جمع بندی تطبیق زمان استجابت دعا بر ساعات شبانه روز

تب‌های اولیه

5 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تطبیق زمان استجابت دعا بر ساعات شبانه روز
سلام   در حدیث آمده است در روز جمعه زمانی که خورشید نصف غروب میکند دعا کردن در این وقت سبب استجابت دعا است این زمان چه ساعتی است. و چند دقیقه قبل از غروب خورشید است؟؟؟
با نام و یاد دوست           کارشناس بحث: استاد میقات
  با سلام و درود بر اساس روایات معصومین (علیهم السلام) زمان قبل از طلوع و نیز قبل از غروب خورشید، زمانی خاص و ویژه است. در برخی روایات آمده که زمان اجابت دعاست: «... قَبْلَ‏ طُلُوعِ‏ الشَّمْسِ‏ وَ قَبْلَ‏ غُرُوبِهَا وَ هِيَ سَاعَةُ إِجَابَة» قبل از طلوع خورشید و قبل از غروب آن، زمان اجابت دعاست.(کافی، ج 2، ص 522، ح 1)   بر اساس برخی روایات نیز، گفتن ذکر در این زمان، باعث فزونی و چند برابر شدن ثواب آن می شود: «مَنْ كَبَّرَ اللَّهَ مِائَةَ تَكْبِيرَةٍ قَبْلَ‏ طُلُوعِ‏ الشَّمْسِ‏ وَ قَبْلَ‏ غُرُوبِهَا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ كَأَجْرِ مَنْ أَعْتَقَ مِائَةَ رَقَبَةٍ وَ مَنْ قَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ بِحَمْدِهِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ إِنْ زَادَ زَادَهُ اللَّه‏» کسی که قبل از طلوع و غروب خورشید، یکصد مرتبه "الله اکبر" بگوید، خداوند ثواب آزاد کردن یکصد بنده را به او می دهد، و  اگر بگوید "سُبْحَانَ اللَّهِ وَ بِحَمْدِهِ"، خداوند ثواب ده برابر به او می دهد و هر چه بیشتر ذکر بگوید، خداوند نیز ثوابش را زیادتر می کند.(المحاسن، ج 1، ص 36، ح 33)   در خصوص روز جمعه نیز زمان پایانی روز جمعه، از زمان های اجابت دعا شمرده شده است: «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: السَّاعَةُ الَّتِي يُسْتَجَابُ فِيهَا الدُّعَاءُ- يَوْمَ الْجُمُعَةِ مَا بَيْنَ فَرَاغِ الْإِمَامِ مِنَ الْخُطْبَةِ إِلَى أَنْ يَسْتَوِيَ النَّاسُ فِي الصُّفُوفِ وَ سَاعَةٌ أُخْرَى مِنْ آخِرِ النَّهَارِ إِلَى غُرُوبِ‏ الشَّمْسِ» امام صادق (عليه السلام) می فرمایند: ساعتى كه در روز جمعه دعا در آن مستجاب مى ‌شود (دو ساعت است): يكى زمان پايان خطبه توسط‍‌ امام‌ جمعه تا وقتى كه مردم در صف ‌هاى نماز بايستند و ساعت ديگر از آخر روز تا هنگام غروب آفتاب است.(کافی، ج 3، ص 414، ح 4)   بنابر این: در هر روز، قبل از طلوع و غروب خورشید، از زمان های استجابت دعا است و در خصوص روز جمعه، تاکید بیشتری بر این موضوع شده است.
