جمع بندی دیدگاه اهل سنت درباره نوافل روزانه

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
دیدگاه اهل سنت درباره نوافل روزانه
سلام نظر اهل سنت در رابطه با نافله های نمازهای روزانه چیست. آیا آنها این نمازها رو واجب می دونن یا نه مثل ما مستحب می دانند. متشکر
با نام و یاد دوست           کارشناس بحث: استاد صدرا
با سلام و عرض ادب نمازهای مستحبی و یا تطوع (نافله) به نمازهایی گفته می شود که از سویی به انجام آن امر شده است و از سویی دیگر در عدم انجام آن رخصت داده شده؛ لذا طلب و امر به آنها طلب غیرالزامی است. بر این اساس از دیدگاه شیعه انجام هیج یک از نوافل واجب نبوده و عقوبتی در ترک آنها وجود ندارد؛ هر چند به انجام این نوافل توصیه ی فراوان شده و انجام آن از نشانه های ایمان شمرده شده است. از دیدگاه اهل سنت ترخیص نسبت به برخی از نوافل وجود نداشته؛ لذا در صورت فراموشی آنها قضای آن می بایست آورده شود. صورت این نوافل به دو گونه است. یا تابع نمازهای یومیه است (نوافل یومیه) و یا اینکه مربوط به نمازهای یومیه نبوده و جدای از آنها تشریع شده است، مثل نماز های استسقاء و کسوف و خسوف و تراویح. نوافل نمازهای یومیه خود به سه صورت است: «نمازهای مندوب» و «نمازهای مسنون» و «نمازهای مرغوب» که احکام هر یک از این نمازها در نزد مذاهب فقهی متفاوت می باشد. ادامه دارد.
دیدگاه فقه حنفی نسبت به نوافل از دیدگاه «احناف» نوافلی که تابع نمازهای یومیه بوده به «مسنونة» و «مندوبة» تقسیم می شود. نمازهای «مسنونه» پنج نماز بوده که عبارتند از: دو رکعت قبل از نماز صبح؛[1]چهار رکعت قبل از ظهر با یک سلام؛ دو رکعت پس از نماز ظهر؛ دو رکعت پس از نماز مغرب و دو رکعت پس از نماز عشاء. که در میان این نمازها تنها در مورد نماز صبح در صورت قضا شدن نماز صبح قبل از خواندن قضای صبح قضای نافله بجا آورده شده و پس از آن نماز صبح قضا بجا آورده می شود.[2] دیدگاه فقه مالکی از دیدگاه فقه مالکی توافل تابع نمازهای واجب دو قسم اند. نمازهای راتبه و غیر راتبه. نمازهای راتبه عبارتند از: نافله قبل از نماز ظهر و بعد از داخل شدن وقت ظهر و نافله ی قبل از نماز عصر و قبل از داخل شدن وقت عصر و نافله بعد از نماز مغرب که این نوافل از نظر تعداد عدد مشخصی نخواهند داشت. هر چند بهتر است که نافله قبل و بعد از نماز ظهر و قبل از نماز عصر هر کدام چهار رکعت باشد و نافله ی بعد از نماز مغرب شش رکعت باشد. که این نمازها مندوب و مستحب موکد می باشند.[3] دیدگاه فقه شافعی از دیدگاه شافعی مذهبان نوافل تابع نمازهای واجب به دو قسم: «مؤکدة» و «غیر مؤکدة» تقسیم می شود. نوافل مؤکدة دو رکعت فجر بوده که وقت آن همان وقت نماز صبح است. این نماز از دیدگاه فقه شافعی در صورت قضای نماز صبح به همراه قضای صبح خوانده می شود. همچنین از نوافل مؤکده دو رکعت قبل از وقت ظهر یا وقت جمعه و همچنین دو رکعت بعد از نماز ظهر و جمعه است. همچنین دو رکعت بعد از نماز مغرب و دو رکعت پس از نماز عشاء است. همچنین از نمازهای نوافل مؤکدة نماز وتر است که کمترین آن یک رکعت و بافضیلت ترین آن یازده رکعت می باشد که وقت آن بعد از نماز عشاء است.[4] دیدگاه فقه حنبلی از دیدگاه «حنابله» نماز مستحبی ای که همراه یکی از نمازهای یومیه است خود به «راتبه» و «غیر راتبه» تقسیم می شود. نمازهای «رواتب» ده رکعت بوده که عبارتند از: دو رکعت قبل از ظهر؛ دو رکعت بعد از ظهر؛ دو رکعت بعد از نماز مغرب؛ دو رکعت بعد از نماز عشاء؛ و دو رکعت قبل از نماز صبح. از دیدگاه «حنابله» در صورتی که یکی از «نوافل مرتبه» از شخص فوت شود، قضای آن مستحب است. البته در غیر از نافله نماز صبح در نوافل دیگر در صورتی که تعداد آنها زیاد بوده و قضا نمودن آنها موجب عسر و حرج بوده ترک آن اولی است.