جمع بندی تفسیر «ادنی الارض» در سوره مبارکه روم

تب‌های اولیه

27 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تفسیر «ادنی الارض» در سوره مبارکه روم
بسم الله الرحمن الرحیم  عرض سلام و احترام فی ادنی الارض ادنی به طور دقیق چه معناتی رو به خود اختصاص می ده؟  با تشکر  
با نام و یاد دوست           کارشناس بحث: استاد حکیم
ز.ثابت said in تفسیر «ادنی الارض» در سوره مبارکه روم
بسم الله الرحمن الرحیم  عرض سلام و احترام فی ادنی الارض ادنی به طور دقیق چه معناتی رو به خود اختصاص می ده؟  با تشکر  
  سلام و عرض ادب قرآن کریم می فرماید:« فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ؛ (و این شکست) در سرزمین نزدیکی رخ داد؛ امّا آنان پس از (این) مغلوبیّت بزودی غلبه خواهند کرد... .»(1) مفسران اتفاق دارند که شان نزول آیات نخستین سوره  روم این گونه بوده که زمانی که پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مکه بود، و مؤمنان در اقلیت قرار داشتند، جنگى میان ایرانیان و رومیان در گرفت، و در این نبرد ایرانیان پیروز شدند. مشرکان مکه این را به فال نیک گرفتند و دلیل بر حقانیت شرک خود دانستند! و گفتند: ایرانیان مجوسى هستند و مشرک (دوگانه پرست) اما رومیان مسیحیند و اهل کتاب، همانگونه که ایرانیان بر رومیان غلبه کردند پیروزى نهایى از آن شرک است و طومار اسلام به زودى پیچیده خواهد شد و ما پیروز مى شویم. گرچه اینگونه نتیجه گیریها پایه و مایه اى نداشت اما در آن جو و محیط براى تبلیغ در میان مردم جاهل خالى از تاثیر نبود، لذا این امر بر مسلمانان گران آمد. آیات یاد شده نازل شد و قاطعانه گفت: گرچه ایرانیان در این نبرد پیروز شدند، اما چیزى نمى گذرد که از رومیان شکست خواهند خورد و حتى حدود زمان این پیشگویى را نیز بیان داشت و گفت این امر فقط در طول چند سال به وقوع مى پیوندد!. این پیشگویى قاطع قرآن که از یک سو نشانه اعجاز این کتاب آسمانى و اتکاء آورنده آن به علم بى پایان پروردگار به عالم غیب است، و از سوى دیگر نقطه مقابل تفال مشرکان بود، قرآن کریم می فرماید و این شکست در سرزمین (فِی أَدْنَى الْأَرْضِ) واقع شد. بعضى از مفسران احتمال داده اند که منظور نقطه نزدیکى به سرزمین ایرانیان بوده است یعنى در محلى واقع شد که نزدیکترین نقطه میان ایران و روم بود . برخی دیگر از مفسران معتقدند که شاید تفاوت زیادى از نظر نتیجه با تفسیر قبلی نداشته باشد، و آن اینکه منظور از این زمین، زمین روم است یعنى آنها در نزدیکترین سرحداتشان با ایران گرفتار شکست شدند. و این اشاره به اهمیت و عمق این شکست است چرا که شکست در نقطه هاى دور دست و مرزهاى بعید، چندان مهم نیست، مهم آن است که کشورى در نزدیکترین مرزهایش به دشمن که از همه جا قویتر و نیرومندتر است گرفتار شکست شود. بنا بر این ذکر جمله فِی أَدْنَى الْأَرْضِ اشاره اى خواهد بود به اهمیت این شکست، و طبعا پیشگویى از پیروزى طرف مغلوب ظرف چند سال آینده را بیان می کند.(2) پی نوشت ها: 1.روم/3 . 2. برگرفته از لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: ۷/۱۰۰۱۳۲۶۴۱)  
