتفاق افتاد.
پیروزی رومیان بر ایرانیان از آن جهت باعث خوشحالی مؤمنان شد كه این پیروزی در واقع تحقق وعده اول خداوند بود كه خداوند فرموده بود رومیان(اهل كتاب) پس از شكست اولیه در مقابل اهل فارس(كه مشرك بودند)، پس از مدتی به پیروزی خواهند رسید.
این پیروزی رومیان، نویدی بود به تحقق وعده دیگر خداوند كه پیروزی مسلمانان بر مشركان بود، و با این اتفاق مسلمانان خوشحال و دلگرم شدند كه آنان نیز در آینده بر مشركان پیروز خواهند شد.
این بود آن مطالبی كه در كتب تفسیری در ذیل آیات ابتدایی سوره شریفه«روم» بیان شده است، از اینرو راجع به نوع رفتار و برخورد پیامبر اكرم (صلی الله علیه و اله وسلم) و مسلمانان با ایرانیان صحبتی نشده است چرا كه اصلا ماجرا مربوط به جنگ رومیان و اهل فارس است و مسلمانان در این نبرد دخالتی نداشتند.
البته قابل ذكر است كه پیامبر اكرم (صلی الله علیه و اله و سلم) در غیر این ماجرای ایران و روم، در مورد مجوسیان منطقه«هجر» با آنها برخورد با اهل كتاب داشته اند، چرا كه ایشان می فرمایند:«ان المجوس كان لهم نبی فقتلوه و كتاب احرقوه» یعنی مجوس هم از اهل كتاب است چون دارای پیامبر و كتاب الهی بوده اند. از اینرو ما مسلمانان می توانیم از زاویه دیگری به آیین زردشت نگاه كنیم و آئین آنها را آئینی بدانیم كه در اصل و ریشه، توحیدی بوده است ولی همه شركها از جمله آتش پرستی و … بدعتهاو انحرافاتی بوده كه بعدها به این آئین الحاق شده و به انحراف كشیده شده است.

سوره مبارکه روم آیات 1 تا 6 :
الم ﴿۱﴾
غُلِبَتِ الرُّومُ ﴿۲﴾
فِی أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ ﴿۳﴾
فِی بِضْعِ سِنِینَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ وَیَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ ﴿۴﴾
بِنَصْرِ اللَّهِ یَنصُرُ مَن یَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ ﴿۵﴾
وَعْدَ اللَّهِ لَا یُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ ﴿۶﴾
ترجمه:
الم
رومیان مغلوب (پارسیان ) شدند
در نزدیکترین سرزمین و[لى] آنان پس از (این ) شکستشان به زودی غلبه خواهند کرد ...
در مدت چند سال . فرمان ، فرمان خداست ؛ چه پیش از پیروزی و چه بعد از آن . و در آن روز مؤمنان شمادمان می شوند .
به یاری خدا . خدا هر کس را بخواهد یاری می کند ، زیرا پیروز مند و مهربان است.
خدا وعده داده است و وعده ی خود خلاف نکند ، ولی بیشتر مردم نمی دانند .

هر کس در ابتدا این آیات را می خواند شاید به این نتیجه می رسد که رومیان به یاری خدا بر ایرانیان غلبه خواهند کرد و این موضوع شاید مورد سوء اسفتاده برخی قرار گیرد .

در این مطلب می خواهیم این موضوع را بررسی کنیم .




تصویری از سربازان رومی



تصویری از سرباز ساسانی



شأن نزول
در «تفسیر نمونه»( جلد 16 صفحه 359 ) شأن نزول این آیه را چنین می داند :

« مفسران بزرگ همگی اتفاق دارند که آیات نخستین این سوره بدین سبب نازل شد

که در آن هنگام که پیامبر (ص) در مکه بود ، و مؤمنان در اقلیت قرار داشتند ، جنگی
میان ایرانیان و رومیان در گرفت ، و در این نبرد ایرانیان پیروز شدند .
مشرکان مکه این را به فال نیک گرفتند و دلیل بر حقانیت شرک خود دانستند !
و گفتند : ایرانیان مجوسی هستند و مشرک ( دوگانه پرست ) اما رومیان مسیحیند
و اهل کتاب ، همانگونه که ایرانیان بر رومیان غلبه کردند پیروزی نهایی از آن شرک
است و طومار اسلام به زودی پیچیده خواهد شد و ما پیروز می شویم .
گرچه اینگونه نتیجه گیریها پایه و مایه ای نداشت اما در آن جو و محیط برای تبلیغ در
میان مردم جاهل خالی از تأثیر نبود .»

اما مشرکان از بزرگترین اشتباه خودشان یعنی اینکه ایرانیان را مشرک می پنداشتند
غافل بودند.درباره دین زرتشت و یگانه پرست بودن و یا دوگانه پرست بودن آنها
بحث های فراوانی شده است . (داشتن مبدأ خیر: اهورامزدا و مبدأ شر: اهریمن )
که البته توضیح تمام آنها در این فرصت نمی گنجد . اما هیچ زرتشتی نمی گوید که
من اهریمن را هم می پرستم ! طبق آیه 17 سوره حج مجوس از مشرکان به طور
مشخص ، تفکیک پیدا کردند ، امروز بسیاری از مراجع تقلید زرتشتیان را همان مجوس
و در نتیجه اهل کتاب می دانند .

برای اطلاعات بیشتر درباره زرتشتیان و مجوس اینجا را کلیک کنید .

