جمع بندی کیفیت انفاق امام حسن(ع)

تب‌های اولیه

7 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
کیفیت انفاق امام حسن(ع)
با سلام و ادب، حقیقت شنیده ام امام حسن مجتبی، امامی که همگی ایشان را به کریم اهل البیت می شناسند، دو یا سه بار، تمام زندگی خود را در راه خداوند وقف کرده و به نیازمندان بخشیده اند، آیا واقعا این گفته صحت دارد، البته شکی نیست که صحت دارد منتها سوال اینست که امام حسن تا چه مقدار از اموال خویش را بخشیده اند، یعنی فقط بخشی از دارایی خود را، یا تمام داراییشان را بخشیده اند و آیا حتی فرش زیر پایشان را هم از دست داده اند، با این حال چگونه توانسته اند دوباره زندگی خود را سروسامان دهند و دارایی کسب کنند و برای بار دیگر این کار را تکرار کنند، ممنون میشم از کیفیت انجام این عمل بفرمائید، از وقتیکه گذاشتید ممنون    
با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد عماد
حقیقت شنیده ام امام حسن مجتبی، امامی که همگی ایشان را به کریم اهل البیت می شناسند، دو یا سه بار، تمام زندگی خود را در راه خداوند وقف کرده و به نیازمندان بخشیده اند، آیا واقعا این گفته صحت دارد، البته شکی نیست که صحت دارد منتها سوال اینست که امام حسن تا چه مقدار از اموال خویش را بخشیده اند، یعنی فقط بخشی از دارایی خود را، یا تمام داراییشان را بخشیده اند
  سلام علیکم بله بنا بر گزارش های تاریخی حضرت مجتبی  (علیه السلام) در طول عمر خود دوبار تمام اموال و دارائی خود را در راه خدا خرج کرد و سه بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم نمود. نصف آن را برای خود نگه داشت و نصف دیگر را در راه خدا بخشید.[۱] [۱] . پیشوائی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، چاپ چهارم، ۱۳۷۵، ناشر مؤسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق ـ علیه السلام ـ ، ص ۹ و ۹۱٫  
آیا حتی فرش زیر پایشان را هم از دست داده اند، با این حال چگونه توانسته اند دوباره زندگی خود را سروسامان دهند و دارایی کسب کنند و برای بار دیگر این کار را تکرار کنند، ممنون میشم از کیفیت انجام این عمل بفرمائید، از وقتیکه گذاشتید ممنون
بدیهی است که منظور از همه اموال، مایحتاج ضروری زندگی خودشان از جمله لباس و وسایل ضروری زندگی نیست. بلکه همه اموالی است که خارج از ضروریات زندگی است و از باب مسامحه تعبیر همه اموال به کار می رود
با این حال چگونه توانسته اند دوباره زندگی خود را سروسامان دهند و دارایی کسب کنند و برای بار دیگر این کار را تکرار کنند، ممنون میشم از کیفیت انجام این عمل بفرمائید، از وقتیکه گذاشتید
امام حسن علیه السلام در آمدهایی داشتند که می توانستند با توجه به این درآمدها دوباره مایحتاج را تهیه کنند. اولین منبع درآمد، مدیریت موقوفات بوده است. امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) در سال ۳۷ هجری(سه سال پیش از شهادت) مدیریت تمام موقوفات تحت نظر خود را به فرزند بزرگش، امام حسن(علیه السلام) واگذار فرمود. در بخشی از متن این وقف‌نامه آمده است: «حسن ابن علی(علیهماالسلام) عهده‌دار مال من باشد، خود از آن استفاده کند و به دیگران نیز ببخشد ...» بخشی از مصارف موقوفات به سادات اختصاص داشت و امام حسن(علیه السلام) نیز خود از سادات بودند و پس از پدر، بزرگِ سادات محسوب می‌شدند، این اجازه را پیدا کردند.  
