جمع بندی نظر ابن سینا درباره معاد جسمانی

تب‌های اولیه

7 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
نظر ابن سینا درباره معاد جسمانی
سلام  ابن سینا بالاخره معاد رو جسمانی میدونه یا روحانی؟ خوندم در رساله الاضحویه معاد رو جسمانی نمیدونه. درسته؟! 
با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد صدیق
ابن سینا بالاخره معاد رو جسمانی میدونه یا روحانی؟ خوندم در رساله الاضحویه معاد رو جسمانی نمیدونه. درسته؟! 
باسلام وعرض ادب ابن سینا در مورد مسئله معاد جسمانی به دو صورت عمل کرده است.  در بیشتر آثارش و نیز آثار معروفش او معتقد است که معاد جسمانی تنها از طریق ادله نقلی و به استناد اخبار نبوی قابل اثبات است؛ وی دلیل این امر را آن میداند که معاد مورد نظر دین و شریعت، تنها از طریق ادله نقلی امکان دارد. «و ﺟﺐ ان ﯾﻌﻠﻢ ان اﻟﻤﻌﺎد ﻣﻨﻪ ﻣﺎﻫﻮ ﻣﻨﻘﻮل ﻣﻦ اﻟﺸـﺮع و ﻻﺳـﺒﯿﻞ اﻟـﯽ اﺛﺒﺎﺗـﻪ اﻻﻣـﻦ ﻃﺮﯾﻖ اﻟﺸﺮﯾﻌﻪ و ﺧﺒﺮاﻟﻨﺒﻮه»(1)
  اما در رساله اضحویه بیان میکند که بیانات شریعت در مورد معاد جسمانی بیاناتی تمثیلی و به منظور ترغیب بندگان و عوام جهت انجام کارهای نیک است نه بیان جسمانی بودن زندگی اخروی. سپس در ادامه و به عنوان لازمه این دیدگاه، بیان میکند که ظواهر این آیات نیازمند تاویل است.  «و ﮐﯿﻒ ﯾﮑﻮن ﻇﺎﻫﺮ اﻟﺸﺮع ﺣﺠﻪ ﻓﯽ ﻫﺬا اﻟﺒﺎب و ﻟـﻮ ﻓﺮﺿـﻨﺎ اﻻﻣـﻮر اﻻﺧﺮوﯾـﻪ روﺣﺎﻧﯿﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺑﻌﯿﺪه ﻋﻦ ادراک ﺑﺪاﯾﻪ اﻻذﻫﺎن ﻟﺤﻘﯿﻘﺘﻬﺎ ﻟﻢ ﯾﮑﻦ ﺳﺒﯿﻞ اﻟﺮاﺋﻊ ﻓـﯽ الدعوه الیها و التحذیر عنها منبها بالدلاله علیها بل بالتعبیر عنها بوجوه من التمثیلات المقربه الی الافهام»(2)   پی نوشتها: 1. ابن سینا، الشفاء-الإلهیات‌، تصحیح سعید زائد-الاب قنواتى‌، قم، انتشارات مرعشى نجفى‌، ۱۴۲۴ق، مقاله نهم، ص۴۲۳.  2. ابن سینا، رساله اضحویه فی امر المعاد، دارالفکر العربی، 1949، صص50-51
به نظرتون نظر نهایی ابن سینا چیه؟ خصوصا اینکه الاضحویه رو به صورت رسمی منتشر نکرد و بیشتر اعتقادنامه برای استادش بود.  طبیعیه که در دوره ای که فلسفه ستیزی عادت عالم ها و حاکم ها بود ابن سینا خودش رو سانسور کنه.  
به نظرتون نظر نهایی ابن سینا چیه؟   خصوصا اینکه الاضحویه رو به صورت رسمی منتشر نکرد و بیشتر اعتقادنامه برای استادش بود.    طبیعیه که در دوره ای که فلسفه ستیزی عادت عالم ها و حاکم ها بود ابن سینا خودش رو سانسور کنه.