سلام حکیم گرامی روایت دیگری هم هست که این آیات را مربوط به جنگ موته (بین مسلمانان و رومیان) می‌داند: تفسیر قرائتی دیگر از آیات ابتدایی سوره روم - دکتر احمد احمدی
ز.ثابت said in تفسیر «ادنی الارض» در سوره مبارکه روم
بسم الله الرحمن الرحیم  عرض سلام و احترام فی ادنی الارض ادنی به طور دقیق چه معناتی رو به خود اختصاص می ده؟  با تشکر  
با سلام ظاهرا مقصود ، نبرد انطاکیه است. این شهر در کنار رود خانه و بستر آن شکل گرفته است. خوب در احتمالات تفسیری میتوان از چند زاویه نگاه کرد : اول ) آیه درباره نبرد است که روم مغلوب شده است. در اینجا مقصود از ادنی الارض چیست؟ مقصود منطقه جنگی است که رومی ها شکست خورده اند. یعنی رومی ها در زمینی جنگیدند که به لحاظ نظامی ضعیف بود. و خود شهر انطاکیه هم در بستر رودخانه است. در اینجا مشخص میشود نیروهای ساسانی موقعیت جنگی خوبی را انتخاب کرده اند و رومی در منطقه بدی قرار داشتند. این مسئله در جنگ یا غزوه بدر هم وجود داشت. چون نیرو های مسلمان در زمین پست تری بودند و اما مشرکان در زمین بلندتری قرار داشتند و موقعیت برتر نظامی با مشرکان بود. البته بدر از جنگ هایی بود که مسلمانان با وجود موقعیت ضعیف ، پیروز شدند که جزو استثنائی ترین جنگ های اسلام است. به همین جهت در قرآن به موقعیت دو طرف اشاره میشود : العدوه الدنیا و العدوه القصوی مخلص کلام : در ایه روم خداوند می فرماید : لشکر روم در زمین پست به لحاظ نظامی شکست خوردند اما دیری نخواهد گذشت که پیروز میشوند. لذا بعد از نبرد انطاکیه لشکر ساسانی پیشروی های داشتند اما بعد از چند سال دوباره شکستهایشان شروع شد و پیش بینی قرآن تحقق یافت.   دوم ) دومین احتمال تفسیری از  ادنی الارض وابسته به نگاه قرآن به سرزمینها دارد. که در ارسال بعدی توضیح خواهم داد.    
مقصود از ادنی الارض سرزمینی است که به لحاظ مسائل دینی، گذشته بدی داشته است. مثلا در سه آیه قرآن ، به شهری اشاره شده است که برخی مفسران گفته اند مقصودش همین شهر انطاکیه است. مثلا ایه ۷۷ سوره کهف و آیه ۱۶۳ اعراف  و آیه ۱۳ سوره یونس اگر واقعا این آیات به شهر انطاکیه و آن سرزمین اشاره داشته باشد، یعنی تاریخچه بدی داشتند و مورد توجه قرآن بوده است.  
سوم ) احتمالات دیگری هم وجود دارد  مثلا برخی گفته اند آنجا پست ترین نقطه نسبت به سطح دریا است. این مطلب اگر هم درست باشد به نظر بعید است. و احتمال دیگر  دوری و نزدیک نسبت به سپاه روم یا ایران یا مسلمانان برخی این وجه را گفته اند که باز به نظرم بعید ولی خوب است.  