[5] نتیجه: در بیان مذاهب فقهی نسبت به نوافل مؤکد، هر چند خواندن نافله واجب نبوده؛ اما از آنجا که نسبت به خواندن آن تأکید زیاد شده، ترک آن نیز مکروه می باشد. بر این اساس ترک چنین نوافلی موجب سقوط عدالت شخص در مذهب حنبلی است. [6] همچنین نسبت به نافله ی صبح در نزد همه مذاهب قضای آن در صورتی که نافله به همراه نماز صبح قضا شده، قضای نافله مستحب می باشد. موفق باشید.   [1] . از دیدگاه شرع بیشترین اهتمام در بین نمازهای مستحبی نسبت به آن است و وقت آن نیز وقت نماز صبح بوده که انجام آن از دیدگاه حنفیه در حال نشسته و در حال حرکت جایز نمی باشد؛ مگر در صورت وجود عذر. (الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص297). [2] . این نافله در صورتی که فوت شود تابع نماز صبح خواهد بود؛ بنابراین اگر نماز صبح قضا شود ابتدا قضای نماز نافله خوانده شده و پس از آن قضای نماز صبح بجا آورده می شود. چنین امری تا هنگام ظهر است. اما اگر تا هنگام ظهر قضای دو نماز آورد نشود پس از نماز ظهرتنها قضای نماز صبح بجا آورده می شود. در صورتي كه نافله به تنهايي قضا شود از آنجا که وجود آن تابع نماز واجب بوده در فقه ی حنفی قضای آن مشروع نمی باشد. (الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص297)؛ «ولا تقضى النوافل إلا سنة الفجر فتقضى تبعاً مع الفرض، أما لو أراد قضاء الفجر بعد الزوال فلا تقضى السنة». (الحاجة نجاح الحلبي، فقه العبادات على المذهب الحنفي، ص505). [3] . الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص299. [4] . الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص299.: «ومن المؤكد الوتر وأقله ركعة واحدة، وأدنى الكمال ثلاث ركعات وأعلاه إحدى عشرة ركعة، والأفضل أن يسلم من كل ركعتين، ووقته بعد صلاة العشاء». [5] . الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص297.: «الحنابلة قالوا: تنقسم صلاة التطوع التابعة للصلاة المكتوبة إلى قسمين: راتبة، وغير راتبة؛ فالراتبة عشر ركعات، وهي ركعتان قبل الظهر، وركعتان بعده، وركعتان بعد صلاة المغرب، وركعتان بعد صلاة العشاء، وركعتان قبل صلاة الصبح، لحديث ابن عمر رضي الله عنهما: "حفظت عن النبي صلى الله عليه وسلم عشر ركعات، وسردها" وهي سنة مؤكدة بحيث إذا فاتته قضاها إلا ما فات منهما مع الفرائض وكثر، فتركه أولى، دفعاً للحرج، ويستثنى من ذلك سنة الفجر، فإنها تقضي ولو كثرت، وإذا صلى السنة القبلية للفرض بعده كانت قضاء، ولو لم يخرج الوقت، وغير الرواتب عشرون، وهي: اربع ركعات قبل صلاة الظهر، وأربع بعدها، وأربع قبل صلاة العصر؛ وأربع بعد صلاة المغرب، وأربع بعد صلاة العشاء، ويباح أن يصلي ركعتين بعد أذان المغرب، وقبل صلاتها... ويباح أن يصلي ركعتين من جلوس بعد الوتر، والأفضل أن يصلي الرواتب والوتر، وما لا تشرع له الجماعة من الصلوات في بيته، ويسن أن يفصل بين كل فرض وسنته بقيام أو كلام، وللجمعة سنة راتبة بعدها وأقلها ركعتان، وأكثرها ست، ويسن أن يصلي قبلها أربع ركعات؛ وهي غير راتبة: لأن الجمعة ليس لها راتبة قبلية». [6] . «فصل السنن الراتبة عشر وركعة الوتر فيتأكد فعلها ويكره تركها ولا تقبل شهادة من داوم عليه لسقوط عدالته ـ قال القاضي ويأثم ـ إلا في سفر فيخير بين فعلها وتركها إلا سنة فجر ووتر فيفعلان فيه وفعلها في البيت أفضل». (المقدسی، احمد بن موسی، الإقناع في فقه الإمام أحمد بن حنبل، دار المعرفة بيروت – لبنان، ج1، ص146).