از جمله اموال امام علی (علیه السلام) املاک و زمین های کشاورزی ایشان در ینبُع،(1)  بود که حضرت جزو صدقات قرار دادند.(2)این منطقه، روستایی بود که در زمان پیامبر (صلی الله علیه واله) از یهود مدینه گرفته شد و همراه روستای عرینه و فدک، به عنوان «فی ء»(3)در اختیار پیامبر قرار گرفت. (4)ابن شبه این منطقه را خلیجی از نخل و چشمه توصیف کرده و از جمله چشمه های آن «بغیبغات»، «خیف لیلی» و «خیف بسطاس» می داند. او می گوید: پیامبر(صلی الله علیه وآله) این ملک را به امام علی (علیه السلام)داد. ایشان نیز قطعه ای دیگر خریدند و چشمه ای در آن حفر کردند و آن را جزو صدقات برای فقرا در راه ماندگان قرار دادند.(5)هزینه زندگی امام(علیه السلام)از غله این زمین ها تأمین می شد(6)ابن اثیر نقل می کند که می گفتند: علی(علیه السلام)آجری و خشتی بر خشتی ننهاد و حال آن که هدایا و پرداخت هایش که از درآمد صدقات و اوقافش بود، در انبان برایش از مدینه می رسید.(7)به گفته خود امام(علیه السلام)، درآمد موقوفاتش بالغ بر چهار هزار و به روایتی چهل هزار دینار (در سال) می شد.(8)برپایه روایات، گاو و گوسفند هم در آن پرورش می داده اند.(9) امام (علیه السلام)علاوه بر این آنچه را در «اذینه»، «فقیرین» و «بدعه» (برعه) داشتند، نیز جزو اموال صدقه قرار دادند.(10)منابع صدقات دیگری نیز برای امام علی (علیه السلام) برشمردهاند.(11) امام علی (ع) امور مربوط به صدقات خود را به امام حسن (علیه السلام)و پس از او به امام حسین (علیه السلام) و سپس به صالح ترین فرزند خود و در نبود چنین فردی، به صالح ترین فرد از فرزندان فاطمه (سلام الله علیها) واگذار نمودند.(12) امام حسن (علیه السلام) پس از صلح، برخی از صدقاتی را که به شیعیان می دادند از این اموال بود. همان طور که خانه و زمینی از املاک ینبع را به ابورافع، کاتب امام علی (علیه السلام) بخشیدند. او از شیعیان و یاران حضرت علی (علیه السلام)بود و خانه و ملکش را در مدینه به سبب شرکت در جنگ جمل فروخته و به کوفه رفته بود و بعدها با امام حسن (ع) به مدینه بازگشت.(13)   1. یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، البلدان، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1422 ق، ج 5، ص 450 2. نمیری، ابن شبه، تاریخ مدینه المنوره، قم: دارالفکر، 1368، ج 1، ص 221. 3. شیخ طوسی، التهذیب، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1365، ج 9، ص 146. 4. شییخ کلینی، اصول کافی، ترجمه کمره ای، ج 2، چاپ سوم، قم: انتشارات اسوه، 1375 ش، ج 2، ص 545. 5. نمیری، پیشین، ج 1، ص 221. 6. ثقفی کوفی، ابواسحاق ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق جلال الدین حسینی ارموی، تهران: انجمن آثار ملی، 1353، ص 47؛ 7. ابن اثیر، عزالدین بن اثیر ابوالحسن علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر، داربیروت، 1385 ش، ج 3، ص 401. 8.  ابن اثیر، عزالدین بن الأثیر أبوالحسن علی بن محمد، أسدالغابه فی معرفه الصحابه، ج 3، بیروت: دارالفکر، 1409 ق، ج 3، ص 599. 9. مجلسی، بحارالأنوار، بیروت: لبنان، مؤسسه الوفاء، 1404 ق، ج 63، ص 56 و 103. 10.  شیتخ طوسی، پیشین، ج 9، ص 146. 11.نمیری، پشین، ج 1، ص 224- 225؛ حقايق پنهان، ص 134- 135. 12.شیخ طوسی، پیشین، تهذيب الاحكام، ج 9، ص 145- 148. 13.  اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، تبریز: چاپ مکتبه بنی هاشمی، 1381 ق، ج 1، ص 147.
جمع بندی: پرسش: آیا امام حسن(علیه السلام)  تمام دارائیشان را بخشیده اند و آیا حتی فرش زیر پایشان را هم از دست داده اند؟ با این حال چگونه توانسته اند دوباره زندگی خود را سروسامان دهند و دارایی کسب کنند و برای بار دیگر این کار را تکرار کنند؟ پاسخ: بنا بر گزارش های تاریخی حضرت مجتبی(علیه السلام) در طول عمر خود دوبار تمام اموال و دارائی خود را در راه خدا خرج کرد و سه بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم نمود. نصف آن را برای خود نگه داشت و نصف دیگر را در راه خدا بخشید.