جمع بندی جایگاه «فلسفه» و «عرفان» در تشیع!

جمع بندی  پرسش: از نظر شیعه فلسفه و عرفان چه جایگاهی دارد؟ این که گفته می شود برخی مخالف هستند درست است؟ طلبه ها در حوزه به ترتیب تا آخر کدام کتابهای عرفان و فلسفه رو می خونند؟ پاسخ: ببینید در هر رشته ای و در هر علمی ممکن است اختلاف نظر وجود داشته باشد. این امر طبیعی  بوده و به اعتبار آن علم آسیب و لطمه ای نمی زند. و البته عموم مردم که در آن رشته تحصیلات ندارند لازم نیست به این اختلاف نظرها ورود کنند. مسئله عرفان و فلسفه هم یک مسئله تخصصی در عرصه علوم دینی است که بین بزرگان در خصوص آن اختلاف نظرهایی وجود دارد، و ابراز نظر در خصوص آن نیازمند سالها تحصیل در این حوزه و صاحب نظر شدن است. جزء ضروریاتِ دین هم نیست که اگر کسی آن را پذیرفت، و یا آن را نپذیرفت از اسلام خارج باشد. بنابراین لازم نیست عموم مردم در خصوص آن ابراز نظر کند. نکته دوم اینکه این اختلاف نظرها هرگز کدورت و فاصله ای بین بزرگان حقیقی حوزه ایجاد نکرده و نمی کند، به عنوان مثال امام خمینی(ره) و آیت الله گلپایگانی(ره) دو شخصیتی بودند که دیدگاه های متفاوتی نسبت به فلسفه و عرفان اصطلاحی داشتند، اما این اختلاف نظرها ذره ای بین ایشان فاصله نینداخت، و آیت الله گلپایگانی(ره) همواره حامی امام(ره) بودند و بعد از رحلت امام(ره) هم بر پیکر ایشان نماز خواندند. بنابراین کسانی که دنبال پررنگ کردن این اختلاف نظرها و تخریب یکی از دو طرف هستند خواسته یا ناخواسته دارند اصل مکتب شیعه را تضعیف می کنند، وگرنه خود این بزرگان این اختلاف نظرها را در چارچوب اختلاف نظرهای علمی می دانند. بنابراین لزومی ندارد این مباحث تخصصی، در میان عموم مردم ترویج کرد! در مورد مطالعه کتاب های عرفان و فلسفه در حوزه نیز، آنچه که به صورت عمومی خوانده می شود کتاب آموزش علوم اسلامی شهید مطهری(ره) است که کمی به معرفی فلسفه پرداخته است، و بعد در مقاطع بالاتر کتاب های بدایة الحکمة و نهایة الحکمة از علامه طباطبایی(ره) است. بقیه کتاب های فلسفی و عرفانی را طلاب می توانند به صورت کلاس های فوق برنامه به صورت تخصصی دنبال کنند، وگرنه جزء برنامه های عمومی حوزه نیست.