جمع بندی هدایت تکوینی و هدایت تشریعی

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
هدایت تکوینی و هدایت تشریعی
سلام. لطفا" درمورد هدایت تکوینی وهدایت تشریحی توضیحی بفرمایید . که هدایت تکوینی وهدایت تشریحی یعنی چه؟ وچه تفاوتهایی باهم دارند؟ باتشکر
با نام و یاد دوست             کارشناس بحث: استاد مسلم
بسم الله الرحمن الرحیم با سلام و احترام
لطفا" درمورد هدایت تکوینی وهدایت تشریحی توضیحی بفرمایید . که هدایت تکوینی وهدایت تشریحی یعنی چه؟ وچه تفاوتهایی باهم دارند
«تکوین» ناظر به وجود و هستی است، و تشریع به معنای شریعت و قانون گذاری است. بنابراین آن بخش از هدایت های الهی که ناظر به نوع خلقت و آفرینش است که خداوند طبق آن برای هر موجودی هدفی در نظر گرفته و ابزار لازم برای رسیدن به آن را در اختیار او قرار داده است هدایت تکوینی، و آن دسته از هدایت خداوند که مربوط به نشان دادن راه و امر به مصلحت ها  نهی از مفسده ها و مانند آن است هدایت تشریعی است.(ر.ک: ترجمه تفسیر المیزان، ج7، ص477) به عنوان مثال خداوند برای پیمودن مسیر درست به انسان عقل و فطرت داده است، این ها هدایت های تکوینی خداوند هستند، یعنی خداوند انسان را طوری آفریده است که به صورت تکوینی ابزار هدایت را در اختیار دارد، اما از طریق شریعت و قانونگذاری هم مسیر درست را به او نشان داده است که این هدایت، هدایت تشریعی است. بنابراین در حقیقت هدایت تشریعی برای تقویت هدایت تکوینی می آید، تا آن عقلی که خدا به انسان داده را یاری ببخشد.(ترجمه تفسیر المیزان، ج3، ص471) همچنین باید توجه داشت که هدایت تکوینی در مورد هر موجودی متفاوت است و متناسب با هدفی است که خداوند برای او در نظر گرفته است، مثلا در انسان یکی از اقسام و مراتب هدایت تکوینی، هدایت فطری است که مختص انسان است و خداوند در خصوص آن می فرماید: «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها؛ و قسم به جان آدمى و آن كس كه آن را (آفريده و) منظّم ساخته‏ و شرّ و خيرش را به او الهام كرده است‏"(ترجمه تفسیر المیزان، ج20، ص196) طبق آنچه گذشت روشن می شود مهمترین تفاوت هدایت تکوینی و تشریعی در همین تفاوت در عرصه هاست که یکی در عرصه آفرینش است و دیگری در عرصه قانونگذاری، اما این تفاوت بزرگ، تفاوت های دیگری را هم رقم میزند، مانند اینکه هدایت تکوینی عمومی است و همه موجودات را متناسب با اهدفشان شامل می شود همانطور که خداوند در قرآن کریم می فرماید: «الَّذِي أَعْطى‏ كُلَّ شَيْ‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‏؛ پروردگاری که به هر چیزی خلقتش را اعطاء کرده و او را هدایت کرد» اما هدایت تشریعی مختص موجودات مکلف چون اجنه و انسان است. تفاوت دیگر اینکه پذیرش هدایت تکوینی اختیاری نیست اما هدایت پذیری تشریعی امری اختیاری است.
با سلام . ازتوضحهات شما استادگرامی  ممنونم.توضیح بجا ودقیقی بود. ممکن است بغیراز بنده کسانی دیگری هم به اینگونه سوالها ومخصوصا" پاسخهایش نیاز داشته باشند. حالا یک سوال دیگری هم دارم وآن اینکه آیا این هدایتهای خدا چه تکوینی وچه تشریعی باشند درمورد انسانها سرکامل خودرا طی می کنند ؟ یعنی به تکامل خود می رسند؟ ویک سوال دیگری هم دارم وآن اینکه : عقل وفطرت چه تفاوتی باهم دارند آیا ازهم جدا هستند؟یا هردویکی هستند؟ ممنون می شوم که این سوالها را هم پاسخ بفرمایید.
