جمع بندی طبق آیات و روایات حضرت محمد (ص) پدر امت هستند یا خیر؟

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
طبق آیات و روایات حضرت محمد (ص) پدر امت هستند یا خیر؟
 سلام علیکم از طرفی می گوییم که پیامبر و علی پدران امت هستند از سوی دیگر خداوند در سوره احزاب آیه 40 می گوید محمد پدر هیچیک از مردان شما نیست لطفا تشریح بفرمایید . ممنون ازشما
با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد میقات
  «ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَليماً» محمّد (صلی الله علیه و آله) پدر هيچ يک از مردان شما نبوده و نيست؛ ولى رسول خدا و ختم‏كننده و آخرين پيامبران است؛ و خداوند به همه چيز آگاه است‏.(احزاب: 33/ 40)   با سلام و درود در باره این آیه باید عرض کرد، آیه شریفه در جواب اعتراضی است که مردم به پیامبر (صلی الله علیه و آله) داشتند زیرا آن حضرت با زینب، همسر سابق زید (پسر خوانده خودشان) ازدواج کردند تا سنت جاهلی ای که مرسوم بود را باطل کنند و به مردم یاد بدهند که حکم پسر با پسر خوانده، تفاوت دارد؛ ازدواج با همسر سابق پسر، صحیح نیست ولی ازدواج با همسر سابق پسر خوانده، اشکال ندارد و صحیح و جایز است.   در این ازدواج، شبهه شد که چرا پیامبر چنین ازدواجی انجام دادند و این صحیح نیست، آیه قرآن نازل شد و فرمود محمد (صلی الله علیه و آله) پدر سببی (منشأ تولد و پیدایش) هیچ یک از شما نیست. یعنی هیچ کدام از شما متولد شده از پیامبر نیستید.   این آیه شریفه می فرماید احکام پسر و احکام پسر خوانده متفاوت است و این گونه نیست که هر حکمی برای پسر هست برای پسر خوانده هم باشد.   وقتی پیامبر، پدر سببی و منشأ تولد هیچ یک از شما نباشد، ازدواج با همسر زید (پسر خوانده)، دیگر حکم ازدواج با همسر پسر را ندارد و جایز و حلال است.   بنابر این؛ آیه شریفه در مقام نفی پدر سببی است.
    پدر روحانی و معنوی   به این روایات توجه فرمایید:   «قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (علیه السلام) سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) يَقُولُ‏ أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ‏ الْأُمَّةِ، وَ لَحَقُّنَا عَلَيْهِمْ أَعْظَمُ مِنْ حَقِّ أَبَوَيْ وِلَادَتِهِمْ، فَإِنَّا نُنْقِذُهُمْ- إِنْ أَطَاعُونَا- مِنَ النَّارِ إِلَى دَارِ الْقَرَارِ» امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می فرمایند شنیدم رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمودند: من و علی، پدران این امت هستیم؛ حق ما بر این امت، بیش از حق پدران ولادتی آن ها است؛ زیرا ـ با پیروی آن ها از ما ـ ما آن ها را از آتش، به سوی بهشت، خلاص کرده و نجات می دهیم. (التفسير المنسوب إلى الإمام الحسن العسكري عليه السلام، ص 330، ح 190)   «عَلِيُّ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ لِمَ كُنِّيَ النَّبِيُّ (صلی الله علیه و آله) بِأَبِي الْقَاسِمِ فَقَالَ لِأَنَّهُ كَانَ لَهُ ابْنٌ يُقَالُ لَهُ قَاسِمٌ فَكُنِّيَ بِهِ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَهَلْ تَرَانِي أَهْلًا لِلزِّيَادَةِ فَقَالَ نَعَمْ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ‏ الْأُمَّةِ قُلْتُ بَلَى قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَبٌ لِجَمِيعِ أُمَّتِهِ وَ عَلِيٌّ (علیه السلام) مِنْهُمْ‏ قُلْتُ بَلَى قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ عَلِيّاً (علیه السلام) قَاسِمُ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ قُلْتُ بَلَى قَالَ فَقِيلَ لَهُ أَبُو الْقَاسِمِ لِأَنَّهُ أَبُو