سلام علیکم خیلی ممنون و متشکر با این حساب تعداد نوافل آنها با نوافل ما یکسان نمی باشد؟ و خود آنها هم در تعداد نوافل اختلاف دارند؟
جمع بندی پرسش: نظر اهل سنت در رابطه با نافله های نمازهای روزانه چیست. آیا از دیدگاه آنان نوافل یومیه واجب است یا مستحب؟ پاسخ: نمازهای مستحبی و یا تطوع (نافله) به نمازهایی گفته می شود که از سویی به انجام آن امر شده است و از سویی دیگر در عدم انجام آن رخصت داده شده؛ لذا طلب و امر به آنها طلب غیرالزامی است. بر این اساس از دیدگاه شیعه انجام هیج یک از نوافل واجب نبوده و عقوبتی در ترک آنها وجود ندارد؛ هر چند به انجام این نوافل توصیه ی فراوان شده و انجام آن از نشانه های ایمان شمرده شده است. از دیدگاه اهل سنت ترخیص نسبت به برخی از نوافل وجود نداشته؛ لذا در صورت فراموشی آنها قضای آن می بایست آورده شود. صورت این نوافل به دو گونه است. یا تابع نمازهای یومیه است (نوافل یومیه) و یا اینکه مربوط به نمازهای یومیه نبوده و جدای از آنها تشریع شده است، مثل نماز های استسقاء و کسوف و خسوف و تراویح. نوافل نمازهای یومیه خود به سه صورت است: «نمازهای مندوب» و «نمازهای مسنون» و «نمازهای مرغوب» که احکام هر یک از این نمازها در نزد مذاهب فقهی متفاوت می باشد. دیدگاه فقه حنفی نسبت به نوافل از دیدگاه «احناف» نوافلی که تابع نمازهای یومیه بوده به «مسنونة» و «مندوبة» تقسیم می شود. نمازهای «مسنونه» پنج نماز بوده که عبارتند از: دو رکعت قبل از نماز صبح،(1) چهار رکعت قبل از ظهر با یک سلام؛ دو رکعت پس از نماز ظهر؛ دو رکعت پس از نماز مغرب و دو رکعت پس از نماز عشاء. که در میان این نمازها تنها در مورد نماز صبح در صورت قضا شدن نماز صبح قبل از خواندن قضای صبح قضای نافله بجا آورده شده و پس از آن نماز صبح قضا بجا آورده می شود.(2) دیدگاه فقه مالکی از دیدگاه فقه مالکی نوافل تابع نمازهای واجب دو قسم اند. نمازهای راتبه و غیر راتبه. نمازهای راتبه عبارتند از: نافله قبل از نماز ظهر و بعد از داخل شدن وقت ظهر و نافله ی قبل از نماز عصر و قبل از داخل شدن وقت عصر و نافله بعد از نماز مغرب که این نوافل از نظر تعداد عدد مشخصی نخواهند داشت. هر چند بهتر است که نافله قبل و بعد از نماز ظهر و قبل از نماز عصر هر کدام چهار رکعت باشد و نافله ی بعد از نماز مغرب شش رکعت باشد. که این نمازها مندوب و مستحب موکّد می باشند.(3) دیدگاه فقه شافعی از دیدگاه شافعی مذهبان نوافل تابع نمازهای واجب به دو قسم: «مؤکدة» و «غیر مؤکدة» تقسیم می شود. نوافل مؤکدة دو رکعت فجر بوده که وقت آن همان وقت نماز صبح است. این نماز از دیدگاه فقه شافعی در صورت قضای نماز صبح به همراه قضای صبح خوانده می شود. همچنین از نوافل مؤکده دو رکعت قبل از وقت ظهر یا وقت جمعه و همچنین دو رکعت بعد از نماز ظهر و جمعه است. همچنین دو رکعت بعد از نماز مغرب و دو رکعت پس از نماز عشاء است. همچنین از نمازهای نوافل مؤکدة نماز وتر است که کمترین آن یک رکعت و بافضیلت ترین آن یازده رکعت می باشد که وقت آن بعد از نماز عشاء است.(4) دیدگاه فقه حنبلی از دیدگاه «حنابله» نماز مستحبی ای که همراه یکی از نمازهای یومیه است خود به «راتبه» و «غیر راتبه» تقسیم می شود. نمازهای «رواتب» ده رکعت بوده که عبارتند از: دو رکعت قبل از ظهر؛ دو رکعت بعد از ظهر؛ دو رکعت بعد از نماز مغرب؛ دو رکعت بعد از نماز عشاء؛ و دو رکعت قبل از نماز صبح. از دیدگاه «حنابله» در صورتی که یکی از «نوافل راتبه» از شخص فوت شود، قضای آن مستحب است. البته در غیر از نافله نماز صبح در نوافل دیگر در صورتی که تعداد آنها زیاد بوده و قضا نمودن آنها موجب عسر و حرج بوده ترک آن اولی است.