حالا کدام منطقی تر است ؟ رومی ها در زمین پست به لحاظ نظامی شکست خوردند و در آینده پیروز خواهند شد و غلبه می کنند.   رومی ها در زمین پست به لحاظ ارتفاع از سطح دریا شکست خوردند و پیروز خواهند شد.   رومی ها در زمین نزدیک به شهرشان شکست خوردند و بعدا پیروز خواهند شد.   به نظر بنده قرآن قصد ندارد جغرافیا و سطح ارتفاع یک سرزمین را نشان بدهد. به نظرم اگر مقصود قرآن موقعیت نظامی باشد، معقول تر است. مثلا جنگ در شهر خوب نیست و ممکن است رومی ها در اطرافاطرافشهر انطاکیه که کنار رودخانه بوده، موضع گرفته اند. در حالی که مثلا در اسلام انتظار کشیدن دشمن تا به شهر برسد مذمت شده و کشاندن جنگ به شهر خوب نیست. لذا ادنی الارض می تواند به این نقص ها اشاره کند که موجبات شکست روم را فراهم کرده است.    
مقاله زیر، اشاره آیات ابتدایی سوره روم به جنگ موته (بین مسلمانان و رومیان) را محتمل‌تر دانسته: پیشگویی‌ها و خبرهای غیبی در قرآن - محمد ابراهیمی ورکیانی فقط بحث بر سر محل وقوع جنگ نیست، بلکه در مورد مکی یا مدنی بودن سوره هم بحث وجود داره.
سلام و عرض ادب با تشکر از همه دوستان بخاطر مشارکت در بحث اگر دوستان عزیز لطف کنند و منابع مطالب یاد شده در پست های بالا را هم ذکر فرماییند بسیار عالی می شود
سلام حکیم عزیز همین مقاله دکتر ابراهیمی ورکیانی که لینک اون گذاشته شد به طور مفصل به موضوع پرداخته و طبعأ در مقاله هم به منابع دیگری ارجاع شده ‌است.
فروردین said in مقاله زیر، اشاره آیات ابتدایی
مقاله زیر، اشاره آیات ابتدایی سوره روم به جنگ موته (بین مسلمانان و رومیان) را محتمل‌تر دانسته: پیشگویی‌ها و خبرهای غیبی در قرآن - محمد ابراهیمی ورکیانی فقط بحث بر سر محل وقوع جنگ نیست، بلکه در مورد مکی یا مدنی بودن سوره هم بحث وجود داره.
سلام ظاهرا همه یا اکثر علما و مفسران گفته اند این آیات مکی است. اما جناب آقای ابراهیمی ورکیانی معتقدند ، گذشتگان دچار اشتباه شدند و تصور کردند این ایات مکی است. در حالی که این آیات مدنی است. و مربوط به جنگ موته بین مسلمانان و رومیان می باشد. و چند سال بعد توسط عمر پیروزی رخ میدهد و وعده قرآن تحقق می یابد. پس از ابتدا نظر ایشان خلاف نظر مشهور است. و نمیدانم، نقل یا دلیل مثبته بر مدنی بودن ، دارند یا خیر؟!  
سلام دو دلیل برای مدنی بودن سوره روم ذکر فرموده‌اند: یکی این که در حدیثی از امام باقر (ع)، نزول سوره روم پس از ارسال نامه پیامبر به پادشاهان ایران و روم دانسته شده. دیگر این که در خطبه ۱۵۶ نهج‌البلاغه، نزول سوره عنکبوت پس از غزوه احد دانسته‌اند و این در حالی است که سوره روم و عنکبوت با یکدیگر پیوستگی معنایی دارند و مفسران نیز نزول این دو را همزمان دانسته‌اند.
فروردین said in سلام
سلام دو دلیل برای مدنی بودن سوره روم ذکر فرموده‌اند: یکی این که در حدیثی از امام باقر (ع)، نزول سوره روم پس از ارسال نامه پیامبر به پادشاهان ایران و روم دانسته شده. دیگر این که در خطبه ۱۵۶ نهج‌البلاغه، نزول سوره عنکبوت پس از غزوه احد دانسته‌اند و این در حالی است که سوره روم و عنکبوت با یکدیگر پیوستگی معنایی دارند و مفسران نیز نزول این دو را همزمان دانسته‌اند.