قَسِيمِ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ فَقُلْتُ لَهُ وَ مَا مَعْنَى ذَلِكَ قَالَ إِنَّ شَفَقَةَ النَّبِيِّ (صلی الله علیه و آله) عَلَى أُمَّتِهِ شَفَقَةُ الْآبَاءِ عَلَى الْأَوْلَادِ وَ أَفْضَلُ أُمَّتِهِ عَلِيٌّ (علیه السلام) وَ مِنْ بَعْدِهِ شَفَقَةُ عَلِيٍّ (علیه السلام) عَلَيْهِمْ كَشَفَقَتِهِ (صلی الله علیه و آله) لِأَنَّهُ وَصِيُّهُ وَ خَلِيفَتُهُ وَ الْإِمَامُ بَعْدَهُ فَلِذَلِكَ قَالَ أَنَا وَ عَلِيٌ‏ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ صَعِدَ النَّبِيُّ (صلی الله علیه و آله) الْمِنْبَرَ فَقَالَ مَنْ تَرَكَ دَيْناً أَوْ ضَيَاعاً فَعَلَيَّ وَ إِلَيَّ وَ مَنْ تَرَكَ مَالًا فَلِوَرَثَتِهِ فَصَارَ بِذَلِكَ أَوْلَى بِهِمْ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِمْ وَ أَوْلَى بِهِمْ مِنْهُمْ بِأَنْفُسِهِمْ وَ كَذَلِكَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (علیه السلام) بَعْدَهُ جَرَى ذَلِكَ لَهُ مِثْلُ مَا جَرَى لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)» «حسن بن فضّال» می گويد: به حضرت رضا (عليه السلام) عرض كردم: چرا كنيه پیامبر «أبو القاسم» است‌؟ فرمود: زيرا پسرى به نام «قاسم» داشت و از اين جهت به او كنیه ابو القاسم دادند. گفتم: اى فرزند پيامبر! آيا مرا شايسته مى‌ دانيد تا بيش از اين برايم توضيح فرمایيد؟ فرمود: بلى. مگر نمى‌ دانى كه پيامبر خدا (صلّى اللّٰه عليه و آله) فرمود: من و على هر دو پدر اين امّت هستيم. گفتم: آرى مى ‌دانم. فرمود: آيا پیامبر خدا پدر همه امّت، و على (عليه السلام) هم يكى از افراد امّت ايشان نبوده است كه پس از او جانشين وى مى ‌باشد؟ عرض كردم: بلى بوده اند. فرمود: على (عليه السلام) قسيم بهشت و جهنم است. جواب دادم: آرى. فرمود: بنا بر اين پيامبر (صلّى اللّٰه عليه و آله) را بدين جهت ابو القاسم گويند كه ايشان پدر قسيم دوزخ و بهشت است. عرض كردم: پدر بودن ايشان چه معنايى دارد؟ فرمود: او براى امتش همانند پدرى مهربان بر فرزندان خويش بوده است و همين طور على ابن ابى طالب كه شايسته‌ ترين امت او بود، پس از وفات رسول اكرم، وصى و جانشين وى و رهبر امّت قرار گرفت، او نيز براى امتش همانند پدرى مهربان و شفيق عمل مى‌ كرد. سپس سخن خود را اين چنين ادامه داد: روزى پیامبر (صلّى اللّٰه عليه و آله) در بالاى منبر فرمود: هر كس از دنيا برود در حالى كه دين و عائله تهيدستى به جاى گذارد، بر عهده من است كه دينش را ادا كنم و مخارج خانواده او را بپردازم (از بيت المال)، و اما هر كس از دنيا برود و ثروتى بر جاى گذارد، ثروتش از آن بازماندگانش خواهد بود. سپس امام رضا (عليه السلام) فرمود: به اين جهت است كه گفته مى ‌شود پيامبر اكرم (صلّى اللّٰه عليه و آله) نسبت به امت خود از پدران و مادرانشان دلسوزتر و اختيارات وى نيز از خود ايشان بيشتر بوده است. چنان كه خدا فرموده است "پیامبر (صلی الله علیه و آله) اولی به مؤمنین است از خودشان"؛ و هم چنين امير المؤمنين (علیه السلام) بعد از رسول خدا (صلّى اللّٰه عليه و آله)، اولى بود بر امّت از جان هايشان. (صدوق، عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج ‏2، ص 85)
از طرفی می گوییم که پیامبر و علی پدران امت هستند از سوی دیگر خداوند در سوره احزاب آیه 40 می گوید محمد پدر هیچیک از مردان شما نیست
  نتیجه: بین آیه قرآن و بین روایات، تنافی و تعارضی نیست، زیرا هر کدام از یک زاویه و حیث مجزا و مستقل، به موضوع پرداخته اند: آیه شریفه، به پدر سببی (منشأ تولد و پیدایش) ناظر است. روایت، به پدر معنوی و تربیت کننده روحانی، ناظر است. لذا چون موضوع متفاوت است، تنافی و تعارضی نیز پیش نمی آید.