چند نکته مهم در آیات

اما در آیات بایسته است که به چند بخش مهم بیشر دقت کنیم :

« اگر امروز که رومیان شکست خوردند مشرکان خوشحال شدند درآن روز که رومیان

غالب شدند مؤمنان خوشحال خواهند شد ! (و یومئذ یفرح المؤمنون )
آری خوشحال می شوند به نصرت الهی ( بنصر الله )»

خوشحالی مسلمانان ازچیست ؟


منظور از خوشحالی مسلمانان ، خوشحالی از چیست ؟

به گفته تفسیر نمونه چند دیگاه وجود دارد :


« 1- منظور خوشحالی از پیروزی رومیان است هر چند آنها نیز در صف کفار بودند ، اما

چون دارای کتاب آسمانی بودند پیروزی آنها بر مجوسیان مشرک یک مرحله از پیروزی
توحید بر شرک بود .

2- مؤمنان از این خوشحال شدند که این حادثه را به فال نیک گرفتند و دلیلی بر

پیروزی آنها بر مشرکان .

3- شادی آنان از این بود که عظمت قرآن و صدق و پیشگوئی قاطع آن که خود یک

پیروزی مهم معنوی برای مسلمین محسوب می شد در آن روز ظاهر گشت .»

اما یک دیدگاه دیگری وجود دارد که به نظر من اعجاز قرآن را ملموس تر
می کند و از ارزش بیشتری برخوردار است :

« این احتمال نیز بعید به نظر نمی رسد که پیروزی رومیان مقارن بود با یکی

از پیروزیهای مسلمین بر مشرکان به خصوص اینکه در بعضی از کلمات
مفسران بزرگ آمده که این پیروزی مقارن با پیروزی بدر ، و یا مقارن صلح
حدیبیه بود که آن نیز در نوع خود یک پیروزی بزرگ محسوب می شد.»
(بسیاری معتقدند «انا فتحنا لک فتحا مبینا»در سوره فتح ، منظور صلح حدیبیه است )
« مخصوصاً تعبیر « بنصرالله » نیز تناسب با این معنی دارد .»
پذیرش دیدگاه اول با توجه به گفته های پیشین کمی سخت می آید .
اما دیدگاه های اول و دوم و این دیدگاه آخر شاید مکمل یکدیگر باشند. و اعجاز قرآن
کریم را به خوبی نشان بدهند .
پس شاید خوشحالی مسلمانان از پیروزی دوباره رومیان نباشد ، بلکه پیروزی
دوباره ی رومیان هم زمان است با پیروزی های بزرگی برای پیامبر اسلام و مسلمانان ( بنصر الله ).

بررسی تاریخی این موضوع


حال به بررسی تاریخی این موضوع می پردازیم تا بیشتر و بیشتر به اعجاز قرآن کریم پی ببریم.
در ادامه « تفسیر نمونه »( جلد 16 صفحه 369 ) به بررسی تاریخی این موضوع می پردازد :

« در حدود سال 616 میلادی [در زمان شاهنشاهی «خسرو پرویز» ] دو سردار

معروف ایرانی به نام شهربراز و شاهین به قلمرو روم شرقی حمله کردند ، آنها را
شکست سختی دادند ، و منطقه شامات و مصر و آسیای صغیر را مورد تاخت و تاز
قرار دادند ، دولت روم شرقی که گرفتار شکست سختی شده بود تا آستانه انقراض
پیش رفت و دولت ایران تمام متصرفات آسیایی او را با مصر تسخیر کرد .
این در حدود سال هفتم بعثت پیامبر (ص) بود .
ولی پادشاه روم « هرقل » از سال 622 میلادی تهاجم خود را به ایران شروع کرد و
شکست های پی در پی به سپاه خسرو پرویز وارد ساخت ، و تا سال 628 میلادی
این جنگ هایی که به نفع رومیان بود ادامه یافت ، خسرو پرویز شکست سختی خورد
و مردم ایران او را از سلطنت خلع کرده و پسرش شیرویه را به جای او نشاندند .
با توجه به اینکه میلاد پیامبر (ص) در سال 571 و بعثت پیامبر (ص) در سال 610
میلادی واقع شد شکست رومیان منطبق بر سال هفتم بعثت و پایان پیروزی رومیان و
شکست خسروپرویز بر سال پنجم و ششم هجرت منطبق می شود ، می دانیم در
سال پنجم «فتح خندق» اتفاق افتاد و در سال ششم صلح حدیبیه اتفاق افتاد ، البته
انتقال اخبار جنگ ایران و روم به منطقه حجاز و مکه نیز معمولاً مقداری از زمان را
اشغال می کرده است و به این ترتیب تطبیق تاریخی این خبر قرآنی روشن می
شود.»

البته نکته ای که به نظر بنده میرسد اینست که اعراب اساسا از روم ترسی نداشتند بلکه از ایرانیان می هراسیدند چون رومیان هیچگاه در صدد تسلط بر قبایل عرب نبودند به خلاف حکو مت ایران که مخصوصا در عهد خسرو پرویز در صدد سیطره بر اعراب بودند او پایتختش را به سرزمین قبایل عرب انتقال داد و حکومت نیمه مستقل مناذره را نابود کرد و اعراب یمن را به تبعیت از خود وا داشت لذا اعراب همواره از تضعیف ایران در برابر روم خوشحال می شدند کما اینکه در پی جنگ ذی قار که ایرانیان در قبل از اسلام از اعراب شکست خوردند باعث شادیشان شد البته همه اینها گمانه زنیهای تاریخی است که به تحقیق بیشتر نیاز دارد

موضوع قفل شده است