  با سپاس از شما گویا روایتی هم در کتاب ترمذی نقل شده که  نبرد روم را همزمان با غروه بدر می داند.   اکنون باید اینها را بررسی کرد که واقعا چنین دلالتی دارند یا خیر؟ و بعد به لحاظ اعتبار و سند، معتبر هستند یا خیر؟  
به لحاظ تاریخی هم نیاز به بررسی سالها و وقایع داریم. مثلا در تاریخ تقریبا ۶۱۳ نبرد انتاکیه است و در ۶۱۴ میلادی اورشلیم فتح میشود. و سایر مناطق شام هم توسط ساسانیان فتح میشود. بعد در سال ۶۲۲ تقریبا دوباره غلبه روم آغاز میشود و در سال ۶۲۴ به اوجش می رسد غزوه بدر در سال دوم هجرت و مصادف با ۶۲۴ میلادی است. و باز در سال ۶۳۴ یعنی ۱۰ سال پس از غزوه بدر، انتاکیه توسط مسلمانان فتح میشود. نبرد موته هم احتمالا سال نهم هجرت بوده است.
به لحاظ تاریخی هم نیاز به بررسی سالها و وقایع داریم. مثلا در تاریخ تقریبا ۶۱۳ نبرد انتاکیه است و در ۶۱۴ میلادی اورشلیم فتح میشود. و سایر مناطق شام هم توسط ساسانیان فتح میشود. بعد در سال ۶۲۲ تقریبا دوباره غلبه روم آغاز میشود و در سال ۶۲۴ به اوجش می رسد غزوه بدر در سال دوم هجرت و مصادف با ۶۲۴ میلادی است. و باز در سال ۶۳۴ یعنی ۱۰ سال پس از غزوه بدر، انتاکیه توسط مسلمانان فتح میشود. نبرد موته هم احتمالا سال نهم هجرت بوده است.
سلام علیکم تشکر می کنم. بنابراین ادنی در زبان عربی معانی متفاوتی را می تواند به خود اختصاص بدهد و خداوند در گزینش کلمات قرآن کریم برای هدایت بشر در تمام مکان ها و زمان ها ، در بالاترین مقام دقت و فصاحت و بلاغت قرار دارد. آیا می توان تمام این معانی که بیان شد، چنانچه با یکدیگر در تضاد نباشند و حقیقتا هم به وقوع پیوسته باشند را استنباط کرد و ان ها را صحیح و مورد استناد دانست.    
ز.ثابت said in سلام علیکم
آیا می توان تمام این معانی که بیان شد، چنانچه با یکدیگر در تضاد نباشند و حقیقتا هم به وقوع پیوسته باشند را استنباط کرد و ان ها را صحیح و مورد استناد دانست.
درست است که احتمالات تفسیری مطرح شد و آنها را تقویت کردیم. اما اشکالاتی هم دارند. مثلا معنای ادنی الارض یعنی پست ترین وقتی صحبت از ترین یا ترین ها باشد، خیلی از تفاسیر رنگ می بازد. مگر به صورت نسبی و اضافی به مسئله نگاه کنیم و از دقت های عقلی دور باشیم. اما به هر حال صحبت شما به صورت کلی صحیح است. یعنی امکان چند معنایی وجود دارد و خداوند میتواند چند معنا را قصد کند. البته این مسئله مورد بحث و تبادل آرا میان علمای مسلمان قرار گرفته است و نظرات مختلفی داده شده است. تفسیر اول : بحر المیت گویا پست ترین سرزمین نسبت به سطح دریا است. لذا تفسیر قوی ای به نظر می رسد. گر چه شخصا به تفاسیری که با عینک علوم روز به قرآن نگاه می کنند خوش بین نیستم. اما به هر حال تفسیر خوبی است. تفاسیر دیگر : مثلا ادنی الارض را به زمین های پست از نظر زراعت بدانیم.  یا به لحاظ نظامی بگوییم بدترین منطقه برای نبرد و جنگ ... یا به لحاظ تاریخچه بگوییم بدترین سرزمین که مخالفت های زیادی با پیامبران الهی در آن شکل گرفته است.   نکته : نزول سوره روم چه زمانی بوده؟ دیدم که نزول سوره روم را در سال ۶۲۰ میلادی عنوان کرده اند. یعنی در واقع بعد از شکست های فراگیر و اشغال سرزمین های زیاد توسط ساسانیان ( چون شروع شکست های اصلی در سال ۶۱۳ و ۶۱۴ شروع شده با فتح اتاکیه و اورشلیم. و نزول سوره روم در سال ۶۲۰ بوده است ) ، آنگاه سوره روم نازل شده و فرموده، چند سالی نمی گذرد که ورق بر می گردد و شکستها جای پیروزی را می گیرد.
