۩ ۩ جلوه های معلمی استاد مطهری (ره) ۩ ۩

تب‌های اولیه

10 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
۩ ۩ جلوه های معلمی استاد مطهری (ره) ۩ ۩



هر استادی در تدریس خویش، دست کم باید از دو ویژگی مهم برخوردار باشد:



1. ویژگی علمی؛

2. ویژگی اخلاقی.


ویژگیهای «علمی» و «اخلاقی» هر استادی لازم و ملزوم یکدیگرند و هر یک بدون دیگری کاری عقیم و راهی ستَروَن است و البته برخورداریِ توأمان از این دو ویژگی نیز بس دشوار است:


به هوس راست نیاید به تمنا
نشود کاندرین راه بسی خون جگر باید خورد

بدین منظور، بر آن شدیم تا «روش تدریس شهید مطهری رحمه الله را به نظاره نشینیم و در این زمینه، نکته هایی را گردآوری کنیم و از ویژگیهای «علمی» و «اخلاقیِ» آن استاد شهید در هنگام تدریسهایشان مُستفیض و مست فیض شویم.


امید است که به خواست خدای سبحان و عنایات امام زمان علیه السلام و توجهات کوثر قرآن علیهاالسلام ، این نکته ها مقبولتان افتد و در تدریس و کلاسداری به کارتان آید.

شایان توجه است که تمامی این نکته ها از کتاب «جلوه های معلمی استاد مطهری» برگرفته شده اند، اما گزینش، دسته بندی، عنوان گذاری و انتخاب اشعار متناسب با برخی از این نکته ها، از سوی نگارنده این نکته هاست که پیشاپیش، از نگارنده آن کتاب تشکر و قدردانی می کند و دست به دعا بر می دارد و به خدای خویش عرضه می دارد:

گر خطا گفتیم اصلاحش تو کُن

مصلحی تو ای تو سلطان سخُن

پدیدآورنده: عبدالرحیم موگهی

پایگاه حوزه

هنر تشریح مطالب



یکی از استادان حوزه علمیه قم می گوید: در یکی از جلسات درس علامه طباطبایی رحمه الله پس از اینکه روی آیه ای از قرآن بحث شده بود، سؤالی مطرح شد که خود مرحوم علامه به آن سؤال جواب فرمودند.

بعد از اینکه حدود پنج دقیقه مرحوم علامه مطلب را تقریر و تبیین فرمودند، استاد مطهری رحمه الله همراه با تواضع حدود ربع ساعت با بیان جدیدتری همان مطلب را تشریح کردند.

آن قدر جالب صحبت می کردند که همه سراپا گوش بودند. خود مرحوم علامه طباطبایی رحمه الله شدیدا به حالت وجد و شوق در آمده بودند.

این بود که علامه پس از شهادت استاد مطهری رحمه الله فرمودند: با بودن مطهری در درس، می دانستم چیزی هدر نمی رود. و اگر تعبیر بدی نباشد من به حالت رقص در می آمدم.

در همان جلسه هم این حالت شادی و شعف زیاد در مرحوم علامه دیده می شد.

احاطه علمی


یکی از شاگردان استاد مطهری رحمه الله می گوید: ویژگی دیگری که به عقیده بنده از همه مهم تر است این بود که ایشان به موضوع بحث تسلط علمی داشتند، یعنی مطلب را خود فهمیده بودند

پختگی علمی


یکی از دوستان شهید مطهری رحمه الله می گوید:
استاد کم حرف می زد ولی پخته حرف می زد.

کم گوی و گزیده گوی چون دُر
تا ز اندک تو جهان شود پُر

و یکی از شاگردان استاد مطهری رحمه الله می گوید: از نظر علمی باید بگویم استاد مطهری قبل از آنکه مسئله ای را برای شاگرد مطرح کند، اول برای خودش پخته کرده بود، یعنی هرگز مسئله ای طرح نمی شد که برای خود ایشان کاملاً روشن نشده باشد.

به همین دلیل هیچ گاه در برابر هیچ پرسشی، ایشان
دچار لکنت زبان نمی شد

جذب با مطلب

یکی از شاگردان استاد مطهری رحمه الله می گوید: یکی از مهم ترین تفاوتهایی که میان استاد مطهری و بعضی دیگر بود، این بود که استاد با «مطلب» جذب می کرد و دیگران با بیان.

البته بیان مهم است، اما اگر فقط بیان باشد زود می گذرد

درس استاد به گونه ای بود که شاگرد وقتی پای درسش می نشست، تمامی وجود استاد را می پذیرفت.

پیش مطالعه

ایشان پیش از حضور در کلاس مقیّد بود که به سبک همه اساتید

حوزه در حدی که فرصت اجازه می داد، از پیش، مطالعه کند

و مطالب را در ذهن خود مرتب سازد.



نو بودن مطالب

درس ایشان همیشه نو بود.

استاد مطهری سعی می‏کردند مطالعه را قطع نکنند.

اگر درسی را می‏خواستند مطرح کنند به کتاب جدیدی که برخورد می‏کردند
مطالعه می‏کردند.

ایشان به مجلات مختلف رجوع می‏کردند، مخصوصا به اندیشه‏های معاصرین
بسیار توجه داشتند و همین خصوصیت، درس ایشان را نو می‏ساخت



جهت دار بودن


درس و بحث ایشان غالبا و در اکثر قریب به اتفاق موارد،

یک بحث جهت دار بود، یعنی شاگرد می‏فهمید

که این بحث به چه درد می‏خورد


تاریخچه بحث

ایشان قبل از ورود در اصل درس یک مقدمه تاریخی بیان می‏کردند.

با احاطه‏ای که به اقوال گذشتگان داشتند، سیر تحول یک مفهوم را بیان می‏کردند و ریشه و سابقه مطلب را توضیح می‏دادند تا شاگرد تصور نکند که این بحث مانند قارچی از زمین بدون سابقه سبز شده و بلکه بفهمد که در طول روزگار، این بحث چه سرنوشت و سرگذشتی داشته و از این طریق بتواند جای بحث را در تفکر امروزی مشخص کند.




توضیح مقدمات

استاد در آغاز درس، مقدمات را به خوبی توضیح می‏داد و مشخص می‏کرد که مطلب بر چه مقدماتی مبتنی است، و این خصوصیت باعث می‏شد که هنگام تدریس، اشتباهاتی در ذهن شنونده پیش نیاید... استاد مطهری می‏کوشیدند چیزهایی را که موجب درهم آمیختگی فکری و اشتباه در مطلب می‏شود، نخست توضیح دهند، تا هنگام درس، استدلال به درستی جایگیر شود