مفاهیم بنیادین جامعه شناسی دفاع مقدس

تب‌های اولیه

4 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
مفاهیم بنیادین جامعه شناسی دفاع مقدس

بسم رب الشهدا و الصدیقین


با عرض سلام و خسته نباشید خدمت همه ی یاران و دوستان عزیز و گرامی ، بنده برای آگاهی شخصی خودم پژوهشی با ساختار یک کتاب به نام کُنام شیران را تالیف و گرداوری کردم ، در این تاپیک انشالله با عنوان مفاهیم بنیادین جامعه شناسی دفاع مقدس که بیشتر تمرکز به شناخت ماهیت دفاع و چیستی امر دفاع از منظر اسلام و آقا امام روح الله خمینی (ره ) و آقا امام سیدعلی خامنه ای (مدظله‌العالی) و دیگر بخش های مرتبط با این موضوع را قرار دهم ، انشالله که مفید واقع گردد.

پیشگفتار :

جنگ امروز ما ، جنگ نرم است ، رهبر معظم انقلاب امام خامنه ای (مدظله‌العالی) در تعریف جنگ نرم می فرمایند : " در جنگ روانی و آن چه که امروز به آن جنگ نرم گفته می شود در دنیا ، دشمن به سراغ سنگرهای معنوی می آید که آن ها را منهدم کند ، به سراغ ایمان ها ، معرفت ها ، عزم ها ، پایه ها و ارکان اساسی یک نظام و یک کشور می آید ".
پس طبق فرمایشات امام خامنه ای برای مقابله با جنگِ نرمِ دشمنان باید سنگرهای خود را در این حوزه حتی المکان بدون نقص و مستحکم بسازیم ، سنگرهای فکریی که اجازی نفوذ دشمن را ندهند .

یکی از مهمترین مواردی که دشمن در جنگ نرم آن را مورد هدف قرار داده است تاریخ هشت سال دفاع مقدس مردم غیور کشورمان است.

در این راستا همانگونه که امام خامنه ای (مدظله‌العالی) می فرمایند :
"اگر شما جنگ را روایت نکردید ، دشمن شما جنگ را روایت خواهد کرد ، آن طور که دلش می خواهد ، ما باید در این زمینه خیلی احساس وظیفه کنیم ، خیلی کار کنیم . "