حالا یک سوال دیگری هم دارم وآن اینکه آیا این هدایتهای خدا چه تکوینی وچه تشریعی باشند درمورد انسانها سرکامل خودرا طی می کنند ؟ یعنی به تکامل خود می رسند؟
 سوالتون واضح نیست... هدایت تکوینی خدا عقل و فطرت است، و هدایت تشریعی خدا همان تعالیم انبیا و ائمه(ع) و کتاب های آسمانی و تعالیم دینی است، اینها که سیر تکاملی ندارند. البته دین در دوره گذشته تکامل داشته اما الان به کامل ترین دین رسیده است. در مورد عقل و فطرت هم اگرچه فطرت آشکارتر میشود اما کمتر واژه تکامل را برای آن به کار می برند.
ویک سوال دیگری هم دارم وآن اینکه : عقل وفطرت چه تفاوتی باهم دارند آیا ازهم جدا هستند؟یا هردویکی هستند؟
بله عقل و فطرت متفاوت هستند عقل ناظر به قوه تعقل انسان است، که می تواند استدلال کند، اما فطرت به بینش ها و گرایش هایی که انسان به صورت وجدانی در درون خودش درک می کند و از استدلال به دست نیاورده گفته میشود. مثل گرایش به زیبایی، گرایش به آگاهی و دانستن، یا آگاهی فطری به وجود خدا و میل به پرستش او 
جمع بندی پرسش: هدایت تکوینی وهدایت تشریعی به چه معناست؟ و چه تفاوتهایی باهم دارند؟ پاسخ: «تکوین» ناظر به وجود و هستی است و تشریع به معنای شریعت و قانون گذاری است. بنابراین آن بخش از هدایت های الهی که ناظر به نوع خلقت و آفرینش است که خداوند طبق آن برای هر موجودی هدفی در نظر گرفته و ابزار لازم برای رسیدن به آن را در اختیار او قرار داده است هدایت تکوینی، و آن دسته از هدایت خداوند که مربوط به نشان دادن راه و امر به مصلحت ها و نهی از مفسده ها و مانند آن است هدایت تشریعی است.(1) به عنوان مثال خداوند برای پیمودن مسیر درست به انسان عقل و فطرت داده است، این ها هدایت های تکوینی خداوند هستند، یعنی خداوند انسان را طوری آفریده است که به صورت تکوینی ابزار هدایت را در اختیار دارد، اما از طریق شریعت و قانونگذاری هم مسیر درست را به او نشان داده است که این هدایت، هدایت تشریعی است. بنابراین در حقیقت هدایت تشریعی برای تقویت هدایت تکوینی می آید، تا آن عقلی که خدا به انسان داده را یاری ببخشد.(2) همچنین باید توجه داشت که هدایت تکوینی در مورد هر موجودی متفاوت است و متناسب با هدفی است که خداوند برای او در نظر گرفته است، مثلا در انسان یکی از اقسام و مراتب هدایت تکوینی، هدایت فطری است که مختص انسان است و خداوند در خصوص آن می فرماید: «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها؛ و قسم به جان آدمى و آن كس كه آن را (آفريده و) منظّم ساخته‏ و شرّ و خيرش را به او الهام كرده است»(3) طبق آنچه گذشت روشن می شود مهمترین تفاوت هدایت تکوینی و تشریعی در همین تفاوت در عرصه هاست که یکی در عرصه آفرینش است و دیگری در عرصه قانونگذاری، اما این تفاوت بزرگ، تفاوت های دیگری را هم رقم میزند، مانند اینکه هدایت تکوینی عمومی است و همه موجودات را متناسب با اهدفشان شامل می شود. همانطور که خداوند در قرآن کریم می فرماید: «الَّذِي أَعْطى‏ كُلَّ شَيْ‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‏؛ پروردگاری که به هر چیزی خلقتش را اعطاء کرده و او را هدایت کرد» اما هدایت تشریعی مختص موجودات مکلف چون اجنه و انسان است. تفاوت دیگر اینکه پذیرش هدایت تکوینی اختیاری نیست اما هدایت پذیری تشریعی امری اختیاری است.   پی نوشت ها:
  1. ر.ک: طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسين حوزه علميه قم‏، چاپ پنجم، 1374، ج7، ص477.
  2. همان، ج3، ص471
  3. همان، ج20، ص196
موضوع قفل شده است