جمع بندی   پرسش: از طرفی می گوییم که پیامبر و علی پدران امت هستند، از سوی دیگر خداوند در سوره احزاب آیه 40 می گوید محمد (صلی الله علیه و آله) پدر هیچیک از مردان شما نیست؛ این ها چگونه قابل جمع هستند؟   پاسخ: «ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَليماً» محمّد (صلی الله علیه و آله) پدر هيچ يک از مردان شما نبوده و نيست؛ ولى رسول خدا و ختم‏كننده و آخرين پيامبران است؛ و خداوند به همه چيز آگاه است‏.(1) بیان تفسیری در باره این آیه باید عرض کرد، آیه شریفه در جواب اعتراضی است که مردم به پیامبر (صلی الله علیه و آله) داشتند زیرا آن حضرت با زینب، همسر سابق زید (پسر خوانده خودشان) ازدواج کردند تا سنت جاهلی ای که مرسوم بود را باطل کنند و به مردم یاد بدهند که حکم پسر با پسر خوانده، تفاوت دارد؛ ازدواج با همسر سابق پسر، صحیح نیست ولی ازدواج با همسر سابق پسر خوانده، اشکال ندارد و صحیح و جایز است. در این ازدواج، شبهه شد که چرا پیامبر چنین ازدواجی انجام دادند و این صحیح نیست، آیه قرآن نازل شد و فرمود محمد (صلی الله علیه و آله) پدر سببی (منشأ تولد و پیدایش) هیچ یک از شما نیست. یعنی هیچ کدام از شما متولد شده از پیامبر نیستید. این آیه شریفه می فرماید احکام پسر و احکام پسر خوانده متفاوت است و این گونه نیست که هر حکمی برای پسر هست برای پسر خوانده هم باشد. وقتی پیامبر، پدر سببی و منشأ تولد هیچ یک از شما نباشد، ازدواج با همسر زید (پسر خوانده)، دیگر حکم ازدواج با همسر پسر را ندارد و جایز و حلال است. بنابر این؛ آیه شریفه در مقام نفی پدر سببی است. پدر روحانی و معنوی به این روایات توجه فرمایید: «قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (علیه السلام) سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) يَقُولُ‏ أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ‏ الْأُمَّةِ، وَ لَحَقُّنَا عَلَيْهِمْ أَعْظَمُ مِنْ حَقِّ أَبَوَيْ وِلَادَتِهِمْ، فَإِنَّا نُنْقِذُهُمْ- إِنْ أَطَاعُونَا- مِنَ النَّارِ إِلَى دَارِ الْقَرَارِ»؛ امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می فرمایند شنیدم رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمودند: من و علی، پدران این امت هستیم؛ حق ما بر این امت، بیش از حق پدران ولادتی آن ها است؛ زیرا ـ با پیروی آن ها از ما ـ ما آن ها را از آتش، به سوی بهشت، خلاص کرده و نجات می دهیم.