  ساعت قبل از غروب   در روایات چنین تعبیر آمده بود: «قَبْلَ‏ غُرُوبِهَا»(قبل از غروب خورشید) «مِنْ آخِرِ النَّهَارِ إِلَى غُرُوبِ‏ الشَّمْسِ»(از آخر روز تا هنگام غروب خورشید)   در روایات، ساعت و دقیقه تعیین نشده بلکه وقت (انتهای روز و قبل از غروب) تعیین شده است. برای مشخص شدن مدت زمان قبل از غروب باید به عرف مردم مراجعه کنیم و ببینیم از نظر عرف مردم، چه زمانی آخر روز و قبل از غروب محسوب می شود. لذا صدق عرفی کافی است و عمل به آن، عمل بر طبق روایت و انشاءالله اجابت دعا است.   البته در روایتی (که اتصال سندی به معصوم، ذکر نشده و از این جهت ضعیف است) زمان قبل از غروب را زمانی دانسته که نصف قرص خورشید غروب کرده است؛ یعنی از غروب نصف قرص خورشید تا غروب کامل. «وَ رُوِيَ‏ أَنَّ تِلْكَ السَّاعَةَ هِيَ إِذَا غَابَ نِصْفُ الْقُرْصِ وَ بَقِيَ نِصْفُهُ وَ كَانَتْ فَاطِمَةُ ع تَدْعُو فِي ذَلِكَ الْوَقْتِ» روایت شده که آن وقت (وقت اجابت دعا) زمانی است که نصف قرص خورشید غایب شده و نصف دیگرش باقی است؛ حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در این وقت، دعا می کردند. (مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج ‏1، ص 399؛ الدعوات (للراوندي)/سلوة الحزين، النص، ص 37)   اگر بخواهیم طبق این روایت عمل کنیم، فرصت بسیار کم است و شاید حدود پنج دقیقه یا کمتر به غروب مانده است.   بنابر این: باید ببینیم از نظر عرفی، آخر روز و قبل از غروب، به چه فاصله زمانی تا غروب گفته می شود؛ آن همان زمانی است که مد نظر روایات و زمان اجابت دعاست. به نظر می رسد عرف، به نسبت به این روایت (نصف قرص خورشید)، زمان بیشتری را به عنوان آخر روز و قبل از غروب، در نظر می گیرد.  
جمع بندی پرسش: در حدیث آمده است در روز جمعه زمانی که خورشید نصف غروب می کند، دعا کردن در این وقت سبب استجابت دعا است. این زمان چه ساعتی است؟ و چند دقیقه قبل از غروب خورشید است؟ پاسخ: بر اساس روایات معصومین (علیهم السلام) زمان قبل از طلوع و نیز قبل از غروب خورشید، زمانی خاص و ویژه است. در برخی روایات آمده که زمان اجابت دعاست: «... قَبْلَ‏ طُلُوعِ‏ الشَّمْسِ‏ وَ قَبْلَ‏ غُرُوبِهَا وَ هِيَ سَاعَةُ إِجَابَة»؛ قبل از طلوع خورشید و قبل از غروب آن، زمان اجابت دعاست.(1) بر اساس برخی روایات نیز، گفتن ذکر در این زمان، باعث فزونی و چند برابر شدن ثواب آن می شود: «مَنْ كَبَّرَ اللَّهَ مِائَةَ تَكْبِيرَةٍ قَبْلَ‏ طُلُوعِ‏ الشَّمْسِ‏ وَ قَبْلَ‏ غُرُوبِهَا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ كَأَجْرِ مَنْ أَعْتَقَ مِائَةَ رَقَبَةٍ وَ مَنْ قَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ بِحَمْدِهِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ إِنْ زَادَ زَادَهُ اللَّه‏»؛ کسی که قبل از طلوع و غروب خورشید، یکصد مرتبه "الله اکبر" بگوید، خداوند ثواب آزاد کردن یکصد بنده را به او می دهد، و  اگر بگوید "سُبْحَانَ اللَّهِ وَ بِحَمْدِهِ"، خداوند ثواب ده برابر به او می دهد و هر چه بیشتر ذکر بگوید، خداوند نیز ثوابش را زیادتر می کند.