سلام از مطالب خوب همه دوستان تشکر می کنم توجه بفرمایید که از سئوال و پاسخ اصلی آن خارج نشویم ان شاالله در جمع بندی ها همه این نکات را مورد توجه قرار خواهیم داد.
سلام ادنی هم معنای پست‌ترین معنا میشه و هم به معنای نزدیکتر.
دیدم که نزول سوره روم را در سال ۶۲۰ میلادی عنوان کرده اند.
این تعیین زمان با توجه به همزمانی‌های ذکر شده است. یعنی بستگی داره به اینکه به همزمانی نزول آیه با شکست رو از ایران معتقد باشیم یا به نزول این آیات بعد از جنگ بدر یا .... یعنی از تطابق زمانی نزول آیات با رخدادها به زمان نزول پی می‌بریم نه برعکس.   امروز سخنرانی آیت‌الله جوادی آملی را در این زمینه گوش کردم. به چند نکتته اشاره فرمودند: - یکی این که طبق آیات قرآن، مجوس جزء اهل کتاب محسوب میشه (آیه‌ای هست که غیرمسلمانان را دسته‌بندی نموده و برای مجوس دسته بندی‌ای متفاوت از مشرکان در نظر گرفته) پس روایتی که دلیل ناراحتی و خوشحالی مسلمانان را مقایسه آنها با اهل کتاب و مشرکان می‌داند صحیح نیست. ضمن این که خود آن روایت هم ضعیفه. (دیگران اشکالات دیگری هم به آن روایت مطرح کرده‌اند) دوم اینکه گفته شده در آن روز مسلمانان خوشحال می‌شوند، در حالی که خبر پیروزی روم در همان روز به مسلمانان نمی‌رسد، پس بایستی علت شادی مسلمانان رخداد دیگری باشد که با آن همزمان شده. مثل جنگ بدر   اما ایشان به احتمال اشاره آیه به جنگ موته و بحث در مورد مکی یا مدنی بودن آیات اشاره نفرمودند و فرض را بر مکی بودن آیات گذاشته‌اند. به طور مثال در ابتدای بحث می‌فرمایند که در آن زمان تنها نیروی مقابل روم، ایران بوده است اما اگر آیات مدنی باشند، دیگر بحث جنگهای مسلمانان و رومیان هم مطرح میشه.  
سلام از مطالب خوب همه دوستان تشکر می کنم توجه بفرمایید که از سئوال و پاسخ اصلی آن خارج نشویم ان شاالله در جمع بندی ها همه این نکات را مورد توجه قرار خواهیم داد.
سلام حکیم گرامی همچنین ممنونم از مشارکت شما مطالب به هم مرتبط اند و اگر بخواهیم منظور از ادنی‌الارض را بدانیم، باید بدانیم که آیات مذکور به چه واقعه‌ای اشاره دارند. اگر مطلبی هست بفرمائید و زمانی که بحث به نتیجه رسید یا مطلب جدیدی برای مطرح کردن نداشتیم جمع‌بندی بفرمائید. نیاز نیست در قفل کردن تاپیک عجله کنیم.  