در این جا باید این نکته را مطرح کرد که ما در هشت سال جنگ تحمیلی که دفاعی مقدس و الهی بوده تمام آن سنگرهای معنوی که آقا امام سید علی رهبر بزرگ انقلاب اسلامی فرمودند ، یعنی ایمان ها ، معرفت ها ، عزم ها ، پایه ها را داشته است و از ارکان اساسی تاریخ نظام و کشور ما محسوب می شود ، و دشمن به خوبی دانسته که با هدف قرار دادن این بخش از تاریخ کشور و نظام جمهوری اسلامی ایران بر روی چه باور حماسه آفرینی دست گذاشته است چون با مشاهده ی حوادث سال های اول انقلاب با وضعیت کشور و توطئه ها و اقدامات دشمنان تنها قسمتی از آنچه بر علیه انقلاب ملت ما به وقوع پیوست کافی است که هر کشوری را نابود ساخته همانگونه که صدام و متحدینش بر این باور بودند تا یک هفته تهران را فتح خواهند کرد،، تنها گوشه ای از حوادث تاریخ کشور ما در آن دوران کافی است که هر کشوری را از پای در آورد ، وظیفه ی ما در این راستا آنچنان مهم است که در هر جهتی و در هر راستایی اگر قرار باشد در مورد دفاع مقدس سخنی گفته شود ما سنگری نفوذ ناپذیر در باب این واقعه ی مهم الهی و تاریخی خود داشته باشیم و دشمن هیچگاه در این زمینه توان دیدن خیال موفقیت را نداشته باشد .
پس برای حفظ ارزش خون شهدای عزیزمان ، مردان و زنانی که آسودگی الان ما تنها به یوم از جان گذشتگی های آنها بوده نباید از اهمیت آن غافل شویم و مبادا این باور را از وجود ما بگیرند که دیگر آن ملتی نیستیم که آن حماسه ها را رقم زده است ، پس پاسداری از آرمان های دفاع مقدس و شهدا و جانبازان میهن عزیز ما امریست که بر هر ایرانی واجب است. اقدامات دشمن برای حمله به سنگرهای مقدس و معنوی ما از جمله تاریخ دفاع مقدس ما باید خنثی و نابود شود و هیچ گاه نباید از معارضه ی دشمنان غافل شویم همانگونه که در این رابطه امام خامنه ای (مدظله‌العالی) می فرمایند :
"معارضه با نظام ،در این انقلاب چیز جدیدی نیست . اشکال معارضه ، گوناگون بوده است ، اما همیشه بوده است ، منتها یک نکته وجود دارد و او این است که هر چه ما در نظام جمهوری اسلامی ، توانستیم ریشه ی خودمان را عمیق تر کنیم و پیشتر برویم و کارهایمان را پیچیده تر بکنیم ، توطئه ی دشمن هم پیچیده تر شده است . این را باید توجه داشت . "
برای شروع و قبل از آنکه وارد موضع اصلی کتاب کُنام شیران که در راستای تاریخ ، تحلیل و بررسی های مرتبط با دفاع مقدس است شویم، توضیحاتی در زمینه ی " دفاع مشروع " آورده و بخش اول را به تعریف دفاع و دفاع مشروع که بحثی جامع و مهم می باشد اختصاص داده و به آن می پردازیم ، اطلاعاتی حقوقی در رابطه با حقوق بین الملل و هم تعاریف و قوانین دفاع از منظر اسلام آورده شده است که خوانندگان عزیز بر آنها آگاهی یابند .
در این قسمت تمام تعاریف و موضوعات مرتبط با دفاع مشروع تا آنجا که می تواند در حجم موضوع کتاب قرار گیرد آورده شده است ، از معنای لغوی تا حقوق بین الملل که تحت منشوری به نام منشور ملل متحد است سخن می گوییم تا برای شما خوانندگان گرامی موضوع دفاع از چند زاویه ی دید مطرح گردد بعد از آن به موضوع جنگ و دفاع از منظر دین مبین اسلام و قرآن کریم پرداخته و به عنوان فردی مسلمان و شیعه به این امر را از منظر فرهنگ اسلامی خود آگاهی یافته که تفاوت جنگ و دفاع مقدس چیست ؟ و چرا دفاع مردم غیور ما از میهن عزیز اسلامیمان مقدس شمارده می شود و آن را دفاع مقدس می خوانیم و می دانیم و بسیاری از مطالبی را که خودم طی این مدت خوانده ام و آنها را مفید دانسته در این کتاب گنجاندم ، در حوزه ی جنگ برای یافتن درست ترین جواب باید مطالعات در این زمینه به صورت گسترده تری انجام بشود ، جنگ های مدرن که به تکنولوژی های زمانه ی انسان های در حال حیات نزدیک است ابعاد مهمی را شامل می شوند و جنگ شناسی در این مورد برای کشوری که خود چند دهه ی قبل با جنگ رو به رو شده بسیار پر اهمیت تر از آنست که در خلاصه ای بتوان آن را مطرح کرد ، در این زمینه کمبودهای بسیاری مخصوصا برای مطالعه و پژوهش در این حوزه وجود دارد و به آن صورت که باید به آن رسیده نشده است ، برای پیشرفته تر کردن تحقیقات در این زمینه ها باید اندیشکده و پژوهشگاه هایی به وجود آید که در آرشیو کردن و منظم کردن داده های بدست آمده و به وجود آمدن دایره های تحقیقاتی به هم پیوسته و ... به فعالیت بپردازد ، و در حوزه های علوم انسانی می تواند نقطه اشتراکات زیادی با اکثریتی از رشته ها داشته باشد که خود باعث جذب و به وجود آمدن تحقیقاتی از زاویه دید های متفاوتی باشد، از اقدام هایی که می توان در شروع پر اهمیت تر کرد و قدم های بعدی را پس از آن چید با گرد هم آوردن استادانی است که در این حوزه فعالیت داشته اند به عنوان مثال صاحب نظران ، پژوهشگران، فعالان و ... این حوزه به صورت جلساتی که می تواند در قالب سمینارهایی برگذار شود ، گرد هم آمده و اندوخته ها و بدست آورده های خود را با هم مطرح کرده و مورد نقد و بررسی قرار بدهند و برنامه های پیشبردی خود را مطرح کنند ، علاوه بر این ، باید این موارد همه دسته بندی بشوند و در دسترس قرار بگیرند ، ابعاد تاثیر گذاری جنگ و دوران بعد از آن بسیار مهم بوده ، جنگ شناسی و تاثیرات آن در شاخه های متفاوت با اشتراک و همکاری اساتید این زمینه مهمترین ابعادی که باید در آن حوزه کار شود را برنامه های خود بگنجانند.

