جمع بندی راه های ایجاد باور نسبت به قرآن کریم

جمع بندی پرسش: لطفا در رابطه با دلایلی که میتواند باعث بشود که یک شخص به طور کامل به قرآن و آموزه های آن ایمان بیاورد توضیح بدهید. دلایلی که برای ایجاد ایمان و اعتماد کامل کافی هستند. پاسخ: اساسا تقویت ایمان و باور نسبت به اعتقادات دینی دو مرحله دارد، یکی علمی است و دیگری عملی. بخش علمی اعتقاد به قرآن کریم در گرو تبیین ابعاد اعجاز آن است، و بخش دوم که مایه سکون و آرامش نفس میشود در گرو انس با قرآن و عمل به آن است که طبق روایات گوشت و خون انسان مومن با آن آمیخته میشود. اما در مورد بخش اول که به بنده و بخش کلام مربوط میشود باید چند نکته عرض کنم: نکته اول: قرآن به لحاظ سبک و اسلوب ظاهری یک اعجاز است، که برای ما به خاطر عدم تخصص در زبان و ادبیات عربی قابل تشخیص نیست. همانطور که تفاوت آثار «شکسپیر»، «هوگو»  و نویسندگان مطرح غربی را هم تا با زبان انگلیسی و فرانسه تسلط نداشته باشیم متوجه نمی شویم. بنابراین تشخیص اعجاز آن در این بُعد بر عهده متخصصین ادبیات عرب است، همانطور که معجزه موسی(علیه السلام) را ساحرین که متخصص این فن بودند تشخیص دادند. ادبای بزرگ عرب همچون «ولیدبن مغیره»، «عتبة بن ربیعه»، «اخنس بن شریق»، «عمرو بن هشام» به این شگفتی ادبی قرآن کریم اذعان نموده اند. نکته دیگر اینکه بدون شک قرآن یک سبک نو و جذاب در ادبیات عرب است، و برای نوآوری در هر رشته ای انسان باید عمری در آن رشته تحصیل کند. مثلا اگر کسی بدون اینکه حتی یک روز در رشته فیزیک تحصیل کرده باشد در این رشته نوآوری کرده و یک نظریه جدید ارائه کند این عادی و طبیعی نیست. بنابراین کار پیامبر(صلی الله علیه و آله) که حتی یک روز شاگردی نکرده و پای مکتب شاعران و ادبای عرب حضور پیدا نمی کرده است را نباید با کارهای امثال «حافظ» و «سعدی» و «مولوی» مقایسه کرد که عمرشان را در این مسیر صرف کرده اند. قرآن کریم در این خصوص می فرماید: «وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمينِكَ إِذاً لاَرْتابَ الْمُبْطِلُون‏؛ تو هرگز پيش از اين كتابى نمى‏ خواندى، و با دست خود چيزى نمى‏ نوشتى، مبادا كسانى كه در صدد (تكذيب و) ابطال سخنان تو هستند، شك و ترديد كنند. (1) نکته دیگری که این اعجاز را برای ما ملموس تر می کند این است که سبک و اسلوب قرآن کریم حتی با خطبه های خود پیامبر تفاوت دارد، یعنی هر کجا که پیامبر(صلی الله علیه و آله) در میان خطبه هایشان قرآن خوانده اند به راحتی قابل تشخیص است.   نکته دوم: نکته دوم اعجاز علمی قرآن کریم است، که به برخی از مصادیق آن اشاره میشود: اول: بحث بقای انرژی و بازگشت آن: «الَّذي جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نارا؛ (خدایی که) برای شما از درخت سبز آتش آفرید.(2) روشن است که درخت سبز آتش نمی گیرد و برای استفاده به عنوان هیزم مناسب نیست، به همین خاطر با آگاهی چهارده قرن پیش صدور چنین جمله ای هیچ توجیهی ندارد که یک مدعی دروغین بخواهد به آن اشاره کند! اما امروزه علم فیزیک از بقای انرژی سخن می گوید، که این حرارتی که از چوب خشک صادر می شود به خاطر جذب انرژی خورشیدی است که در سال های متمادی در خودش ذخیره کرده است و سپس در قالب آتش آزاد می شود، بنابراین در حقیقت این درخت سبز است که موجب ذخیره انرژی و نعمت آتش می شود و قرآن کریم چهارده قرن پیش از آن سن گفته است. دوم: انبساط جهان: «وَ السَّماءَ بَنَيْناها بِأَيْدٍ وَ إِنَّا لَمُوسِعُون‏» (3) امروزه علم فیزیک از یک حقیقتی پرده برداشته است که جهان در حال انبساط و گسترش بوده و سیارات و ستاره ها در حال فاصله گرفتن از یکدیگر هستند، و قرآن کریم نیز با استفاده از اسم فاعل «موسعون» که دلالت بر دوام این انبساط و گسترش دارد به این مسئله اشاره فرموده است. سوم: حرکت خورشید: «وَ الشَّمْسُ تَجْري لِمُسْتَقَرٍّ لَها ذلِكَ تَقْديرُ الْعَزيزِ الْعَليم‏؛ خورشيد كه پيوسته بسوى قرارگاهش در حركت است اين تقدير خداوند قادر و داناست.