سلام علیکم فی ادنی الارض آیا ادنی به معنای پست تر و نزدیکتر است و یا به معنای پست و نزدیک  اگر به معنای پست تر و نزدیک تر باشد، که با استناد به فرهنگ معانی اینگونه به نظر می رسد، باید سرزمینی مد نظر باشد که هم پست تر است ، پست تر از همه جهات، جغرافیایی، نظامی، زیست محیطی و هم نزدیکتر به لحاظ مکان جغرافیایی نسبت مکان اولیه.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ الم﴿١﴾   الف، لام، میم (۱) 2 غُلِبَتِ الرُّومُ ﴿٢﴾ رومیان مغلوب شدند، (۲) 3 فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ ﴿٣﴾ در ترجمه ایه سوم سوره مبارکه روم دو برداشت در ترجمه ها وجود دارد که هر دو را قرار می دهم. (و این شکست) در سرزمین نزدیکی رخ داد؛ امّا آنان پس از (این) مغلوبیّت بزودی غلبه خواهند کرد ( ترجمه ایت الله مکارم شیرازی، منبع دانشنامه اسلامی ) در نزدیکترین سرزمین و(لی) بعد از این شکستشان، در ظرف چند سالی، به زودی پیروز خواهند گردید. (ترجمه فولادوند، منبع دانشنامه اسلامی)   در ترجمه اول که مربوط به ایت الله مکارم است میفرماید که شکست رومیان در سرزمین نزدیک  رخ داد. در ترجمه فولادوند می فرماید غلبه رومیان در سرزمین نزدیکتر رخ خواهد داد.   کدام ترجمه صحیح است و << و هم>> به طور دقیق به چه معناست در این ایه.            
و هم نزدیکتر به لحاظ مکان جغرافیایی نسبت مکان اولیه.
پایتخت امپراتوری روم، استامبول فعلی بوده (کنستانتینوپولیس که معربش میشه  قسطنطنیه). پس چرا باید نزدیکی به اورشلیم ملاک باشه؟
فروردین said in سلام
یکی این که طبق آیات قرآن، مجوس جزء اهل کتاب محسوب میشه (آیه‌ای هست که غیرمسلمانان را دسته‌بندی نموده و برای مجوس دسته بندی‌ای متفاوت از مشرکان در نظر گرفته) پس روایتی که دلیل ناراحتی و خوشحالی مسلمانان را مقایسه آنها با اهل کتاب و مشرکان می‌داند صحیح نیست.
سلام این قسمت را متوجه نشدم. در آن دوران مشرکان خود را با مجوسان به لحاظ اعتقادی نزدیک می پنداشتند.  این چه خوب باشد و چه بد و چه درست یا نادرست، یک نوع حربه روانی است که توسط مشرکان استفاده شده است. حالا اگر فرض کنیم، قبل از این ماجرا، این آیات نازل شده باشد و به مسلمانان گفته باشند، مجوس هم جزو اهل کتاب است، باز هم این جنگ روانی عوض نشده است. چون در اینجا بحث، بحث احکام نیست. بلکه بحث بین حق و باطل است. مسلمانی که در موضع ضعف است و تازه ایمان اورده، حالا می بیند مشرکان می گویند مجوس ها پیروز شدند ، خدای شما کجاست؟! مجوس ها به ما نزدیک ترند تا اهل کتاب....  جالب است که در تاریخ ، سپاه ساسانیان به کمک یهودیان، پیروز شدند. و یهودیان جزو متحدان آنها بودند. و در واقع شکست اصلی متوجه مسیحیان شد و نه یهودیان  پس در واقع میان یهودیان و مسیحیان جنگ رخ داده و اینطور نبوده که بگوییم نبرد میان مشرکان و اهل کتاب بوده است. لذا این مسئله باید از زاویه یک جنگ روانی و با دید کلی نگریسته شود.      