(1) بدیهی است که منظور از همه اموال، مایحتاج ضروری زندگی خودشان از جمله لباس و وسایل ضروری زندگی نیست. بلکه همه اموالی است که خارج از ضروریات زندگی است و از باب مسامحه تعبیر همه اموال به کار می رود با این حال امام حسن (علیه السلام) در آمدهایی داشتند که می توانستند با توجه به این درآمدها دوباره مایحتاج را تهیه کنند. اولین منبع درآمد، مدیریت موقوفات بوده است. امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) در سال ۳۷ هجری(سه سال پیش از شهادت) مدیریت تمام موقوفات تحت نظر خود را به فرزند بزرگش، امام حسن(علیه السلام) واگذار فرمود. در بخشی از متن این وقف‌نامه آمده است: «حسن ابن علی(علیهماالسلام) عهده‌دار مال من باشد، خود از آن استفاده کند و به دیگران نیز ببخشد ...» بخشی از مصارف موقوفات به سادات اختصاص داشت و امام حسن(علیه السلام) نیز خود از سادات بودند و پس از پدر، بزرگِ سادات محسوب می‌شدند، این اجازه را پیدا کردند. از جمله اموال امام علی (علیه السلام) املاک و زمین های کشاورزی ایشان در «ینبُع»،(2)  بود که حضرت جزو صدقات قرار دادند.(3)این منطقه، روستایی بود که در زمان پیامبر (صلی الله علیه واله) از یهود مدینه گرفته شد و همراه روستای «عرینه» و «فدک»، به عنوان «فی ء»(4)در اختیار پیامبر قرار گرفت. (5)«ابن شبه» این منطقه را خلیجی از نخل و چشمه توصیف کرده و از جمله چشمه های آن «بغیبغات»، «خیف لیلی» و «خیف بسطاس» می داند. او می گوید: پیامبر(صلی الله علیه وآله) این ملک را به امام علی (علیه السلام)داد. ایشان نیز قطعه ای دیگر خریدند و چشمه ای در آن حفر کردند و آن را جزو صدقات برای فقرا در راه ماندگان قرار دادند.(6)هزینه زندگی امام(علیه السلام)از غله این زمین ها تأمین می شد(7) «ابن اثیر» نقل می کند که می گفتند: علی(علیه السلام)آجری و خشتی بر خشتی ننهاد و حال آن که هدایا و پرداخت هایش که از درآمد صدقات و اوقافش بود، در انبان برایش از مدینه می رسید.(8)به گفته خود امام(علیه السلام)، درآمد موقوفاتش بالغ بر چهار هزار و به روایتی چهل هزار دینار (در سال) می شد.(9)برپایه روایات، گاو و گوسفند هم در آن پرورش می داده اند.(10) امام (علیه السلام)علاوه بر این آنچه را در «اذینه»، «فقیرین» و «بدعه» (برعه) داشتند، نیز جزو اموال صدقه قرار دادند.(11)منابع صدقات دیگری نیز برای امام علی (علیه السلام) برشمرده اند.(12) امام علی (علیه السلام) امور مربوط به صدقات خود را به امام حسن (علیه السلام)و پس از او به امام حسین (علیه السلام) و سپس به صالح ترین فرزند خود و در نبود چنین فردی، به صالح ترین فرد از فرزندان فاطمه (سلام الله علیها) واگذار نمودند.(13) امام حسن (علیه السلام) پس از صلح، برخی از صدقاتی را که به شیعیان می دادند از این اموال بود. همان طور که خانه و زمینی از املاک «ینبع» را به «ابورافع»، کاتب امام علی (علیه السلام) بخشیدند. او از شیعیان و یاران حضرت علی (علیه السلام)بود و خانه و ملکش را در «مدینه» به سبب شرکت در جنگ جمل فروخته و به کوفه رفته بود و بعدها با امام حسن (ع) به مدینه بازگشت.(14) البته امام حسن (علیه السلام) در آمدهای دیگری نیز داشتند اما عمده درآمد آنها همین موقوفات بود.   پی نوشت ها: 1. پیشوائی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، چاپ چهارم، 1375ش، ناشر مؤسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق ـ علیه السلام ،ص90و 91 2. یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، البلدان، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1422 ق، ج 5، ص 450 3. نمیری، ابن شبه، تاریخ مدینه المنوره، قم: دارالفکر، 1368، ج 1، ص 221. 4. شیخ طوسی، التهذیب، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1365، ج 9، ص 146. 5. شیخ کلینی، اصول کافی، ترجمه کمره ای، ج 2، چاپ سوم، قم: انتشارات اسوه، 1375 ش، ج 2، ص 545. 6. نمیری، پیشین، ج 1، ص 221. 7. ثقفی کوفی، ابواسحاق ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق جلال الدین حسینی ارموی، تهران: انجمن آثار ملی، 1353، ص 47؛ 8. ابن اثیر، عزالدین بن اثیر ابوالحسن علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر، داربیروت، 1385 ش، ج 3، ص 401. 9.  ابن اثیر، عزالدین بن الأثیر أبوالحسن علی بن محمد، أسدالغابه فی معرفه الصحابه، ج 3، بیروت: دارالفکر، 1409 ق، ج 3، ص 599. 10. مجلسی، بحارالأنوار، بیروت: لبنان، مؤسسه الوفاء، 1404 ق، ج 63، ص 56 و 103. 11.  شیخ طوسی، پیشین، ج 9، ص 146. 12.نمیری، پشین، ج 1، ص 224- 225؛ حقايق پنهان، ص 134- 135. 13.شیخ طوسی، پیشین، تهذيب الاحكام، ج 9، ص 145- 148. 14.  اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، تبریز: چاپ مکتبه بنی هاشمی، 1381 ق، ج 1، ص 147.  
موضوع قفل شده است