(2) «سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ (علیه السلام) ... فَقُلْتُ لَهُ وَ مَا مَعْنَى ذَلِكَ قَالَ إِنَّ شَفَقَةَ النَّبِيِّ (صلی الله علیه و آله) عَلَى أُمَّتِهِ شَفَقَةُ الْآبَاءِ عَلَى الْأَوْلَادِ وَ أَفْضَلُ أُمَّتِهِ عَلِيٌّ (علیه السلام) وَ مِنْ بَعْدِهِ شَفَقَةُ عَلِيٍّ (علیه السلام) عَلَيْهِمْ كَشَفَقَتِهِ (صلی الله علیه و آله) لِأَنَّهُ وَصِيُّهُ وَ خَلِيفَتُهُ وَ الْإِمَامُ بَعْدَهُ فَلِذَلِكَ قَالَ أَنَا وَ عَلِيٌ‏ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ صَعِدَ النَّبِيُّ (صلی الله علیه و آله) الْمِنْبَرَ فَقَالَ مَنْ تَرَكَ دَيْناً أَوْ ضَيَاعاً فَعَلَيَّ وَ إِلَيَّ وَ مَنْ تَرَكَ مَالًا فَلِوَرَثَتِهِ فَصَارَ بِذَلِكَ أَوْلَى بِهِمْ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِمْ وَ أَوْلَى بِهِمْ مِنْهُمْ بِأَنْفُسِهِمْ وَ كَذَلِكَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (علیه السلام) بَعْدَهُ جَرَى ذَلِكَ لَهُ مِثْلُ مَا جَرَى لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)» «حسن بن فضّال» می گويد: به حضرت رضا (عليه السلام) عرض كردم ...؛ پدر بودن رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برای امت، چه معنايى دارد؟ فرمود: او براى امتش همانند پدرى مهربان بر فرزندان خويش بوده است و همين طور على ابن ابى طالب كه شايسته‌ ترين امت او بود، پس از وفات رسول اكرم، وصى و جانشين وى و رهبر امّت قرار گرفت، او نيز براى امتش همانند پدرى مهربان و شفيق عمل مى‌ كرد. سپس سخن خود را اين چنين ادامه داد: روزى پیامبر (صلّى اللّٰه عليه و آله) در بالاى منبر فرمود: هر كس از دنيا برود در حالى كه دين و عائله تهيدستى به جاى گذارد، بر عهده من است كه دينش را ادا كنم و مخارج خانواده او را بپردازم (از بيت المال)، و اما هر كس از دنيا برود و ثروتى بر جاى گذارد، ثروتش از آن بازماندگانش خواهد بود. سپس امام رضا (عليه السلام) فرمود: به اين جهت است كه گفته مى ‌شود پيامبر اكرم (صلّى اللّٰه عليه و آله) نسبت به امت خود از پدران و مادرانشان دلسوزتر و اختيارات وى نيز از خود ايشان بيشتر بوده است. چنان كه خدا فرموده است: «اَلنَّبِيُّ‌ أَوْلىٰ‌ بِالْمُؤْمِنِينَ‌ مِنْ‌ أَنْفُسِهِمْ‌« و هم چنين امير المؤمنين (علیه السلام) بعد از رسول خدا (صلّى اللّٰه عليه و آله)، اولى بود بر امّت از جان هايشان.(3) نتیجه گیری: بین آیه قرآن و بین روایات، تنافی و تعارضی نیست، زیرا هر کدام از یک زاویه و حیث مجزا و مستقل، به موضوع پرداخته اند: آیه شریفه، به پدر سببی (منشأ تولد و پیدایش) ناظر است. روایت، به پدر معنوی و تربیت کننده روحانی، ناظر است. لذا چون موضوع متفاوت است، تنافی و تعارضی نیز پیش نمی آید.   پی نوشت ها: 1. احزاب: 33/ 40. 2. حسن بن على(علیه السلام)، التفسير المنسوب إلى الإمام الحسن بن علي العسكري (عليهم السلام‏)، ناشر: مدرسة الإمام المهدي(عليه السلام) ـ قم‏، 1409 ه.ق، چاپ اول، ص 330، ح 190. 3. ابن بابويه، عيون أخبار الرضا (عليه السلام)‏، محقق/مصحح: لاجوردى، ‏ناشر: نشر جهان‏ ـ تهران، 1378 ق‏، چاپ اول، ج ‏2، ص 85.
موضوع قفل شده است