گفته میشه که در ماجرای محاصره اورشلیم توسط ارتش ایران، شهر تقریباً بدون هیچ مقاومتی فتح شد. (این رو ویکیپدیا به نقل از سه کتاب آورده که میشه بررسیشون کرد اگر دسترسی به منابع باشه) در صورتی که این نقل را درست بدانیم، پس درگیری به اطراف بحرالمیت (در ۳۰ کیلومتری اورشلیم) کشیده نشده و این در حالیه که اورشلیم ۷۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع داره. بنابراین تطبیق ادنی‌الارض با «پست ترین زمین نسبت به سطح دریا» وقتی می‌تونه صحیح باشه که گسترش درگیری به اطراف بحرالمیت رو محتمل بدونیم.
جمع بندی پرسش: در کلام خداوند متعال که می فرماید«فی ادنی الارض»«ادنی» به طور دقیق به چه معنا است؟ پاسخ: قرآن کریم می فرماید:« فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ؛ (و این شکست) در سرزمین نزدیکی رخ داد؛ امّا آنان پس از (این) مغلوبیّت بزودی غلبه خواهند کرد... .»(1) مفسران اتفاق دارند که شان نزول آیات نخستین سوره روم این گونه بوده که زمانی که پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مکه بود، و مؤمنان در اقلیت قرار داشتند، جنگى میان ایرانیان و رومیان در گرفت، و در این نبرد ایرانیان پیروز شدند. مشرکان مکه این را به فال نیک گرفتند و دلیل بر حقانیت شرک خود دانستند! و گفتند: ایرانیان مجوسى هستند و مشرک (دوگانه پرست) اما رومیان مسیحیند و اهل کتاب، همانگونه که ایرانیان بر رومیان غلبه کردند پیروزى نهایى از آن شرک است و طومار اسلام به زودى پیچیده خواهد شد و ما پیروز مى شویم. گرچه اینگونه نتیجه گیریها پایه و مایه اى نداشت اما در آن جو و محیط براى تبلیغ در میان مردم جاهل خالى از تاثیر نبود، لذا این امر بر مسلمانان گران آمد. آیات یاد شده نازل شد و قاطعانه گفت: گرچه ایرانیان در این نبرد پیروز شدند، اما چیزى نمى گذرد که از رومیان شکست خواهند خورد و حتى حدود زمان این پیشگویى را نیز بیان داشت و گفت این امر فقط در طول چند سال به وقوع مى پیوندد!. این پیشگویى قاطع قرآن نشانه اعجاز این کتاب آسمانى و اتکاء آورنده آن به علم بى پایان پروردگار به عالم غیب است، و از سوى دیگر نقطه مقابل تفال مشرکان بود، قرآن کریم می فرماید و این شکست در سرزمین (فِی أَدْنَى الْأَرْضِ) واقع شد. بعضى از مفسران احتمال داده اند که منظور نقطه نزدیکى به سرزمین ایرانیان بوده است یعنى در محلى واقع شد که نزدیکترین نقطه میان ایران و روم بود . برخی دیگر از مفسران معتقدند که شاید تفاوت زیادى از نظر نتیجه با تفسیر قبلی نداشته باشد، و آن اینکه منظور از این زمین، زمین روم است یعنى آنها در نزدیکترین سرحداتشان با ایران گرفتار شکست شدند. و این اشاره به اهمیت و عمق این شکست است چرا که شکست در نقطه هاى دور دست و مرزهاى بعید، چندان مهم نیست، مهم آن است که کشورى در نزدیکترین مرزهایش به دشمن که از همه جا قویتر و نیرومندتر است گرفتار شکست شود. بنا بر این ذکر جمله فِی أَدْنَى الْأَرْضِ اشاره اى خواهد بود به اهمیت این شکست، و طبعا پیشگویى از پیروزى طرف مغلوب ظرف چند سال آینده را بیان می کند.(2)   پی نوشت ها: 1.روم/3 . 2. برگرفته از لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: ۷/۱۰۰۱۳۲۶۴۱)  
موضوع قفل شده است