(2) در خصوص روز جمعه نیز زمان پایانی روز جمعه، از زمان های اجابت دعا شمرده شده است: «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: السَّاعَةُ الَّتِي يُسْتَجَابُ فِيهَا الدُّعَاءُ- يَوْمَ الْجُمُعَةِ مَا بَيْنَ فَرَاغِ الْإِمَامِ مِنَ الْخُطْبَةِ إِلَى أَنْ يَسْتَوِيَ النَّاسُ فِي الصُّفُوفِ وَ سَاعَةٌ أُخْرَى مِنْ آخِرِ النَّهَارِ إِلَى غُرُوبِ‏ الشَّمْسِ»؛ امام صادق (عليه السلام) می فرمایند: ساعتى كه در روز جمعه دعا در آن مستجاب مى ‌شود (دو ساعت است): يكى زمان پايان خطبه توسط‍‌ امام‌ جمعه تا وقتى كه مردم در صف ‌هاى نماز بايستند و ساعت ديگر از آخر روز تا هنگام غروب آفتاب است.(3) بنابر این: در هر روز، قبل از طلوع و غروب خورشید، از زمان های استجابت دعا است و در خصوص روز جمعه، تاکید بیشتری بر این موضوع شده است. ساعت قبل از غروب در روایات چنین تعبیر آمده بود: «قَبْلَ‏ غُرُوبِهَا»(قبل از غروب خورشید) «مِنْ آخِرِ النَّهَارِ إِلَى غُرُوبِ‏ الشَّمْسِ»(از آخر روز تا هنگام غروب خورشید) در روایات، ساعت و دقیقه تعیین نشده بلکه وقت (انتهای روز و قبل از غروب) تعیین شده است. برای مشخص شدن مدت زمان قبل از غروب باید به عرف مردم مراجعه کنیم و ببینیم از نظر عرف مردم، چه زمانی آخر روز و قبل از غروب محسوب می شود. لذا صدق عرفی کافی است و عمل به آن، عمل بر طبق روایت و انشاءالله اجابت دعا است. البته در روایتی (که اتصال سندی به معصوم، ذکر نشده و از این جهت ضعیف است) زمان قبل از غروب را زمانی دانسته که نصف قرص خورشید غروب کرده است؛ یعنی از غروب نصف قرص خورشید تا غروب کامل. «وَ رُوِيَ‏ أَنَّ تِلْكَ السَّاعَةَ هِيَ إِذَا غَابَ نِصْفُ الْقُرْصِ وَ بَقِيَ نِصْفُهُ وَ كَانَتْ فَاطِمَةُ ع تَدْعُو فِي ذَلِكَ الْوَقْتِ»؛ روایت شده که آن وقت (وقت اجابت دعا) زمانی است که نصف قرص خورشید غایب شده و نصف دیگرش باقی است؛ حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در این وقت، دعا می کردند.(4) اگر بخواهیم طبق این روایت عمل کنیم، فرصت بسیار کم است و شاید حدود پنج دقیقه یا کمتر به غروب مانده است. بنابر این: باید ببینیم از نظر عرفی، آخر روز و قبل از غروب، به چه فاصله زمانی تا غروب گفته می شود؛ آن همان زمانی است که مد نظر روایات و زمان اجابت دعاست. به نظر می رسد عرف، نسبت به این روایت (نصف قرص خورشید)، زمان بیشتری را به عنوان آخر روز و قبل از غروب، در نظر می گیرد.   پی نوشت ها: 1. کلینی، الكافي، محقق/مصحح: غفاری و آخوندی، انتشارات دارالکتب اسلامیه ـ تهران، 1407ق، چاپ چهارم، ج 2، ص 522، ح 1. 2. برقى، المحاسن‏، محقق/مصحح: محدث، ناشر: دار الكتب الإسلامية ـ قم‏، 1371 ق‏، چاپ دوم‏، ج 1، ص 36، ح 33. 3. الکافی، پیشین، ج 3، ص 414، ح 4. 4. طوسی، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ناشر: مؤسسة فقه الشيعة ـ بيروت‏، 1411ق، چاپ اول‏، ج ‏1، ص 399؛ قطب الدين راوندى، الدعوات/سلوة الحزين‏، ناشر: انتشارات مدرسه امام مهدى(عجل الله تعالى فرجه الشريف) ـ قم‏، 1407ق‏، چاپ اول‏، ص 37.  
موضوع قفل شده است