(4) قرن ها بعد از کشف اینکه زمین به دور خورشید می گردد، حرکت دورانی برای خورشید نیز کشف شد، اما قرآن کریم چهارده قرن پیش به این حرکت خورشید اشاه فرموده است. و مصادیق دیگری چون جاذبه(5)، حرکت زمین و نسبیت زمان و حرکت(6)، رقیق شدن هوا در ارتفاعات(7)، نقش باد در تلقیح گیاهان(8) و... که باید در منابعی که در این خصوص نوشته شده اند دنبال بفرمایید.   نکته سوم:  علاوه بر آنچه گذشت قرآن کریم پیش بینی هایی دارد که محقق شده اند، مانند: عدم تحریف قرآن کریم: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ؛ ما قرآن را نازل کرده ایم و از آن حفاظت خواهیم کرد(9) بازگشت به مکه: «إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْكَ الْقُرْآنَ، لَرادُّكَ إِلى مَعادٍ؛ کسی که قرآن را بر تو واجب کرد، تو را به زادگاهت باز خواهد گرداند.(10) دشمنی حاکمیت مسیح و یهود با اسلام: «وَ لَنْ تَرْضى‏ عَنْكَ الْيَهُودُ وَ لاَ النَّصارى‏ حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُم‏؛ يهود و نصارى هرگز از تو راضى نمى ‏شوند مگر وقتى كه از كيش آنان پيروى كنى‏.(11)   نکته چهارم: به لحاظ محتوایی قرآن کریم در بر گیرنده معارف عمیق اعتقادی، توحیدی، اخلاقی، و اجتماعی و مانند آن است. توحیدی که شما در قرآن کریم می بینید در هیچ متنی در هیچ دین دیگری با این عُمق نخواهید یافت که میتوانید به عنوان نمونه به توحید در قرآن نوشته آیت الله جوادی آملی مراجعه کنید. همچنین تعالیم و توصیه های آن در سایر عرصه ها.   نکته پنجم: علاوه بر آنچه گذشت قرائن و شواهدی متعددی نیز در کار است که حقانیت قرآن را اثبات می کند مانند اینکه قرآن کریم به خوبی داستان های انبیای پیشین را تعریف کرده و بدون هیچ ترسی از تکذیب آیات توسط یهودیان و مسیحیان به این مسائل ورود نموده است. در حالی که اگر کسی اطلاع درستی از این موضوعات نداشته باشد ترجیح میدهد به آنها ورود نکند. نکته دیگر اینکه قرآن کریم هم راستا و تصدیق کننده کتب انبیای پیشین بوده و در همین چارچوب نازل شده است. یعنی این هماهنگی میان کتب آسمانی علی رغم تحریف برخی از آنها، باز نشان می دهد که منشأ صدور آنها واحد بوده است و یک ظن غالبی بر حقانیت تمامی کتب آسمانی و قرآن در انسان پیدا می شود.   نکته ششم: کسی که ظرفیت لازم برای پذیشر اسلام را داشته باشد و بدون تعصب به قرآن مراجعه کند این کتاب را هدایت کننده و راهگشا خواهد یافت، همانطور که خود قرآن کریم می فرماید: «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فيهِ هُدىً لِلْمُتَّقين‏؛  این کتاب که شکی در آن راه ندارد هدایت کننده متقین است(12) و این مسئله را ما در سیره دینی مردم می بینیم. به عنوان نمونه «دکتر میلر» که بزرگترین کشیش مبلغ مسیحیت در «کانادا» بود بعد از مطالعه قرآن به آن ایمان آورده و مسلمان شد. این همان ایمانی است که با انس با قرآن و حضور حق پذیرانه در محضر قرآن حاصل میشود.  طبق آنچه که گذشت وقتی ما پذیرفتیم که قرآن اعجاز الهی بوده تمام تعالیم و آموزه های آن بر ما حجت شده و موظف به عمل طبق آن هستیم   پی نوشت ها:

1. عنکبوت:48/29.
2. یس:80/36.
3. ذاریات:47/51.
4. یس:38/36.
5. رعد:2/13.
6. نمل:88/27.
7. انعام:125/6.
8. حجر:22/15.
9. حجر:9/15.
10. قصص:85/28.
11. بقره:120/2.
12. بقره:2/2.