(5) نتیجه: در بیان مذاهب فقهی نسبت به نوافل مؤکد، هر چند خواندن نافله واجب نبوده؛ اما از آنجا که نسبت به خواندن آن تأکید زیاد شده، ترک آن نیز مکروه می باشد. بر این اساس ترک چنین نوافلی موجب سقوط عدالت شخص در مذهب حنبلی است.(6) همچنین نسبت به نافله ی صبح در نزد همه مذاهب قضای آن در صورتی که نافله به همراه نماز صبح قضا شده، قضای نافله مستحب می باشد.   پی نوشت ها: 1. از دیدگاه شرع بیشترین اهتمام در بین نمازهای مستحبی نسبت به آن است و وقت آن نیز وقت نماز صبح بوده که انجام آن از دیدگاه حنفیه در حال نشسته و در حال حرکت جایز نمی باشد؛ مگر در صورت وجود عذر. (الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص297). 2. این نافله در صورتی که فوت شود تابع نماز صبح خواهد بود؛ بنابراین اگر نماز صبح قضا شود ابتدا قضای نماز نافله خوانده شده و پس از آن قضای نماز صبح بجا آورده می شود. چنین امری تا هنگام ظهر است. اما اگر تا هنگام ظهر قضای دو نماز آورد نشود پس از نماز ظهرتنها قضای نماز صبح بجا آورده می شود. در صورتي كه نافله به تنهايي قضا شود از آنجا که وجود آن تابع نماز واجب بوده در فقه ی حنفی قضای آن مشروع نمی باشد. (الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص297)؛ «ولا تقضى النوافل إلا سنة الفجر فتقضى تبعاً مع الفرض، أما لو أراد قضاء الفجر بعد الزوال فلا تقضى السنة». (الحاجة نجاح الحلبي، فقه العبادات على المذهب الحنفي، ص505). 3. الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص299. 4. الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص299.: «ومن المؤكد الوتر وأقله ركعة واحدة، وأدنى الكمال ثلاث ركعات وأعلاه إحدى عشرة ركعة، والأفضل أن يسلم من كل ركعتين، ووقته بعد صلاة العشاء». 5. الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، ج1، ص297.: «الحنابلة قالوا: تنقسم صلاة التطوع التابعة للصلاة المكتوبة إلى قسمين: راتبة، وغير راتبة؛ فالراتبة عشر ركعات، وهي ركعتان قبل الظهر، وركعتان بعده، وركعتان بعد صلاة المغرب، وركعتان بعد صلاة العشاء، وركعتان قبل صلاة الصبح، لحديث ابن عمر رضي الله عنهما: "حفظت عن النبي صلى الله عليه وسلم عشر ركعات، وسردها" وهي سنة مؤكدة بحيث إذا فاتته قضاها إلا ما فات منهما مع الفرائض وكثر، فتركه أولى، دفعاً للحرج، ويستثنى من ذلك سنة الفجر، فإنها تقضي ولو كثرت، وإذا صلى السنة القبلية للفرض بعده كانت قضاء، ولو لم يخرج الوقت، وغير الرواتب عشرون، وهي: اربع ركعات قبل صلاة الظهر، وأربع بعدها، وأربع قبل صلاة العصر؛ وأربع بعد صلاة المغرب، وأربع بعد صلاة العشاء، ويباح أن يصلي ركعتين بعد أذان المغرب، وقبل صلاتها... ويباح أن يصلي ركعتين من جلوس بعد الوتر، والأفضل أن يصلي الرواتب والوتر، وما لا تشرع له الجماعة من الصلوات في بيته، ويسن أن يفصل بين كل فرض وسنته بقيام أو كلام، وللجمعة سنة راتبة بعدها وأقلها ركعتان، وأكثرها ست، ويسن أن يصلي قبلها أربع ركعات؛ وهي غير راتبة: لأن الجمعة ليس لها راتبة قبلية». 6. «فصل السنن الراتبة عشر وركعة الوتر فيتأكد فعلها ويكره تركها ولا تقبل شهادة من داوم عليه لسقوط عدالته ـ قال القاضي ويأثم ـ إلا في سفر فيخير بين فعلها وتركها إلا سنة فجر ووتر فيفعلان فيه وفعلها في البيت أفضل». (المقدسی، احمد بن موسی، الإقناع في فقه الإمام أحمد بن حنبل، دار المعرفة بيروت – لبنان، ج1، ص146).
موضوع قفل شده است