ابن سینا در انتهای عمرش گرایش به سمت مباحث باطنی داشته و به همین جهت گفته شده حتی قصد داشته که منطقی نیز برای سبک بحث عرفانی و ذوقی بنویسد. ممکن هست که این نظر نهایی عرفانی وذوقی او باشه که در این رساله منعکس کرده و نظر فلسفی و میانی او همانی است که در مشاء آورده است.  
جمع بندی ـــــــــــــــــــــــــــــ پرسش: ابن سینا بالاخره معاد رو جسمانی میدونه یا روحانی؟ نظر او در رساله الاضحویه معاد رو جسمانی رد میکنه؟   پاسخ: ابن سینا در مورد مسئله معاد جسمانی به سه صورت عمل کرده است.  در بیشتر آثارش و نیز آثار معروفش او معتقد است که معاد جسمانی تنها از طریق ادله نقلی و به استناد اخبار نبوی قابل اثبات است؛ وی دلیل این امر را آن میداند که معاد مورد نظر دین و شریعت، تنها از طریق ادله نقلی امکان دارد. «و ﺟﺐ ان ﯾﻌﻠﻢ ان اﻟﻤﻌﺎد ﻣﻨﻪ ﻣﺎﻫﻮ ﻣﻨﻘﻮل ﻣﻦ اﻟﺸـﺮع و ﻻﺳـﺒﯿﻞ اﻟـﯽ اﺛﺒﺎﺗـﻪ اﻻﻣـﻦ ﻃﺮﯾﻖ اﻟﺸﺮﯾﻌﻪ و ﺧﺒﺮاﻟﻨﺒﻮه»(1)   اما در رساله اضحویه بیان میکند که بیانات شریعت در مورد معاد جسمانی بیاناتی تمثیلی و به منظور ترغیب بندگان و عوام جهت انجام کارهای نیک است نه بیان جسمانی بودن زندگی اخروی.  سپس در ادامه و به عنوان لازمه این دیدگاه، بیان میکند که ظواهر این آیات نیازمند تاویل است.  «و ﮐﯿﻒ ﯾﮑﻮن ﻇﺎﻫﺮ اﻟﺸﺮع ﺣﺠﻪ ﻓﯽ ﻫﺬا اﻟﺒﺎب و ﻟـﻮ ﻓﺮﺿـﻨﺎ اﻻﻣـﻮر اﻻﺧﺮوﯾـﻪ روﺣﺎﻧﯿﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺑﻌﯿﺪه ﻋﻦ ادراک ﺑﺪاﯾﻪ اﻻذﻫﺎن ﻟﺤﻘﯿﻘﺘﻬﺎ ﻟﻢ ﯾﮑﻦ ﺳﺒﯿﻞ اﻟﺮاﺋﻊ ﻓـﯽ الدعوه الیها و التحذیر عنها منبها بالدلاله علیها بل بالتعبیر عنها بوجوه من التمثیلات المقربه الی الافهام»(2)   به نظر میرسه که این تفاوت دیدگاه ها،  به واسطه تغییر زاویه نگاه به مسئله معاد جسمانی باشه.  وقتی از نگاه فلسفی به بحث نگاه میکنه میبینه که بر اساس قواعد فلسفی، معاد را نمیشه جسمانی دانست. وقتی از نگاه دینی به مسئله نگاه میکنه، میبینه که معاد جسمانی مورد تاکید متون دینی هست. و وقتی از نگاه عرفانی(در رساله اضحویه) نگاه میکنه میبینه که میشه همان بیانات دینی را نیز به صورتی توجیه کرد که قواعد فلسفی و عقلی مشائی نیز منافاتی نداشته باشند.       پی نوشتها: 1. ابن سینا، الشفاء-الإلهیات‌، تصحیح سعید زائد-الاب قنواتى‌، قم، انتشارات مرعشى نجفى‌، ۱۴۲۴ق، مقاله نهم، ص۴۲۳.  2. ابن سینا، رساله اضحویه فی امر المعاد، دارالفکر العربی، 1949، صص50-51
موضوع قفل شده است