دفاع در حقوق اسلامی و بین المللی

مقدمه


انسان در دوران های مختلف تاریخ به هنگام روبرو شدن با تجاوز ، برای حفظ حیات و دارایی خود دفاع را لازم و حق خود دانسته و اقدام به دفع آن نموده است .
چرا که چنین واکنشی از سرشت انسان سرچشمه می گیرد و می توان گفت تاریخ آن با تاریخ حیات بشری بر روی کره خاکی پیوند خورده است همین ویژگی سبب شده تا پس از حاکمیت قانون در جوامع ، نهاد دفاع از خود یکی از کهن ترین مسائل حقوق جزا محسوب گردد .
به رسمیت شناختن موضوع دفاع مشروع در نظام های حقوقی مختلف ، از سابقه ی طولانی برخوردار است چنانکه در حقوق اسلام ، روم و در میان بابلی ها نیز این اصل یعنی دفاع در برابر تجاوز غیرمشروع تحت شرایطی محترم و مجاز اعلام شده و شخص مدافع را در چنین شرایطی سزاوار سرزنش نمی دانسته اند .
بررسی وقایع گذشته به ویژه حوادث دهشتناک جنگ جهانی اول، نشان دهندۀ این موضوع است که توسل به زور یکی از ابزارها و شیوه های مرسوم دولت هایی بوده که برای حل و فصل اختلافات خود از آن استفاده می کردند. بهره گیری از این شیوه سبب شد تلفات و خسارات فراوانی بر بشریت وارد شود، از این رو جامعه بین المللی را بر آن داشت تا با تدوین قواعد و مقرراتی، بتواند محدودیت هایی را در آزادی توسل به زور به وجود آورد. پیمان بریان ـ کلوگ (پیمان پاریس) از جمله این تلاش ها است. اما وقوع جنگ جهانی دوم نشان داد که حصول به صلح و امنیت بین المللی، نیازمند به یک سیستم جامع تری است که تأسیس سازمان ملل متحد حاصل این نگرش است. اگرچه در این راستا، تنها موضوعی که امضاءکنندگان پیمان ها آن را به عنوان حق خود محفوظ نگه داشته اند «حق دفاع مشروع» است که به موجب آن هر دولتی حق دارد برای صیانت از تمامیت ارضی و استقلال سیاسی، به آن متوسل شود .
از این زمان به بعد «دفاع مشروع»از اهمیت بسزایی برخوردار شده و دولت ها تقریباً در هرگونه توسل به نیروی نظامی به آن استناد می کردند؛ چنان که جمهوری اسلامی ایران با مدیریت بی نظیر رهبری انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی رحمهُ الله، به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح در طول هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، با توسل به حق طبیعی دفاع مشروع، به همگان ثابت نمود که در دفاع از کشور و ملت خود از هیچ قدرتی هراس نداشته و با تمام توان با متجاوزان به استقلال و تمامیت ارضی مقابله خواهد کرد .

[h=2]بررسی معنایی لغوی و اصطلاحی واژه ی "دفاع" و تعریف "دفاع مشروع"

تعریف دفاع[/h]در لغت نامه دهخدا واژه ی دفاع این چنین معنا شده است : دفاع یعنی موج بزرگ از دریا . هر چیز بزرگ که بدان مثل وی دفع کرده شود .چیز عظیم و بزرگ که بدان مانند خودش را دفع کند و همچنین دفاع کردن به معنای رفع تعرض است .
سیبویه به نقل از عرب آورده:‏
‏‏إدفع الشرّ ولو أصبعاً‏‏؛‏بدی را ولو با انگشت دور کن.
پس با این نقل در تعریف لغت دفاع می توان گفت دفاع یعنی دور کردن با استفاده از زور و قدرت است.
‏‏در اصطلاح فقهی، دفاع عبارت از تکلیف و حقوقی است که از سوی خداوند به عنوان مالک و قانون گذار مطرح شده است. شخص از این حق برخوردار است که برای پیش گیری از آسیب هایی که اعتقاد و مال و جان و آبروی وی را تهدید می کند دفاع و حمایت کند، و از یک نظر تکلیفی است که نمی تواند ‏‎از آن عدول نماید.‏

[h=2]تعریف دفاع مشروع[/h]
کلمه مشروع نیز از ماده شرع ، مشتق شده است . از جمله معانی شرع عبارتند از : دین و مذهب ، راست و آشکار ، آئینی که از سوی خداوند توسط پیامبران بر بندگان آورده شده و آشکار کردن راه بوسیله خداوند بر ما .
دفاع مشروع قدرت بازدارنده است که به موجب آن حق انجام عملی برای شخصی بر علیه دیگری وجود دارد، تا خطری حقیقی، حال و غیرمشروعی را دفع کند که حق محترم مسلمان یا کافر ذمی، اعم از نفس، مال یا عرض و ناموس را مورد تهدید قرار داده است .
دفاع مشروع یا دفاع قانونی عبارت است از: توانایی بر دفع تجاوز قریب الوقوع و ناحقی که نفس، عرض، ناموس، مال و آزادی تن خود و دیگری را به خطر انداخته است.دفاع مشروع قدرتی بازدارنده با هدف جلوگیری از خطرهایی است که رهایی از آن جز با ارتکاب جرم ممکن نیست، ولی دفع جلوگیری از خطرهای مذکور هیچ وقت نباید با انگیزۀ انتقام جویی و آزار و اذیت همراه باشد .

همچنین شهید مطهری می گوید :

" ‏‏ دفاع از حیات، مال، ثروت، سرزمین، استقلال، ناموس، همه ی اینها دفاع ‏‎هایی مشروع است " .

خاطرات را می نویسیم اما گو مطالعه گر